Μία χώρα με πλούσια ιστορία. Μία χώρα με απίστευτη πολιτιστική κληρονομιά, που προχωρά από γενιά σε γενιά και μαγνητίζει τα βλέμματα σε κάθε ευκαιρία. Η Ελλάδα πρωταγωνιστεί ξανά και η ιστορία της αποτελεί κεντρικό θέμα συζήτησης, αυτή τη φορά με αφορμή το γεγονός την σπουδαία έκθεση των 161 πρωτοκυκλαδικών αρχαιοτήτων της συλλογής Leonard Ν. Stern, που ανοίγει στο Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης της Νέας Υόρκης, στο πλαίσιο της συμφωνίας του ΜET με το Υπουργείο Πολιτισμού και το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης.
Μία ιδιαίτερη στιγμή!
The Grand Opening
Η έκθεση του συνόλου των 161 αρχαιοτήτων, που αποτελούσαν τη συλλογή Leonard Ν. Stern, φιλοξενείται πλέον στην πρώτη μεγάλη αίθουσα του Μητροπολιτικό Μουσείο Τέχνης (ΜΕΤ), ως εισαγωγή στην πτέρυγα του ελληνορωμαϊκού κόσμου κι αυτή, είναι η πρώτη φορά που μία έκθεση τεχνουργημάτων άλλης χώρας παρουσιάζεται μαζί με τη μόνιμη συλλογή του Μουσείου. Πρόκειται για μία ιδιαίτερη στιγμή όχι μόνο για την Ελλάδα, αλλά και για το ίδιο το ΜΕΤ, που υποδέχεται μοναδικά κομμάτια της συλλογής ενός σπουδαίου συλλέκτη και τα τοποθετεί σε μία αίθουσα που φέρει την επιγραφή «Ελληνική Δημοκρατία, Υπουργείο Πολιτισμού & Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης Αθήνας, Δάνειο Κυκλαδικής Τέχνης προς το ΜΕΤ».
Η έκθεση εντάσσεται στο πλαίσιο εφαρμογής της ιστορικής συμφωνίας μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού, του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνη και του ΜET, που κυρώθηκε από το Ελληνικό Κοινοβούλιο τον Σεπτέμβριο του 2022. Αρχικά, ως πρώτο βήμα για την εφαρμογή της συμφωνίας περίπου ένα χρόνο πριν 15 από τα σημαντικότερα έργα της συλλογής παρουσιάστηκαν για πρώτη φορά παγκοσμίως στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, στην έκθεση «Γυρισμός. Κυκλαδικοί θησαυροί στο ταξίδι της επιστροφής», ενώ τώρα, το σύνολο των 161 έργων της συλλογής εκτίθεται στο Μητροπολιτικό Μουσείο για 10 έτη υπό το καθεστώς μακροχρόνιου δανεισμού από την Ελληνική Δημοκρατία και μετά τη δεκαετία θα αρχίσει σταδιακά η οριστική επιστροφή τους στην Ελλάδα. Μέσα από την εν λόγω έκθεση, όλοι οι visitors του Μουσείου -κι όχι μόνο- θα έχουν την ευκαιρία να θαυμάσουν από κοντά αυτά τα μοναδικά κομμάτια και να γνωρίσουν την ελληνική ιστορία, με την Πρόεδρο και Διευθύνουσα Σύμβουλο του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης Κασσάνδρα Μαρινοπούλου -από τη δική της μεριά- να σημειώνει:
«Είμαι πολύ περήφανη καθώς, μετά την πρώτη παγκόσμια παρουσίαση 15 μοναδικών αρχαιοτήτων της συλλογής Στερν πέρσι στο Μουσείο μας, περνάμε στη δεύτερη φάση υλοποίησης της συμφωνίας, κατά την οποία και τα 161 εκθέματα της συλλογής παρουσιάζονται πλέον στο παγκόσμιο κοινό του MET. H διάδοση και προβολή του Κυκλαδικού και του Αρχαίου Ελληνικού Πολιτισμού διεθνώς ήταν και είναι ο σκοπός του Μουσείου Κυκλαδικής Τέχνης. Στην επίτευξη του σκοπού αυτού εντάσσεται, ασφαλώς, και η περαιτέρω συνεργασία που ανοίγεται με το ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού και το MET, μέσω της οποίας θα δοθεί η δυνατότητα μελέτης του κυκλαδικού πολιτισμού, αναλύσεων και επιστημονικών συνεργασιών σε διάφορα επίπεδα έρευνας. Για τη χώρα μας, για το Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, αλλά και για μένα προσωπικά, πρόκειται για μία χωρίς προηγούμενο συνεργασία με το Ελληνικό Κράτος και το MΕΤ, η οποία συμβάλλει στην παγκόσμια προβολή του Κυκλαδικού Πολιτισμού, μέσω της έκθεσης στο ΜΕΤ των 161 κυκλαδικών αριστουργημάτων, πριν την επιστροφή τους στην πατρίδα τους».
Η συλλογή και η ξεχωριστή σημασία
Η συλλογή Leonard N. Stern περιλαμβάνει 161 έργα που δημιουργήθηκαν στις Κυκλάδες κυρίως κατά την Πρώιμη Εποχή του Χαλκού, αλλά και μία σειρά από σπάνια παραδείγματα, όπως ένα σύνθετο ειδώλιο πρώιμης παραλλαγής Σπεδού. Στο πλαίσιο Τριμερούς Μνημονίου Συνεργασίας που υπογράφηκε τον Νοέμβριο του 2022, θεσμοθετήθηκε από το ΜΕΤ και το Cycladic Art Residency Program. Πρόκειται για μία υποτροφία που απευθύνεται σε Έλληνες αρχαιολόγους και ειδικούς ερευνητές, οι οποίοι επιθυμούν να εργαστούν για τέσσερεις έως έξι μήνες πάνω στη μελέτη και την έρευνα των πρωτοκυκλαδικών αρχαιοτήτων της συλλογής Leonard Ν. Stern, σε συνεργασία με το Τμήμα Ελληνικών και Ρωμαϊκών Αρχαιοτήτων του MΕΤ, ενώ την ίδια στιγμή, βρίσκεται σε εξέλιξη η μελέτη για την επιστημονική δημοσίευση όλων των κυκλαδικών έργων της συλλογής Leonard N. Stern στον ιστότοπο του Μητροπολιτικού Μουσείου.
Τα εγκαίνια της έκθεσης τελέστηκαν στο Great Hall του ΜΕΤ, παρουσία της Υπουργού Πολιτισμού, Λίνας Μενδώνη, της πρέσβεως της Ελλάδας στην Ουάσιγκτον, Κατερίνας Νασίκα, εκπροσώπων της Ελληνικής Ομογένειας, αλλά και προσωπικοτήτων από τον πνευματικό, καλλιτεχνικό και ακαδημαϊκό κόσμο της Νέας Υόρκης. Χαιρετισμό απηύθυνε μέσω βιντεοσκοπημένου μηνύματος ο Πρωθυπουργός, Κυριάκος Μητσοτάκης, που δεν μπόρεσε να ταξιδέψει στις ΗΠΑ, με τη Λίνα Μενδώνη να στέλνει το δικό της μήνυμα, στην τοποθέτησή της, σημειώνοντας μεταξύ άλλων: «Ο επαναπατρισμός αρχαιοτήτων που ανήκουν στην Ελλάδα αλλά βρίσκονται σήμερα στο εξωτερικό, αποτελεί ζήτημα εθνικής σημασίας και υψηλής πολιτικής προτεραιότητας για το Υπουργείο Πολιτισμού της Ελληνικής Δημοκρατίας.
Στις πολιτικές μας προτεραιότητες είναι η παρουσία ελληνικών αρχαιοτήτων και έργων τέχνης στα μουσεία όλου του κόσμου με βάση τις ηθικές αρχές της απόκτησής τους. Διεκδικούμε τον επαναπατρισμό όλων των έργων που έχουν παρανόμως εξαχθεί από την πατρίδα μας και έχουν παρανόμως διακινηθεί, βάσει των διεθνών συμβάσεων. Η Ελλάδα διεκδικεί την επιστροφή και την επανένωση των Γλυπτών του Παρθενώνα στην Αθήνα. Το ελληνικό αίτημα υποστηρίζεται από αδιαμφισβήτητα ιστορικά, επιστημονικά, νομικά και ηθικά επιχειρήματα. Επιπροσθέτως, υπάρχει μια ευρύτερη και οικουμενική διάσταση. Σε αντίθεση με άλλα κλεμμένα έργα τέχνης και μνημεία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς που υφίστανται αυτόνομα, ιστάμενα αυτοτελώς και ανεξάρτητα από το άμεσο περιβάλλον τους, τα Γλυπτά του Παρθενώνα είναι οργανικά και αναπόσπαστα μέρη ενός στιβαρού αρχιτεκτονήματος, μιας συμπαγούς καλλιτεχνικής δημιουργίας, μαζί με την οποία αποτελούν ενιαίο και αδιάσπαστο φυσικό, αισθητικό και εννοιολογικό σύνολο».
