Μετά από σχεδόν δύο δεκαετίες καθυστερήσεων, πολιτικών και τεχνικών ανατροπών, το Grand Egyptian Museum (GEM) στην Γκίζα προγραμματίζεται να γιορτάσει την επίσημη τελετή εγκαινίων την 1η Νοεμβρίου, ενώ η προσέλευση του κοινού ξεκινά λίγες μέρες αργότερα, την 4η Νοεμβρίου. Η έλευση του μουσείου -που έχει περιγραφεί ως το μεγαλύτερο αρχαιολογικό μουσείο αφιερωμένο σε έναν πολιτισμό- θεωρείται ορόσημο για την αιγυπτιακή πολιτιστική πολιτική και τουριστική ανάκαμψη.

Το GEM, χτισμένο δίπλα στην Πλαγιά των Πυραμίδων της Γκίζας, συγκεντρώνει μια τεράστια συλλογή αντικειμένων που καλύπτουν την ιστορία της Αιγύπτου από τις προϊστορικές φάσεις έως τα πρώιμα χριστιανικά χρόνια. Συνολικά, στον χώρο του μουσείου υπάρχουν πάνω από 100.000 τεμάχια στην αποθήκη του οργανισμού, από τα οποία χιλιάδες θα εκτίθενται μόνιμα - και περίπου 20.000 εκθέματα παρουσιάζονται για πρώτη φορά στο κοινό. Η οργάνωση των εκθεμάτων συνδυάζει χρονολογική αφήγηση με θεματικές αίθουσες (βασιλεία, θρησκεία, κοινωνία, καθημερινή ζωή), προσφέροντας μια «συνολική αφήγηση» του αιγυπτιακού πολιτισμού.

Το κεντρικό στοιχείο της συλλογής

Κεντρικό στοιχείο της συλλογής είναι η πλήρης συλλογή του Φαραώ Τουταγχαμών - για πρώτη φορά, ολόκληρη η συλλογή των αντικειμένων που συνόδευαν τον νεαρό βασιλιά στην ταφή του παρουσιάζεται συγκεντρωμένη σε έναν χώρο. Στους αριθμούς που αναφέρονται συχνά συγκαταλέγεται ο τεράστιος αριθμός περίπου 5.000–5.398 αντικειμένων από τον τάφο του Τουταγχαμών (φόρμες κοσμημάτων, έπιπλα, ξύλινα και χρυσά αντικείμενα, ταφικά κουφάρια και η περίφημη χρυσή μάσκα). Οι αίθουσες Τουταγχαμών έχουν σχεδιαστεί ώστε να προσφέρουν περιβαλλοντικό και συντηρητικό έλεγχο (θερμοκρασία, υγρασία, φιλτράρισμα φωτός) και να δημιουργούν -όπου χρειάζεται- κι εμπειρικά/διαδραστικά σκηνικά γύρω από το θέμα της ταφής.

Πώς μοιάζει το πολυπόθητο design του μουσείου

Η αρχιτεκτονική και ο σχεδιασμός του GEM προορίζονται να λειτουργούν ως γέφυρα μεταξύ παρελθόντος και σύγχρονων μουσειακών πρακτικών: μεγάλες υαλοσκεπείς προσόψεις που «ανοίγουν» προς τις Πυραμίδες, ένας εντυπωσιακός Αίθριος Χώρος (Grand Hall) όπου δεσπόζει άγαλμα του Ραμσής Β' και μια ευρύχωρη μεγάλη σκάλα-γκαλερί που «διανέμει» το κοινό στις 12 κύριες αίθουσες. Το κόστος κατασκευής και εξοπλισμού του έργου έχει αναφερθεί σε περίπου ένα δισ. δολάρια - επένδυση που συνδέεται ευθέως με την επιδίωξη επανένταξης του αιγυπτιακού τουρισμού.

Εκτός από την αίθουσα Τουταγχαμών, άλλες αξιοσημείωτες ενότητες κι εκθέματα που προβλέπεται να προσελκύσουν το κοινό περιλαμβάνουν:

- Την παρουσίαση μέρους των ναυτικών θησαυρών που συνδέονται με τους Φαραώ (μεταξύ αυτών και ξύλινα «ηλιακά πλοία» του Χέοπα/Χουφού, τα οποία έχουν ανασυρθεί και συντηρηθεί και αναμένονται να εκτεθούν),

- Τη συλλογή της Βασίλισσας Χετεφερές (μητέρα του Χουφού),

- Τα προσωπικά, λαμπερά αντικείμενα της αυλής (όπως ευρήματα από τον τάφο του Yuya και της Thuya),

- Μεγάλα αγάλματα, μαρμάρινα έργα και αντικείμενα από γρανίτη που επιδεικνύουν την τεχνοτροπική ποικιλία των εποχών.

Τι άλλο περιλαμβάνει το μουσείο;

Το μουσείο δεν περιορίζεται, όμως, μόνο σε αυτά, καθώς περιλαμβάνει επίσης σύγχρονα εργαστήρια συντήρησης, εκπαιδευτικές ζώνες (παιδικό μουσείο), αίθουσες για προσωρινές εκθέσεις, και τεχνολογικές εγκαταστάσεις για ψηφιακή παρουσίαση - π.χ. οθόνες μεγάλων διαστάσεων και διαδραστικές εγκαταστάσεις που στοχεύουν να προσφέρουν "immersive" εμπειρίες στην αφήγηση του αρχαιολογικού παρελθόντος. Η προσέγγιση αυτή, όπως διατυπώνουν οι διεθνείς αναφορές, επιχειρεί να συνδυάσει την αυθεντικότητα των αρχαίων αντικειμένων με σύγχρονες μεθόδους προσέγγισης του κοινού.

Το Grand Egyptian Museum αποτελεί -εκτός από απίθανος και σπάνιους εκθεσιακούς χώρους- μια κίνηση εθνικής πολιτιστικής προβολής. Παρά τις καθυστερήσεις και τις εξωγενείς συγκυρίες που ανέστειλαν κατά καιρούς το έργο, το GEM προσφέρει την προοπτική να συγκεντρώσει σε έναν τόπο πολλούς από τους μεγαλύτερους θησαυρούς της αρχαίας Αιγύπτου, σε συνθήκες που υπηρετούν και την προστασία και την πρόσβαση.

Κεντρική φωτογραφία: visitgem.com