Από πολύ μικρή ηλικία η Σοφία Σπανού είχε πάντα μια ιδιαίτερη κλίση προς οτιδήποτε σχετίζεται με την τέχνη. Ωστόσο, πραγματικά προσανατολίστηκε προς τις τέχνες μετά από ένα γεγονός που άλλαξε τη ζωή της – τη διάγνωση με καρκίνο του μαστού μετά τη γέννηση του δεύτερου παιδιού της το 2008. Από το 1992 έως το 2003, απέκτησε τρία πτυχία στον τομέα της επιστήμης (χημεία και βιοχημεία), συμπεριλαμβανομένου ενός διδακτορικού, αλλά γνώριζε ότι αυτό το κεφάλαιο είχε κλείσει μετά τη δοκιμασία της.

Ως μορφή έκφρασης και τρόπος ίασης, στράφηκε στη ζωγραφική: η πηγή έμπνευσής της ήταν η φύση και οι οργανικές μορφές. Σύντομα συνειδητοποίησε ότι η δημιουργία έργων τέχνης της έδινε έναν σκοπό. Το 2015, ξεκίνησε να ασχολείται με την κεραμική και τα επόμενα χρόνια φρόντισε να διερευνήσει τον κόσμο του πηλού. Την γοήτευσε η απτική και οπτική έλξη της κεραμικής, καθώς είχε θεραπευτική επίδραση στο σώμα, την ψυχή και το μυαλό της. Πρόσφατα, απέκτησε επίσης πάθος για την ακουαρέλα, την ανθοδετική, τον εσωτερικό σχεδιασμό κατοικιών και τη φωτογραφία.

Τα ενδιαφέροντά της δεν περιορίζονται μόνο στον τομέα της τέχνης, αλλά και στον κόσμο της μαγειρικής, όπου «βλέπει» κάθε συνταγή ως ένα έργο τέχνης. Κατά τη διάρκεια της πρώτης καραντίνας, αποφάσισα να ξεκινήσει ένα ταξίδι μοιραζόμενη τις συνταγές της και παρουσιάζοντάς τις πάνω στις κεραμικές δημιουργίες της, καθώς και σε αυτές άλλων καλλιτεχνών.

Η δουλειά της παρουσιάζεται υπό το όνομα "Apoesthisis," μία σύνθεση δύο ελληνικών λέξεων (από και αισθήσεις), που για εκείνη σημαίνει δημιουργία έργων που εμπνέονται από όλες τις αισθήσεις της.

Ποιος είναι ο ρόλος της κεραμικής στη ζωή μας σήμερα και πώς διαφοροποιείται στο πέρασμα του χρόνου; 

Η κεραμική έχει παίξει σημαντικό ρόλο στην ιστορία, με τις εφαρμογές της να εξελίσσονται από αρχαίες χρηστικές και διακοσμητικές χρήσεις σε μια σύγχρονη αναβίωση τα τελευταία 15-20 χρόνια. Πρόσφατα, η κεραμική έχει αποκτήσει μεγαλύτερη σημασία, όπως αποδεικνύεται από την αύξηση της αγοράς κεραμικών αντικειμένων και την ευρεία χρήση τους στη βιομηχανία φιλοξενίας και εστίασης. Η αναβίωση αυτή σηματοδοτείται επίσης από τη δημοτικότητα των μαθημάτων κεραμικής, αντικατοπτρίζοντας μια ευρύτερη κοινωνική στροφή προς τη βιωσιμότητα, την αυθεντικότητα και τη σημαντική ενασχόληση με τις χειροτεχνίες. Αυτή η αναγέννηση όχι μόνο γιορτάζει την ιστορική σημασία της κεραμικής, αλλά και προωθεί την τέχνη σε νέες και συναρπαστικές κατευθύνσεις για το μέλλον.

Tι είναι αυτό που περισσότερο από όλα επιδιώκεις όταν δημιουργείς;

Ως κυρίως οπτικός άνθρωπος που αντλεί έμπνευση από τη φύση, πάντα προσπαθώ να δημιουργώ κάτι που να αντικατοπτρίζει τα σχήματα και τις μορφές του φυσικού κόσμου που με αγγίζουν. Στόχος μου είναι έργα που είναι αισθητικά ευχάριστα και να μεταφέρουν τα συναισθήματα που νιώθω.

Ποια είναι η δημιουργική διαδικασία όταν παράγεις ένα νέο αντικείμενο; Υπάρχει συγκεκριμένη έμπνευση και πώς χειρίζεσαι κάθε περίπτωση; 

Σπάνια σχεδιάζω από πριν αυτό που πρόκειται να δημιουργήσω, βασιζόμενη κυρίως σε ένα εσωτερικό συναίσθημα που χρειάζεται να εκφραστεί. Αν και ακούγεται αφηρημένο, υπάρχει πάντα μια ιδέα στο μυαλό μου, διαμορφωμένη από πολλές οπτικές εικόνες που έχω συλλέξει από τις εμπειρίες μου. Τη σωστή στιγμή η διαδικασία δημιουργίας ρέει φυσικά και χωρίς κόπο. Λατρεύω να δημιουργώ πράγματα που μπορώ να χρησιμοποιώ και να απολαμβάνω καθημερινά, καθώς και κομμάτια που «μιλούν», κομμάτια με ψυχή. Πάντα μου αρέσει να θέτω προκλήσεις στον εαυτό μου και να δοκιμάζω διαφορετικά πράγματα, έτσι αισθάνομαι πάντα ενήμερη και ανοιχτή σε νέες ιδέες. Πράγματι, δεν περνά ημέρα χωρίς να σκέφτομαι κάτι νέο που ανυπομονώ να δοκιμάσω.

Πώς προέκυψε η έκθεση "Eternal Bonds", τι ακριβώς περιλαμβάνει και πόσο σε εξιτάρει η συμμετοχή σου;

Το πατρικό σπίτι της μητέρας μου βρίσκεται στην Τήνο και ασχολούμαι με την ανακαίνισή του τα τελευταία 35 χρόνια. Βρίσκεται στο χωριό Αγάπη, όπου υπάρχει ένα εγκαταλελειμμένο μονοτάξιο σχολείο από την δεκαετία του 1920 που καιρό τώρα έχει κεντρίσει τη φαντασία μου. Φέτος, είχα επιτέλους την ευκαιρία να πραγματοποιήσω το όνειρό μου να φιλοξενήσω μια έκθεση σε αυτό ακριβώς το σχολείο.

Μοιράστηκα την ιδέα μου με μια παρέα γυναικών με τις οποίες δημιουργούμε τέχνη σε εβδομαδιαία βάση σε έναν χώρο στην Αθήνα. Παρά το γεγονός ότι οι περισσότερες από εμάς δεν είμαστε επαγγελματίες, υποδέχτηκαν την πρόκληση με ενθουσιασμό. Καταγόμαστε από διάφορα μέρη του κόσμου αλλά για διάφορους λόγους έχουμε καταλήξει να ζούμε στην Ελλάδα.

Η έκθεση μας, με τίτλο «Αιώνιοι Δεσμοί», επέτρεψε σε κάθε καλλιτέχνιδα να αφηγηθεί τις ιστορίες της σχετικά με τη δημιουργία δεσμών και συνδέσεων, αντλώντας από τις προσωπικές τους σχέσεις με την Ελλάδα. Πολλές προκλήσεις χρειάστηκε να ξεπεραστούν, όπως πχ η ανακαίνιση του χώρου και η δημιουργία μιας συνεκτικής αφήγησης.

Το σχολείο ως κτίριο επανήλθε στη ζωή. Μετά από συνεννόηση με την κοινότητα του χωριού και τον πρόεδρο καταφέραμε να ανακαινίσαμε το κτίριο του σχολείο που ήταν για πολλά χρόνια εγκαταλελειμμένο. Τα παλιά θρανία του σχολείου χρησιμοποιήθηκαν επίσης στην έκθεση για να τιμήσουν την ιστορία του κτιρίου. Ένας χώρος που κάποτε ήταν πηγή έμπνευσης και εκπαίδευσης για τα νέα παιδιά του χωριού αναβίωσε για άλλη μια φορά, κάτι που έχει φέρει μεγάλη χαρά σε όλους τους κατοίκους της Αγάπης.

Την επιμέλεια της έκθεσης ανέλαβε η Μανάλ Αλ Τζασίμ (MA in Media Studies and a BA in Branding & Packaging Design. Brand Curator for boutique brands). Περιλαμβάνει έργα από ιδιαίτερες καλλιτέχνιδες χρησιμοποιώντας μικτά μέσα; Jennifer Bensley (πηλός), Manal Al Jassim (φωτογραφία), Χριστίνα Κήτα ακουαρέλα και πηλός), Louise Mulford (πηλός), Σαντρίν Οικονόμου (πηλός και κέντημα; installation) Αλεξάνδρα Παπαδημούλη (ζωγραφικη, κέντημα και ψηφιακή εκτύπωση) και Σοφία Σπανού (πηλός/installation).

Τα έργα μου «Φτερά Ανθεκτικότητας» και «Ψίθυροι Ελπίδας», συνδέονται άμεσα με το δεσμό μου με το χωριό Αγάπη και το νησί της Τήνου.

Τι feedback εισπράττεις από το κοινό; 

Η ανταπόκριση ήταν εξαιρετικά συγκινητική αρχικά από τους ντόπιους που αισθάνονται χαρά και ευγνωμοσύνη που το σχολείο λειτουργεί ξανά και που έχουμε φέρει ζωή και ενδιαφέρον στο χωριό. Όσοι έσπευσαν να δουν την έκθεση έχουν εκπλαγεί ευχάριστα από τα έργα τέχνης, τα οποία φαίνεται ότι έχουν ξεπεράσει τις προσδοκίες τους. Πολλοί έχουν κάνει σχόλια για την ομορφιά της γυναικείας έκφρασης και τις ευαισθησίες που μεταφέρονται μέσα από τα έργα τέχνης και πώς οι καλλιτέχνιδες έχουν παρουσιάσει τους δεσμούς τους με την Ελλάδα.

Πόσο σημαντικό είναι να διατηρούμε τα νήματα της πολιτιστικής μας κληρονομιάς;

Η πολιτιστική μας κληρονομιά είναι το αόρατο νήμα που συνδέει το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον μας. Το να αποδίδουμε φόρο τιμής σε αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, καθώς αποτελεί το θεμέλιο του πάντων.

Τα καλοκαίρια στην Τήνο, τι χρώματα έχουν και πώς σε εμπνέουν; 

Η Τήνος περιλαμβάνει όλους τους γήινους τόνους, ιδιαίτερα αποχρώσεις του πράσινου και του γκρι, καθώς και του μπλε. Αυτά τα χρώματα ηρεμούν και προσφέρουν το πιο όμορφο φόντο για τα λευκά κτίρια και τους χειροποίητους περιστερώνες.

Μοιράσου μαζί μου 2-3 δικά σου μυστικά μέρη στο νησί που πάντα απολαμβάνεις. 

Υπάρχει μια περιοχή που ονομάζεται Γρίζα, στα περίχωρα του χωριού Αγάπη. Περπατώντας μέσα από το τραχύ έδαφος γεμάτο με αμυγδαλιές και πικροδάφνες, μαγεύεσαι από την εκπληκτική θέα σε περιστερώνες, εκκλησίες και έναν παλιό νερόμυλο. Μοιάζει σχεδόν σαν ένα κυνήγι θησαυρού μέσα στη φύση.

Επίσης μια παραλία που μου αρέσει να πηγαίνω όταν δεν φυσάει πολύ είναι η Λιβάδα που βρίσκεται στο βόρειο τμήμα του νησιού. Συνδυάζει το φρέσκο τρεχούμενο νερό που καταλήγει στη θάλασσα καθώς και πλήθος ζώων όπως πάπιες, κατσίκες και διάφορα είδη πουλιών. Ιδιαίτερα μου αρέσουν τα μεγάλα βράχια που βρίσκονται διάσπαρτα γύρω από την περιφέρεια του άγριου θαλασσοτοπίου.

Αν ήταν στο χέρι σου να διαλέξεις το επόμενο project, ποιο θα ήταν αυτό και γιατί; 

Υπάρχει πάντα ένα «επόμενο» project που ωριμάζει στις σκέψεις μου. Ένα από αυτά θα ήταν να φέρω μια νέα έκθεση στο νησί, συνδυάζοντας φωτογραφία με κεραμική. Μετά την βραδιά των εγκαινίων της έκθεσης, προτάθηκε επίσης να μεταφέρουμε την τρέχουσα έκθεσή μας «Αιώνιοι Δεσμοί» σε άλλες τοποθεσίες εντός της Ελλάδας, κάτι που εξετάζουμε.

Ποιους Έλληνες καλλιτέχνες ξεχωρίζεις και πώς θα βλέπεις την ελληνική τέχνη σε 10 χρόνια;

Η Ελένη Βερναδάκη και την Μαρίτσα Τραυλού είναι μερικοί από τους καλλιτέχνες, ενώ από τις νεότερες γενιές θαυμάζω την Μίρκα Δραπανιώτου και την Κατερίνα Λατούφη. Η ελληνική τέχνη ανθεί αυτή τη στιγμή, ιδιαίτερα στον τομέα της κεραμικής. Βλέπω ότι ακόμα περισσότεροι Έλληνες καλλιτέχνες κερδίζουν διεθνή αναγνώριση και είναι σημαντικό το Υπουργείο Πολιτισμού να υποστηρίζει συνεχώς τις προσπάθειες των Ελλήνων καλλιτεχνών.

Ποια είναι η γνώμη σου για την "art to use"; 

Είμαι πολύ μεγάλη οπαδός της τέχνης που χρησιμοποιείται. Πιστεύω ότι η τέχνη πρέπει να απολαμβάνεται και τα αντικείμενα που έχουν χρησιμότητα καθιστούν αυτό πιο εφικτό. Η πλειονότητα της κεραμικής τέχνης που δημιουργώ είναι πρακτική και χρήσιμη. Σε έναν κόσμο που παράγει πράγματα σε μαζική κλίμακα, είναι ιδιαίτερο να έχεις κάτι που είναι μοναδικό και δεν μπορεί να αναπαραχθεί.

Τι είναι αυτό που προσέχεις πρώτα σε έναν χώρο; 

Η ενέργεια και η ισορροπία των σχημάτων, των χρωμάτων και του φωτός. Ασυνείδητα, πάντα με τραβάει η λεπτομέρεια μιας σύνθεσης και ένα έντονο χρώμα.

Ποιος είναι ο δικός σου ορισμός για την ομορφιά; 

Κάτι που δένει αρμονικά με το περιβάλλον του, πυροδοτεί την έμπνευση και βοηθά στην έκφραση συναισθημάτων.

Το πιο αγαπημένο σου artpiece και και τι θέση έχει στη ζωή σου; 

Δυο πίνακές μου, «Η Καταιγίδα» και «Το Νησί», που αντιπροσωπεύουν την ελπίδα, την ανθεκτικότητα και τη μεταμόρφωση. Τους έχω τοποθετημένους στο σπίτι μας και είναι μια υπενθύμιση της δύναμης, της ομορφιάς και της προσαρμοστικότητας της ανθρώπινης ψυχής.

Πιστεύεις στην πολυδιάστατη γυναικεία υπόσταση που καταφέρνει να διαχειρίζεται και να τακτοποιεί τα πάντα σε όλους τους τομείς της ζωής της με μαεστρία; 

Η γυναικεία ικανότητα να διαχειρίζεται μια πληθώρα πραγμάτων με μια αίσθηση ευαισθησίας και αγάπης ξεπερνά τα πάντα. Η γυναικεία ύπαρξη είναι ο πυρήνας της ζωής, μια πραγματική δύναμη.

Ελλάδα είναι...

Μια φυσική πηγή ομορφιάς και έμπνευσης.

Τι είναι αυτό που κάνει ένα αντικείμενο ξεχωριστό και υπάρχουν fashion αξεσουάρ που φοράς για χρόνια; 

Μοναδικά αντικείμενα καταφέρνουν να αιχμαλωτίσουν τη φαντασία του καλλιτέχνη, σχεδόν σαν ένα στιγμιότυπο της έκφρασής του.

Τα αξεσουάρ μόδας που φορώ για χρόνια περιλαμβάνουν κρίκους για τ’αυτιά. Μου αρέσει η μόδα που είναι δυναμική, λειτουργική και μοναδική. Προτιμώ τα φυσικά υλικά και τα χρώματα που είναι έντονα. Δεν ακολουθώ πραγματικά τις τάσεις της μόδας· προτιμώ να φοράω πράγματα που με κάνουν να νιώθω άνετα και χαλαρή.

Το αγαπημένο σου μουσείο/gallery και μια έκθεση που δεν θα ξεχάσεις ποτέ; 

Αγαπημένο μουσείο είναι το Victoria & Albert Museum του Λονδίνου. Μια έκθεση που θα μείνει για πάντα χαραγμένη στη μνήμη μου είναι η "Sensations" το 1997, η οποία πραγματοποιήθηκε στη Βασιλική Ακαδημία στο Λονδίνο. Εντυπωσιάστηκα από τον τρόπο με τον οποίο η τέχνη προκάλεσε έντονα συναισθήματα στους θεατές. Ήταν ίσως η πρώτη φορά που πραγματικά συνειδητοποίησα πόσο δυνατή μπορεί να είναι η τέχνη και πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να μεταφέρει μηνύματα.

Η αλλαγή που θα ήθελες να δεις να συμβαίνει...

Θα ήθελα οι νεότερες γενιές να εκτιμήσουν αυτά που έχει να προσφέρει ο φυσικός μας κόσμος και να τον σέβονται.

Η καλύτερη συμβουλή που σου έχουν δώσει ποτέ...

Προχώρα, ακόμα κι αν δεν νιώθεις έτοιμος.

Περιγράφοντας τον εαυτό σου με τρεις λέξεις...

Ανθεκτική, ευρηματική και δημιουργική.

Η χαρά της ζωής περιλαμβάνει...

Προσφορά πίσω στη φύση και στους ανθρώπους μας.

Τα επόμενά σου σχέδια; 

Εξερευνώ καινούριους τρόπους, με τους οποίους μπορώ να φέρω χαρά στους άλλους μέσα από την τέχνη μου.

Info: "Eternal Bonds", Μέχρι 25 Αυγούστου 2024, Διεύθυνση: Παλαιό σχολείο, Χωριό Αγάπη, Τήνος, Κυκλάδες