O Oliviero Toscani, ο διάσημος Ιταλός φωτογράφος που επαναπροσδιόρισε την έννοια της διαφήμισης με τις προκλητικές του καμπάνιες, έφυγε από τη ζωή σε ηλικία 82 ετών. Γεννημένος το 1942 στο Μιλάνο, ο Toscani σπούδασε φωτογραφία και γραφιστική στην Kunstgewerbeschule της Ζυρίχης, θέτοντας τα θεμέλια για μια καριέρα που θα άφηνε ανεξίτηλο αποτύπωμα στον κόσμο της οπτικής επικοινωνίας.
Η επαγγελματική του πορεία ξεκίνησε με συνεργασίες σε κορυφαία περιοδικά μόδας, όπως τα Elle, Vogue, Harper’s Bazaar και GQ. Ωστόσο, η συνεργασία του με το fashion brand Benetton από το 1982 έως το 2000 ήταν αυτή που τον καθιέρωσε διεθνώς. Οι καμπάνιες του για την Benetton δεν προωθούσαν απλώς ρούχα, αλλά έθιγαν κοινωνικά ζητήματα, προκαλώντας συζητήσεις και αντιδράσεις. Με εικόνες που απεικόνιζαν θέματα όπως ο ρατσισμός, η θρησκεία και το AIDS, ο Toscani χρησιμοποίησε τις διαφημιστικές του καμπάνιες ως μέσο κοινωνικού σχολιασμού.
Μια από τις πιο αμφιλεγόμενες καμπάνιες του περιλάμβανε τη φωτογραφία ενός ασθενούς με AIDS που βρισκόταν στο τελευταίο στάδιο, περιτριγυρισμένου από την οικογένειά του, η οποία δημοσιεύθηκε το 1990 στο περιοδικό Life. Οι εικόνες του προκάλεσαν έντονες αντιδράσεις, αλλά και θαυμασμό για την τόλμη και την καινοτομία τους.
Εκτός από τη δουλειά του στη διαφήμιση, ο Toscani δημιούργησε το περιοδικό Colors και το κέντρο έρευνας επικοινωνίας Fabrica, συμβάλλοντας στην προώθηση νέων ταλέντων και ιδεών στον χώρο της οπτικής επικοινωνίας. Το έργο του έχει παρουσιαστεί σε μουσεία σύγχρονης τέχνης παγκοσμίως, ενώ έχει τιμηθεί με πολυάριθμα βραβεία για τη συμβολή του στη φωτογραφία και τη διαφήμιση.
Tο 2020, η συνεργασία του με την Benetton διακόπηκε μετά από αμφιλεγόμενες δηλώσεις του σχετικά με την κατάρρευση της γέφυρας Μοράντι στη Γένοβα, γεγονός που προκάλεσε δημόσια κατακραυγή. Παρά τις αντιπαραθέσεις, ο Toscani παρέμεινε πιστός στην πεποίθησή του ότι η τέχνη και η διαφήμιση πρέπει να προκαλούν και να εγείρουν ερωτήματα.
Ο Oliviero Toscani απεβίωσε μετά από μάχη με την αμυλοείδωση, μια σπάνια ασθένεια που προκαλεί συσσώρευση πρωτεϊνών σε διάφορα όργανα του σώματος. Η οικογένειά του ανακοίνωσε με θλίψη την απώλειά του, υπογραμμίζοντας την αφοσίωσή του στην τέχνη και την επιθυμία του να προκαλεί σκέψη και διάλογο μέσω του έργου του.
Η κληρονομιά του Toscani είναι ανεκτίμητη. Με τολμηρές εικόνες, κατάφερε να μετατρέψει τη διαφήμιση σε πλατφόρμα κοινωνικού διαλόγου, επηρεάζοντας γενιές δημιουργών και καταναλωτών. Η προσέγγισή του, που συνδύαζε την τέχνη με την κοινωνική ευαισθησία, συνεχίζει να αποτελεί σημείο αναφοράς και έμπνευσης στον κόσμο της οπτικής επικοινωνίας.
Θα μείνει στη μνήμη μας ως οραματιστής που χρησιμοποίησε τον φακό του για να αναδείξει τις προκλήσεις και τις αντιφάσεις της σύγχρονης κοινωνίας, υπενθυμίζοντάς μας τη δύναμη της εικόνας να αλλάζει αντιλήψεις και να προάγει τον διάλογο.
