Με το βλέμμα των ανθρώπων που τη ζουν, εμπνέονται από αυτήν και την εξελίσσουν, «χαρτογραφούμε» την Αθήνα αλλιώς, μέσα από διαδρομές, εμπειρίες και μικρά μυστικά που αποκαλύπτουν την αληθινή της ταυτότητα. Από τη γαστρονομία και την αρχιτεκτονική, μέχρι το design, τη μόδα και το σύγχρονο lifestyle, οι insiders σχεδιάζουν τους δικούς τους χάρτες πόλης.

ARCHITECTURE & DESIGN

Ανδρέας Κωστόπουλος Founder του design studio Manhattan Projects

Ένα 24ωρο στην Αθήνα μέσα από τη ματιά της Αρχιτεκτονικής και του Design… Θα ξεναγούσα τους φίλους μου στην πόλη μέσα από τις γκαλερί της. Το Κολωνάκι, τα Εξάρχεια και ο Κεραμεικός είναι οι περιοχές που προτιμώ. Ανάμεσα στις αγαπημένες μου είναι οι Rebecca Camhi, George Benias, The Breeder, Melas Martinos Gallery, αλλά και η νεοσύστατη Ninetto του Romain Bitton, που ξεχωρίζει χάρη στα ιδιαίτερα προγράμματα φιλοξενίας της για ανερχόμενους διεθνείς καλλιτέχνες. Για μοναδικά αντικείμενα και έπιπλα για εκείνους που δεν εντυπωσιάζονται εύκολα θα πήγαινα στο Antiqua του Γιάγκου Κουνέλη. Οι «περιέργειες» του Γιάγκου Κουνέλη διακρίνονται για τη λεπτότητα και την ακρίβειά τους· κάθε επίσκεψη κρύβει μια ανακάλυψη που δεν έχουμε ξανασυναντήσει. Θα έκλεινα τη μέρα στον Πειραιά, όπου το Intermission συνεργάζεται με διεθνείς καλλιτέχνες και φέρνει στην ελληνική σκηνή έργα που ξεχωρίζουν. Σε κοντινή απόσταση, η Sylvia Kouvali υπήρξε από τις πρώτες που αναζωπύρωσαν τη δημιουργική ενέργεια της παλιάς ναυτικής συνοικίας, μετατρέποντάς τη σε έναν από τους πιο ενδιαφέροντες πολιτιστικούς προορισμούς της πόλης. Στο ίδιο οικοδομικό τετράγωνο βρίσκεται και ένα από τα επερχόμενα projects μας, το Castor Place, ένας πολυχώρος που στεγάζεται σε ένα παλιό νυχτερινό κέντρο, το οποίο τη δεκαετία του ’90 καταλάμβανε τους παλιούς αποθηκευτικούς χώρους της περιοχής. Πρόκειται για την πιο «Frankenstein» πτέρυγα του συγκροτήματος, με έναν μεταλλικό όγκο τριών επιπέδων να προστίθεται στην κορυφή - μια πρόκληση που τελικά εξελίχθηκε σε ένα από τα πιο χαρακτηριστικά γνωρίσματα του έργου.

Τα πιο ενδιαφέροντα spots αυτήν τη στιγμή, όπου θα άξιζε μια στάση… Ένας από τους αγαπημένους μου σύγχρονους καλλιτεχνικούς χώρους είναι το ΝΕΟΝ, το οποίο έχει μεταμορφωθεί σε δυναμικό εκθεσιακό κέντρο. Αυτό που με γοητεύει είναι το επίπεδο της αποκατάστασης: η αίσθηση του «καινούριου» δεν μοιάζει επιβεβλημένη, αλλά αναδυόμενη. Προκύπτει μέσα από την επιμέλεια και την αρχιτεκτονική ευφυΐα, όχι απλώς προσθέτοντας στο υπάρχον, αλλά αναδεικνύοντάς το και ταυτόχρονα επανεφευρίσκοντας τον τρόπο με τον οποίο ο επισκέπτης κινείται μέσα στον χώρο. Σε μια διαφορετική νότα, είχα πρόσφατα μια σχεδόν μεταφυσική εμπειρία επισκεπτόμενος το Ανώτατο Δικαστήριο στην οδό Αλεξάνδρας (Άρειος Πάγος), του οποίου η επιβλητική παρουσία προσέδωσε έναν εντελώς διαφορετικό τόνο σε μια κατά τα άλλα τυπική, γραφειοκρατική διαδικασία. Πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό δείγμα μεταμοντέρνας αρχιτεκτονικής - ενός ύφους που η δική μου γενιά αρχιτεκτόνων αγαπά να μισεί - κι όμως εδώ αποπνέει μια αίσθηση λιτότητας. Τα μεταμοντέρνα στοιχεία είναι διακριτικά, ενώ η οργάνωση του κτιρίου και η μετάβαση από τον εξωτερικό στον εσωτερικό χώρο παραπέμπουν περισσότερο στον μοντερνισμό ή ακόμη και στον κλασικισμό. Σαν να μην μπορεί να αποφασίσει - και αυτό ακριβώς είναι που το κάνει συναρπαστικό. Και φυσικά, δεν θα μπορούσα να μην αναφέρω την Αμερικανική Πρεσβεία, έργο του Walter Gropius. Επισκέφθηκα το κτίριο πολλές φορές, αρχικά για τη βίζα μου και αργότερα για την Green Card μου. Όπως και τα υπόλοιπα, εκφράζει το αίσθημα του «νέου» της εποχής του, αλλά με έναν αδιαμφισβήτητα ελληνικό τρόπο. Όλα αυτά τα κτίρια, με τον δικό τους τρόπο, προσπαθούν να λειτουργήσουν ως «άλλες Ακροπόλεις»: ριζωμένα στην εποχή τους, αλλά σε συνεχή διάλογο με το παρελθόν. Στην ίδια κατηγορία ανήκει και ο Τερματικός Σταθμός του Saarinen στο Ελληνικό, που αυτήν την περίοδο περνάει από φάση αποκατάστασης. Όλα τα παραπάνω είναι δημόσιοι χώροι. Και αυτό, για μένα, είναι το ζητούμενο: η αρχιτεκτονική να αποτελεί μέρος της καθημερινότητάς μας. Θα έπρεπε να είναι παντού γύρω μας, προσβάσιμη σε όλους, μέρος της ίδιας της ζωής μας.

Το δικό μου προσωπικό ritual.... Όταν βρίσκομαι στην Αθήνα, είναι σχεδόν πάντα για δουλειά. Επιλέγω να περνώ όσο περισσότερο χρόνο γίνεται στα εργοτάξια — φωτογραφίζοντας, επιβλέποντας λεπτομέρειες, διορθώνοντας ό,τι εντοπίζω να μην εξελίσσεται σωστά ή ακόμη και χρησιμοποιώντας τον χώρο ως αυτοσχέδιο γραφείο. Ειλικρινά, είμαι πιο ευτυχισμένος όταν βλέπω ένα έργο να εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μου. Πριν αρχίσει η κατασκευή, με κατακλύζει ανυπομονησία· κι όταν τελειώσει, επικεντρώνομαι σε όσα δεν πήγαν όπως τα είχα φανταστεί. Παρόλα αυτά, φροντίζω να κάνω διαλείμματα για να επισκεφθώ εργαστήρια παραγωγής, βιοτεχνίες ή φίλους δημιουργούς στην Αθήνα. Συνήθως, μαθαίνουμε τα περισσότερα όταν δεν ψάχνουμε συνειδητά να μάθουμε τίποτα. Το περασμένο φθινόπωρο, επισκέφθηκα τη φίλη μου, την καλλιτέχνιδα Alexandra Dore, στο στούντιό της, όπου δούλευε πάνω σε μια σειρά από υφαντά έργα. Εκείνη την περίοδο σχεδίαζα το KoumKan Lounge για τον Dakis Joannou και ήμουν απορροφημένος από την ιδέα των custom jacquards, χωρίς όμως να έχω βρει την κατάλληλη ομάδα. Τότε η Alex μού είπε: «Πρέπει να μιλήσεις με τον υφαντή μου — φτιάχνει υφάσματα για την Ορθόδοξη Εκκλησία και ακόμη και για το Βατικανό». Η λύση βρισκόταν μπροστά μου. Τόσο συχνά οι τεχνίτες είναι σεμνοί, βαθιά αφοσιωμένοι στην τέχνη τους· δεν είναι άνθρωποι που μπορείς απλώς να ανακαλύψεις μέσα από το Google ή το ChatGPT. 

Λατρεύω να γνωρίζω νέους καλλιτέχνες και να τους εντάσσω ενεργά στα έργα μου — όχι απλώς αγοράζοντας και τοποθετώντας έργα τέχνης, αλλά συνεργαζόμενος μαζί τους και ενσωματώνοντας τις τεχνικές τους σε αρχιτεκτονική κλίμακα. Ένα παράδειγμα είναι η καλλιτέχνις Stefania Strouza, που έχει εκτενή εμπειρία στην επεξεργασία μετάλλου, συνήθως σε μικρά έργα που δεν ξεπερνούν το ένα μέτρο. Μαζί, ανεβάσαμε την κλίμακα δημιουργώντας δύο μοναumental πόρτες από χυτό αλουμίνιο, διαστάσεων 3 επί 4,5 μέτρα, για το Castor Place στον Πειραιά. Το να γνωρίζω αυτούς τους δραστήριους, δημιουργικούς ανθρώπους της Αθήνας και να βιώνω την πόλη μέσα από τη δική τους ματιά έχει εξελιχθεί για μένα σε ένα είδος τελετουργίας. Θέλω να πίνω καφέ, να βγαίνω για ποτό ή δείπνο στα μέρη που πηγαίνουν κι εκείνοι — άλλοτε σε μικρά, κρυφά στέκια, άλλοτε σε πιο εκλεπτυσμένα μέρη, κι άλλοτε σε εντελώς απρόσμενα, κοινότοπα σημεία. Για μένα, έχει σημασία η ολότητα της εμπειρίας μαζί τους, όχι μόνο η δουλειά.

Αν θα έπρεπε να διαλέξω ένα σημείο που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθεί κάποιος...αυτό θα ήταν η Ακρόπολη. Ιδανικά, σε μία ασυνήθιστα ζεστή φθινοπωρινή μέρα, η επίσκεψη θα έπρεπε να ξεκινήσει από το πρώτο φως της αυγής — την αστρονομική αυγή. Είναι η τέλεια στιγμή για να ανηφορίσουμε το μονοπάτι του Πικιώνη, παρατηρώντας με προσοχή κάθε πέτρα και αναρωτώμενοι ποια ανήκει στην αρχαία, την ελληνιστική ή τη ρωμαϊκή περίοδο· ποια ίσως υπήρξε κάποτε ποτίστρα, τι στεκόταν αρχικά εκεί και τι προστέθηκε αργότερα. Ως τη στιγμή που φτάνουμε στα Προπύλαια, ο ήλιος έχει ήδη χαμηλώσει, ο ουρανός έχει ντυθεί ροζ αποχρώσεις, και οι κίονες ρίχνουν απαλές ροδινές σκιές επάνω στον Παρθενώνα. Μπορούμε να περιπλανηθούμε ή απλώς να σταθούμε σιωπηλά - δεν έχει σημασία. Εκείνη τη στιγμή συνειδητοποιούμε πως το σούρουπο αυτό είναι το ίδιο που έζησαν οι αρχαίοι, αμετάβλητο μέσα στους αιώνες. Η επίσκεψη ολοκληρώνεται ιδανικά με μια ανάβαση στον Λόφο της Πνύκας, την αρχαία Αρείο Πάγο, όπου αξίζει να μείνουμε λίγο ακόμη, καθώς τα φώτα της πόλης αρχίζουν σιγά σιγά να τρεμοπαίζουν κάτω μας. Δεν θα παραλείπαμε βέβαια και το Μουσείο της Ακρόπολης, έργο του Bernard Tschumi, ένα από τα πιο ευφυή και ταυτόχρονα απλά και εκλεπτυσμένα παραδείγματα μουσειογραφικής διαδρομής. Κάθε επίσκεψη αποκαλύπτει κάτι καινούριο, ενώ το ίδιο το κτίριο φέρει με χάρη το πέρασμα του χρόνου. Ιδιαίτερη θέση έχει και το νέο Αρχείο και Σπίτι του Καβάφη στην Πλάκα. Ο ποιητής αγαπούσε την Αθήνα και θεωρούσε την επιστροφή του στην Ελλάδα ως την πύλη προς την ποιητική του αναγνώριση. Θέλω να φαντάζομαι την πόλη των αρχών του 20ού αιώνα να πάλλεται από διεθνή ενέργεια - όπως ακριβώς και σήμερα.

Αν προτείνατε σε κάποιον να αποφύγει κάτι αυτό θα ήταν...Δύσκολο να απαντήσω. Θα πρότεινα να αποφύγει οτιδήποτε μοιάζει υπερβολικά γνώριμο, να σπάσει τη συνήθεια. Να πάρει τον «λάθος» δρόμο και αφήσει την πόλη να του αποκαλύψει έναν καινούριο τρόπο να τη δει.

ΑΥΤΗ ΕΙΝΑΙ Η ΜΑΓΕΙΑ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ: Η ΟΜΟΡΦΙΑ ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΣΤΟ ΑΠΡΟΣΜΕΝΟ, ΣΤΟ ΜΕΙΓΜΑ, ΣΤΟ ΧΑΟΣ ΚΑΙ ΤΗ ΧΑΡΗ.

Όλη η έμπνευση και η ενέργεια στην Αθήνα σήμερα βρίσκονται...στους ανθρώπους. Πολλοί δημιουργοί από όλο τον κόσμο επιλέγουν πλέον την Αθήνα ως μόνιμη βάση τους. Η δημιουργική ενέργεια, που στις υπερτιμημένες ευρωπαϊκές πρωτεύουσες μοιάζει περιορισμένη, εδώ βρίσκει την ελευθερία της — η Αθήνα μετατρέπεται σε σημείο εκκίνησης. Το κλίμα είναι ασύγκριτο, ενώ η νεότερη γενιά χαρακτηρίζεται από περιέργεια και εξωστρέφεια. Οφείλω να παραδεχθώ πως σήμερα νιώθω πνευματικά πιο ενεργός στην Αθήνα απ’ ό,τι στη Νέα Υόρκη, το Παρίσι ή το Λονδίνο. Η πόλη λούζεται από μια αίσθηση ελπίδας και προσπαθεί να διαμορφώσει έναν νέο τύπο ευρωπαϊκής μητρόπολης. Επιλέγω να είμαι —ίσως αφελώς— αισιόδοξος.

Αυτό που κάνει την Αθήνα μοναδική είναι… το ότι πρόκειται για τη διαρκή συνύπαρξη αντιθέσεων, μια μάχη ανάμεσα στην αρχαία, ευρωπαϊκή όψη μιας πόλης-ερείπιου, όπως η Ρώμη, και την πολύπλοκη, ακατέργαστη πραγματικότητα που συναντά κανείς στα ιστορικά κέντρα πρωτευουσών της Μέσης Ανατολής. Ανατολή και Δύση συναντιούνται. Μπορεί να βρεθείς μπροστά σε ένα από τα αγαπημένα μου νεομοντερνιστικά κτίρια, την κατοικία του Παντελή Νικολακόπουλου στο Νέο Ψυχικό ή, με μια απρόσμενη στροφή στην Κυψέλη, να βρεθείς στο Μουσείο Αλέκος Φασιανός, ένα κρυμμένο κόσμημα σχεδιασμένο από τον Κυριάκο Κρόκο. Αυτή είναι η μαγεία της Αθήνας: η ομορφιά βρίσκεται στο απρόσμενο, στο μείγμα, στο χάος και τη χάρη.

Τα νέα ρεύματα που αναδύονται σήμερα στον κόσμο της Αρχιτεκτονικής και του Design στην Αθήνα και μαρτυρούν το μέλλον της... Αισθανόμαστε πως η πόλη βρίσκεται ακόμη στη διαδικασία του να «προφτάσει». Πολλές από τις κυρίαρχες τάσεις φτάνουν εδώ ανεπεξέργαστες από τη διεθνή σκηνή του design· ωστόσο, νιώθουμε την ανάγκη να τις αντιμετωπίσουμε με μια δημιουργική αντίσταση μέσα από τη δική μας δουλειά. Η Ελλάδα έχει την ευκαιρία να αφηγηθεί μια νέα ιστορία - μόνο εμείς γνωρίζουμε βαθιά μέσα μας τι σημαίνει ελληνικότητα, και από αυτή τη γνώση μπορούμε να γεννήσουμε κάτι αληθινά πρωτότυπο. Είναι μια δύσκολη και χρονοβόρα διαδικασία, όμως η σημερινή Αθήνα διαθέτει όλα τα απαραίτητα στοιχεία: το αρχαίο της παρελθόν, τον νεοκλασικισμό, που αν έπρεπε να επιλέξουμε ένα ρεύμα, είναι ξανά επίκαιρος· τον ελληνικό μοντερνισμό, που μας καλεί να σκεφτούμε με λογική· και μια ζωντανή, ανήσυχη σκηνή σύγχρονης τέχνης, η οποία τροφοδοτεί διαρκώς τον διάλογο. Για εμάς, η ουσία βρίσκεται στο να μαθαίνουμε από το παρελθόν, προχωρώντας ταυτόχρονα με τόλμη, αλλά και επίγνωση, προς το μέλλον.

Έχετε προτίμηση στην πρωινή ή τη βραδινή πλευρά της Αθήνας... Όπως το έθεσε η παλαιότερη φίλη και «γκουρού» της φιλοξενίας Linda Bolou - εκείνη που γνωρίζει τι αξίζει να δεις, να δοκιμάσεις και να μην χάσεις ποτέ -  «η Αθήνα έχει ένα ελβετικό υποσυνείδητο». Την ημέρα, η πόλη πάλλεται από ζωή, οξυμένη από το χαρακτηριστικό ελληνικό φως. Μια δημιουργική ενέργεια διαπερνά τους δρόμους της, μετατρέποντας τις ιδέες σε πράξεις. Όταν όμως πέφτει η νύχτα, η Αθήνα ανασαίνει - χαλαρώνει - οι Αθηναίοι, όπως και οι Έλληνες γενικότερα, γνωρίζουν καλά την τέχνη της απόλαυσης. Πάντα αγαπούσαμε τη νυχτερινή ζωή της πόλης, όμως τα τελευταία χρόνια αυτή έχει αρχίσει να προσελκύει και το διεθνές κοινό. Από τη Hunter Schafer, την ηθοποιό και μούσα του οίκου Prada, που ξεχώρισε μια βραδιά διασκέδασης στην Αθήνα, μέχρι φίλους από τα διάσημα speakeasies του Manhattan που πλέον σερβίρουν κοκτέιλ κοντά στην πλατεία Συντάγματος - η σκηνή μοιάζει πιο ζωντανή από ποτέ. Είναι ένας ακόμη δυϊσμός: απολλώνια διαύγεια τη μέρα, διονυσιακή έκσταση τη νύχτα.

Η Αθήνα για μένα είναι...Μοιάζει κάπως με την επιστροφή σε έναν χαμένο έρωτα - η επιστροφή στην Αθήνα για δουλειά, μετά από όλα αυτά τα χρόνια στο εξωτερικό. Προσπαθώ απλώς να την ξαναανακαλύψω με ανοιχτή καρδιά, αφήνοντας τον εαυτό μου να ερωτευτεί ξανά. Μέχρι στιγμής, με έχει υποδεχθεί θερμά, προσφέροντάς μου ευκαιρίες να εκφράσω τις ευαισθησίες μου και να πειραματιστώ με νέες ιδέες. Είμαι βαθιά ευγνώμων και αντιμετωπίζω αυτή την επιστροφή με απόλυτη σοβαρότητα.

FOOD & GASTRONOMY

Ιάνθη Μιχαλάκη Αρτοποιός, pastry chef και co-founder του Kora Bakery

Ένα 24ωρο στην Αθήνα μέσα από τη ματιά της Γεύσης και της Γαστρονομίας... Όταν φιλοξενώ φίλους, συνήθως η πρώτη μας στάση είναι το Kora για πρωινό και καφέ. Καθόμαστε στον πάγκο και στη συνέχεια ξεκινάμε τη βόλτα μας προς τα Εξάρχεια και χαμηλότερα προς το κέντρο, Ομόνοια και Αθηνάς. Εκεί κάνουμε μια στάση στη Βαρβάκειο και χαζεύουμε όλα τα μπαχαρά δικα και τα μικρά μαγαζιά γύρω από την πλατεία Θεάτρου. Στάση για μεσημεριανό στο Λινού Σουμπάσης & Σία, ένα από τα αγαπημένα μου εστιατόρια. Μετά από μια μεσημεριανή σιέστα, θα πιούμε ένα ποτήρι κρασί νωρίς το απόγευμα, μόλις ανοίξει το Gamay στα Εξάρχεια και γύρω στις 7 θα κατευθυνθούμε για φαγητό στο Μirlo. Μετά από το γεύμα, κλείνουμε τη μέρα μας με ένα κοκτέιλ λίγο πιο κάτω, στο Felicita.

Τα πιο ενδιαφέροντα food spots είναι... το Mirlo και το ζαχαροπλαστείο Θύμησις.

Αν θα έπρεπε να διαλέξω ένα σημείο που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθεί κάποιος... αυτό θα ήταν το Mirlo - για μένα ήταν το καλύτερο opening φέτος το καλοκαίρι από τα πιο νόστιμα φαγητά που έχω φάει ποτέ. Είναι ακριβώς ο τρόπος που θα ήθελα να τρώω στην Αθήνα και ένας που νομίζω της ταιριάζει απόλυτα: ανεπιτήδευτο και προσιτό φαγητό στο κέντρο της πόλης, περικυκλωμένο από πλατεία και παλιά νεοκλασικά, αυθεντικό και βαθιά νόστιμο, όχι εντελώς ελληνικό αλλά όχι και με τρόπο που να είναι άνευ νοήματος. 

Αν προτείνατε σε κάποιον να αποφύγει κάτι αυτό θα ήταν.. το δίπορτο.

Το δικό μου προσωπικό ritual όταν δε δουλέυω είναι... η πρωινή βόλτα με τον σκύλο μου και καφέ στη γειτονιά μου, το Kόμνα Τράκα στην Κυψέλη. Είμαι σπιτόγατα και επειδή καθημερινά το πρόγραμμα μου είναι πολύ γεμάτο, όταν έχω χρόνο δε μ'αρέσει να φεύγω μακριά από το σπίτι, οπότε τα απογεύματα ίσως περιλαμβάνουν ένα παγωτό στην πλατεία Αγίου Γεωργίου ή πίτσα στη Λίζα στη Φωκίονος Νέγρη.

Όλη η έμπνευση και η ενέργεια στην Αθήνα σήμερα βρίσκονται... στα μέρη που μοιάζουν ακόμη undiscovered. Σε γειτονιές που δεν μόλις ανοίξει το Gamay στα Εξάρχεια και γύρω στις 7 θα κατευθυνθούμε για φαγητό στο Μirlo. Μετά το γεύμα, έχουν γίνει δημοφιλείς, σε concepts και ιδέες που δεν έχει αγγίξει ακόμη κάποιος. Μέσα στην κυριαρχία της ατελείωτης ανακύκλωσης ιδεών και προϊόντων, υπάρχουν σε πολλές γωνιές της πόλης projects που εγώ προσωπικά ζηλεύω και θαυμάζω πολύ.

Μ’ ΑΡΕΣΕΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Ο ΚΟΣΜΟΣ ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΤΑ ΒΡΑΔΙΑ, ΦΑΙΝΕΤΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΟ Η ΑΝΑΛΑΦΡΗ ΚΑΙ ΧΑΡΟΥΜΕΝΗ ΠΛΕΥΡΑ ΤΟΥ.

Η εμπειρία που δεν γίνεται να χάσει κάποιος στην Αθήνα είναι...Δυστυχώς δε μου έρχεται κάτι στο μυαλό- όσο και αν έχει χρειαστεί και για μένα να δώσω μια απάντηση. Η Αθήνα χάνει σιγά σιγά τα κομμάτια που της έδιναν χαρακτήρα και ψυχή. Δυσκολεύομαι να πω κάτι που βλέπει κανείς μόνο έδω και όχι σε κάποια άλλη Ευρωπαική ή Ελληνική πόλη. Ίσως βέβαια να είμαι και κακή Αθηνέζα (Αθηνέζος = ο μη Αθηναίος που ζει στην Αθήνα)

Η νέα τάση που προκύπτει στον κόσμο της Γεύσης και της Γαστρονομίας στην Αθήνα αυτήν τη στιγμή... είναι το δίπολο που κάπως ανέκαθεν μας χαρακτήριζε ως χώρα, μια συνύπαρξη εξωστρέφειας και λαγνείας προς το ξένο, με παράλληλη στροφή στην παράδοση και την ελληνικότητα. Το φαγητό στην πόλη κινείται σε αυτές τις γραμμές, smash burger ή βλίτα με ντομάτα στη φωτιά. Όπως και να καταλήξει, νομίζω δείχνει ένα μέλλον το οποίο είναι λιγότερο συμπεριληπτικό για τη μεγαλύτερη μερίδα του πληθυσμού και κάνει το φαγητό το νέο “hot” προϊόν προς κατανάλωση.

Η Αθήνα αλλάζει... και νομίζω πως σταδιακά γίνεται πιο πρωινή. Βλέπω πολύ μεγάλο κομμάτι της εστίασης να μετατοπίζει κάπως ή να διευρύνει τη δραστηριότητά του νωρίτερα μέσα στη μέρα. Εγώ προτιμώ το βράδυ, ίσως γιατί δεν το χαίρομαι συχνά με τη δουλειά. Τα βράδια στην Αθήνα έχουν μια αίσθηση ζωντάνιας που θυμάμαι νοσταλγικά από παλιά, την οποία προσπαθώ διακαώς να ξαναζήσω, αλλά υπάρχει πιο πολύ πλέον στη μνήμη μου. Μ’ αρέσει περισσότερο ο κόσμος στην Αθήνα τα βράδια, φαίνεται περισσότερο η ανάλαφρη και χαρούμενη πλευρά του και όχι η εξαλλιασμένη που συναντώ τα πρωινά.

Η Αθήνα για μένα είναι... πλέον το αίσθημα της ματαιωμένης προσδοκίας και της χαραμισμένης δυνατότητας. Δε μου φαίνεται πια τόσο γοητευτικό ότι είναι ένα "work in progress" καθώς φαίνεται να μένει πάντα εκεί και όχι καν προς τη σωστή κατεύθυνση. Είναι μια πόλη που μου φαίνεται κάθε χρόνο πιο σκληρή και αφιλόξενη και γι αυτό προσπαθώ τόσο να περιτριγυρίζω τον εαυτό μου από ανθρώπους, μέρη και πράγματα που με βοηθούν να τη νιώθω πιο ανθρώπινη.

ARTS & CULTURE

Χριστίνα Παπαδοπούλου, Senior Director at Gagosian

Ένα 24ωρο στην Αθήνα μέσα από τη ματιά της Τέχνης… αν το 24ωρο δεν περιλάμβανε ύπνο, θα ξεκινούσαμε νωρίς το πρωί με την Ακρόπολη και έναν περίπατο στα μονοπάτια του Πικιώνη - είναι η πιο ωραία εισαγωγή στην πόλη. Θα παίρναμε έναν καφέ στο χέρι και θα συνεχίζαμε στο Μουσείο της Ακρόπολης για ένα γρήγορο lunch με θέα στον Ιερό Βράχο. Θα συνεχίζαμε με δύο στάσεις στο Μοναστηράκι και στην Πλάκα, στις γκαλερί Melas Martinos και Arch, και μετά θα πηγαίναμε προς Κολωνάκι για μια βόλτα στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης και στο Μπενάκη, και φυσικά στην Gagosian, στην οποία τώρα φιλοξενούμε την ατομική έκθεση “Return tο the Garden” του Stanley Whitney. Θα ακολουθούσε το Αρχαιολογικό Μουσείο και μια βόλτα στην Τοσίτσα 3, όπου τρεις αθηναϊκές γκαλερί παρουσιάζουν τις εκθέσεις τους σε ένα πρόσφατα ανακαινισμένο εκλεκτικιστικό και ιστορικό κτίριο. Το βράδυ θα τρώγαμε στον Πειραιά, στο Paleo, και θα κάναμε μια επίσκεψη στις γκαλερί της Πολυδεύκους, The Intermission, Sylvia Kouvali και Ramiken. Χρειάζονται καλά παπούτσια, γιατί η πόλη έχει πολλή ενέργεια! Και, φεύγοντας προς το αεροδρόμιο, μια τελευταία στάση στη συλλογή Economou θα ολοκλήρωνε ιδανικά αυτήν τη μικρή οδύσσεια της Τέχνης στην Αθήνα.

Το δικό μου προσωπικό ritual όταν δε δουλέυω είναι...το πρωί ξεκινώ πάντα με διαλογισμό και γυμναστική ή γιόγκα. Μετά το πρωινό, περπατώ ως τη γκαλερί — αυτή η διαδρομή είναι η αγαπημένη μου. Παίρνω τον καφέ μου από το Da Capo ή το Queen Bee, περνάω από όλα τα μικρά μαγαζιά του Κολωνακίου και φτάνω στη Gagosian που είναι σε μια πράσινη γειτονιά της Αθήνας, στους πρόποδες του Λυκαβηττού. Συνήθως το lunch είναι επαγγελματικό, κάπου κοντά, όπως στο κλασικό εστιατόριο Φιλίππου, ενώ όταν έχω ξένους επισκέπτες συχνά πάμε στο Ιώδιο ή τον Παπαδάκη. Το απόγευμα είναι ώρα για calls με την Αμερική, και σχεδόν τρεις φορές την εβδομάδα υπάρχουν εγκαίνια, ομιλίες ή καλλιτεχνικά events που κλείνουν τη μέρα με δείπνο.
Αγαπημένα βραδινά στέκια, το Μανάρι και το Λινού, Σούμπασης και Σία. Το ritual ωστόσο του Σαββατοκύριακου περιλαμβάνει σταθερά τον τελευταίο καιρό μια μονοήμερη απόδραση και θαλάσσιο σκι.

Αν θα έπρεπε να διαλέξω μόνο ένα σημείο της Αθήνας που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθεί κάποιος… αυτό θα ήταν η Ακρόπολη. Μπορεί να ακούγεται κλισέ, αλλά αυτό είναι το σημείο απ’ όπου πρέπει κάποιος να «συστηθεί» με την πόλη.

Αν προτείνατε σε κάποιον να αποφύγει κάτι αυτό θα ήταν...να οδηγήσει. Η πόλη βιώνεται καλύτερα -κυρίως για τα νεύρα μας – περπατώντας.

Μια μοναδική εμπειρία στην Αθήνα που θεωρείται ανεπανάληπτη είναι… Δεν θα έλεγα πώς είναι μυστικό, είναι πολύ εμφανές σε όσους ζουν εδώ ή έχουν ανακαλύψει αυτή την πόλη και την επισκέπτονται ξανα και ξανά. Αυτός ο μοναδικός συνδυασμός της αρχαίας ιστορίας και του ζωντανού, γεμάτου ενέργεια σύγχρονου πολιτισμού. Είναι σπάνιο να βρίσκεσαι σε μια πόλη όπου η δημιουργικότητα συνυπάρχει τόσο φυσικά με την ιστορία. Και, ταυτόχρονα, ενώ βρίσκεσαι σε μια δυναμική αστική σκηνή, έχεις πολύ άμεση και εύκολη πρόσβαση στη θάλασσα, στη φύση. Σε μια ώρα μπορείς να βρεθείς στο βουνό ή για μια μονοήμερη απόδραση στην Ύδρα. 

Η ΑΘΗΝΑ ΕΧΕΙ ΜΙΑ ΕΝΕΡΓΕΙΑ, ΕΝΑ ΦΩΣ ΚΑΙ ΜΙΑ ΑΥΘΕΝΤΙΚΟΤΗΤΑ ΠΟΥ ΔΕΝ ΤΑ ΒΡΙΣΚΕΙΣ ΠΟΥΘΕΝΑ ΑΛΛΟΥ.

Η έμπνευση και η ενέργεια στην Αθήνα… είναι διάχυτες, αυτό είναι και το ενδιαφέρον της. Κάθε γειτονιά έχει τη δική της ενέργεια, τη δική της φωνή. Από το Κολωνάκι και το ιστορικό κέντρο, μέχρι τον Πειραιά, το Μεταξουργείο και την Κυψέλη, υπάρχει μια συνεχής δημιουργική ανταλλαγή, μια διαφορετική έκφραση της δημιουργικότητας, μια πολύ ενδιαφέρουσα πολυφωνία.

Οι νέες τάσεις που προκύπτουν στον κόσμο της Τέχνης στην Αθήνα αυτήν τη στιγμή… Βλέπουμε μια εντυπωσιακή διάδραση και συνεργασία ανάμεσα στη διεθνή και την εγχώρια σκηνή. Καλλιτέχνες, γκαλερί, οργανισμοί και ιδρύματα από το εξωτερικό έρχονται στην Αθήνα, συνεργάζονται, δημιουργούν ή εγκαθίστανται εδώ. Αυτή η ανταλλαγή ιδεών και πρακτικών είναι ό,τι πιο δημιουργικό συμβαίνει αυτήν τη στιγμή.

Έχετε προτίμηση στην πρωινή ή τη βραδινή πλευρά της Αθήνας... και στις δύο. Είμαι πολύ πρωινός τύπος, ξυπνάω στις 6 περίπου. Νιώθω τυχερή που ζω σ’ αυτή την ηλιόλουστη πόλη και ξεκινάει η μέρα μου με τόσο φως -απολαμβάνω πραγματικά να περπατάω κάθε πρωί από το Κολωνάκι που μένω ως την Gagosian που είναι το γραφείο μου. Η μέρα τελειώνει συχνά όπως ξεκινάει, με ένα περπάτημα μέσα από τα στενά του ιστορικού κέντρου ως το Μοναστηράκι, όπου συναντώ φίλους στο Wine is Fine. Η Αθήνα έχει διαφορετικό ρυθμό και χρώμα ανάλογα με την ώρα.

Η Αθήνα είναι… το σπίτι μου. Όσο κι αν έχω ταξιδέψει ή επιχειρήσει να ζήσω σε μια διαφορετική πόλη, πάντα κάτι με γυρίζει εδώ. Έχει μια ενέργεια, ένα φως και μια αυθεντικότητα που δεν τα βρίσκεις πουθενά αλλού.

SHOPPING & HIDDEN GEMS

Αλέξανδρος Καλόγηρος & Δήμητρα Λουάνα Μαρλαντή, Founders του PHΑON

Ένα 24ωρο στην Αθήνα μέσα από τη ματιά του Shopping & των Hidden Gems… Δ.Λ.Μ.: Θα ξεκινούσαμε με έναν πρωινό περίπατο και καφέ στο Πεδίον του Άρεως. Στη συνέχεια, θα επισκεπτόμασταν την γκαλερί Ninetto, και με κατεύθυνση προς το κέντρο, θα περνούσαμε από την οδό Αιόλου και τα παλαιοπωλεία στο Μοναστηράκι. Για μεσημεριανό, θα κάναμε στάση στο καφενείο Ήβη. Το απόγευμα, μέσω Κουκακίου, θα σταματούσαμε στο Daphnis and Chloe στον Νέο Κόσμο για ελληνικά βότανα και έπειτα θα πηγαίναμε για ποτό στο 7 Μάρτυρες. Η βόλτα θα συνεχιζόταν στο ΕΜΣΤ και η μέρα θα έκλεινε στο Υπερωκεάνιο στον Πειραιά.

Aλ.K.: Θα ξεκινούσαμε τη μέρα μας με καφέ στο Ere στο Κουκάκι και μια βόλτα στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου έως του Φιλοπάππου, με θέα την Ακρόπολη. Θα ακολουθούσε περίπατος στα στενά της Πλάκας και των Αναφιώτικων, στάση στο Θησείο και περιήγηση στη ζωντανή αγορά στο Μοναστηράκι. Για μεσημεριανό, ελληνικές γεύσεις στο Λινού Σουμπάσης & Σία στου Ψυρρή, πριν κατευθυνθούμε στο Κολωνάκι για ψώνια, ένα ποτό στο Filion που είναι πολύ κοντά στο κατάστημά μας, και επίσκεψη στο Αρχαιολογικό Μουσείο. Η μέρα θα έκλεινε με σύγχρονη τέχνη στην γκαλερί Ninetto, με θέα το Πεδίον του Άρεως.

ΓΙΑ ΗΛΙΟΒΑΣΙΛΕΜΑ, ΜΙΑ ΒΟΛΤΑ ΣΤΟΝ ΛΥΚΑΒΗΤΤΟ ΑΠΟΚΑΛΥΠΤΕΙ ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΟΨΗ ΤΗΣ ΑΘΗΝΑΣ - ΤΗΝ ΠΟΛΗ ΝΑ ΑΠΛΩΝΕΤΑΙ ΜΕΧΡΙ ΤΗ ΘΑΛΑΣΣΑ

Τα πιο ενδιαφέροντα spots αυτήν τη στιγμή, όπου θα άξιζε μια στάση… Για ρούχα τα Serapis.cc., Parthenis, It’s a Shirt, καθώς και το Number 3, αλλά και το Mod Studio για τα μοναδικά vintage κομμάτια του. Στα κοσμήματα ξεχωρίζουμε τα Vasiliki Studio και Magoosh by Margarita Chrissaki, ενώ για αυθεντικά ελληνικά βότανα δεν υπάρχει καλύτερο μέρος από το Daphnis and Chloe. Τέλος, για αρώματα, προτείνουμε φυσικά το PHĀON. 

Αν θα έπρεπε να διαλέξω μόνο ένα σημείο της Αθήνας που πρέπει οπωσδήποτε να επισκεφθεί κάποιος… αυτό θα ήταν η Ακρόπολη και εξίσου σημαντικό και το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο στα Εξάρχεια, το οποίο είναι το σπουδαιότερο μουσείο της χώρας και σύντομα πρόκειται να ανακαινιστεί. Γι’ αυτό, αυτή είναι ίσως η τελευταία ευκαιρία να το θαυμάσει κανείς στην «αυθεντική» του μορφή.

Αν προτείνατε σε κάποιον να αποφύγει κάτι αυτό θα ήταν... τα ΚΤΕΛ Κηφισσού(γέλια)

Η έμπνευση και η ενέργεια στην Αθήνα σήμερα συγκεντρώνεται...Πιστεύουμε ότι η έμπνευση και η ενέργεια της Αθήνας πηγάζουν κυρίως από το ηλιόλουστο τοπίο της και την ένταση του φωτός που την περιβάλλει καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Το φως αυτό αποτελεί μια ανεξάντλητη πηγή ζωντάνιας και δημιουργικότητας, που αντικατοπτρίζεται στην καθημερινότητα των ανθρώπων της πόλης. Σε τοπογραφικό επίπεδο, θεωρούμε ότι η ενέργεια της Αθήνας συγκεντρώνεται κυρίως στο πολύμορφο και ζωντανό της κέντρο.

Μια μοναδική εμπειρία στην Αθήνα που θεωρείται ανεπανάληπτη είναι… η λαϊκή αγορά του Σαββάτου στην Καλλιδρομίου στα Εξάρχεια, ένας μικρόκοσμος της αθηναϊκής ζωής. Για ηλιοβασίλεμα, μια βόλτα στον Λυκαβηττό αποκαλύπτει μια άλλη όψη της Αθήνας - την πόλη να απλώνεται μέχρι τη θάλασσα.

Οι νέες τάσεις που προκύπτουν στον κόσμο της μόδας στην Αθήνα αυτήν τη στιγμή… Η Αθήνα μπορεί να μην αποτελεί ακόμη διεθνές κέντρο μόδας, ωστόσο τα τελευταία χρόνια υπάρχει μια περιορισμένη αλλά ενδιαφέρουσα σκηνή. Μικρά brands και vintage καταστήματα με σύγχρονη ταυτότητα έχουν αρχίσει να ανθίζουν. Παράλληλα, παρατηρούμε ότι αρκετά διεθνή brands έχουν αρχίσει να παραγάγουν τμήματα των συλλογών τους στην Ελλάδα - μια ένδειξη ότι η τοπική βιοτεχνία επανέρχεται. Τέλος, το γεγονός ότι από το 2019 διοργανώνεται το Athens Fashion Trade Show δείχνει πως ο χώρος βρίσκεται σε άνθιση στη χώρα. Όσον αφορά το lifestyle, το γαστρονομικό κομμάτι έχει εξελιχθεί εντυπωσιακά, με νέες προσεγγίσεις στη μεσογειακή κουζίνα, ενώ παράλληλα παρατηρείται μεγάλη άνθηση και στον χώρο της κεραμικής και των κοσμημάτων, με αρκετά success stories.

Έχετε προτίμηση στην πρωινή ή τη βραδινή πλευρά της Αθήνας...Ανάλογα με το πού ζει κανείς στην Αθήνα, η πόλη αλλάζει πρόσωπο από τη μέρα στη νύχτα. Εμείς ζούμε και οι δύο στο κέντρο, που παραμένει ζωντανό σχεδόν όλο το 24ωρο. Το πρωί, οι δρόμοι γεμίζουν με κίνηση, ανθρώπους που πηγαίνουν στις δουλειές τους, καφέδες στο χέρι και μια αίσθηση εγρήγορσης/εντασης που μπορεί να σε κουράζει, αλλά ταυτόχρονα σου δίνει ενέργεια. Καθώς πλησιάζει το απόγευμα, η πόλη αλλάζει. Μόνο το φως αρκεί για να δημιουργήσει μια πιο ήρεμη ατμόσφαιρα. Τα εστιατόρια, τα μπαρ και οι πλατείες γεμίζουν με κόσμο που βγαίνει για φαγητό, ποτό ή μια απλή βόλτα, ενώ τα φώτα της πόλης αρχίζουν να ανάβουν και δημιουργείται μια διαφορετική ενέργεια. Αυτή είναι και η αγαπημένη μας ώρα, γύρω στις 8 το βράδυ, όταν τελειώνουμε τη δουλειά και συναντιόμαστε με φίλους για aperitivo.

Η Αθήνα για εσάς είναι… ΔΛΜ: Περνώντας το χρόνο μου μεταξύ Αθήνας και Μιλάνο, η Αθήνα για εμένα παραμένει μια exotic πόλη, που θυμίζει περισσότερο Μέση Ανατολή παρά ευρωπαϊκή πρωτεύουσα, κάτι που την κανει μοναδική. Είναι μια πόλη γεμάτη αντιθέσεις, ένας τόπος που το χάος και η ομορφιά συνυπάρχουν, και αυτή ποικιλομορφια σε γοητευει. Συνδιάζει την μεσογειακή ζεστασιά, την αίσθηση της ιστορίας γύρω σου, αλλά και μια ακατέργαστη και ακανονηστη ενέργεια που τη διαφοροποιεί.

ΑΚ: Η Αθήνα είναι μια πόλη που συνδυάζει το παρελθόν με το παρόν. Κάθε της γωνιά δείχνει την ιστορία, αλλά και τη σύγχρονη ζωή που εξελίσσεται γύρω της. Οι αντιθέσεις της , παλιά μνημεία δίπλα σε μοντέρνα κτίρια και γειτονιές με διαφορετικούς ρυθμούς, την κάνουν να ξεχωριζει. Για μένα, είναι μια πόλη ζωντανή, γνώριμη και πάντα σε εξέλιξη.

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GLOW ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2025