Πόσες φορές έχει τύχει να πετάξουμε φαγητό που περίσσεψε; Πόσες φορές, το σχήμα ενός λαχανικού, μας έχει αποτρέψει από το να το αγοράσουμε; Έχει τύχει να απορρίψουμε κάποιο προϊόν που έχει φτάσει κοντά ή έχει ξεπεράσει την ημερομηνία λήξης;

Το πρόβλημα

Πλέον είναι γνωστό ότι το 1/3 του φαγητού πετιέται άδικα, γεγονός το λιγότερο σουρεαλιστικό, αφού ζούμε σε έναν πλανήτη που ο μισός πληθυσμός υποσιτίζεται. Το λεγόμενο food loss και food waste, αναφέρονται στο πέταμα φαγητού σε όλα τα επίπεδα της βιομηχανίας τροφίμων μέχρι και το γεύμα που θα μαγειρέψει ο τελικός καταναλωτής. Για παράδειγμα μπορεί να είναι λαχανικά και φρούτα που απορρίπτονται από τα καταστήματα λιανικής, εξαιτίας υποδεέστερης εμφάνισης, πράγμα το οποίο ενδεχομένως θα μείωνε τις πωλήσεις ή το καθημερινό πέταμα ανέγγιχτου φαγητού, από ένα εστιατόριο ή το σπίτι μας. Πληροφορίες γενικότερα για το zero waste μπορείτε να βρείτε εδώ.

Το παραπάνω φαινόμενο δημιουργεί δύο προβλήματα. Πρώτον, σε επίπεδο κοινωνίας, στερείται φαγητό κάποιος που το έχει ανάγκη. Δεύτερον, σε παγκόσμιο επίπεδο, το αλόγιστο πέταμα φαγητού δυσχεραίνει το περιβάλλον. Οποιαδήποτε θεμιτή εκμετάλλευση του περιβάλλοντος, είτε είναι για να μεγαλώσουμε στάχι είτε να εκτρέψουμε μία αγελάδα, δημιουργεί αναπόφευκτα ρύπους, οι οποίοι μετριούνται με το λεγόμενο ανθρακικό αποτύπωμα (carbon footprint). Σε γενικότερες γραμμές, τα φυτοφαγικά προϊόντα έχουν μικρότερο ανθρακικό αποτύπωμα από αυτά της ζωικής προέλευσης.

Η λύση

Υπάρχουν πολλά πράγματα που μπορούμε να κάνουμε στην καθημερινότητά μας για να μειώσουμε το food waste όπως:

Έχετε λαχανικά όπως πιπεριές, μανιτάρια, κολοκυθάκια και μελιτζάνες που μαλάκωσαν επικίνδυνα στο ψυγείο; Ψήστε τα στον φούρνο με ένα νόστιμο dressing! Γίνονται πεντανόστιμα και ούτε που θα καταλάβετε ότι δεν ήταν αρχικά 100% τραγανά.

Περίσσεψε ρύζι ή κάποιο άλλο συνοδευτικό από το μεσημεριανό; Προσθέστε το ρύζι στις φακές για να φτιάξετε φακόρυζο (ή με κάποιον άλλο καρπό) βελτιώνοντας συγχρόνως το πρωτεϊνικό προφίλ του γεύματος.

Περίσσεψαν όσπρια; Στραγγίστε τα και προσθέστε τα σε μία σαλάτα ως πηγή πρωτεΐνης. Επίσης, τα όσπρια καταψύχονται εξαιρετικά χωρίς να χαλάσει η υφή τους.

Έχετε φρούτα που δεν είναι πλέον ιδιαίτερα φρέσκα; Κόψτε τα σε κομμάτια, παγώστε τα στην κατάψυξη, και φτιάξτε ένα smoothie ή smoothie bowl μαζί με άλλα υλικά!

Περίσσεψε ζωική πρωτεΐνη, όπως κοτόπουλο, ψάρι ή κρέας; Κόψτε την κομματάκια, ανακατέψτε με μυρωδικά και μπαχαρικά, προσθέστε λίγο γιαούρτι, ελαφριά μαγιονέζα ή μουστάρδα (ή συνδυασμό αυτών) και φτιάξτε γέμιση για ένα σάντουιτς ή τορτίγια ολικής!

Ποια η διαφορά μεταξύ «ανάλωση μέχρι» και «ανάλωση κατά προτίμηση πριν»; Προϊόντα με την ένδειξη «ανάλωση μέχρι» πρέπει να καταναλώνονται αυστηρά εντός των χρονικών ορίων που αναγράφεται στη συσκευασία. Ωστόσο, η «ανάλωση κατά προτίμηση πριν», αφορά τη εξασθένηση οργανοληπτικών χαρακτηριστικών ενός τροφίμου (γεύση, υφή, οσμή), όπως σε δημητριακά πρωινού ή ξηρά ζυμαρικά, και ως εκ τούτου μπορούμε να τα αξιοποιήσουμε χωρίς φόβο και μερικές μέρες αργότερα (εφόσον τα αποθηκεύουμε σωστά και σύμφωνα με τις οδηγίες του κατασκευαστή).

Πρακτικές συμβουλές για μείωση του Food Waste

1. Πηγαίνετε στο supermarket με λίστα τροφίμων. Έτσι ξέρετε ακριβώς τι θα προμηθευτείτε χωρίς να αγοράσετε προϊόντα που τελικά δεν θα χρειαστείτε.

2. Χρησιμοποιείτε πάντα πρώτα τα τρόφιμα που θα χαλάσουν πιο σύντομα (π.χ. το ψάρι είναι πιο ευπαθές, οπότε μαγειρέψτε το ψάρι νωρίτερα).

3. Ελέγξτε τη θερμοκρασία του ψυγείου σας για τη σωστή ψύξη και καλύτερη συντήρηση των προϊόντων σας.

Τι θα καταφέρουμε με αυτό;

Πρώτον, το άσκοπο πέταμα τροφίμων θα μπορούσε να διοχετευτεί σε κανάλια σίτισης ανθρώπων που το έχουν ανάγκη, όπως την προσφορά μας σε φιλανθρωπικά συσσίτια και την παρακίνηση καταστημάτων τροφίμων και εστίασης να προσφέρουν τα ανέγγιχτα γεύματά τους (τα οποία έχουν συντηρηθεί σε σωστές συνθήκες).

Δεύτερον, η βοήθεια στο περιβάλλον θα είναι ανεκτίμητη ενώ συγχρόνως θα μάθουμε να αξιοποιούμε με καινούριους τρόπους το φαγητό μας (που σημαίνει και καινούριες συνταγές!). Εξάλλου η σημασία της προστασίας του περιβάλλοντος επιβεβαιώνεται και από την πρόσφατη «πράσινη συμφωνία» του υπογράφηκε πριν 6 μήνες από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Το πιο σημαντικό

Η διατροφή δεν αφορά μόνο την υγεία μας αλλά και την ευημερία του περιβάλλοντος, δηλαδή την μοναδική πηγή των τροφίμων που καταναλώνουμε. Καταναλώνουμε και διαχειριζόμαστε τα τρόφιμα με σεβασμό προς τη φύση, ώστε να συνεχίζει να μας τροφοδοτεί με αφθονία τους καρπούς της. Για τους λάτρεις της υγιεινής διατροφής, αυτό είναι αναπόσπαστο κομμάτι της φιλοσοφίας μας. 

Η Νίκη Αθανασιάδου MSc RDN CDN, είναι κλινική διαιτολόγος με πολυετή εμπειρία στη Νέα Υόρκη, ΗΠΑ.

Φωτογραφία: Άρης Ράμμος