Στην εποχή της ταχύτητας και της ευκολίας, τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα (UPF) έχουν γίνει βασικό στοιχείο της διατροφής μας. Τα βρίσκουμε παντού: στα σούπερ μάρκετ, στις καφετέριες, ακόμη και στο ψυγείο μας.

Τι είναι τα υπερεπεξεργασμένα τρόφιμα; Είναι βιομηχανικά προϊόντα που περιέχουν τουλάχιστον πέντε συστατικά, έχουν υποστεί έντονη επεξεργασία και μπορεί να περιέχουν ουσίες που δε συναντώνται στη φυσική τους μορφή, με σκοπό τη μίμηση ιδιοτήτων των αντίστοιχων φυσικών προϊόντων. Η ευκολία που προσφέρουν είναι ελκυστική: διαθέσιμα παντού, εύκολα στη συντήρηση, καθώς έχουν μακρά διάρκεια ζωής, και έτοιμα να καταναλωθούν με ελάχιστη ή καθόλου προετοιμασία. Η γεύση τους είναι συνήθως πλούσια και «εθιστική», καθώς η βιομηχανία τροφίμων βελτιστοποιεί τις συνταγές τους, ώστε να προκαλούν τη μεγαλύτερη δυνατή ευχαρίστηση. Συνήθως είναι πλούσια σε ζάχαρη, αλάτι, υδρογονωμένα λιπαρά και πρόσθετα, όπως συντηρητικά, χρωστικές και αρωματικές ύλες. Η μειωμένη θρεπτική αξία, η έλλειψη αισθήματος κορεσμού και η επίκτητη επιθυμία για έντονες, πλούσιες γεύσεις, είναι μερικά μόνο από τα αποτελέσματα της τακτικής κατανάλωσής τους.

Οι επιπτώσεις στην υγεία μας

Μελέτες δείχνουν πως η συχνή κατανάλωσή τους συνδέεται με αυξημένο κίνδυνο παχυσαρκίας, καρδιαγγειακών παθήσεων, διαβήτη τύπου 2 και ορισμένων μορφών καρκίνου. Η υψηλή περιεκτικότητά τους σε ζάχαρη και αλάτι μπορεί να οδηγήσει σε αρτηριακή υπέρταση και διαταραχές στον μεταβολισμό της γλυκόζης. Επιπλέον, συνήθη παρανόηση αποτελεί η πεποίθηση πως η κατανάλωση προϊόντων «χωρίς ζάχαρη», «χωρίς λιπαρά» ή «χαμηλών θερμίδων» είναι το κλειδί στην απώλεια βάρους. Ωστόσο, παρότι αυτά τα προϊόντα περιέχουν λίγες θερμίδες, είναι συνήθως φτωχά σε θρεπτικά συστατικά και δεν προκαλούν αίσθημα κορεσμού, οδηγώντας τελικά σε υπερκατανάλωση.

Τα συχνότερα UPF

• Ψωμί τύπου τοστ, τορτίγιες, ρυζογκοφρέτες: Φτωχά σε φυτικές ίνες, πλούσια σε αλάτι και θερμιδικά «πυκνά».
• Επιδόρπια γιαουρτιού: Συχνά αγοράζονται χωρίς καν να το έχουμε καταλάβει, πλούσια σε ελεύθερα σάκχαρα.
• Μπάρες δημητριακών και δημητριακά πρωινού: Συχνά διαφημίζονται ως υγιεινά, αλλά πολλά από αυτά είναι γεμάτα ζάχαρη και συντηρητικά.
• Αναψυκτικά και χυμοί φρούτων: Πλούσια σε ζάχαρη ή γλυκα-ντικές ουσίες, συχνά γεμάτα σε θερμίδες, χωρίς θρεπτική αξία.
• Συσκευασμένα σνακς: Πατατάκια, μπισκότα, κρουασάν και άλλες λιχουδιές, είναι πλούσια σε trans λιπαρά και αλάτι.
• Επεξεργασμένα κρέατα: Λουκάνικα, ζαμπόν και αλλαντικά, περιέχουν πρόσθετα νιτρικά άλατα που μπορεί να σχετίζονται με την αυξημένη εμφάνιση καρκίνου.

Kοιτάξτε πιο προσεκτικά

Στην επόμενή σας επίσκεψη στο σούπερ μάρκετ, αφιερώστε λίγο χρόνο αξιολογώντας τι μπαίνει στο καλάθι σας.

Αναζητήστε την ποσότητα ζάχαρης, αλατιού και κορεσμένων λιπαρών και τη λίστα συστατικών, και μην περιορίζεστε στο μπροστινό μέρος της συσκευασίας. Αν ένα προϊόν είναι “high protein”, “light” ή «χωρίς ζάχαρη» δεν καθίσταται αυτόματα υγιεινό.

Προκαλέστε τον εαυτό σας και προσπαθήστε να μην τα καταναλώσετε για μια εβδομάδα, για να πειστείτε για το μερίδιο που καταλαμβάνουν στη διατροφή σας.

Προτιμήστε φρέσκα, χωρίς επεξεργασία τρόφιμα, όπως φρούτα, λαχανικά, όσπρια και δημητριακά ολικής άλεσης και μαγειρέψτε στο σπίτι με κάθε ευκαιρία!

Ευχαριστούμε τη Διαιτολόγο-Διατροφολόγο Έλενα Πάτρα, Υπ. Διδάκτορα και Ακαδημαϊκή Υπότροφοςτου Διεθνούς Πανεπιστημίου Ελλάδος (IHU).

Info: Αδριανουπόλεως 12, τηλ.: 2310 420335, www.elenapatra.gr, Instagram: patra.elena

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GLOW ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 2024