Στην πάτρια γη επιστρέφει ο γνωστός φωτογράφος Στράτος Καλαφάτης, απαθανατίζοντας τα τοπία της περιοχής όπου μεγάλωσε, με τη νέα ατομική του έκθεση με τίτλο «Οψόμεθα εις Φιλίππους», στην γκαλερί Bernier/Eliades.

Δεν είναι η πρώτη φορά που ο Στράτος Καλαφάτης φωτογραφίζει βιωματικά τόπους και τους ανθρώπους που κατοικούν σε αυτούς. Ακολουθώντας το χνάρι των προηγούμενων φωτογραφικών εργασιών του συναντάμε τα “Journal” (2004), “Saga” (2006), «Άθως» (2014) και «Αρχιπέλαγος» (2017). Αυτήν τη φορά, όμως, έστρεψε τον φακό της μηχανής του στο μέρος καταγωγής του, την Καβάλα.

Σε μία περιοχή που αποτελεί αρχαίο μνημείο και πεδίο σφοδρών μαχών -εδώ έλαβε χώρα η ιστορική μάχη των Φιλίππων το 42 π.Χ., στην οποία ο Οκταβιανός και ο Μάρκος Αντώνιος αντιμετώπισαν τον Βρούτο και τον Κάσσιο στη μεγαλύτερη εμφύλια ρωμαϊκή σύγκρουση-, o Καλαφάτης χρησιμοποιεί τα ίχνη της Ιστορίας σαν συνδετικό κρίκο ανάμεσα στο παρελθόν και το παρόν.

Το φωτογραφικό του ταξίδι σε αυτό το σημείο ξεκίνησε το 2016 και ολοκληρώθηκε το 2022. Όπως ο ίδιος μου εξηγεί: «Όλες οι φωτογραφικές μου εργασίες είναι πολύπλοκες και μακροχρόνιες. Ο “Άθως” χρειάστηκε πέντε χρόνια και το “Αρχιπέλαγος” ολοκληρώθηκε μέσα σε μια δεκαετία. Ο χρόνος είναι αναγκαίος για να αντιληφθώ, να σχεδιάσω, να ολοκληρώσω και να υλοποιήσω ένα τέτοιο εγχείρημα».Αφορμή για τη νέα ενότητα έδωσε μία ανάθεση του Δήμου Καβάλας, όταν η περιοχή τέθηκε υπό την προστασία της UNESCO. Και κάπως έτσι, ο καλλιτέχνης βρέθηκε μπλεγμένος «σ’ ένα από τα ωραιότερα φωτογραφικά ταξίδια», όπως παραδέχεται. «Οι Φίλιπποι, εκτός από τον τόπο καταγωγής μου, αποτελούν μια περιοχή με σπουδαία Ιστορία, που βρίσκεται στο μέσον της Εγνατίας Οδού, η οποία ενώνει τη Δύση με την Ανατολή πάνω από δύο χιλιάδες χρόνια», επισημαίνει. Αυτή η καλλιτεχνική «επιστροφή» στα πάτρια εδάφη είναι αναμφίβολα μία μικρή στροφή προς τις ρίζες. «Είναι πράγματα φαινομενικά απλά που με συνδέουν με τούτη τη γη. Είναι το φως που έσπειραν γύρω οι πρόγονοί μου, φθάνοντας εδώ από την Ανατολή. Άλλωστε, απ’ αυτόν τον τόπο και αυτές τις ρίζες, και με αφορμή τη φωτογράφιση των Φιλίππων, ξεκίνησα ήδη το μεγάλο ταξίδι από τη Ρώμη στο Βυζάντιο», αναφέρει.

Όσον αφορά στα κάδρα του -επίκαιρα όσο ποτέ-, τα τοπία αποπνέουν μία δυσοίωνη μοίρα, αυτήν του πολέμου, με τη σκιά του να βαραίνει επάνω από την Ευρώπη. Το αποτέλεσμα εντείνει το υπαινικτικό φως που χρησιμοποιεί ο Καλαφάτης. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει στο κείμενό του ο Ηρακλής Παπαϊωάννου, επιμελητής του MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης: «Μοιάζει να σκαλίζει κάθε νύξη για όσα προηγήθηκαν ή έπονται, όσα μας περιέχουν ή οδήγησαν τα βήματά μας, μεταγράφοντας χρόνο ιστορικό μέσα στον σύγχρονο και ψηλαφώντας, μέσα από τη σιωπή της φωτογραφίας, τα μυστικά του βάλτου».

ΦΩΤΟ ΠΟΡΤΡΕΤΟΥ: ΣΠΥΡΟΣ ΠΑΛΟΥΚΗΣ

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GLOW ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2022