Σκορπίζοντας θλίψη και κάνοντας τον καλλιτεχνικό κόσμο φτωχότερο, η είδηση του θανάτου του κορυφαίου Ennio Morricone χάραξε μια νέα πορεία στο κινηματογραφικό στερέωμα, που από χθες βρίσκεται αντιμέτωπο με την απουσία του. Ο συνθέτης των μεγαλύτερων μουσικών επιτυχιών του κινηματογράφου, αποτέλεσε ωδή στη δημιουργικότητα, παραδειγμάτισε τον λαό, έφτασε στο απόγειο της καριέρας του κι εμείς θυμόμαστε τις στιγμές θριάμβου και κάθε πτυχή της άγνωστης πορείας του. 

Κάντε μια αναδρομή στη ζωή του ανεπανάληπτου συνθέτη & ελάτε σ’ επαφή με το έργο του που τον καθιέρωσε ξεχωριστό!

The beginning

Γεννημένος το 1928 στη Ρώμη, ο Ennio Morricone ήρθε σ’ επαφή με τη μαγεία της σύνθεσης από πολύ νωρίς, επηρεασμένος από τον πατέρα του Mario Morricone, ιδιαίτερα γνωστού τρομπετίστα για την εποχή του και πρώτου δασκάλου του Ennio. Στα έξι του χρόνια, στρέφοντας όλο του το ενδιαφέρον σε μουσικές διεξόδους, έγραψε τις πρώτες του συνθέσεις κι εντυπωσίασε με την κλίση και το ταλέντο του. Μερικά χρόνια αργότερα, όταν είχε αποδείξει στο έπακρο την αγάπη του για τη μουσική και συνεχίζοντας να συνθέτει, γράφτηκε στο Ωδείο της Ρώμης προκειμένου να κάνει αυτό για το οποίο ήταν προορισμένος: να βρίσκεται δίπλα στη μουσική και, στην πορεία της ζωής του, να γίνει επαγγελματίας δημιουργός της. Από τις πρώτες ημέρες στο Ωδείο, ο Morricone ξεχώρισε για τις άριστες δυνατότητές του στην τρομπέτα, στη χορωδιακή μουσική και σύνθεση, ενώ αργότερα επιλέχθηκε για να συμμετάσχει στην έγκριτη Ακαδημία της Santa Cecilia, ενός από τα παλαιότερα μουσικά ιδρύματα του κόσμου. Στον ρόλο του μέντορα και, επί μονίμου βάση, δίπλα στο πλευρό του ήταν ο συνθέτης ο Goffredo Petrassi, με την καθοδήγηση του οποίου ολοκλήρωσε με άριστα τις σπουδές του στην καλλιτεχνική διεύθυνση και τη σύνθεση, νωρίτερα από το συνηθισμένο. Ήταν μόνο η αρχή για μια πορεία που διαδέχθηκε τη μία επιτυχία μετά την άλλη.

Με δειλά αλλά σταθερά και στοχευμένα βήματα, ξεκίνησε να σκιαγραφεί την καριέρα του γράφοντας μουσική για το θέατρο και για ραδιοφωνικές εκπομπές, που υποκλίνονταν στις δυνατότητες και στα values της δουλειάς του. Υπήρξε σπουδαίος ενορχηστρωτής σε στούντιο ηχογράφησης για δισκογραφικές εταιρίες και συνεργάστηκε με ορισμένους από τους πιο γνωστούς αστέρες της ιταλικής pop περιόδου των 50’s και 60’s.

Extra fact: Ο ίδιος, σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στο παρελθόν δήλωσε μετανιωμένος που δεν κατάφερε να συνεργαστεί με τον Stanley Kubrick, τον αξέχαστο σκηνοθέτη που άφησε τη δική του, ανεξίτηλη υπογραφή στον καλλιτεχνικό χώρο μέχρι τη δεκαετία του ‘90, για τον οποίο μίλησε ανοιχτά: «Με είχε καλέσει για να γράψω μουσική για το Κουρδιστό Πορτοκάλι και είχα δεχτεί. Δεν ήθελε να έρθει στη Ρώμη, διότι απέφευγε τα αεροπλάνα. Έπειτα τηλεφώνησε στον Sergio Leone, ο οποίος του είπε πως ήμουν απασχολημένος και συνεργαζόμουν μαζί του εκείνη τη χρονική φάση. Ο Kubrick, δε με ξαναπήρε ποτέ», είχε αποκαλύψει κάποτε -γεμάτος παράπονο- ο Ennio Morricone.

Παρά το γεγονός αυτό και τις δυνατότητες που τον περιέβαλαν, οι συνεργασίες και οι επαφές με «ογκόλιθους» της εποχής του, τον καθιστούσαν έναν από τους πιο περιζήτητους συνθέτες στον κινηματογράφο, με σκηνοθέτες από όλον τον κόσμο να του χτυπούν την πόρτα και ν’ ασπάζονται τα φώτα του: ο Franco Zeffirelli, ο Oliver Stone, ο John Huston, ο Barry Levinson και ο Terrence Malick, αποτελούν μερικές από τις πιο εμβληματικές προσωπικότητες που εμπιστεύονταν το ταλέντο του με κλειστά μάτια.

The successes

Με μια μακροχρόνια πορεία που κουβαλά ιστορία περισσότερων από επτά δεκαετιών, ο Ennio Morricone είχε συνθέσει τα πάντα, περνώντας από το ένα μουσικό μονοπάτι στο άλλο και διεκδικώντας εύσημα για όλα όσα τον έκαναν ξεχωριστό. Από jazz κομμάτια μέχρι alternative pop με urban επιρροές, «έντυνε» τις ταινίες που αναλάμβανε με τον πιο ταιριαστό τρόπο, τη στιγμή που κρατούσε στα χέρια του το κλειδί της επιτυχίας που δεσπόζει στις κινηματογραφικές αίθουσες μέχρι και σήμερα.

Αυτά είναι μερικά από τα πιο σπουδαία soundtracks υπό την επιμέλειά του, σε ταινίες που έχουν καθιερωθεί all-time classic επιλογές και προβάλλονται ξανά και ξανά ανά τα χρόνια.

Για μια χούφτα δολάρια (1964)

Το διάσημο σπαγγέτι γουέστερν με πρωταγωνιστή τον Clint Eastwood, ήταν η πρώτη συνεργασία του Ennio Morricone με τον σκηνοθέτη και συμμαθητή του Sergio Leone. Παρά του ότι είναι ένα από τα πιο χαρακτηριστικά soundtracks που τον έκαναν ευρέως γνωστό, ο Morricone διατηρούσε τις επιφυλάξεις του: θεωρούσε πως ήταν η χειρότερη δουλειά που είχε πραγματοποιήσει μέχρι σήμερα στον κινηματογράφο. Ίσως η δύναμη της εμπειρίας και η σκληρή δουλειά στον χώρο του, να τον έκαναν να υποστηρίζει άρρηκτα αυτήν την άποψη.

Ο καλός, ο κακός και ο άσχημος (1966)

Ίσως το πιο διάσημο σφύριγμα και μουσικό θέμα αυτής της throwback list! Το influence της συγκεκριμένης ταινίας, αδιαμφισβήτητα, προέρχεται από το επιδραστικό punk στοιχείο μέχρι την chill out μουσική, φέρνοντας αλλαγές στο lifestyle της pop κουλτούρας. Ο καλύτερος συνδυαστικός τρόπος σκηνοθεσίας-μουσικής επιμέλειας, φανερώνεται σ’ αυτήν την ταινία που δε γίνεται να έχετε παραλείψει.

Κάποτε στη Δύση (1968)

Άλλη μια αριστουργηματική κινηματογραφική δημιουργία από τον Sergio Leone, με πρωταγωνιστές την Claudia Cardinale και τον Henry Fonda και, φυσικά, μ’ ένα αξεπέραστο score από τον Morricone. Ο συνθέτης, μετρώντας ήδη πολλές επιτυχίες στο ενεργητικό του, έγραψε ένα μουσικό θέμα για τον κάθε ήρωα της ταινίας, ενώ είναι άκρως εντυπωσιακός ο τρόπος που χρησιμοποίησε τη φωνή της ανεπανάληπτης Edda Dell'Orso.

1900 (1976)

Ένα epic score για μια θρυλική ταινία που αφορά στη φιλία δύο αγοριών από διαφορετικά κοινωνικά στρώματα ξεχωριστών πεποιθήσεων και νοοτροπίας, μ’ ένα τεράστιο cast ηθοποιών μεταξύ των οποίων o Robert De Niro, ο Donald Sutherland, ο Burt Lancaster και η Stefania Sandrelli, απογειώνεται από τους πολεμικούς ήχους του Morricone, που είναι βγαλμένοι από την Ιταλία του 20ού αιώνα και ταξιδεύουν κάθε θεατή σε μακρινές εποχές.

Η απειλή (1982)

Στην πρώτη ταινία που σκηνοθέτησε για μεγάλο στούντιο, ο John Carpenter προσέλαβε τον Morricone για να γράψει το soundtrack, ενώ τις περισσότερες φορές οι μουσικές επιλογές ήταν του ίδιου του σκηνοθέτη. Ο μεγάλος συνθέτης αποδείχθηκε η σωστότερη επιλογή του Carpenter, καθώς ετοίμασε ένα ηλεκτρονικό, παγωμένο αριστούργημα που ήταν ιδανικό για το είδος της ταινίας -επιστημονική φαντασία τρόμου- αλλά και στον τόνο των μουσικών προτιμήσεων του σκηνοθέτη με στόχο να τον τιμήσει. Δυστυχώς, από ό,τι φαίνεται, δεν εντυπωσίασε τον σκηνοθέτη, ο οποίος απογοητεύτηκε τόσο πολύ από το αποτέλεσμα που ο μύθος λέει πως πέταξε πολλά κομμάτια στα αζήτητα. Κι όμως, οι cinema lovers λάτρεψαν τόσο την ταινία όσο και τη μουσική της και κατάφεραν να την οδηγήσουν στην κορυφή.

Σινεμά ο Παράδεισος (1988)

Η ταινία αυτή αποτέλεσε την αφορμή του Morricone να συνεργαστεί για πρώτη φορά με τον γιο του Andrio, γράφοντας ένα εκπληκτικό μουσικό χαλί. Το film, τοποθετημένο στη Σικελία μιας άλλης εποχής, κέρδισε διεθνή αναγνώριση με τη βράβευσή του στις Κάννες αλλά και με το Όσκαρ καλύτερης ξενόγλωσσης ταινίας.

Μαλένα (2000)

Η κινηματογραφική κυκλοφορία που καθιέρωσε super star τη Μόνικα Μπελούτσι κι έκανε ολόκληρο τον κόσμο να μιλά για εκείνη. Μεγάλο ποσοστό επιτυχίας και αγάπης, αποδίδεται στον Morricone, ο οποίος συνέθεσε ένα ονειρικά νοσταλγικό soundtrack που είχε στόχο να προκαλέσει ανατριχίλα, κάτι που κατάφερε χωρίς ιδιαίτερη δυσκολία, κερδίζοντας την 5η υποψηφιότητά του για Όσκαρ.

The awards

Ένα χαρακτηριστικό, το οποίο πάντα διέκρινε τη δουλειά του Morricone, ήταν η προσαρμοστικότητά του στα μέσα που διέθετε και το low profile που διατηρούσε, προκειμένου να γράψει τις συνθέσεις του και να δραστηριοποιηθεί στο καλλιτεχνικό έδαφος. Η επαφή του με την avant-garde, η επιμονή του να παραμείνει στη χώρα όπου γεννήθηκε και μεγάλωσε και η στενή σχέση με τη γυναίκα και τους τρεις γιους του, τον έκαναν να φημίζεται -πέρα από την πληθώρα των επιτυχιών του- για την ευγένεια που διακατεχόταν, το ήθος του και την ήρεμη δύναμη, που έκανε την έκρηξή της κάθε φορά που αναλάμβανε να συνθέσει. Ποτέ δεν τον ενδιέφερε η ζωή στο Hollywood, παρά το γεγονός πως άνθρωποι του χώρου του τον παρότρυναν ν’ ακολουθήσει μια καριέρα δίπλα στους μεγαλύτερους και πιο ακριβοπληρωμένους αστέρες. Ουκ ολίγες φορές, είχε απαρνηθεί τη ζωή που άλλοι θα ζήλευαν και θα πάσχιζαν ν’ αποκτήσουν, με τη Ρώμη να είναι ο μοναδικός τόπος διαμονής του σε όλες τις φάσεις της πορείας του.

Όσο παράδοξο κι αν φαντάζει, ο Morricone, έπειτα από πέντε άκαρπες υποψηφιότητες για Όσκαρ (1979-2001), βραβεύτηκε για πρώτη φορά το 2007 όταν η Ακαδημία αποφάσισε να του απονείμει ένα τιμητικό βραβείο για την μαγευτική και πολυπρόσωπη συνεισφορά του στην τέχνη της μουσικής για τον κινηματογράφο. Τότε, ταπεινός κι ευγενής, εκφώνησε όλον τον ευχαριστήριο λόγο του στα ιταλικά -δε μιλούσε καθόλου αγγλικά-, μπροστά σ’ ένα αμήχανο κοινό, με τον Clint Eastwood από δίπλα του να μεταφράζει με δυσκολία όσα έλεγε. Από τις πιο αξιομνημόνευτες και συγκινητικές στιγμές των βραβείων, που μεγαλώνουν ακόμα περισσότερο το θρύλο του. 

Δείτε το βίντεο της απονομής:

Αρκετά χρόνια αργότερα, το 2016, η Ακαδημία τον τίμησε και με ένα «κανονικό» Όσκαρ, για τη δουλειά του στην ταινία «Οι μισητοί 8» του Quentin Tarantino. Μεταξύ αυτών, ο Morricone είχε κερδίσει, ανά τις δεκαετίες, τρία βραβεία Grammy, τρεις Χρυσές Σφαίρες, έξι BAFTA, ξεχώρισε στα Βραβεία Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου διεκδικώντας δύο από αυτά, είχε στην κατοχή του έναν Χρυσό Λέοντα, καθώς κι ένα Πολικό Μουσικό Βραβείο.