Γλυκιά γεύση που μας ταξιδεύει πίσω στον χρόνο και τα παιδικά μας χρόνια. Ένας πολύτιμος «θησαυρός», γεμάτος με ιχνοστοιχεία και θρεπτικά συστατικά για τον οργανισμό μας. Είτε φρέσκο είτε αποξηραμένο, παίζει καθοριστικό ρόλο στην γευστική ταυτότητα ενός εδέσματος. Η ιδανική παρέα σ' ένα αγαπημένο τοπικό απόσταγμα τον Αύγουστο, αλλά και διαχρονικό γλυκό του κουταλιού, που συνοδεύει τον παραδοσιακό ελληνικό καφέ στις απογευματινές μας συζητήσεις. Στην ιστορία της χώρα μας, μετά την ελιά και το σταφύλι, πρωταγωνιστούσε ως το πιο σημαντικό φυσικό ορόσημο αυτής της γης. Το σύκο αποτελεί αντιπροσωπευτικό δείγμα μιας ισορροπημένης, μεσογειακής διατροφής και το συναντάμε στις περισσότερες περιοχές του κόσμου. Η βασική καταγωγή της συκιάς βρίσκεται στη Μεσόγειο, όπου υπάρχει ως ένα αυτοφυές δέντρο. 

Σημαντικά οφέλη για την υγεία

Τα σύκα συμβάλλουν ενεργά στην καλή υγεία του οργανισμού μας, θωρακίζοντας τον σαν ασπίδα. Περιέχουν ασβέστιο, χαλκό, μαγνήσιο, κάλιο, φώσφορο και σίδηρο, καθώς και βιταμίνες A, B6, C και K και είναι πλούσιο σε φυτικές ίνες. Τόσο τα φρέσκα όσο και τα αποξηραμένα σύκα είναι νόστιμα και περιέχουν πολλά θρεπτικά συστατικά. Υπάρχουν όμως κάποιες διαφορές. Η κύρια διαφορά είναι ότι τα αποξηραμένα σύκα είναι πολύ υψηλότερα σε ζάχαρη και θερμίδες, επειδή η ζάχαρη συμπυκνώνεται όταν τα φρούτα στεγνώνουν. Ωστόσο, παρέχουν επίσης περισσότερες φυτικές ίνες και μέταλλα από τα φρέσκα σύκα. Τα φρέσκα σύκα, από την άλλη πλευρά, έχουν χαμηλότερες θερμίδες και ζάχαρη και παρέχουν περισσότερη βιταμίνη C και βιταμίνη Α. 

Αν θέλουμε να μελετήσουμε σε αριθμούς τα συστατικά που περιέχει ένα φρέσκο σύκο, αυτά είναι:

• Θερμίδες: 30
• Πρωτεΐνη: 0 γραμμάρια
• Λίπος: 0 γραμμάρια
• Υδατάνθρακες: 8 γραμμάρια
• Φυτικές ίνες: 1 γραμμάριο
• Χαλκός: 3% της Ημερήσιας Αξίας (DV)
• Μαγνήσιο: 2% του DV
• Κάλιο: 2% του DV
• Ριβοφλαβίνη: 2% του DV
• Θειαμίνη: 2% του DV
• Βιταμίνη Β6: 3% της DV
• Βιταμίνη Κ: 2% του DV

Είναι πολύ σημαντικό να αναγνωρίσουμε τα οφέλη δύο από τα παραπάνω ιχνοστοιχεία. Ο χαλκός είναι ένα ζωτικό μέταλλο που εμπλέκεται σε πολλές σωματικές διεργασίες, συμπεριλαμβανομένου του μεταβολισμού και της παραγωγής ενέργειας, καθώς και του σχηματισμού αιμοσφαιρίων, συνδετικών ιστών και νευροδιαβιβαστών. 

Όσον αφορά την πεπτική υγεία, τα αποξηραμένα σύκα είναι μια καλή πηγή φυτικών ινών, οι οποίες υποστηρίζουν την πέψη και βοηθούν στην πρόληψη της δυσκοιλιότητας. Τα σύκα είναι επίσης πλούσια σε προβιοτικά, τα οποία τροφοδοτούν τα υγιή βακτήρια που ζουν στο έντερο, επομένως αυτό μπορεί επίσης να βοηθήσει στην υγεία του. Η κατανάλωσή τους λειτουργεί προστατευτικά απέναντι στις καρδιαγγειακές παθήσεις, στην περίπτωση εγκεφαλικού, διαβήτη, αλλά και καρκίνου του εντέρου. 

Καθοριστικό ρόλο παίζουν επίσης στην καρδιαγγειακή μας υγεία, βελτιώνοντας την αρτηριακή πίεση και τα επίπεδα λίπους στο αίμα. Ακόμη, έχει αποδειχθεί ερευνητικά ότι μειώνει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα. Σύμφωνα με το ρεπορτάζ του "Healthline": "Μια χρονολογημένη μελέτη από το 1998 σε 10 άτομα με διαβήτη τύπου 1 διαπίστωσε ότι η κατανάλωση τσαγιού από φύλλα συκής με το πρωινό μπορεί να έχει μειώσει τις ανάγκες τους σε ινσουλίνη. Τον μήνα που έλαβαν τσάι από φύλλα συκής, οι δόσεις ινσουλίνης τους μειώθηκαν κατά περίπου 12%". 

Τα σύκα έχουν ευεργετικές ιδιότητες όσον αφορά το δέρμα μας, ειδικά σε άτομα με αλλεργική δερματίτιδα ή ξηρό δέρμα με φαγούρα ως αποτέλεσμα αλλεργιών. Σύμφωνα με το ίδιο ρεπορτάζ: "Μια μελέτη σε 45 παιδιά με δερματίτιδα διαπίστωσε ότι μια κρέμα από εκχύλισμα αποξηραμένου σύκου που εφαρμόστηκε δύο φορές την ημέρα για 2 εβδομάδες ήταν πιο αποτελεσματική στη θεραπεία των συμπτωμάτων της δερματίτιδας συγκριτικά με την κρέμα υδροκορτιζόνης", που αποτελεί την καθιερωμένη θεραπεία. 

Δύο αγαπημένες παραδοσιακές συνταγές με σύκο

Μαρμελάδα Σύκο

Υλικά

Για τη μαρμελάδα σύκο

• 800 γρ. σύκα (φρέσκα)
• 200 γρ. δαμάσκηνα φρέσκα (ή βανίλιες ή μήλα)
• 700 γρ. ζάχαρη
• 1/2 λεμόνι (το χυμό του)
  

Για να αρωματίσουμε (προαιρετικά)

• Γαρίφαλο
• Κανέλα
• Αρμπαρόριζα

Εκτέλεση

(Για 3 βάζα των 500 ml)Θα χρησιμοποιήσουμε όλα τα φρούτα με τη φλούδα τους, αφού τα πλύνουμε σχολαστικά. Διαλέγουμε σύκα ώριμα αλλά όχι λιωμένα. Με κοφτερό μαχαίρι αφαιρούμε το κοτσανάκι και στη συνέχεια τα κόβουμε στα 2 ή στα 4 αν είναι μεγάλα. Πλένουμε τα δαμάσκηνα και τα κόβουμε στη μέση. Αφαιρούμε το κουκούτσι. Βάζουμε τα φρούτα σε φαρδιά κατσαρόλα με χοντρή βάση. Πασπαλίζουμε με τη ζάχαρη. Καλύπτουμε με μεμβράνη και τα φυλάμε στο ψυγείο για μία νύχτα. Την επόμενη βάζουμε την κατσαρόλα στο μάτι και αφήνουμε τη μαρμελάδα να πάρει βράση σε μέτρια φωτιά. Ξαφρίζουμε όποτε είναι αναγκαίο. Η μαρμελάδα μας είναι έτοιμη όταν αφήνει μια στρώση στη ράχη της κουτάλας.Στον τελευταίο βρασμό προσθέτουμε και το χυμό λεμονιού και αφήνουμε να πάρει μία ακόμη βράση. Ισομοιράζουμε τη ζεστή μαρμελάδα σε αποστειρωμένα καυτά βάζα. Τα γεμίζουμε μέχρι επάνω. Καλύπτουμε με τα αποστειρωμένα καπάκια τους, σφραγίζουμε και τα αναποδογυρίζουμε στον πάγκο της κουζίνας. Όταν κρυώσουν τα φυλάμε σε ντουλάπι. Η μαρμελάδα που έρχεται σε επαφή με τον αέρα, αφού δηλαδή ανοιχτεί, φυλάσσεται στο ψυγείο. Αν θέλουμε, μπορούμε να αρωματίσουμε τη μαρμελάδα με γαρίφαλο, κανέλα ή αρμπαρόριζα. Αν χρησιμοποιήσουμε βανίλια ή δαμάσκηνο, η μαρμελάδα παίρνει κόκκινη απόχρωση. Αν βάλουμε μήλο βγαίνει ξανθή. 

Χρόνος αναμονής: 1 νύχτα

Σύκο γλυκό του κουταλιού

Υλικά

• 1 κ. άγουρα συκαλάκια Ρίνια (περίπου 60 μικρά)
• 1 κ. ζάχαρη
• 3 φλ. νερό
• 1 κομμάτι/ια γαλαζόπετρα σε μέγεθος φακής
• 60 γαρύφαλλα
• 60 αμύγδαλα καθαρισμένα (άσπρα)
• 1/2 φλ. γλυκόζη
• 2 μέτρια λεμόνια (χυμό)
  

Εκτέλεση

Για να φτιάξουμε το γλυκό σύκο, κόβουμε τα άγουρα σύκα από την αγριοσυκιά του Μαΐου (λέγονται Ρίνια). Τα βάζουμε σε κατσαρόλα και τα καλύπτουμε με πολύ νερό να τα σκεπάζει. Προσθέτουμε την γαλαζόπετρα και αφήνουμε να πάρει βράση. Από την ώρα που θα πάρει βράση, βράζουμε για περίπου 15′. Ενδεικτικά τσιμπήστε με πιρούνι να δείτε αν έχουν μαλακώσει. Όταν το σύκο πέφτει από το πιρούνι είναι έτοιμα. Τα βγάζουμε αμέσως από το καυτό νερό και τα βάζουμε σε λεκάνη με μπόλικο κρύο νερό να κοπεί ο βρασμός τους. Θα τα αφήσουμε για 2 μέρες στο κρύο νερό σε θερμοκρασία δωματίου. Πρέπει να αλλάξουμε το νερό 5-6 φορές συνολικά. Μετά από 2 ημέρες τα βάζουμε σε 2 σουρωτήρια, για να μην πατηθούν και λιώσουν. Τα αφήνουμε να στραγγίσουν καλά. Πιάνουμε 1-1 σύκο, το ζουλάμε ελαφρά να φύγει τυχόν νερό και μπήγουμε στη σάρκα του, από την πλευρά της τρυπούλας, ένα αμύγδαλο. Καρφώνουμε σε κάθε σύκο από 1 γαρίφαλο. Τα αφήνουμε στη σειρά πάνω σε καθαρή πετσέτα να στεγνώσουν. Από την ώρα που θα βάλουμε το αμύγδαλο στο εσωτερικό του σύκου θα βγει υγρασία με το γέμισμα και πρέπει να στεγνώσουν καλά. Σε φαρδιά κατσαρόλα με χοντρή βάση, βάζουμε τα σύκα σειρά σειρά με προσοχή. Προσθέτουμε τη ζάχαρη και το νερό. Τα αφήνουμε να πάρουν βράση. Μόλις πάρουν βράση, θα χαμηλώσουμε τη φωτιά στο μέτριο. Βράζουμε για περίπου 40′ να δέσει το σιρόπι. Δεν ανακατεύουμε με κουτάλα. Απλά ανακινούμε την κατσαρόλα από τα χερούλια. Ξαφρίζουμε όποτε είναι αναγκαίο την επιφάνεια. Προσθέτουμε τη γλυκόζη. Αφήνουμε να πάρει βράση και να βράσει για 2-3 λεπτά. Προσθέτουμε τον χυμό λεμόνι και βράζουμε για 2-3 λεπτά. Το γλυκό συκαλάκι διατηρείται σε αποστειρωμένα βάζα για πολλούς μήνες. Δεν χρειάζεται ψυγείο. Φυλάσσεται μέσα σε σκοτεινό και δροσερό ντουλάπι.

Χρόνος αναμονής: 2 ημέρες 

Συνταγές: Αργυρώ Μπαρμπαρίγου