Τα μέχρι τώρα δεδομένα της παγκόσμιας κινηματογραφικής σκηνής συνδέουν την ταυτότητά του με ένα αριστούργημα. Ανατρέχοντας τρεις μήνες πίσω, η σημαντική διάκριση του καλλιτεχνικού διευθυντή του και δημοφιλούς σκηνοθέτη, Γιώργου Λάνθιμου, με την κατάκτηση του Χρυσού Λέοντα, αποτέλεσε ένα από τα πιο σπουδαία άλματα, τα οποία έφεραν την Ελλάδα για ακόμη μια φορά στο διεθνές προσκήνιο.
Στο χθεσινοβραδινό κατάμεστο Ολύμπιον, στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, παρακολουθήσαμε πρώτοι το πολυσυζητημένο φιλμ του, "Poor Things", καταφέρνοντας, έτσι, να γνωρίσουμε ακόμη πιο βαθιά τις προσεγγίσεις ενός σύγχρονου σκηνοθετικού ταλέντου. Σε live σύνδεση με τη Στέγη Ωνάση, ο Γιώργος Λάνθιμος, η Πρόεδρος της Ένωσης Ελλήνων Διανομέων Κινηματογραφικών Ταινιών Ελλάδος και Διευθύνουσα Σύμβουλος της εταιρείας διανομής Feelgood, καθώς και ο VP & General Manager της The Walt Disney Company Ελλάδας, Βασίλης Ηλιόπουλος, μάς καλωσόρισαν με τον πιο θερμό τρόπο στην αβάντ πρεμιέρ, αφήνοντας την ταινία να μεταφέρει τα μηνύματα των δημιουργών της.
Συμβολισμοί και ενδιαφέρουσες προσεγγίσεις χάρισαν απλόχερα «τροφή για σκέψη»...
Μια άλλη Αλίκη στην χώρα των θαυμάτων
Από τα πρώτα λεπτά βρισκόμαστε στο Βικτοριανό Λονδίνο και γνωρίζουμε βήμα - βήμα τη δεύτερη φάση στη ζωή της Bella (Emma Stone), η οποία κατοικεί σε μια αρχοντική κατοικία με τον λαμπρό και ανορθόδοξο, Dr. Dodwin (Willem Dafoe) με τη σταθερή παρουσία του μαθητή και βοηθού του, Max McCandles, μέλλοντας συζύγου της. Kαι κάνουμε λόγο για δύο πλευρές, καθώς στο μεσοδιάστημά τους κυριαρχεί η εγχείρηση αναγέννησης και μεταμόρφωσης της ίδιας από τον συγκεκριμένο επιστήμονα. Μια νέα προσωπικότητα έχει δημιουργηθεί, χωρίς ίχνος μνήμης της προηγούμενής της, για την οποία έχουμε μόνο μία εικόνα μέχρι στιγμής: Αυτής μιας εγκύου γυναίκας, η οποία επιλέγει να δώσει τέλος στη ζωή της, πέφτοντας από τη γέφυρα της Βρετανικής πρωτεύουσας. Υπό την προστασία του Baxter, η Bella είναι πρόθυμη να μάθει. Την παρακολουθούμε να ξεκινά από το μηδέν, να κάνει τα πρώτα της βήματα, να μοιράζεται τις πρώτες της λέξεις, να ανακαλύπτει τις τροφές και τους καλούς τρόπους στο τραπέζι, σαν ένα μικρό κορίτσι, αλλά και την ερωτική πλευρά του σώματός της. Πεινασμένη για την κοσμικότητα που της λείπει, αποφασίζει να διαφύγει με τον Duncan Wedderburn, έναν κομψό δικηγόρο, ο οποίος διακρίνεται για τη θυελλώδη ερωτική του ζωή, σε μια περιπέτεια σε όλες τις ηπείρους, με αφετηρία τη Λισαβόνα.
Η ιστορία, με τον τρόπο, με τον οποίο εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας, μπορεί να μάς θυμίσει σε μεγάλο βαθμό την ιστορία ενηλικίωσης, όπως συμβαίνει με τον χαρακτήρα της Αλίκης στη χώρα των θαυμάτων. Στη διαδρομή εξερεύνησης του εαυτού της, αλλά και του κόσμου, συναντά πρόσωπα - «κλειδιά» σε διαφορετικές στάσεις αυτού του ταξιδιού, άλλοτε χαρίζοντάς της χαρά και παιχνίδι και άλλοτε κλάμα, προσγείωση στη σκληρή πραγματικότητα και ανακάλυψη της ενσυναίσθησής της. «Προστάτεψε τον εαυτό σου με την αλήθεια!», τη συμβουλεύει ένας κομψός συνταξιδιώτης της, όταν βλέπει για πρώτη φορά στη ζωή της τι σημαίνουν η φτώχεια και η πείνα σε λιμάνι της Αλεξάνδρειας, δεύτερο σταθμό της πορείας της.
Black χιούμορ και ωμότητα
Από τα στοιχεία που ξεχωρίζει κανείς σε όλη τη διάρκεια του φιλμ είναι το black χιούμορ, το οποίο επικρατεί σε κάθε χαρακτήρα, με ισχυρές δόσεις στον ήρωα που ενσαρκώνει ο Willem Dafoe, αυτό του τρελού και επικίνδυνου - για την τοπική κοινωνία- επιστήμονα. Το πρώτο συνθετικό του ονόματός του Dodwin, εμμέσως πλην σαφώς ταυτίζεται με τον Θεό. Δεν είναι τυχαία η επιλογή του χιουμοριστικού ρητορικού ερωτήματος που θέτει ο ίδιος στον βοηθό του, Max McCandles σχετικά με το αν πιστεύει στον Θεό ή σε εκείνον! Ακόμη και σε σκηνές καθημερινές, με χαρακτηριστικό παράδειγμα το φαγητό, κυριαρχεί η παρουσίαση της εκκεντρικότητάς του με χιουμοριστικό τρόπο, όπως είναι η προβολή της ερυγής του μέσα σε μια κυκλική μάζα αέρα. Ακόμη και η προσωπική του άμαξα συνδυάζει κάτι το γελοίο και έξυπνο ταυτόχρονα. Στο μπροστινό της μέρος έχει προστεθεί η όψη ενός ψεύτικου αλόγου και λειτουργεί με ατμομηχανή. Δεν λείπουν, όμως, και οι σκηνές ωμού ρεαλισμού. Είναι ένας επιστήμονας με τα εργαλεία, τα νεκρά σώματα ή και τα κουλά ζώα που κυκλοφορούν στην αυλή του σπιτιού του, όπως αυτό με το κεφάλι γουρουνιού και τα πόδια κότας. Ακόμη και ο τρόπος, με τον οποίο χαρίζει ζωή στη Bella αποτυπώνεται με νατουραλιστικό τρόπο, καθώς, όπως ο ίδιος αποκαλύπτει, εμφύτευσε στον εγκέφαλό της το μυαλό του εμβρύου της. Αίμα και ανθρώπινα όργανα βρίσκονται σε πρώτο πλάνο, επιβεβαιώνοντας ξανά και ξανά τον έντονα ορθολογιστικό χαρακτήρα του, στοιχείο που τον φέρνει σε σύγκρουση με τα ζεστά, πατρικά συναισθήματα που αισθάνεται για τη Bella.
«Αγγίζοντας» το χθες με τεχνικά έξυπνο τρόπο
Όσοι έχετε διαβάσει το ομώνυμο μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας του 1992 - στο οποίο και στηρίχθηκε ο Γιώργος Λάνθιμος - μπορείτε να δείτε την έξυπνη μεταφορά της ιστορίας, δίνοντας έμφαση στην αισθητική της ταυτότητα. Στο μεγαλύτερο μέρος του φιλμ, είναι έντονη η αδυναμία του σκηνοθέτη σε δύο κεντρικές εναλλαγές: Σε αυτή ανάμεσα στις ασπρόμαυρες και έγχρωμες εικόνες και σε αυτή ανάμεσα στις υπερ ευρυγώνιες λήψεις και στην απλή βινιέτα. Όταν παρακολουθούμε τις σκηνές του φιλμ, οι οποίες αφορούν στα πρώτα στάδιο εξέλιξης της ανανεωμένης Bella και στη συμβίωσή της με την πατρική της φιγούρα, τον Dr. Dodwin, επικρατούν τα ασπρόμαυρα πλάνα. Από την άλλη πλευρά, στις σκηνές, οι οποίες παρουσιάζουν την έντονη επιθυμία της ηρωίδας να ανακαλύψει τον κόσμο και να εξελιχθεί, τα πλάνα είναι έγχρωμα. Όσον αφορά το δεύτερο σκηνοθετικό μοτίβο, η επιλογή του εφέ της βινιέτας -πρωταγωνίστρια στους παλιούς φακούς- σε συνδυασμό με τα ασπρόμαυρα πλάνα, τις μελωδίες από άρπα, τσέλο, βιολί, και την εναλλαγή της από υπερ ευρυγώνιες λήψεις (fish eye) συνθέτουν ένα μοναδικό concept, το οποίο φλερτάρει με τον κατάλληλο τρόπο με την εποχή του φιλμ.
Κόντρα στην πατριαρχία
Ένα από πιο ισχυρά μηνύματα του φιλμ αφορά στην πάλη με την έμφυλη βία και την πατριαρχία. Ακόμη και στην έντονα ερωτική - αλλά γεμάτη αντιπαραθέσεις - σχέση της με τον Duncan Wedderburn, παρακολουθούμε τον ίδιο να ενοχλείται όταν εκείνη αφοσιώνεται στο διάβασμα και μιλά με επιχειρήματα και εξειδικευμένους όρους - δείγματα της εξέλιξής της. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η συμβολική σκηνή στο πλοίο με αφετηρία τη Λισαβόνα, όπου παρακολουθούμε την ίδια να διαβάζει στο κατάστρωμα, εκείνος θυμώνει και τις πετά τα βιβλία στη θάλασσα. Ακόμη και στη συζήτησή της με την αρχηγό των ιεροδούλων στο Παρίσι -επόμενη στάση στο ταξίδι της, στο οποίο για να βγάλει τα προς το ζην της αναγκάζεται να ακολουθήσει τον δρόμο αυτό- την παρακολουθούμε να θέλει να αλλάξει τους όρους της ερωτικής επαφής, δίνοντας προτεραιότητα στη γυναίκα και στις δικές της ανάγκες για απόλαυση, ελευθερία και σεβασμό.
Info: Επίσημη πρεμιέρα στις ελληνικές αίθουσες την 1η Ιανουαρίου.
