Τραπεζική Διαμεσολάβηση: Τα νέα δεδομένα μεταξύ τραπεζών και πελατών

Η Διδάκτωρ Νομικής και Δικηγόρος Ζωή Γιαννοπούλου-Στεφάνου, Διαπιστευμένη Διαμεσολαβήτρια κι Εκπαιδεύτρια Διαμεσολαβητών στο Ινστιτούτο Κατάρτισης Διαμεσολαβητών Θεσσαλονίκης, εξηγεί τα νέα δεδομένα στις σχέσεις μεταξύ τραπεζών και πελατών τους.

Η εμπέδωση ενός περιβάλλοντος οικονομικής σταθερότητας απαιτεί πρωτοβουλίες του χρηματοπιστωτικού συστήματος για την αντιμετώπιση των μη εξυπηρετούμενων δανείων εντός ενός νέου θεσμικού πλαισίου, που επιτρέπει συνεργασία των πιστωτικών ιδρυμάτων με τους δανειολήπτες.

Ο θεσμός της τραπεζικής διαμεσολάβησης θα κάνει εντός του 2019 τα πρώτα βήματά του στην πράξη και στην Ελλάδα. Με πρωτοβουλία της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών μέσω και του Τραπεζικού Μεσολαβητή, η διαμεσολάβηση θα είναι κρίσιμη για τις νέες ρυθμίσεις δανείων, στις οποίες θα προχωρήσουν οι τράπεζες και για την επιτάχυνση της επίλυσης διαφορών στο πλαίσιο της αποσυμφόρησης των δικαστικών υποθέσεων. Μπορεί να τη ζητήσει τόσο η τράπεζα όσο και ο οφειλέτης. Σημειώνεται ότι τράπεζα και δανειολήπτης είναι ελεύθεροι να τερματίσουν τη διαδικασία όποτε το επιθυμούν.

Η διαδικασία

1. Εκδηλώνεται η πρόθεση διαμεσολάβησης είτε από τον πελάτη είτε/και από την τράπεζα κι εφόσον γίνει έλεγχος του αιτήματος, το αίτημα περνάει στη διαμεσολάβηση. Η διαδικασία αφορά σε προβληματικά δάνεια, ανεξάρτητα από το ύψος της οφειλής και το είδος του δανείου, και συγκεκριμένα οφειλέτες καταναλωτικών, στεγαστικών, επαγγελματικών κι επιχειρηματικών δανείων, τα οποία:

έχουν καταγγελθεί, αλλά δεν έχει εκδοθεί διαταγή
έχουν ενταχθεί στον νόμο Κατσέλη.
έχουν δοθεί σε πελάτες που πρόκειται να χαρακτηριστούν «μη συνεργάσιμοι» στο πλαίσιο του Κώδικα Δεοντολογίας.
έχουν ήδη χαρακτηριστεί «μη συνεργάσιμοι» (πριν από την καταγγελία του δανείου τους), στο πλαίσιο του Κώδικα Δεοντολογίας.
έχουν ήδη συμφωνήσει με την τράπεζα ρυθμίσεις που δεν τηρούνται.
βρίσκονται ήδη σε δικαστική οδό ή προτίθενται να την ξεκινήσουν. Σε αυτήν την περίπτωση, μπορεί ο πελάτης να προσφύγει στη διαμεσολάβηση ακόμα και κατά τη διάρκεια της εκκρεμοδικίας του.

2. Επιλογή, από κοινού από τα μέρη, ανεξάρτητου διαπιστευμένου διαμεσολαβητή από το Μητρώο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων.

3. Διεξαγωγή της διαμεσολάβησης σε ουδέτερο χώρο, συνήθως στο γραφείο του διαμεσολαβητή, με υποχρεωτική παρουσία δικηγόρων και για τις δύο πλευρές.

4. Ο διαμεσολαβητής αμείβεται ωριαία και το κόστος επιμερίζεται και στις δύο πλευρές και η συνήθης διάρκεια είναι από τρεις ως πέντε ώρες. Η αμοιβή των δικηγόρων βαρύνει την κάθε πλευρά ξεχωριστά.

5. Αν υπάρξει συμφωνία, υπογράφεται «Πρακτικό Επιτυχίας», το οποίο κατατίθεται στο Μονομελές Πρωτοδικείο και αποτελεί εκτελεστό τίτλο.

Σε περίπτωση αθέτησής του από τον δανειολήπτη, με βάση την εκτελεστότητα του τίτλου, η τράπεζα προχωρεί απευθείας σε δικαστικές ενέργειες, με αποτέλεσμα το δάνειο να επιστρέψει στην κατηγορία των μη εξυπηρετούμενων.

Στατιστικά και πλεονεκτήματα

Στις ΗΠΑ, 25 πολιτείες εφάρμοσαν προγράμματα διαμεσολάβησης για την αντιμετώπιση της τεράστιας στεγαστικής κρίσης με εξαιρετική επιτυχία. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελεί η πολιτεία του Κονέκτικατ, όπου από τον Ιούλιο 2008 μέχρι και τον Δεκέμβριο του 2015, 23.906 υποθέσεις επιλύθηκαν με διαμεσολάβηση, με 85% επιτυχία με επαναδιαπραγμάτευση των όρων των δανείων, αποφεύγοντας τις κατασχέσεις και τους πλειστηριασμούς. Άλλα προγράμματα διαμεσολάβησης έχουν δείξει παρόμοια ποσοστά επιτυχίας στη Νεβάδα, το Νιου Τζέρσεϋ, τη Νέα Υόρκη, το Οχάιο και την Πενσυλβανία.

Πέρα από τα προφανή πλεονεκτήματα του θεσμού έναντι της δικαστικής οδού, που είναι η αυτοδιάθεση των μερών, η ταχύτητα, το χαμηλό κόστος, η εμπιστευτικότητα και η ευελιξία της διαδικασίας, διασφαλίζονται οι σχέσεις των εμπλεκόμενων μερών σε όλα τα στάδια. Η Γενική Γραμματέας της Ελληνικής Ένωσης Τραπεζών, κα Απαλαγάκη, σε εκδήλωση του Ινστιτούτου Κατάρτισης Διαμεσολαβητών Θεσσαλονίκης (Ι.Κ.Δ.Θ) με θέμα την παρουσίαση προσομοίωσης Τραπεζικής Διαμεσολάβησης, που πραγματοποιήθηκε στη Θεσσαλονίκη, δήλωσε ότι: «Οι τραπεζικές διαφορές είναι οι πλέον πρόσφορες για την εξεύρεση λύσης και η ανάγκη δραστικής μείωσης των μη εξυπηρετούμενων δανείων καθιστά αναγκαία και την προσφυγή στη διαμεσολάβηση».