Ζούμε σε μια από τις χώρες όπου δυστυχώς η ενεργειακή ένδεια είναι πραγματικότητα. «Στοιβάζεται», όμως, συχνά πυκνά πίσω από τέσσερις τοίχους. Καμουφλάρεται, όταν κλείνουν οι πόρτες ενός σπιτιού και μπορεί να πλήττει ένα μερίδιο ανθρώπων, μένει όμως ανάμεσα τους. Δε συζητιέται. Δεν αναλύεται. Είναι μια κατάσταση κατά την οποία άτομα ή νοικοκυριά ολόκληρα δε δύνανται να θερμάνουν επαρκώς ή να προσφέρουν άλλες απαραίτητες ενεργειακές υπηρεσίες στις εστίες τους, με ανεκτό κόστος. Το δικαίωμα βέβαια στην προσιτή και καθαρή ενέργεια, είναι βασικό. Απαιτεί λύσεις που θα αντιμετωπίσουν τα χαμηλά εισοδήματα και θα δημιουργήσουν τις προϋποθέσεις, ώστε να μπορούμε να μιλάμε για δίκαιες τιμές, αλλά και για ποιοτικές και ενεργειακά αποδοτικές κατοικίες.

Ο Γιώργος Κουτίτας είναι μια περσόνα μάχιμη. Και θα καταλάβετε σύντομα, πώς δικαιολογείται αυτός ο προσδιορισμός. Είναι ένας πολλά υποσχόμενος entrepreneur με σοβαρή θητεία και know-how σε θέματα λογισμικών και έξυπνων δικτύων, και ένας επιστήμονας-γέννημα θρέμμα Θεσσαλονικιός, που πλέον ζει μόνιμα στο Τέξας και μάλιστα είναι Επίκουρος Καθηγητής στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών & Μηχανικών Υπολογιστών του Πανεπιστημίου Texas State. Είναι αυτό που λέμε νέο «αίμα» μιας γενιάς Ελλήνων που μπορεί να ζουν εκτός χώρας, την υπολογίζουν όμως. Και συνεχίζουν να δουλεύουν και να επενδύουν γι’ αυτή. Ο Γιώργος πάντως το κάνει. Ή τουλάχιστον έχει καταθέσει μέχρι στιγμής μια αρκετά σοβαρή προσπάθεια μέσω της εταιρείας Gridmates, την οποία έχει ιδρύσει.

Τι είναι η Gridmates; Με απλά λόγια, μία διαδικτυακή πλατφόρμα που ενώνει έναν που θέλει να δωρίσει ενέργεια με έναν που την έχει ανάγκη. Κάποιος μπορεί να το σκεφτεί σαν μία πλατφόρμα crowdfunding αλλά εστιασμένη στο πρόβλημα της ενεργειακής ένδειας. Το προϊόν αλλά και το επιχειρηματικό πλάνο της είναι παγκόσμια καινοτομία και έχει βραβευτεί από το Υπουργείο Ενέργειας της Αμερικής (US Dept. of Energy). Είναι η πρώτη διαδικτυακή πλατφόρμα που επιτρέπει σε έναν χρήστη να χρησιμοποιήσει τη χρεωστική/πιστωτική του κάρτα και να κάνει μια δωρεά ενέργειας. Παράλληλα, το λογισμικό της έχει συνδεθεί με λογισμικά από έξυπνους θερμοστάτες, μπαταρίες και φωτοβολταϊκά πάνελ που αποτελούν τα κύρια δομικά στοιχεία του έξυπνου δικτύου smart grid.

Το αποτέλεσμα; Μπορείτε να εξοικονομήσετε ενέργεια στο σπίτι σας, την οποία στη συνέχεια θα δωρίσετε με απλά βήματα σε κάποιον που την έχει ανάγκη. Η Gridmates ήδη βρίσκεται στην Αμερική σε συνέργεια με παρόχους ενέργειας ενώ οι υπηρεσίες της έχουν βοηθήσει χιλιάδες νοικοκυριά που ζούνε σε ενεργειακή ένδεια. Μέσα στην άνοιξη του 2018 θα ξεκινήσει πιλοτικά τις δράσεις της στην Ελλάδα, σε συνεργασία με έναν από τους μεγαλύτερους παρόχους ενέργειας της χώρας μας. 

Προφανώς, ήταν πιο «εύκολο» και βατό το να εφαρμοστεί το business plan τους σε μια χώρα με σταθερό φορολογικό καθεστώς, όπως αυτό της Αμερικής, με μηδαμινή φορολογία για τις νεοσύστατες επιχειρήσεις, εύκολη πρόσβαση σε επενδυτές και ένα μάρκετ από 3.000 παρόχους ενέργειας και 350.000.000 Αμερικάνους. Από μαθηματικής πλευράς τα νούμερα βοηθούν στην ανάπτυξη μίας εταιρείας. Σε κάθε περίπτωση, ο σκοπός είναι απλός: να παρέχουν καινούργια τεχνολογία στους Έλληνες, με σκοπό να βοηθήσουν τα νοικοκυριά αλλά και τους ΜΚΟ  που έχουν ανάγκη. Η συνέχεια, δική του.

Γιώργο, θα ήθελες να μας δώσεις μια ιδέα, για το πώς φτάσαμε σήμερα να μιλάμε για την Gridmates;

Όλα ξεκίνησαν το 2014 που είδα στην τηλεόραση, ότι μία οικογένεια από 30άρηδες στη γειτονιά μου, στη Θεσσαλονίκη, δεν είχε ρεύμα στο σπίτι της, επειδή αδυνατούσε να πληρώσει. Είχαν ένα κερί για φως, μία κουβέρτα για ζέστη και δυστυχώς είχαν θέματα υγείας από το κρύο και δεν μπορούσαν να ψάξουν για δουλειά λόγω έλλειψης προσβασιμότητας σε υπολογιστή. Αμέσως ήθελα να δωρίσω ένα μήνα δωρεάν ρεύμα στη νέα αυτή οικογένεια -που κοστίζει περίπου 60 ευρώ- και να τους βοηθήσω να σταθούν στα πόδια τους. Συνειδητοποίησα, ότι δεν υπάρχει κάποιος τρόπος για να κάνει κάποιος peer to peer χορηγία ενέργειας κι έτσι μου ήρθε η ιδέα της Gridmates.

Μέχρι στιγμής, ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση όταν καλείσαι να κάνεις πράξη ένα τέτοιο project;

Το μεγαλύτερο challenge κάθε early stage επιχειρηματία είναι να μεταμορφώσει μία ιδέα σε ένα προϊόν και έπειτα ένα προϊόν σε μία κερδοφόρα επιχείρηση. Κάθε μία μεταμόρφωση/βήμα έχει τις δικές του δυσκολίες. Το πιο σημαντικό είναι να χαραχθεί ένα έξυπνο επιχειρηματικό πλάνο, αυτό που λέμε go-to-market strategy και να γίνει το κατάλληλο execution από την ομάδα. Ο γενικός κανόνας «ο επιμένων νικά» είναι βασικό συστατικό της επιτυχίας.  

Οι περιοχές που παρουσιάζουν τη μεγαλύτερη έξαρση ενεργειακής ένδειας στην Ελλάδα ποιες είναι; Πώς παρατηρείς να εξελίσσεται τελευταία αυτό το φαινόμενο σε σχέση με άλλες χώρες;

Η ενεργειακή ένδεια είναι ένα μεγάλο πρόβλημα που στην Αμερική «ταλαιπωρεί» 48 εκατομμύρια Αμερικάνους ενώ στην Ελλάδα περίπου το 20% του πληθυσμού, τα ευαίσθητα νοικοκυριά. Αυτά αδυνατούν να πληρώσουν για τη θέρμανση/ψύξη, ζεστό νερό, καθαρά ρούχα, ζεστό φαγητό και φωτισμό. Η ενεργειακή ένδεια εντοπίζεται και σε αστικά αλλά και σε μη-αστικά μέρη.Τα τελευταία χρόνια σε παγκόσμιο επίπεδο και ιδίως στην Ελλάδα, το φαινόμενο γίνεται όλο και πιο έντονο, καθώς το κόστος της ενέργειας αυξάνει και τα έσοδα των νοικοκυριών μειώνονται. 

Ο Έλληνας έχει επίγνωση, τι συμβαίνει γύρω του;

Δυστυχώς δε γνωρίζουμε το πρόβλημα της ενεργειακής ένδειας, καθώς είναι κρυμμένο μέσα στα σπίτια των συνανθρώπων μας. Ελπίζω ότι με τη χρήση νέων διαδικτυακών τεχνολογιών,  όπως η Gridmates και με την βοήθεια των παρόχων ενέργειας, να βοηθήσουμε στην εξάλειψη του προβλήματος αυτού.

Το project έχει διττή πλευρά. Είναι δείγμα κοινωνικής και πράσινης καινοτομίας και ταυτόχρονα ένα επιχειρηματικό βήμα. Πώς ισορροπούν όλα αυτά;

Είναι υπερβολικά υγιές για μία εταιρεία, όταν η κοινωνική ευθύνη ενώνεται με το επιχειρηματικό μοντέλο. Τι καλύτερο από το να βοηθάει ένας επιχειρηματίας την κοινωνία του, το περιβάλλον αλλά και να έχει μία οικονομικά βιώσιμη εταιρεία; Τα τελευταία χρόνια η έννοια του social entrepreneurship αποκτά όλο και μεγαλύτερο ενδιαφέρον, κυρίως από νέους επιχειρηματίες.

Η ομάδα βρίσκεται μεταξύ Αμερικής και Θεσσαλονίκης. Πώς "τρέχει" η όλη διαδικασία;

Ακριβώς. Παρόλο που η Gridmates σαν εταιρεία είναι στην Αμερική, το development γίνεται από άρτια εκπαιδευμένους μηχανικούς υπολογιστών και δικτύων στην Ελλάδα μας. Αυτό είναι εξαιρετικά σημαντικό, καθώς υπάρχει ανταλλαγή τεχνογνωσίας και εμπειριών αλλά και οικονομικά οφέλη μεταξύ Ελλάδας και ΗΠΑ.

Η πλατφόρμα είναι ένα «οικοσύστημα» που συνδέει εταιρίες-παρόχους ενέργειας, μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς, επιχειρήσεις και καταναλωτές. Η προσέγγιση γίνεται και από τις δύο πλευρές; Και με τι κριτήρια φιλτράρονται οι ενδιαφερόμενοι; Κυρίως, οι οργανισμοί και οι επιχειρήσεις.

Η πλατφόρμα Gridmates δίνεται στον πάροχο ενέργειας, ο οποίος και τη χρησιμοποιεί για να ενισχύσει ΜΚΟ και τους ευαίσθητους καταναλωτές. Ο πάροχος δημιουργεί προγράμματα ή καμπάνιες χρηματοδότησης. Οι ευαίσθητοι καταναλωτές πρέπει να τηρούν κάποια κριτήρια όπως θέματα υγείας, εισόδημα κάτω από το όριο της φτώχειας κτλ. για να μπορούν να λάβουν χορηγία ενέργειας.

Ποιο είναι το feedback που παίρνετε από τις αγορές αυτή τη στιγμή; 

Έχουμε λάβει πολύ μεγάλο ενδιαφέρον από τους παρόχους ενέργειας, καθώς τα θέματα της εταιρικής κοινωνικής ευθύνης ολοένα και αποκτούν μεγαλύτερη προτεραιότητα. Η Ελλάδα καινοτομεί, μιας και είναι από τις πρώτες χώρες που έχουν ξεκινήσει συνεργασία μαζί μας! Προς το παρόν συνεργαζόμαστε με τον μεγαλύτερο πάροχο ενέργειας της Αμερικής, και παρόχους ενέργειας σε Γαλλία και Λιθουανία αλλά και έναν από τους μεγαλύτερους παρόχους ενέργειας στην Ελλάδα.

Εξήγησε μας, ποιες είναι οι βασικές δυνατότητες που έχει ο χρήστης μέσω της εφαρμογής; Και πότε θα μπορεί ένας Έλληνας να την αξιοποιήσει;

Ο καθένας μας θα μπορεί να κάνει μία χορηγία ενέργειας. Μέσω της χρήσης πιστωτικής/χρεωστικής κάρτας, μπορεί ο χρήστης να ορίσει ένα ποσό δωρεάς σε ευρώ, να δει τι επίπτωση έχει η δωρεά του, όσον αφορά τις μέρες δωρεάν ενέργειας που χορηγεί και να επιλέξει τον παραλήπτη της χορηγίας που επιθυμεί.

Θα είναι εύκολη στη χρήση;

Ναι. Με το πάτημα 3 κουμπιών κάποιος μπορεί να κάνει δωρεά ενέργειας!

Προσωπικά, γιατί επέλεξες την Αμερική ως τόπο κατοικίας και εργασίας; Θα μπορούσες πιστεύεις, να έχεις την ίδια απόδοση και εξέλιξη, αν παρέμενες στην Ελλάδα;

Έχοντας ζήσει 5 χρόνια στην Αγγλία για το μεταπτυχιακό και διδακτορικό μου και 29 χρόνια στην Ελλάδα, ήθελα να αποκτήσω εμπειρία και στις Ηνωμένες Πολιτείες. Οι ΗΠΑ αποτελούν ένα παγκόσμιο hub καινοτομίας και η πρόσβαση σε επενδύσεις είναι πιο εύκολη. Οπότε αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε στο Ώστιν του Τέξας, στην Αμερική. Παρόλα αυτά, όλο το software development της εταιρείας γίνεται από Έλληνες προγραμματιστές εδώ στην Ελλάδα. Πιστεύω, πως κάθε επιχειρηματίας δε θα πρέπει να σκέφτεται, αν θα είχε την ίδια εξέλιξη σε Ελλάδα, Αγγλία, ΗΠΑ κτλ. Κανείς δε γνωρίζει, καθώς η γραμμική σκέψη στο μη γραμμικό κόσμο που ζούμε, δεν έχει νόημα. Πάντως, τα τελευταία χρόνια υπάρχουν πολλά επιτυχημένα startups και εταιρείες στην χώρα μας και ολοένα ωριμάζει η έννοια της επιχειρηματικότητας και της καινοτομίας στους Έλληνες, κάτι που είναι βασικό συστατικό για ένα επιτυχημένο μέλλον.

Έχεις κάποια χρόνια που άφησες πίσω σου τη Θεσσαλονίκη. Πώς βλέπεις να εξελίσσονται εδώ τα πράγματα και τι είναι αυτό που σου λείπει περισσότερο;

Η Θεσσαλονίκη, η Ελλάδα, η Πατρίδα μας είναι μέρος της ψυχής κάθε Έλληνα που φεύγει και η αγάπη μας γι’ αυτή μας διαφοροποιεί από τους άλλους πολιτισμούς. Είναι εξαιρετικά σημαντικό αυτό και πολλές φορές πρέπει να βγεις εκτός Ελλάδας για να το αναγνωρίσεις. Εμένα προσωπικά μου λείπει πολύ και γι’ αυτό προσπαθώ να έρχομαι συχνά. Αυτό που μου λείπει περισσότερο είναι η οικογένεια, οι φίλοι μου και η φυσική ομορφιά της Θεσσαλονίκης. Ελπίζω σε κάποια χρόνια από τώρα να επιστρέψω ή έστω να μπορώ να περνάω μεγάλο μέρος του χρόνου στη Θεσσαλονίκη.

Είμαι αισιόδοξος για το μέλλον της πόλης μας και της χώρας, καθώς το δυναμικό της Ελλάδας αποτελείται από μορφωμένα άτομα, άτομα με ήθος και δημιουργικότητα. Αυτό φαίνεται κυρίως στη νέα γενιά που είναι άσπιλη από τα βάρη του παρελθόντος. Αυτό που θα πρότεινα να κάνουμε σαν Έλληνες είναι να βάλουμε συλλογικά αποδεκτούς μακροπρόθεσμους στόχους και να δουλέψουμε σκληρά σαν ομάδα, ώστε να τους επιτύχουμε. Θα δείτε, ότι στην πορεία πολλά από τα καθημερινά προβλήματα λύνονται με αυτόν το τρόπο. Μόνο όταν ξέρεις που θέλεις να πας, μπορείς να χαράξεις και να διορθώσεις την πορεία σου. Είναι ο καιρός που πρέπει να γίνουμε αυστηροί και να κοιτάξουμε μόνο μπροστά. 

Who is Who

Ο Γιώργος Κουτίτας είναι επιχειρηματίας σε θέματα λογισμικών και έξυπνων δικτύων και Επίκουρος Καθηγητής στο τμήμα ηλεκτρολόγων μηχανικών και μηχανικών υπολογιστών του Πανεπιστημίου Texas State. Είναι απόφοιτος Φυσικού του ΑΠΘ και Υποψήφιος Διδάκτωρ στο τμήμα Electrical Engineering του University του Surrey, με υποτροφία "EPSRC"-την οποία απέσπασε από το Κέντρο Ερευνών και Συστημάτων Επικοινωνίας- αλλά και μέλος του Ινστιτούτου Ηλεκτρολόγων και Ηλεκτρονικών Μηχανικών (IEEE), με περισσότερες από 40 επιστημονικές δημοσιεύσεις, 780 αναφορές στις εργασίες του και 2 πατέντες υπό κρίση.