Από την παιδική του ηλικία, ήταν έντονα παθιασμένος με την ελληνική κουλτούρα. Η συμμετοχή του στη σχολική χορωδία και η ουσιαστική σχέση της οικογένειάς του με τη μουσική τον κατεύθυναν στον δρόμο της, με τον ίδιο να αναγνωρίζεται σήμερα ως ο πλέον κορυφαίος τενόρος της παγκόσμιας καλλιτεχνικής σκηνής. Κρατώντας ζωντανή την ιστορία της όπερας σε όλες τις γενιές, ο Jonas Kaufmann μάς αποκαλύπτει πώς η συναισθηματική του σύνδεση με το τραγούδι μεταμορφώνει κάθε του ερμηνεία.
Αυτή θα είναι η πρώτη σας εμφάνιση στη Θεσσαλονίκη. Ποια είναι τα συναισθήματά σας; Πράγματι, είναι η πρώτη μου φορά στη Θεσσαλονίκη, αλλά όχι η πρώτη παράσταση που πραγματοποιώ για το ελληνικό κοινό, καθώς έχω εμφανιστεί αρκετές φορές στην Αθήνα. Από τότε που ήμουν μικρός, η Ελλάδα φάνταζε στο μυαλό μου σαν το όνειρο του Ελντοράντο, του φανταστικού αυτού τόπου. Πήγαινα σ’ ένα κλασικό σχολείο στο Μόναχο, όπου είχαμε υποχρεωτικά μαθήματα στα Λατινικά και τα Αρχαία Ελληνικά. Από εκεί προέκυψε ο ενθουσιασμός μου για την ελληνική Ιστορία, φιλοσοφία, λογοτεχνία και κουλτούρα. Εκεί, έμαθα επίσης για την ιδιαίτερη σύνδεση της Βαυαρίας με την Ελλάδα μέσω του Όθωνα Α ́, πρίγκιπα της Βαυαρίας και πρώτου βασιλιά της Ελλάδας, από το 1832 μέχρι το 1862.
Το ρεπερτόριό σας εκτείνεται από τον Verdi και τον Wagner μέχρι και ρεσιτάλ λυρικού τραγουδιού. Πώς αποφασίζετε ποια έργα θα συμπεριλάβετε στις συναυλίες σας και τι καθοδηγεί σήμερα τις καλλιτεχνικές σας επιλογές; Νομίζω ότι η βασική παράμετρος είναι να υπάρχει πάντα όση περισσότερη ποικιλία γίνεται. Θα βαριόμουν αφόρητα να ταξιδεύω όλον τον κόσμο εκτελώντας μόνο πέντε ή έξι ρόλους όπερας ή τραγουδώντας τα ίδια προγράμματα ξανά και ξανά, ειδικά σε πόλεις όπου εμφανίζομαι συχνά. Για το κοινό της Θεσσαλονίκης, έχουμε ετοιμάσει ένα ευρύ ρεπερτόριο: από την ιταλική και τη γαλλική όπερα μέχρι την κλασική οπερέτα και τα μεγάλα κινηματογραφικά hit των Ennio Morricone και Hans Zimmer.
Ξεχωρίζετε για το συναισθηματικό βάθος που έχουν οι ερμηνείες σας. Πώς διατηρείτε την έμπνευσή σας ζωντανή εν μέσω ενός τόσο απαιτητικού διεθνούς tour; Μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις για κάθε ερμηνευτή είναι να μπορέσει να κρατήσει μια υγιή ισορροπία ανάμεσα στην τεχνική και το συναίσθημα. Ως performer, είναι λογικό να θέλεις να «βυθιστείς» ολοκληρωτικά στον χαρακτήρα που υποδύεσαι. Όμως, παρά την αφοσίωση και την ταύτιση με τον ρόλο, ένα κομμάτι του εαυτού σου πρέπει να λειτουργεί πάντα ελεγκτικά, διασφαλίζοντας ότι δεν παρασύρεσαι εντελώς από τη συγκίνηση της μουσικής. Αυτός ο κίνδυνος εντοπίζεται συχνά, όχι μόνο σε έντονα συναισθηματικούς ρόλους όπως ο Δον Ζοζέ, ο Οθέλλος, ο Τριστάνος ή ο Πάρσιφαλ. Ακόμα, να σας πω ότι η ισορροπία αυτή είναι εξίσου σημαντική να διατηρείται και από τους μαέστρους. Ο Karajan το είχε αποδώσει με τον όρο «ελεγχόμενη έκσταση».
Ως νέος καλλιτεχνικός διευθυντής του Tiroler Festival Erl, ποιο είναι το όραμά σας για το μέλλον της διοργάνωσης και πώς επιθυμείτε να διαμορφώσετε την καλλιτεχνική του ταυτότητα; Αντιμετωπίζω αυτήν την αποστολή με μεγάλη σοβαρότητα και θέλω πραγματικά να αφήσω το στίγμα μου, φέρνοντας ουσιαστικές αλλαγές. Στόχος μου είναι η ποιότητα να αποτελεί σταθερή αξία του Φεστιβάλ. Θέλω να τη διατηρήσω και να την εξελίξω. Θέλω οι παραγωγές μας να έχουν πάθος και να προκαλούν τη σκέψη, παρουσιάζοντας έργα του bel canto με νέους, ταλαντούχους τραγουδιστές δίπλα σε μεγάλα ονόματα - κάτι που έχει ήδη αποδειχθεί επιτυχημένο. Το Φεστιβάλ του Erl είναι πολυσυλλεκτικό και επιδιώκει να προσφέρει εμπειρίες για κάθε μουσική προτίμηση και ηλικία. Παράλληλα, τα έργα του Richard Wagner και των σύγχρονων ομοτίμων του θα παραμείνουν κεντρικός άξονας του προγράμματος, όπως ο «Ιπτάμενος Ολλανδός» που θα παρουσιαστεί το καλοκαίρι του 2026 υπό τη διεύθυνση του Asher Fisch και σε σκηνοθεσία του Josef E. Köpplinger.
Η όπερα εξελίσσεται και το κοινό αλλάζει. Πιστεύετε ότι ο κόσμος της όπερας χρειάζεται να προσαρμοστεί για να προσεγγίσει τις νεότερες γενιές; Για να προσελκύσουμε ένα νέο κοινό να γευτεί από κοντά τη μαγεία της όπερας, πρέπει να αφηγούμαστε τις ιστορίες με τρόπο άμεσο και κατανοητό, ώστε ακόμη κι αν κάποιος έρθει χωρίς να γνωρίζει το έργο, να καταφέρει να συνδεθεί με την ιστορία του. Όταν ένας σκηνοθέτης ανατρέπει ένα έργο απλώς για να διαφοροποιηθεί, κινδυνεύει να απομακρύνει τους νέους θεατές. Το έχω δει να συμβαίνει πολλές φορές. Αντίθετα, όταν η μουσική και το κείμενο αναδεικνύονται με ειλικρίνεια και πάθος, η όπερα γίνεται αστείρευτη πηγή έμπνευσης - ικανή να σαγηνέψει και τις νεότερες γενιές. Έτσι συνέβη και με μένα: ήμουν έξι ετών όταν είδα τη “Madama Butterfly” του Puccini στο Μόναχο, και από τότε η αγάπη μου για την όπερα δεν έσβησε ποτέ.
Πώς ανακαλύψατε το πάθος σας για το τραγούδι; Πέρα από την καθοριστική εμπειρία που είχα με τη “Madama Butterfly”, δύο παράγοντες με οδήγησαν στο τραγούδι. Πρώτος συντελεστής, ήταν η οικογένειά μου. Στο σπίτι μας, ακούγαμε κλασική μουσική καθημερινά, ο παππούς μου έπαιζε Wagner στο πιάνο, η γιαγιά μου τραγουδούσε οπερέτες και οι γονείς μου πλήρωναν ετήσια συνδρομή στην όπερα και πήγαιναν σε συναυλίες, ενώ είχαμε μια μεγάλη συλλογή δίσκων. Έπειτα, η σχολική χορωδία, όπου ένιωσα για πρώτη φορά πόσο μαγικό είναι να τραγουδάς μαζί με άλλους. Ευτυχώς, ο ενθουσιασμός αυτός κράτησε όλα τα σχολικά μου χρόνια, και, με ειδική έγκριση, μπόρεσα να κρατήσω το τραγούδι ως κύριο μάθημα για τις τελικές εξετάσεις του λυκείου, υπό τον όρο ότι θα έκανα μαθήματα φωνητικής.
Αν μπορούσατε να περιγράψετε με μία φράση τι σημαίνει για εσάς «να ζεις μέσα στη μουσική», ποια θα ήταν αυτή; Θα δανειστώ τα λόγια του φιλοσόφου Friedrich Nietzsche: «Χωρίς τη μουσική, η ζωή θα ήταν ένα λάθος».
Info: Ο Jonas Kaufmann έρχεται στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης στις 9/11, στην Αίθουσα Φίλων Μουσικής Μ1.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ GREGOR HOHENBERG SONY MUSIC
ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GLOW ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΝΟΕΜΒΡΙΟΥ 2025
