Η φύση ήταν πάντα μέρος της ζωής της. Ζώντας σε μια κατοικία με κήπο, φυτά και ζώα, περνούσε μοιραία πολύ χρόνο εξερευνώντας τα, γεγονός που την οδήγησε να κατανοεί και να μοιράζεται με τα πλάσματα και τα στοιχεία του φυσικού περιβάλλοντος όλες τις συναισθηματικές της εκφράσεις. «Μάθαινα για τον κύκλο της ζωής, τον αλληλοσεβασμό, την αποδοχή, το δικαίωμα της συμβίωσης κι αισθανόμουν ότι ανήκω σε αυτό το δίκτυο και ότι είναι κάτι ξεχωριστό από μένα», εξηγεί. 

Ολοκληρώνοντας τις βασικές και μεταπτυχιακές της σπουδές στην Ψυχολογία και Ψυχοθεραπεία, ένιωσε ότι ένα κομμάτι του μαθησιακού της παζλ που αφορούσε στο να κατανοήσει πλήρως τον άνθρωπο απουσίαζε και κάπως καρμικά συναντήθηκε με την Οικοψυχολογία, που τη γοήτευσε από την πρώτη στιγμή. «Διερωτόμουν γιατί οι αναφορές στη φύση ως παράγοντα διαμόρφωσης κι επίδρασης του ανθρώπου ήταν ελάχιστες. Ανακάλυψα, λοιπόν, ότι συνάδελφοί μου από άλλες χώρες είχαν παρόμοιες αναζητήσεις, που βρήκαν έδαφος ανάπτυξης στην επιστήμη αυτήν. Το 2005, διεξαγόταν το 1ο συνέδριο για το αντικείμενο στην Ιταλία από την Ευρωπαϊκή Εταιρία Οικοψυχολογίας, όπου ταυτίστηκα στις αναζητήσεις μου. Έτσι, εξειδικεύτηκα στο Πανεπιστήμιο του Στραθκλάιντ στη Σκοτία κι έγινα εκπρόσωπος της Ελλάδας με την ίδρυση της Ελληνικής Εταιρίας Οικοψυχολογίας (σ.σ. η Διεθνής Εταιρία αριθμεί 16 εκπροσώπους σε όλο τον κόσμο)».

Η ίδια υποστηρίζει ότι η Οικοψυχολογία έχει παίξει καθοριστικό ρόλο στην προσωπική της εξέλιξη, καθώς η ενσωμάτωση της σοφίας που αποκομίζει από τη φύση είναι μια διαδικασία διαρκούς μάθησης και αυτοβελτίωσης, που ανανεώνεται κι εμπλουτίζεται συνεχώς. «Ως επαγγελματίας έχω διευρύνει την οπτική μου και την αντιληπτικότητά μου, κι αυτό βελτιώνει τα αποτελέσματα και στη δουλειά μου», σημειώνει, ενώ όσον αφορά στο προσωπικό επίπεδο, υπογραμμίζει ότι τα οφέλη είναι πολλαπλά, καθώς έχει γίνει ιδιαίτερα προσαρμοστική και δεκτική στις αλλαγές, έχει μάθει ν’ αποδέχεται περισσότερο τα πράγματα γύρω της ως ροή ζωής, να κατανοεί καλύτερα τον εαυτό της και τους άλλους, αλλά και να είναι πιο συνειδητοποιημένη και πιο ευαίσθητη σε περιβαλλοντικά ζητήματα. «Αυτό, όμως, σημαίνει ότι παράλληλα νιώθω όλο και πιο έντονα τον πόνο της Γης και των πλασμάτων της, κι αυτό είναι ένα συναίσθημα που καλούμαι να διαχειριστώ».

Ο όρος «Οικοψυχολογία» είναι πολύ καινούριος στην κουλτούρα μας. Σε τι αφορά και πόσο σημαντικό ρόλο διαδραματίζει στην ψυχική μας υγεία; 

Πρόκειται για έναν σύγχρονο κλάδο της Ψυχολογίας, που προέκυψε από την ανάγκη να συμπεριληφθεί το φυσικό περιβάλλον στην κατανόηση της ανθρώπινης ύπαρξης και συμπεριφοράς. Συγχρόνως, επιδιώκει να αναγνωριστεί και να εφαρμοστεί η αλληλεπίδραση φύσης και ανθρώπου, ώστε να επιτευχθεί η ισορροπία αμφότερων σε αυτόν τον πλανήτη.

Ποιες συνθήκες θεωρείτε ότι οδήγησαν στην ανάπτυξη αυτής της επιστημονικής κατεύθυνσης;

Ο δυτικός τρόπος ζωής έχει δυστυχώς διαμορφωθεί γύρω από τα ανθρώπινα επιτεύγματα και τις σχέσεις, παραλείποντας τη σύνδεση της ανθρώπινη ύπαρξης με τον φυσικό ιστό της ζωής. Για όλα τα όντα που βρίσκονται σε αυτόν τον πλανήτη η αλληλεξάρτηση θεωρείται δεδομένη κι εξασφαλίζει την ομαλή συμβίωση κι επιβίωσή τους. Η αποξένωση του ανθρώπου, η απομόνωσή του και η ανάγκη κυριαρχίας στη φύση τον οδήγησαν να λειτουργεί αυτόνομα και απομακρυσμένα. Αυτό είχε ως συνέπεια την ψυχική και σωματική του ανισορροπία, την υιοθέτηση ενός τρόπου ζωής που έρχεται σε αντίθεση με την προγραμματισμένη από τη φύση λειτουργία του και κατ’ επέκταση, την ανοδική πορεία των νόσων του σώματος και της ψυχής, σε συνάρτηση με την καταστροφική του συμπεριφορά απέναντι στο περιβάλλον.

Και γιατί δε τη γνωρίζαμε παλιότερα, τουλάχιστον στην Ελλάδα, αφού η σχέση και η συνύπαρξη ανθρώπου-φύσης ήταν οικείες στους αρχαίους πολιτισμούς; 

Πράγματι, οι πρόγονοί μας ζούσαν στη φύση, κατανοούσαν την ύπαρξή τους μέσα από αυτήν τη συμβίωση, και η σοφία και η κοσμοθεωρία τους βασίζονταν σε αυτήν την αλληλεπίδραση. Κυρίως στην αρχαία Ελλάδα, η φύση ήταν ένθεη και απαιτούσε τον σεβασμό του ανθρώπου σε αυτήν, κι εκείνη με τη σειρά της βοηθούσε και προήγαγε την εξέλιξή του. Ένα, επίσης πολύ σημαντικό, παράδειγμα αποδοχής της σχέσης αυτής ήταν τα Ασκληπιεία στην αρχαιότητα, όπου η ισορροπία και η ίαση του ατόμου επιτυγχανόταν μέσω της παραμονής του σε αυτά, καθώς ήταν μελετημένη η τοποθέτησή τους στη φύση. Στην πιο σύγχρονη ιστορία, τα οφέλη της επαφής με τη φύση στην ψυχική και σωματική υγεία και την ευζωία γνωστοποιήθηκαν από πλήθος διεπιστημονικές έρευνες, ενώ έχει διερευνηθεί και η Βιοφιλία από τον κλάδο της Βιολογίας, που αποδεικνύει ότι υπάρχει μια γενετική βάση στον άνθρωπο να συνδέεται με τη φύση κι άλλες μορφές ζωής. Ωστόσο, ο όρος «Οικοψυχολογία» γεννήθηκε το 1996 από τον αμερικανό ιστορικό Theodore Roszak στο βιβλίο του «Η φωνή της Γης».

Πώς καταλαβαίνει κανείς ότι χρήζει ανάλογης βοήθειας; Εννοώ τι είδους συναισθηματικές διακυμάνσεις ή αναζητήσεις θα μας οδηγούσαν σ’ έναν οικοψυχολόγο; 

Η Οικοψυχολογία απευθύνεται στον σύγχρονο άνθρωπο που αντιλαμβάνεται ότι οι ρυθμοί ζωής του δυσλειτουργούν στον ψυχισμό και τη σωματική του υγεία, νιώθει ότι δεν κατανοεί πλέον τον εαυτό του κι έχει χάσει βασικές λειτουργίες, δεν είναι ευτυχισμένος, αισθάνεται άγχος και μελαγχολία και είναι δυσλειτουργικός στη σχέση με τον εαυτό του και τους άλλους. Επίσης, αφορά σε όποιον θέλει να εμβαθύνει στην κατανόηση του εαυτού του μέσω της φύσης, να ενθυμηθεί τη σοφία που του προσφέρει αυτή και να καταλάβει πλήρως τη φυσική του υπόσταση.

Και ποιες τεχνικές εφαρμόζονται; 

Όσες βασίζονται στην Ψυχολογία και την ψυχοθεραπεία, την οικοθεραπεία, τη βαθιά οικολογία και την αρχέγονη γνώση διαφορετικών πολιτισμών για την περιβαλλοντική κουλτούρα. Περιλαμβάνουν την αφύπνιση των αισθήσεων, την επίγνωση ότι οι λειτουργίες της φύσης έχουν παραλληλισμούς με αυτές του ανθρώπου -άρα οδηγούν και στην καλύτερη κατανόησή του-, καλλιεργούν την ικανότητα να βρισκόμαστε στο εδώ και τώρα και προάγουν την ενθύμηση της δυνατότητάς μας να εμβαθύνουμε την εμπειρία μας μέσω αυτής της σύνδεσης. Επιπλέον, γινόμαστε περισσότερο υπεύθυνοι για την πλανητική υγεία, γιατί, όπως είναι γνωστό, προβάλλουμε σε κάθε σχέση μας αυτό που είμαστε.

Αν δεν μπορεί κάποιος να συναντήσει έναν οικοψυχολόγο, τι μπορεί να δοκιμάσει, ώστε να βοηθήσει τον εαυτό του προς αυτήν την κατεύθυνση; Υπάρχουν συγκεκριμένες πρακτικές;

Μια βόλτα στη φύση, με συνειδητότητα και σιωπή, είναι καλή αρχή για κάποιον που θέλει να αρχίσει να κάνει την επαφή αυτή πιο ουσιαστική και ωφέλιμη. Συνήθως, όταν πηγαίνουμε στη φύση, τείνουμε να παίρνουμε μαζί μας και την καθημερινότητά μας, τις σκέψεις, τις ανησυχίες, το κινητό μας. Είναι σημαντικό να προσπαθήσουμε να τα αφήσουμε όλα πίσω, πριν ξεκινήσουμε τη διαδρομή μας. Αυτό μπορούμε να το διευκολύνουμε ως ένα βαθμό με ασκήσεις αναπνοής, διαλογισμού και ό,τι μας χαλαρώνει και μας βοηθάει να συγκεντρωνόμαστε στο εδώ και τώρα. Η εμβάθυνση της επαφής αυτής μπορεί να επιτευχθεί και με το να παραμείνουμε σ’ ένα σημείο και ν’ αφήσουμε τις αισθήσεις μας να το εξερευνήσουν. Καλό θα είναι να προτιμήσουμε κάποιο μέρος πιο απομακρυσμένο από κόσμο και από το θόρυβο της πόλης και να επαναλαμβάνουμε συχνά αυτό το ραντεβού. Επιπρόσθετα, στην καθημερινότητά μας είναι εξαιρετικά ωφέλιμο να έχουμε φυτά, φυσικές μυρωδιές και στοιχεία της φύσης στο σπίτι και την εργασία μας και οπωσδήποτε να διαθέτουμε χρόνο για ν’ αλληλεπιδρούμε με αυτά.

Πείτε μου, ποια είναι τα πιο ουσιαστικά οφέλη στη ζωή και την ψυχολογία μας από την επαφή μας με τη φύση; 

Είναι πολλά και πολύπλευρα! Σύμφωνα με μετρήσεις που έχουν γίνει, μερικά από αυτά είναι η μείωση των επιπέδων άγχους και της αρτηριακής πίεσης. η βελτίωση της διάθεσης και της αναπνοής, η ενίσχυση του ανοσοποιητικού συστήματος, η καλύτερη συγκέντρωση και ανάρρωση από σωματικές και ψυχικές δυσκολίες. Η επαφή με τη φύση και οι δραστηριότητες αφύπνισης του σώματος και της ψυχής μέσα σε αυτήν συνταγογραφούνται κι επίσημα πλέον από το Εθνικό Σύστημα Υγείας στη Σκοτία και η Ιατρική του Δάσους είναι επίσημα αναγνωρισμένη στις ασιατικές χώρες, με συνεχή διεξαγωγή ερευνών κι εντυπωσιακά αποτελέσματα!

Who is who

Σπούδασε Ψυχολογία με Κλινική Ψυχολογία στο Πανεπιστήμιο του Κεντ και στη συνέχεια έκανε μεταπτυχιακό στην Ψυχική Υγεία στο King’s College. Στην Ελλάδα ολοκλήρωσε τις σπουδές της στην STAPP (Short-Term Anxiety Provoking Psychotherapy), ενώ επιμορφώθηκε στη συμβουλευτική οικογένειας, στην παιδική κι εφηβική ψυχική υγεία και τις μαθησιακές δυσκολίες. Το 2009, πήρε το δίπλωμα Ειδίκευσης στην Οικοψυχολογία από το University of Strathclyde και ακολούθησε σπουδές στη θεραπεία μέσω δελφινιών στο Dolphinswim Institute. Είναι ιδρύτρια της Ελληνικής Εταιρίας Οικοψυχολογίας κι επίσημη εκπρόσωπος, πρώην πρόεδρος και νυν διοικητικό μέλος της Διεθνούς Εταιρίας Οικοψυχολογίας (IES).