Σε μια περίοδο έντονης δημιουργικής εξωστρέφειας συναντάμε τον Νίκο Ιωσήφ, έναν καλλιτέχνη που συνεχίζει να χαράζει τη δική του, ιδιαίτερα προσωπική πορεία στον χώρο της σύγχρονης τέχνης. Με έργα που πρόσφατα «ζωντάνεψαν» τις Βιτρίνες Τέχνης ΟΤΕ και με το στούντιό του στους Δώδεκα Αποστόλους να ανοίγει τις πόρτες του στο κοινό στο πλαίσιο του Open House Thessaloniki, ο ίδιος μοιράζεται μαζί μας στιγμές από τη διαδικασία δημιουργίας των έργων του, τις μνήμες και τις αφυπνίσεις που τροφοδοτούν τη δουλειά του.
Σε πετυχαίνουμε σε μια άκρως δημιουργική περίοδο, καθώς κάποια από τα έργα σου εκτίθενται στις Βιτρίνες Τέχνης ΟΤΕ, ενώ στις 15 και στις 16 Νοεμβρίου άνοιξες στο κοινό τις πόρτες του στούντιό σου, στο πλαίσιο του Open House Thessaloniki. Μίλησέ μας γι’ αυτά τα δύο projects.
Η έκθεση "The Whisper, the Rooster and theWatch" στις Βιτρίνες Τέχνης ΟΤΕ είναι ένας διάλογος ανάμεσα στο έργο και την πόλη. Τα υφασμάτινα κολάζ μου τοποθετήθηκαν σε ένα περιβάλλον καθημερινό, μέσα στο φως και τις αντανακλάσεις των βιτρινών, και απέκτησαν μια νέα ζωή - έγιναν μορφές που στέκονται ήσυχα μέσα στην κίνηση, σαν να ψιθυρίζουν ιστορίες στον περαστικό. Ο τίτλος της έκθεσης συμβολίζει τρεις στιγμές επικοινωνίας: τον ψίθυρο ως εσωτερική φωνή, το βλέμμα ως παρατήρηση και τον πετεινό ως αφύπνιση, όλα στοιχεία που επανέρχονται συχνά στο έργο μου.
Παράλληλα, το Open House Thessaloniki μού έδωσε την ευκαιρία να ανοίξω το στούντιό μου στο κοινό. Ήταν μια εμπειρία πιο προσωπική και άμεση. Οι επισκέπτες είδαν τον χώρο όπου όλα ξεκινούν, γνώρισαν τα υλικά, τα υφάσματα, τις πρώτες ιδέες που μετατρέπονται σιγά σιγά σε μορφές. Χάρηκα πολύ που μοιράστηκα αυτό το κομμάτι της διαδικασίας, γιατί εκεί, πίσω από κάθε ραφή, κρύβεται πάντα μια μικρή ιστορία.
Κάπου εδώ αξίζει να σημειώσουμε πως το στούντιό σου βρίσκεται στην περιοχή των Δώδεκα Αποστόλων, που τα τελευταία χρόνια γνωρίζει μεγάλη άνθιση. Πώς τη βιώνεις εσύ που τη ζεις καθημερινά;
Μεγάλωσα στους Δώδεκα Αποστόλους, οπότε αυτή η γειτονιά είναι για μένα κάτι πολύ περισσότερο από έναν τόπο εργασίας - είναι ένα κομμάτι της ζωής μου. Έχω πολλές μνήμες από τα παιδικά μου χρόνια εδώ - τους ανθρώπους, τις μυρωδιές, τις φωνές στους δρόμους. Και ακόμη και σήμερα, όταν πηγαίνω στο στούντιο, συναντώ πρόσωπα γνώριμα, ανθρώπους που με θυμούνται από τότε. Αυτές οι «καλημέρες» της καθημερινότητας έχουν μια ιδιαίτερη σημασία για μένα κρατώντας κάτι από τη συνέχεια, από την αίσθηση ότι ανήκεις κάπου.
Η γειτονιά έχει αλλάξει πολύ τα τελευταία χρόνια, έχει γεμίσει με νέα στούντιο, δημιουργούς, ανθρώπους που φέρνουν τη δική τους ενέργεια. Όμως, αυτό το μείγμα του παλιού με το καινούριο δημιουργεί μια ισορροπία που με εμπνέει. Είναι όμορφο να δουλεύω εδώ, μέσα σε έναν τόπο που κουβαλά το παρελθόν μου, αλλά ταυτόχρονα μου δίνει την αίσθηση ότι όλα μπορούν να ξαναρχίσουν.
Πριν από ενάμιση χρόνο, στη στήλη SKG Stories, μας είχες μιλήσει ξανά για τη δουλειά σου και με χαρά βλέπουμε πόσο πολύ εξελίσσεσαι διαρκώς. Τι έχεις να θυμάσαι από τότε μέχρι σήμερα και πώς φαντάζεσαι τον εαυτό σου μέσα στον επόμενο χρόνο;
Από εκείνη τη συνέντευξη μέχρι σήμερα νιώθω πως η δουλειά μου έχει εξελιχθεί ουσιαστικά αλλά και τεχνικά και σε επίπεδο νοήματος. Μέσα από την ύφανση, τη ραφή και τη σύνθεση διαφορετικών υλικών, έχω αρχίσει να βλέπω το έργο ως έναν τρόπο να ερευνώ τη μνήμη, τη φθορά και τη συνέχεια των πραγμάτων. Κάθε κομμάτι μοιάζει να με οδηγεί στο επόμενο, σαν ένα νήμα που δεν σταματά να ξετυλίγεται. Ένα σημαντικό σταθμό αποτέλεσε η συμμετοχή μου στη Larnaka Biennale 2025 με το έργο Woven Echoes, το οποίο τιμήθηκε με το Finalist Award. Ήταν μια εμπειρία βαθιά συγκινητική, μια στιγμή επιβεβαίωσης, αλλά κυρίως επικοινωνίας με ανθρώπους από διαφορετικές χώρες και αντιλήψεις, μέσα από τη γλώσσα του υφάσματος. Από τις πιο όμορφες προοπτικές της επόμενης χρονιάς είναι η συμμετοχή μου στην ομαδική έκθεση ‘Διαχρονικές Υφές’, σε επιμέλεια του Βασίλη Καραμπάτσα.
Ένα ταξίδι μέσα από τα λαογραφικά μουσεία της Ελλάδας, όπου η παράδοση συναντά τη σύγχρονη εικαστική σκέψη. Παράλληλα, ολοκληρώνω ένα αυτοβιογραφικό ντοκιμαντέρ που συνδέει την τέχνη με την άνοια. Ένα έργο προσωπικό, σχεδόν εξομολογητικό, γύρω από τη μνήμη και την απώλειά της, αλλά και τη δύναμη που κρύβεται στη δημιουργία. Μέσα στον επόμενο χρόνο φαντάζομαι τον εαυτό μου να συνεχίζει να εξερευνά αυτή τη λεπτή ισορροπία ανάμεσα στην ύλη και το συναίσθημα .Είτε μέσα από νέα έργα, είτε μέσα από το Yfeos, ένα project που λειτουργεί ως γέφυρα ανάμεσα στην τέχνη και την καθημερινότητα. Το Yfeos είναι για μένα ένας τρόπος να μεταφέρω την ενέργεια των έργων μου σε αντικείμενα,κοσμήματα, κεραμικά ,ρούχα και μορφές που κουβαλούν την ίδια ευαισθησία - μια προέκταση της καλλιτεχνικής μου γλώσσας στον κόσμο γύρω μου.
Αν κάποιος τυχαίνει να σε γνωρίζει για πρώτη φορά, πώς θα του συστηνόσουν; Ποιος είναι ο Νίκος Ιωσήφ και τι του αρέσει να δημιουργεί;
Θα έλεγα πως είμαι ένας άνθρωπος που αγαπά να δουλεύει με τα χέρια του και να δίνει μορφή σε πράγματα που κουβαλούν ιστορίες. Μου αρέσει η ησυχία του στούντιο, ο χρόνος που χρειάζεται για να ωριμάσει μια ιδέα και η απλότητα που κρύβει δύναμη. Είμαι ένας καλλιτέχνης που δουλεύει με το ύφασμα, το φως και τη μνήμη. Μέσα από τα υλικά προσπαθώ να μιλήσω για όσα δύσκολα λέγονται με λόγια .Προσπαθω να εκφράσω στιγμές, συναισθήματα, μικρές ιστορίες της ζωής. Μου αρέσει να δημιουργώ έργα που έχουν ειλικρίνεια και μια αίσθηση γαλήνης - που μπορεί ο καθένας να τα «διαβάσει» με τον δικό του τρόπο.
Τι μπορεί να σε εμπνεύσει και πώς προέκυψε το «μικρόβιο» της τέχνης στη ζωή σου;
Η έμπνευση για μένα λειτουργεί πάντα υποσυνείδητα. Κάτι που θα δω, κάτι που θα νιώσω ή μια εικόνα που περνά κάθε μέρα μπροστά μου μπορεί να με επηρεάσει, αλλά όχι άμεσα. Συνήθως το καταλαβαίνω αργότερα, όταν ήδη έχω αρχίσει να δουλεύω πάνω σε κάτι και συνειδητοποιώ από πού ξεκίνησε η σκέψη. Δεν είναι ποτέ ένα «έτοιμο» ερέθισμα - είναι πιο πολύ μια αίσθηση που μένει και ωριμάζει με τον χρόνο.
Το «μικρόβιο» της τέχνης ήρθε από νωρίς. Από παιδί παρακολουθούσα τη μητέρα μου στα μαθήματα ζωγραφικής της, και νομίζω πως εκεί γεννήθηκε αυτή η ανάγκη να εκφράζομαι μέσα από την εικόνα. Από τότε θυμάμαι να σχεδιάζω, να παρατηρώ, να με μαγεύει το πώς κάτι άψυχο όπως ένα κομμάτι χαρτί, , ένα χρώμα μπορεί να αποκτήσει ζωή. Είμαι λάτρης της εικόνας με την ευρεία έννοια - είτε πρόκειται για ένα έργο τέχνης, είτε για μια σκηνή στον δρόμο, πάντα κάτι μέσα μου σταματά για λίγο να την παρατηρήσει.
Ποια θεωρείς πως είναι τα highlights της πορείας σου όλα αυτά τα χρόνια και ποιο από τα έργα σου έχει μια ξεχωριστή θέση στην καρδιά σου;
Κοιτώντας πίσω, νιώθω πως κάθε περίοδος είχε τις δικές της στιγμές που άφησαν αποτύπωμα - μικρά και μεγάλα "highlights" που με βοήθησαν να εξελιχθώ. Ανάμεσά τους ξεχωρίζω τη συμμετοχή μου στη Larnaka Biennale 2025 με το έργο Woven Echoes και τη βράβευσή μου με το Finalist Award, μια εμπειρία που μου έδωσε τη χαρά να δω τη δουλειά μου να συνομιλεί με ένα διεθνές κοινό. Ιδιαίτερη σημασία έχουν και οι παρουσιάσεις μου στον δημόσιο χώρο: οι Βιτρίνες Τέχνης ΟΤΕ, αλλά και η βιτρίνα του κοσμηματοπωλείου Riffraff, σε ένα από τα πιο κεντρικά σημεία της Θεσσαλονίκης, όπου μου έχει παραχωρηθεί ένας χώρος για να δημιουργώ textile installations, μια ελευθερία έκφρασης σημαντική για μένα . Είναι κάτι που με συγκινεί, γιατί τα έργα βγαίνουν από τον προστατευμένο χώρο του στούντιο και γίνονται μέρος της καθημερινότητας της πόλης , σαν να αναπνέουν μαζί της.
Όσο για το έργο που κρατώ πιο κοντά μου, είναι το Girl with a Rooster. Ήταν από τα πρώτα που με καθόρισαν - ένα σημείο εκκίνησης που με συνόδευσε σε όλη τη μετέπειτα διαδρομή, θυμίζοντάς μου πάντα πόσο δυνατά μπορεί να μιλήσει το ύφασμα, όταν κουβαλά μέσα του συναίσθημα και αλήθεια.
Εκτός στούντιο τώρα, τι σε χαλαρώνει και πώς επιλέγεις να περάσεις τον ελεύθερό σου χρόνο;
Όταν δεν είμαι στο στούντιο, μου αρέσει να ταξιδεύω. Τα ταξίδια ,ακόμη και τα μικρά χωρίς σχέδιο, μου δίνουν την αίσθηση ότι ανανεώνομαι, αλλάζει η ματιά μου, οι εικόνες, οι ρυθμοί γύρω μου. Μου αρέσει να γνωρίζω ανθρώπους, να ακούω ιστορίες, να βλέπω πώς ζουν και δημιουργούν αλλού. Αυτό μου δίνει έμπνευση, όχι απαραίτητα για τα έργα, αλλά για τον τρόπο που αντιλαμβάνομαι τον κόσμο. Είμαι άνθρωπος κοινωνικός, και οι σχέσεις με τους γύρω μου έχουν μεγάλη σημασία για μένα. Μου αρέσουν οι συζητήσεις, οι συναντήσεις, οι αυθόρμητες στιγμές με φίλους . Όλα αυτά μου φέρνουν ισορροπία και χαρά. Νομίζω πως, τελικά, η επικοινωνία είναι κι αυτή μια μορφή τέχνης - μόνο που γίνεται μέσα από τον λόγο, την παρουσία και το βλέμμα.
Μία έκθεση/ένα μουσείο που επισκέφτηκες πρόσφατα και σε εντυπωσίασε;
Πρόσφατα επισκέφθηκα την γκαλερί Donopoulos για την έκθεση του Gehard Demetz, και πραγματικά με εντυπωσίασε. Οι ξύλινες γλυπτές παιδικές μορφές του έχουν κάτι πολύ δυνατό - μια αθωότητα που ταυτόχρονα κουβαλά βάρος και σιωπή. Επειδή κι εγώ δουλεύω με παιδικές φιγούρες στα υφασμάτινα έργα μου, με άγγιξε ο τρόπος που χειρίζεται την υλικότητα και το βλέμμα, πώς μέσα από το ξύλο αποκαλύπτεται κάτι σχεδόν εύθραυστο και εσωτερικό.
Με συγκίνησε, επίσης, η έκθεση Frida Kahlo: Her Photos στο MOMus - Μουσείο Φωτογραφίας. Ήταν σαν να βλέπεις πίσω από τον μύθο μια πιο ήσυχη, προσωπική πλευρά της Frida, μέσα από εικόνες της καθημερινότητάς της, των ανθρώπων και των τόπων που αγαπούσε. Αυτή η οικειότητα, η σύνδεση με τη ζωή πίσω από την τέχνη, είναι κάτι που με εμπνέει πάντα.
Από όσα «τρέχουν» αυτήν τη στιγμή στην πολιτιστική και καλλιτεχνική σκηνή της πόλης, τι δε θέλεις να χάσεις και τι θα μας πρότεινες;
Αυτήν την περίοδο δε θέλω με τίποτα να χάσω την έκθεση Alexis Gritchenko (1883-1977). Η Ελληνική Περιπέτεια. Ένας Ουκρανός Πρωτοπόρος στην Ελλάδα στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης Συλλογή Κωστάκη, στη Μονή Λαζαριστών . Είναι μια σπάνια ευκαιρία να γνωρίσουμε έναν καλλιτέχνη που συνέδεσε τη μοντέρνα ματιά του με την ελληνική τοπιογραφία και το φως με έναν πολύ ιδιαίτερο τρόπο. Νομίζω πως η σχέση του Gritchenko με τον τόπο, την κίνηση και το χρώμα έχει πάντα κάτι να πει και στο σήμερα. Και φυσικά, το Open House Thessaloniki είναι για μένα θεσμός. Είναι όμορφο να βλέπεις την πόλη να ανοίγεται, να γνωρίζεις κτίρια, στούντιο, δημιουργούς και χώρους που κρύβονται πίσω από τις προσόψεις. Κάθε χρόνο ανανεώνει τη σχέση μας με τη Θεσσαλονίκη και την κάνει να φαίνεται ξανά καινούργια.
