Πώς θα σας φαινόταν εάν σας λέγαμε πως το μέλλον της βιωσιμότητας στη μόδα βρίσκεται στην υποθαλάσσια ανάπτυξη; Ή ότι μια ομάδα από γυαλιστερές, γλοιώδεις κορδέλες, γνωστές και ως φύκια, έχουν τη δυνατότητα να βοηθήσουν τη μόδα να μετατραπεί από εν δυνάμει περιβαλλοντική καταστροφή σε μια βιομηχανία με πραγματικό, θετικό αντίκτυπο; Πιθανότατα να μην μας πιστεύατε ή τουλάχιστον θα κρούατε τον κώδωνα κινδύνου για greenwashing clickbait. Ωστόσο, η πρωτοφανής αυτή δήλωση υποστηρίζεται από έρευνες που βρίσκονται σε εξέλιξη.
Εάν το ζήτημα της βιωσιμότητας εντάσσεται έστω και λίγο στα ενδιαφέροντά σας, είναι πιθανό να έχετε ακούσει για τα πολλά οφέλη των φυκιών, της ομάδας των απλών υδρόβιων φυτών που αναπτύσσονται στους ωκεανούς, τα ποτάμια, τις λίμνες και άλλες υδάτινες μάζες. Όπως παρατήρησαν πρόσφατα οι New York Times, τα φυτά έχουν μετατραπεί από αιώνες σχεδόν παγκόσμιας παραμέλησης σε ένα παγκόσμιο καυτό εμπόρευμα, το οποίο αποτελεί σημαντική πηγή τροφίμων, λιπασμάτων, φαρμάκων και καλλυντικών, καθώς και μια πολλά υποσχόμενη πηγή για την ανάπτυξη βιοκαυσίμων και βιοπλαστικών. Και τα τελευταία χρόνια, αρκετοί καινοτόμοι σχεδιαστές εξερευνούν τις δυνατότητές τους και στη βιομηχανία της μόδας.
Ποιος ο λόγος; Επειδή τα φύκια αποτελούν μια δύναμη που απορροφά άνθρακα! Σύμφωνα με τους ερευνητές του Ινστιτούτου Max Planck για τη θαλάσσια βιολογία, η καφέ άλγη πρόκειται για "φυτό-θαύμα" που έχει τη δύναμη να αντιμετωπίσει την υπερθέρμανση του πλανήτη. Όπως αναφέρει η επικεφαλής καινοτομίας της μάρκας μόδας Pangaia, η Dr. Amanda Parker, πρόκειται για "έναν απίστευτο οργανισμό που αναπτύσσεται άφθονα και αναγεννητικά στον ωκεανό. Διαδραματίζει ζωτικό ρόλο στη δέσμευση του άνθρακα για τον πλανήτη, καθώς ως ο μόνος οργανισμός που φωτοσυνθέτει σε όλα τα κύτταρά του (τα άλλα φυτά φωτοσυνθέτουν μόνο στα φύλλα τους) παρέχει τουλάχιστον το 50% του οξυγόνου της γης".
Με άλλα λόγια, τα φύκια αφαιρούν διοξείδιο του άνθρακα από τον αέρα με τεράστιο ρυθμό και το αξιοποιούν για να αναπτυχθούν. Είναι επίσης πολύ λιγότερο απαιτητικά σε νερό και πόρους συγκριτικά με τα συμβατικά υλικά της ξηράς, όπως το βαμβάκι, το μαλλί και το μετάξι. Φυσικά εδώ παρουσιάζεται πιο απλοποιημένο σαν γεγονός, αλλά όταν τα οφέλη είναι τόσο μνημειώδη, είναι περίεργο που η βιομηχανία της μόδας δεν έχει αρχίσει να το αγκαλιάζει μαζικά. Ωστόσο, όταν μιλάμε για βιομηχανίες πολλών δισεκατομμυρίων δολαρίων, αυτού του είδους οι αλλαγές δεν συμβαίνουν από τη μια μέρα στην άλλη. Όπως τείνει να συμβαίνει όταν εξερευνούμε εναλλακτικές λύσεις, είναι οι μικρές ανεξάρτητες μάρκες και οι δημιουργοί που πρωτοπορούν, θέτοντας τα ερωτήματα που αγγίζουν τον πυρήνα του προβλήματος και αναπτύσσοντας καινοτόμες λύσεις. Απ' όσο γνωρίζουμε, η Pangaia είναι μία από τις λίγες μεγάλες -αλλά και ανεξάρτητες- μάρκες μόδας που ενσωματώνει επί του παρόντος ενεργά τα φύκια στις συλλογές της.
"Ορισμένες από τις διαδικασίες παραγωγής δεν έχουν αλλάξει εδώ και 100 χρόνια", λέει ο Steve Tidball, ο οποίος ίδρυσε την εταιρεία ανδρικών ενδυμάτων Vollebak μαζί με τον δίδυμο αδελφό του Nick το 2015, μετά από μια καριέρα στη διαφήμιση. "Πίσω από το να μην αλλάξουν αυτές οι διαδικασίες, κρύβονται τεράστιες εταιρείες με τεράστια συμφέροντα. Οι άνθρωποι μιλούν για αλλαγή και μετά το βλέπεις από μέσα και βλέπεις ότι δεν υπάρχουν πραγματικά πολλές αλλαγές. Είναι απλώς πολλά λόγια. Το βρήκαμε πραγματικά συναρπαστικό".
Αν και η Vollebak είναι πρωτίστως μια μάρκα μόδας, στην πραγματικότητα είναι περισσότερο ένα εργαστήριο, το οποίο πειραματίζεται συνεχώς. "Όλοι μιλούν για τη βιομηχανία της μόδας ως κορεσμένη", συνεχίζει ο Tidball, "αλλά είναι επίσης αρκετά άκαμπτη. Υπάρχουν συγκεκριμένοι τρόποι για να συναρμολογούνται τα ρούχα. Μπορείς να τα ράψεις ή να τα κολλήσεις. Αυτό είναι όλο. Καταλήγεις σε αυτά τα απίστευτα απλά πράγματα, και μετά είναι σαν, "'Α, και όλοι κάνουν πασαρέλα. Ας κάνουμε μια πασαρέλα". Πάντα διασκεδάζω αρκετά όταν εισχωρώ σε ένα σύστημα και είναι τόσο παγιωμένο στους τρόπους του που δεν χρειάζεται να κάνεις πολλά για να το διαταράξεις".
Η διαταραχή είναι επίσης αυτό που οδήγησε την Tessa Callaghan να ξεκινήσει την πλατφόρμα καινοτομίας υλικών Keel Labs με επίκεντρο τον ωκεανό, μαζί με τον συνιδρυτή της Aleks Gosiewski. Σύμφωνα με την Callaghan, "η μεγαλύτερη δημιουργικότητα προέρχεται από τους μεγαλύτερους περιορισμούς". Μετά την αποφοίτησή τους από το Fashion Institute of Technology της Νέας Υόρκης, τόσο η Callaghan όσο και ο Gosiewski είχαν μεγάλες ελπίδες για το μέλλον τους στον χώρο της μόδας. "Πήγαμε πιστεύοντας ότι ως σχεδιαστές θα είχαμε επιλογές για να αλλάξουμε τις πρακτικές που χρησιμοποιούσαμε, αλλά διαπιστώσαμε ότι δεν υπήρχε κυριολεκτικά τίποτα που μπορούσαμε να κάνουμε. Δεν υπήρχαν διαθέσιμα υλικά που να παρέχουν πραγματικά λύσεις για τα απόβλητα και τη ρύπανση εντός της βιομηχανίας. Έτσι αρχίσαμε να σκεφτόμαστε: "Γιατί συμβαίνει αυτό;"".
Ως απάντηση, άρχισαν να συντάσσουν έναν κατάλογο με τις πολλές αρνητικές παρενέργειες εντός της παραδοσιακής αλυσίδας εφοδιασμού, σημειώνοντας συνέπειες όπως οι εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα, τα μικροπλαστικά, η χρήση νερού, τα φυτοφάρμακα και η υποβάθμιση του εδάφους. Το συμπέρασμά τους; "Δεν υπάρχει πραγματική γεωργία με βάση τη γη που να είναι ωφέλιμη ως έχει και ευρέως διαθέσιμη. Ας κοιτάξουμε λοιπόν σε ένα μέρος που δεν χρησιμοποιείται. Ας κοιτάξουμε στον ωκεανό. Και τι μέσα του είναι άμεσα διαθέσιμο σε παγκόσμια κλίμακα και παρέχει επίσης θετικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις; Τα φύκια".
Φυσικά, η διαδικασία μετατροπής των φυκιών σε νήμα δεν είναι απλή, αλλά είναι κάτι σαν μαγεία. Ο Callaghan εξηγεί: "Δημιουργούμε τις συνταγές από αυτές τις διαφορετικές πρώτες ύλες με τον ίδιο τρόπο που ένα αρτοποιείο χρησιμοποιεί το αλεύρι- δεν συγκομίζουν οι ίδιοι το σιτάρι. Υπάρχει αυτή η άφθονη βιομηχανία συγκομιδής και εξαγωγής γύρω από τα φύκια, και είμαστε σε θέση να αξιοποιήσουμε αυτό, [και] να προμηθευτούμε αυτά τα πολυμερή. Στη συνέχεια, δημιουργούμε εσωτερικά ιδιόκτητες χημικές ουσίες που επιτρέπουν στα φύκια να εισάγονται απευθείας στην υπάρχουσα υποδομή παραγωγής ινών. Αφαιρούμε όλες τις τοξικές χημικές ουσίες και χρησιμοποιούμε μόνο νερό. Ό,τι μπαίνει σε αυτό το σύστημα και ό,τι βγαίνει από αυτό είναι μη τοξικό, ευεργετικό για τον πλανήτη και βιοσυμβατό".
Η δημιουργία λύσεων που είναι συμβατές με την υπάρχουσα κατασκευαστική υποδομή είναι ένα τεράστιο εμπόδιο και, όσον αφορά την κλιμάκωση τέτοιων πειραμάτων, είναι το πιο περιοριστικό, όπως γνωρίζει καλά ο Vollebak. Πέρυσι, κυκλοφόρησε το "πρώτο στην ιστορία" ρούχο βαμμένο με μαύρα φύκια. Η επιτυχία της βαφής με μαύρα φύκια είναι ένα τεράστιο ορόσημο στη βιώσιμη μόδα, αν και μπορεί να περάσει κάτω από το ραντάρ, καθώς πολλοί από εμάς δεν συνειδητοποιούν ότι τα ρούχα βάφονται μαύρα - μαζί με τα περισσότερα άλλα μαύρα αντικείμενα, όπως η θήκη του τηλεφώνου σας και το μελάνι στο στυλό σας - με πετρέλαιο, με ορυκτά καύσιμα.
Ο δρόμος μέχρι να αγκαλιάσουν οι κατασκευαστές μεγάλης κλίμακας τη βαφή με φύκια είναι μάλλον μακρύς, αλλά ο πιθανός αντίκτυπος θα μπορούσε να είναι σεισμικός. "Σε σχέση με το χρώμα", συνεχίζει ο Tidball, "τα φύκια λειτουργούν αποτελεσματικά ως κλειδαριά άνθρακα. Χρησιμοποιεί το διοξείδιο του άνθρακα για να αναπτυχθεί και στη συνέχεια η μέθοδος κατάψυξης [που έχει αναπτύξει η Living Ink για τη βαφή] κλειδώνει τον άνθρακα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο τα φύκια είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικά σε αυτόν τον τομέα. Δεν αντικαθιστούν απλώς κάτι επιβλαβές, αλλά στη συνέχεια κάνουν κάτι ενδιαφέρον. Αν αυτό πραγματοποιείται σε κλίμακα, αυτό έχει σημασία".
Φυσικά, δεν έχει νόημα να αναπτύξουμε μια βαφή φυκιών που δεσμεύει τον άνθρακα και στη συνέχεια να την περάσουμε σε πολυεστέρα, γεγονός που μας οδηγεί πίσω στην Keel Labs, η οποία αναπτύσσει επί του παρόντος το πρώτο της νήμα με βάση τα φύκια, το Kelsun. Σύμφωνα με τον Callaghan, η ανταπόκριση για το Kelsun μέχρι στιγμής είναι εξαιρετική. Οι ίνες "είναι πραγματικά μαλακές και έχουν μια πραγματικά φυσική αίσθηση, εμφάνιση και αφή". Αλλά δεν είναι ακόμη διαθέσιμο για αγορά στο εμπόριο- βρίσκονται ακόμη σε φάση δοκιμής και ανάπτυξης, συνεργάζονται με διάφορες μάρκες και σχεδιαστές, ώστε να είναι σίγουροι ότι το προϊόν που τελικά θα βγάλουν στην αγορά θα χτυπήσει όλους τους σωστούς ρυθμούς.
Η πρόκληση για τη βελτίωση της αλυσίδας εφοδιασμού δεν είναι μόνο ευθύνη της άλγης. Όπως λέει το παλιό ρητό, "το πολύ από οτιδήποτε είναι καλό για το τίποτα", κάτι που ανέφερε ο ανταποκριτής για το κλίμα Somini Sengupta στο άρθρο των New York Times που σημειώθηκε παραπάνω. Καθώς ο πλανήτης στρέφεται όλο και περισσότερο στα φύκια για να "βοηθήσει να δαμάσουμε μερικούς από τους κινδύνους της σύγχρονης εποχής", γράφει, "υπάρχει ο κίνδυνος να προκαλέσουμε απρόβλεπτες ζημιές. Πρέπει να προσεγγίσουμε τέτοιες λύσεις με προσοχή, με σεβασμό και σε συνδυασμό με μια πληθώρα άλλων εναλλακτικών οδών". Ή, όπως το έθεσε ο Tidball: "Νομίζω ότι το λάθος θα ήταν να το βλέπουμε ως μια μοναδική πηγή αλήθειας ή ως μια μοναδική λύση. Δεν είναι. Είναι μία από τις πολλές, πολλές λύσεις. Αλλά" - και αυτό είναι ένα θεμελιώδες αλλά - "είναι πραγματικά, πραγματικά πολλά υποσχόμενο".
Πηγή φωτογραφιών: Instagram
