«Ένας νέος, φανταστικός κόσμος από πλαστικό!» θα μπορούσε να είναι το σλόγκαν του εικαστικού project της Γεωργίας Δαμοπούλου με τίτλο Newland, που παρουσιάζεται αυτόν τον καιρό στην Batagianni Gallery στην Αθήνα, υπό την μορφή ατομικής έκθεσης. Επιτοίχια έργα, κατασκευές, μικρογλυπτική και εγκαταστάσεις με έντονο το πλαστικό στοιχείο συνθέτουν έναν εκθεσιακό τόπο μετά-φύσης, μία νέα Εδέμ από πλαστικό που γοητεύει τον θεατή «ο οποίος τριγυρνά μαγεμένος μέσα σε αυτή τη Νέα Χώρα, όπως η Αλίκη στη Χώρα των Θαυμάτων».

Το project είναι εμπνευσμένο από το έργο του J.G. Ballard «The Crystal World» (1966). Ορμώμενη από τις αφηγήσεις του J.G. Ballard, η Γεωργία Δαμοπούλου δημιουργεί και ενσαρκώνει τον ρόλο της scientific artistic expeditor Dr. Isabel Blacksmith. Όπως αναφέρει και η curator της έκθεσης, ιστορικός τέχνης Μαρίνα Αθανασιάδου: «Η καλλιτέχνιδα, φανερά επηρεασμένη από το Θέατρο του Παραλόγου, μετατρέπει το φυτικό και ζωικό βασίλειο σε ένα ανοίκειο, συνθετικό περιβάλλον. Σαν άλλος Ionesco αντιστρέφει τους όρους της αφήγησης. Μόνο που στη Newland δε μεταμορφώνονται οι άνθρωποι σε ρινόκεροι, αλλά το ανθρώπινο περιβάλλον μετατρέπεται σε μία αφύσικα πλαστικοποιημένη εκδοχή».

Ας ξεκινήσουμε την κουβέντα μας από τη Newland. Περιγράψετε μας αυτή τη Νέα Χώρα, πού βρίσκεται και ποια στοιχεία τη συνθέτουν;

H Newland, που παρουσιάζεται αυτό το διάστημα στην Batagianni Gallery, είναι ένας φανταστικός τόπος, όπου ένας ιός μεταλλάσσει το δάσος και πλαστικοποιεί τη φύση, ένας τόπος, όπου το οργανικό υποκύπτει στο ανόργανο, κι αυτό που απομένει είναι η ψευδαίσθηση του χαμένου Παράδεισου, είναι η μετα-φύση, σε έναν κόσμο μετά τον πολιτισμό, όπου ο πλαστικός κόσμος προτείνεται ως νέα Εδέμ.

Το γεγονός ότι το φυσικό περιβάλλον, όπως το γνωρίζουμε, μετατρέπεται σε μία πλαστικοποιημένη εκδοχή του, όπως αναφέρει η επιμελήτρια της έκθεσης Μαρίνα Αθανασιάδου, αποτελεί ένα σχόλιο για τα αβέβαια μελλοντικά χρόνια της κλιματικής κρίσης;

Απολύτως! Ζούμε σε μια υπερ-πραγματικότητα με πολέμους, οικονομική κρίση, ακραία τεχνολογική εξέλιξη, μεταλλάξεις θανατηφόρων ιών, καταστροφή του περιβάλλοντος με την απειλή της κλιματικής αλλαγής, την τρύπα του όζοντος πάνω από την τροπική ζώνη της γης, τις πυρκαγιές του Αμαζονίου και τόσα άλλα…

Παρόλα αυτά, η Newland δίνει μια θετική εκδοχή του μέλλοντος, καθώς «ο περιβάλλοντας χώρος που δημιουργείται είναι γεμάτος χρώματα, μαλακές υφές και συνθέσεις που προσκαλούν το άγγιγμα του ανθρώπου και δημιουργούν νέες συνθήκες συμβίωσης και εξέλιξης μέσα σ’ αυτόν», όπως σημειώνει η Μαρίνα Αθανασιάδου στο επιμελητικό κείμενο που συνοδεύει την έκθεση.

Υπάρχουν άλλες υπόγειες «συνδέσεις» στην έκθεση;

Ναι έχω κάποια ενδόμυχα ερωτήματα στα οποία φοβάμαι να απαντήσω… Αναρωτιέμαι για παράδειγμα, αν η φανταστική περσόνα της scientific artistic expeditor Μrs Isabel Blacksmith που «δημιούργησα», αντιπροσωπεύει μια γενιά που απολαμβάνει οπτιμιστικά την τεχνολογική επανάσταση ή αν θα συμμετέχει στις ακτιβιστικές οργανώσεις για την σωτηρία του πλανήτη με την ελπίδα της προσωρινής διάσωσής του.

Ποια είναι η εκτίμησή σας για την 4η βιομηχανική επανάσταση και το πού θα οδηγήσει την ανθρωπότητα; Πέρα από την κλιματική αλλαγή και τις πολλαπλές αρνητικές της συνέπειες, οι τεχνολογικές εξελίξεις και η τεχνητή νοημοσύνη αλλάζουν ραγδαία τον σύγχρονο κόσμο.

Αν μπορούσαμε, με κάποιον τρόπο, να ξεφύγουμε από τον φόβο του ακραίου καπιταλισμού και των ραγδαίων τεχνολογικών εξελίξεων, που αλλοτριώνουν την ανθρώπινη φύση και το περιβάλλον και, ως όντα, με ανικανοποίητη περιέργεια για κάθε τι νέο, αναγνωρίσουμε την ικανότητα της επιστήμης και της τεχνολογίας να δημιουργήσει την τελειότητα, να δώσει τη δυνατότητα σε κάθε άνθρωπο να γίνει δημιουργός, να γίνει θεωρητικά παντοδύναμος, τολμώ να πω, ότι αυτό μοιάζει να είναι η υπέρτατη ολοκλήρωση.

Εννοείται ότι δεν υπάρχει επιστροφή! Η συνύπαρξη του φυσικού κόσμου με την τρομερά παρεμβατική τεχνολογία με δυνατότητες ανεξέλεγκτες, σε λίγο καιρό, από τον άνθρωπο, εγκυμονεί αναμφισβήτητα μια νέα τάξη πραγμάτων.

Ο ίδιος ο άνθρωπος όμως, δεν μπορεί να προγραμματιστεί σαν το ρομπότ, γιατί η ανθρώπινη φύση δεν είναι τέλεια, δεν είναι μηχανή.

Η ψηφιακή τέχνη είναι ένας νέος ωραίος κόσμος και μπορεί να φέρει πιο κοντά τη νεολαία στην τέχνη. Η συγκίνηση που προφέρει μία οθόνη, τα πίξελ, είναι η ίδια πιστεύετε με αυτή που λαμβάνουμε ως θεατές από ένα έργο γλυπτικής ή ζωγραφικής;

Η ψηφιακή τέχνη, που ήρθε σαν επακόλουθο της τεχνολογικής προόδου, ήταν μια μεγάλη καινοτομία, που έδωσε την δυνατότητα στους καλλιτέχνες να αναδείξουν κι άλλες πλευρές των αναζητήσεών τους. Υπάρχουν ψηφιακά έργα μαγικά τόσο όσο και έργα παραδοσιακά. Και το αντίστροφο. Το ζητούμενο είναι στο κάθε έργο να ισορροπήσει η φόρμα με το περιεχόμενο.

Είναι πάντως θέμα παιδείας να μπορεί ο θεατής να συναντηθεί τόσο με τις σύγχρονες, όσο και με τις παραδοσιακές μορφές τέχνης. Δεν πιστεύω εντελώς, ότι είναι θέμα ηλικίας. Η τέχνη είναι ένα όλον! Και όταν γίνεται, η συγκίνηση είναι μεγάλη.

Ποιο έργο τέχνης σάς έχει καθορίσει στα πρώτα σας βήματα και γιατί;

Στα φοιτητικά μου χρόνια θυμάμαι πως εντυπωσιαζόμουν από τις προθήκες με τα αρχαιολογικά εκθέματα, ως αποκυήματα του ανθρώπινου πολιτισμού σε περιόδους ευζωίας και ανάπτυξης, αλλά και σε περιόδους πολεμικών ή φυσικών καταστροφών.

Eίχα δημιουργήσει έργα που είχαν αναφορά στα αρχαιολογικά ευρήματα με τον τίτλο «parties supposées disparues», τα υποθετικά χαμένα κομμάτια, προσπαθώντας να ανακατασκευάσω κάτι χαμένο, όπως στην ψυχαναλυτική διαδικασία, που όμως στη συνέχεια της δουλειάς μου, αποδείχτηκε ότι αυτή είναι η δημιουργική μου πρακτική.

Αλλά ας επιστρέψουμε στην έκθεση. Μιλήστε μας λίγο για το βιβλίο που αποτέλεσε την πρωταρχική πηγή της έμπνευσής σας. Πότε το διαβάσατε και γιατί σας επηρέασε σε τέτοιο βαθμό, που θελήσετε να ζωντανέψετε αυτόν τον κόσμο μέσα από την τέχνη σας;

Ανήκω στη γενιά, που μέσα σε μικρό σχετικά χρονικό διάστημα, συνέβησαν τρομερές και ασύλληπτες αλλαγές. Ξαναδιάβασα, μετά από πολλά χρόνια, κάποια βιβλία του Ballard, όπως το The drowned world (1962), το Τhe Crystal world (1966) που ήταν και η πηγή της έμπνευσής μου για τη Newland και το Super Cannes (2000) την περίοδο της καραντίνας και τρόμαξα, όταν συνειδητοποίησα, ότι αυτά που έγραφε ο συγγραφέας τότε, ήταν η επιστημονική φαντασία εκείνης της εποχής του, ενώ εμείς τα βιώνουμε ως σύγχρονη πραγματικότητα και βέβαιο μέλλον.

Χρειάστηκε να περάσω βασανιστικές περιόδους (covid, εγκλεισμός, πόλεμος, βία) και μια απόλυτη έλλειψη επαφής με τη φύση, που μόνο η απεικόνισή της, μπορούσε να με ηρεμήσει, ακόμη κι αν αυτή η φύση πρόκειται να είναι πλαστική. Γι’ αυτό ξεκίνησα το πρότζεκτ Newland. Γιατί ακόμα και η πλαστική φύση υπενθυμίζει την ανάγκη της διατήρησης της σχέσης του ανθρώπου με το φυσικό περιβάλλον για την κάθε είδους ισορροπία.

Όσο πιο πολύ απομακρυνόμαστε από αυτήν, τόσο περισσότερο δημιουργείται η ανάγκη της αναπαράστασής της.

Ως εικαστικός, χρησιμοποιείτε κατά περιόδους ετερόκλητα μεταξύ τους υλικά, καθώς και διαφορετικές τεχνικές. Πώς επιλέγετε κάθε φορά;

Το περιεχόμενο της δουλειάς μου διατρέχεται σχεδόν πάντα από το μόνιμο ερώτημα περί ζωής και θανάτου και του ενδιάμεσου χρόνου. Εμπνέομαι από ιστορικά γεγονότα, από μύθους, από βιβλία, από άλλα έργα τέχνης και προσπαθώ να δώσω στο περιεχόμενο της έμπνευσης και της έρευνάς μου μια φόρμα. Κάθε επιλογή υλικού που είναι αναγκαίο για το έργο και κάθε τεχνική που θα ακολουθήσω είναι πρόκληση για μένα. Τα υλικά μου είναι συχνά υλικά σύγχρονα, καθημερινής χρήσης που γίνονται σημαίνοντα, όταν μετατρέπονται σε έργο τέχνης, αλλά συνεχίζουν να αντιπροσωπεύουν την εποχή μας, κάτι που με ενδιαφέρει πολύ. Ξεκινάω σχεδόν πάντα από την αρχή για να βρω τον τρόπο με τον οποίο θα τα δουλέψω και θα δώσω μια πνοή σε αυτά.

Τι σας ενδιαφέρει να αναδεικνύετε μέσα από τα έργα σας; Πώς λειτουργεί η ζωγραφική για εσάς;

Αυτό που με ενδιαφέρει, είναι πώς το προσωπικό μπορεί να είναι κοινωνικό και αντίστροφα, περνώντας αναγκαία μέσα από την διαδικασία της μετάπλασης. Χωρίς αυτήν, η ωμότητα της πραγματικότητας μπορεί να με διαλύσει.

Η τέχνη είναι ένας τόπος, όπου μέσα σ’ αυτόν μπορώ να «ψηλαφώ» στα τυφλά, μέχρι να φανερωθεί η εικόνα.

Με ποιον τρόπο η Τέχνη σας έκανε καλύτερο άνθρωπο;

Ίσως το γεγονός, ότι για να δημιουργήσουμε περνάμε πολύ χρόνο οι καλλιτέχνες με τον εαυτό μας και αυτό μας δίνει τη δυνατότητα να τον γνωρίσουμε, όσο είναι εφικτό, σε βάθος, κατανοώντας λίγο λίγο τις αδυναμίες μας, αλλά και την δύναμή μας.

Όμως, πιστεύω, ότι καλύτεροι άνθρωποι γινόμαστε όταν μοιραζόμαστε την αλήθεια μας. Το επίθετο «καλύτερος» εμπεριέχει τη σχέση μας με τους άλλους ανθρώπους, τη φύση και κάθε έμβιο ον.

WHO IS WHO:

Η Γεωργία Δαμοπούλου σπούδασε ζωγραφική και σκηνογραφία και έκανε μεταπτυχιακά στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών και Γαλλική Γλώσσα και Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή Αθηνών. Σπούδασε επίσης στην Εcole Νationale de Bourges στη Γαλλία και στη Σχολή Κινηματογράφου Λ. Σταυράκου. Έχει παρουσιάσει έντεκα ατομικές εκθέσεις και έχει συμμετάσχει σε πολυάριθμες εκθέσεις στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ έργα της έχουν δημοσιευθεί σε εκδόσεις τέχνης και βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Παράλληλα με το καλλιτεχνικό της έργο εργάζεται ως Υπεύθυνη στα Εργαστήρια Τέχνης του Δήμου Κορυδαλλού, δίδαξε στο Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα του Παντείου Πανεπιστημίου Ψυχολογία και ΜΜΕ, στο Η’ εργαστήριο της ΑΣΚΤ, στο εργαστήριο εικαστικής έκφρασης στη μονάδα εφήβων Ατραπός του ΟΚΑΝΑ, στην Ανοιχτή Τέχνη και στο Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη. Εργάστηκε ως Επιστημονική Συνεργάτιδα στην έκθεση Στην Άλλη Όχθη, στο πλαίσιο της Πολιτιστικής Ολυμπιάδας και στο Εκπαιδευτικό Πρόγραμμα Matisse-Picasso, παραγωγή του Centre Pompidou στο Παρίσι και του Μεγάρου Μουσικής Αθηνών. Έχει τιμηθεί με το Πρώτο Βραβείο Μελίνα Μερκούρη του ΥΠ.ΠΟ.

Info: Η έκθεση "Newland", σε επιμέλεια της ιστορικού τέχνης και curator Μαρίνας Αθανασιάδου, θα παρουσιάζεται στην Batagianni Gallery έως τις 8 Απριλίου.

Ώρες λειτουργίας: Τρίτη-Παρασκευή: 16:00-20:00 και Σάββατο: 11:00-15:00