Από την παιδική της ηλικία η Μυρτώ Ζιρίνη πάντα κάτι έφτιαχνε ή ζωγράφιζε. Την ενδιέφεραν πάντα η ύλη και τα χρώματα, και η έκφραση μέσω απεικόνισης και κατασκευής. Ήξερε από νωρίς ότι θέλει να ασχοληθεί με κάτι τέτοιο επαγγελματικά. Σπούδασε στο Λονδίνο σε σχολές καλών τεχνών, αρχιτεκτονική εσωτερικού χώρου, και στη συνέχεια μπήκε για λίγα χρόνια και σε ένα πιο επιστημονικό χώρο, σε αυτόν της χωρικής ανάλυσης και του στρατηγικού σχεδιασμού στον αστικό χώρο. Επιστρέφοντας στην Αθήνα μετά από 8 χρόνια στο Λονδίνο ξεκίνησε να ασχολείται πάλι με τον αρχιτεκτονικό σχεδιασμό, δίδαξε και για ένα διάστημα στην Σχολή Βακαλό, και δούλεψε για 6 περίπου χρόνια σε αυτό το χώρο. Στις αρχές της οικονομικής κρίσης αποφάσισε να αλλάξει κατεύθυνση, μια κίνηση που την είχε απασχολήσει και παλιότερα, αλλά η κρίση την βοήθησε να το τολμήσει. Για αρκετό καιρό έψαχνε τα επόμενά της βήματα, κάνοντας διάφορα σενάρια αλλά κυρίως μαθαίνοντας καλύτερα τον εαυτό της, και κατανοώντας τι πραγματικά θέλει και μπορεί να κάνει. Μετακόμισε με τον σύντροφο της στην αγαπημένη της Κέρκυρα, όπου κάποια στιγμή το 2013-2014 ας πούμε ότι «έπεσε» πάνω στην κεραμική και της πήρε πολύ λίγο χρόνο να αντιληφθεί ότι σαν μαγνήτης την τράβηξε και σχεδόν την ρούφηξε ο πηλός!

Πώς ξεκίνησε η σχέση σας με την κεραμική; 

Έκανα μαθήματα για 6 μήνες και άρχισα να πειραματίζομαι με διάφορα είδη πηλού και υλικά, τεχνικές, αλλά κυρίως αφέθηκα, ίσως για πρώτη φορά, να ακολουθώ μια πιο αυτόματη δημιουργική διαδικασία. Σαν να υπήρχε έτοιμο από καιρό ένα μοτίβο έκφρασης στο μυαλό μου που με οδηγούσε, στις οργανικές φόρμες και στο παιχνίδι με τις υφές και τα χρώματα. Πειραματίστηκα και με άγνοια κινδύνου ίσως, ανέπτυξα την δική μου εκφραστική ‘διάλεκτο’και διαδικασία. Όταν ανέβασα κάποια από τα κεραμικά μου στα social media το 2015 αμέσως άρχισαν κάποιοι followers να μου παραγγέλνουν πράγματα online και πήρα φόρα! Μια φίλη μου έδειξε τη δουλειά μου σε μια συνεργάτιδα της στο Λονδίνο που έψαχνε για κεραμικά και έτσι ξεκίνησα μια συνεργασία εκεί. Μετά μια άλλη συνεργάτης με σύστησε σε μια boutique στην Γενεύη, και έλαβα μέρος σε ένα pop up shop με ελληνική μόδα και design εκεί. Προέκυψε και μια συνεργασία με το πωλητήριο του μουσείου Μπενάκη. Παράλληλα έψαχνα τον ιδανικό χώρο για να στήσω το εργαστήριο μου στην Κέρκυρα όπου το 2017 άνοιξα για πρώτη φορά το εργαστήριο μου στο κοινό. Από τότε, συνεχίζω να μαθαίνω το πηλό και το εαυτό μου μέσα από την κεραμική.

Ποια υλικά χρησιμοποιείτε κυρίως;

Αυτήν τη στιγμή χρησιμοποιώ κυρίως stoneware δηλαδή πηλούς υψηλής θερμοκρασίας με ψιλή άμμο (από ψημένο πηλό). Τα χρώματα τα φτιάχνω από μπατανά δηλαδή υγροποιημένο πηλό με χρωστικές (pigments) κεραμικής που προέρχονται από οξείδια μετάλλων (όπως τα οξείδια κοβαλτίου, χαλκού, σιδήρου κ.ά.) και χρησιμοποιώ κυρίως διάφανο γυαλί στην εφυάλωση. Οι πηλοί stoneware έχουν πολλά πλεονεκτήματα, έχουν μεγάλη πλαστικότητα, και οι φόρμες μου είναι αποτέλεσμα μεγάλης καταπίεσης του πηλού. Επίσης, επειδή κλείνουν οι πόροι τους στην υψηλή θερμοκρασία, μπορείς να έχεις ένα αρκετά λεπτό αντικείμενο με μεγάλες μηχανικές αντοχές και οι αγυάλωτες επιφάνειες του κεραμικού δεν κρατούν σχεδόν καθόλου υγρασία, το οποίο σημαίνει ότι είναι πιο εύχρηστα τα δοχεία.

Παράλληλα, προσπαθώ να κάνω το εργαστήριο μου και τη δουλειά μου να έχει όσο γίνεται μικρότερο αποτύπωμα άνθρακα και χρήση πλαστικού. Νιώθω πολύ έντονα την ανάγκη να μπορώ να αιτιολογήσω την επιλογή των υλικών και την προέλευση τους. Σε ατομικό επίπεδο είναι δύσκολο να ελέγξει κανείς την ακριβή προέλευση των πρώτων υλών κεραμικής που υπάρχουν στο εμπόριο, και το στοίχημα πλέον παγκοσμίως είναι να χρησιμοποιήσουμε την ευρηματικότητα και δημιουργικότητα μας ώστε να κάνουμε την παραγωγική διαδικασία όσο γίνεται περισσότερο βιώσιμη σε όλα τα επίπεδα. Το πρώτο βήμα προς αυτή τη κατεύθυνση είναι καταρχήν να συνειδητοποιήσουμε πως φτάνουν και από που τα υλικά που χρησιμοποιούμε. Τα μέταλλα στα χρώματα και τα γυαλώματα κεραμικής για παράδειγμα, κάποιος, κάπου, τα βγάζει από την γη. Το κοβάλτιο, ας πούμε, είναι πολύ αυξημένης ζήτησης για χρήση σε μικροτσίπ, σε μπαταρίες και άλλα, και πλέον δεν γίνονται πολλές εξορύξεις στην Ευρώπη, οπότε έρχονται από πολύ μακρυά, και ίσως οι συνθήκες εξόρυξης είναι άθλιες, ή γίνεται εξόρυξη από παιδιά. Ένας λόγος που προτιμώ να χρωματίζω μερικώς τα δοχεία μου είναι και αυτός, γιατί εάν και δεν μπορώ να ελέγξω την προέλευση τους, χρησιμοποιώ τις χρωστικές και τα γυαλώματα με φειδώ.

Τι σημαίνει τέχνη για εσάς; 

Ένας μαγικός τρόπος επικοινωνίας ιδεών και αισθήσεων, ένα «μοίρασμα» του μέσα προς τα έξω. Είναι γλώσσα επικοινωνίας με κώδικες, συμβολισμούς και μέσα από ιστορίες. Κάνει την ζωή πιο εύγευστη και τις δυσκολίες πιο υποφερτές και μας θυμίζει να κοιτάμε αλλιώς αυτά που θεωρούμε δεδομένα. Είναι βάλσαμο, και αναπόσπαστο στοιχείο στην καθημερινότητα μου, δεν μπορώ να φανταστώ μια όμορφη ζωή χωρίς μουσική, λογοτεχνία, σινεμά, εικαστικές τέχνες.

Τι ιδιαίτερο κρύβει η κεραμική; 

Το γεγονός ότι πρόκειται για έναν ολόκληρο κόσμο, που έχει πολλές εφαρμογές και πολλές κατευθύνσεις. Για μένα ο πηλός είναι ένα εκπληκτικό μέσο εξαιτίας της πλαστικότητας του και της ταπεινότητάς του. Η επαφή των χεριών με το χώμα αλλά και η διαδικασίες κατασκευής έχουν μια θεραπευτική ιδιότητα. Είναι κατεξοχήν μια σωματική εργασία χωρίς θόρυβο, και ο δημιουργός μπορεί να ελέγχει όλη την διαδικασία με πολύ λίγα μέσα και εργαλεία. Εάν δεν ήταν ο πηλός θα ήταν κάποιο άλλο μέσο, έχω κατά καιρούς περάσει περιόδους με πολλά άλλα μέσα έκφρασης, όπως χρώματα, ξυλομπογιές, φωτογραφία, κολάζ, χαρακτική, κ.ά. Νομίζω η ανάγκη της έκφρασης είναι τόσο έντονη και σε κάποιο βαθμό πηγαία, αλλά πάνω από όλα είναι μια ανάγκη που δύσκολα καταπιέζεται. Το μέσο έκφρασης μπορεί να αλλάζει αλλά υπάρχει μια κοινή συνιστώσα, η ανάγκη επικοινωνίας (ακόμα και κάποιων μη-λεκτικών πραγμάτων), πρωτίστως όμως μια εσωτερική διεργασία, που παίρνει μορφή. 

Πώς καταλαβαίνετε όταν έρχεται η μαγική στιγμή που ένα έργο ολοκληρώνεται;

Το νιώθω, και νομίζω ότι κάτι που αποκτάς με τον καιρό είναι να πεις με σιγουριά στοπ! Αυτό είναι.

Υπάρχει όριο στη δημιουργικότητα; 

Θα έλεγα πως όχι, και αυτό είναι το σπουδαίο με την τέχνη ότι πάντα βρίσκεται κάτι νέο και συναρπαστικό μπροστά σου. Όσο προχωράει η ζωή και αλλάζει ο ανθρώπινος κόσμος, πάντα υπάρχει κάτι νέο να ειπωθεί και μια νέα οπτική αυτού που ζούμε, γιατί η τέχνη κατά μια έννοια είναι ένας τρόπος να εκφράζονται ιδέες, έννοιες και σκέψεις που αφορούν την κάθε εποχή και συγκυρία. Και εφόσον αλλάζει το τώρα κάθε φορά, πάντα θα υπάρχουν νέοι τρόποι και πράγματα να ειπωθούν. Τα μέσα, οι κώδικες, οι αφορμές και οι ιδέες είναι σχεδόν πάντα λίγο διαφορετικά, ίδια παραμένει ίσως η ανάγκη να εκφραστούν, από άλλη αφετηρία και με άλλο τρόπο κάθε φορά.

Πώς βρίσκετε την ισορροπία; 

Δεν μπορώ να πω ότι την έχω βρει απόλυτα. Φαντάζομαι με τις σωστές δόσεις ενέργειας στην τέχνη και σε όλα τα υπόλοιπα. Συνήθως με συνεπαίρνει μια περίοδο η δουλειά μου και αμελώ όλα τα υπόλοιπα, και άλλες που δυσκολεύομαι να είμαι παραγωγική. Αυτό που έχω σίγουρα καταλάβει είναι πως η δημιουργική εργασία σε πολλές περιπτώσεις επηρεάζεται πολύ από την διάθεση και την εσωτερική ισορροπία και όταν αυτή χαθεί απαιτείται αρκετή προσπάθεια για να την ξαναβρείς, και αυτό έχει άμεσο αντίκτυπο στο έργο που παράγεις. Ο πηλός είναι καλός σύμμαχος σε αυτό.

Τι είναι αυτό που σας μαγεύει στην Κέρκυρα; Αντλείτε έμπνευση από αυτήν; 

Το φως της, οι φόρμες, η φύση, τα χρώματα γύρω μου και η ιστορία που αποτυπώνεται στον ιστό της φιλτράρονται στη δουλειά μου. Ως designer, η μετάβαση μου στην κεραμική έχει αμβλύνει την ανάγκη να δικαιολογήσω όλες τις σχεδιαστικές αποφάσεις, πλέον ακολουθώ συχνά το δημιουργικό μου ένστικτο. Είναι σαν να έχω ξοδέψει πολύ χρόνο, προτού δουλέψω με τα χέρια μου, χτίζοντας ένα λεξιλόγιο που τώρα χρησιμοποιώ χωρίς μεγάλη επεξεργασία και προετοιμασία, κάτι που βγαίνει κάπως πηγαία και φυσικά. Υπάρχει πάντα μια αφετηρία, όμως το τελικό σχέδιο που προκύπτει ενέχει πάντα μια έκπληξη.

Τι σημαίνει για εσάς το Corfu Design Route;

Μια προτεινόμενη διαδρομή για τον επισκέπτη της Κέρκυρας που θέλει να δει από κοντά τις σύγχρονες και ιδιαίτερες δημιουργικές ομάδες του νησιού. Ξεκίνησε μετά από συζητήσεις μεταξύ μας, ως ανάγκη να προβληθεί ένα διαφορετικό αφήγημα της Κέρκυρας, που είναι πολύ γνωστή ως τουριστικός προορισμός για τον ήλιο, τη θάλασσα, και τις ανέμελες καλοκαιρινές διακοπές. Εμείς θέλουμε να αναδείξουμε το νησί μας και ως έναν τόπο με τρομερό πολιτιστικό πλούτο και ιστορία όπως και παλιές και νέες μικρές επιχειρήσεις που παράγουν πολιτιστικό προϊόν και περιεχόμενο. Ως σύγχρονες δημιουργικές επιχειρήσεις που έχουμε ένα ευρύτερο κοινό εκτός νησιού, που δεν συνδέεται άμεσα με τον τουρισμό, θεωρήσαμε σημαντικό να αποκτήσουμε μια κοινή φωνή και να πούμε προς τα έξω ότι υπάρχει και η άλλη Κέρκυρα, των ανθρώπων που ζουν και εμπνέονται από την ζωή εδώ, δημιουργούν πολιτιστικό προϊόν και έχουν κάτι φρέσκο και ξεχωριστό να δείξουν. Στόχος μας είναι να διευρυνθεί το κοινό μας και να ανήκουμε σε μια ομάδα ομοϊδεατών δημιουργικών ανθρώπων που μπορούν να αναλάβουν δράσεις από κοινού. Το Corfu Design Route είναι η πρώτη μας συλλογική πρωτοβουλία.

Πώς είναι ο τρόπος ζωής στο νησί;

Αλλάζει και προσαρμόζεται ανάλογα με τις εξωτερικές συνθήκες αλλά και τις εσωτερικές διεργασίες του καθένα. Η ανάγκη για το νέο και αυτή για σταθερές συνθήκες συνυπάρχουν. Σε αυτή τη περίεργη και απρόβλεπτη συγκυρία μπορώ να πω ότι για μένα η ζωή σε μια ενδιαφέρουσα επαρχιακή και νησιωτική πόλη έχει μια ανακουφιστική απλότητα. Η κλίμακα της πόλης της Κέρκυρας ευνοεί μια ευχάριστη καθημερινότητα με ποδήλατο, αυθόρμητες και απρόσμενες συναντήσεις, άπλετη ομορφιά και φύση ολόγυρα. Όλα αυτά συνυπάρχουν με την απαραίτητη βαβούρα μιας ζωηρής πόλης με έντονη κοινωνικότητα και πυκνό αστικό ιστό, με ιστορίες και αποτύπωμα αιώνων. Αυτό το ρομαντικό φόντο μου ταιριάζει πολύ αυτή την περίοδο.

Πώς αισθάνεστε όταν βλέπετε ένα έργο σας σε κάποιον χώρο; 

Είναι σαν να γεμίζουν οι μπαταρίες μου! Όταν πελάτες μου μου στέλνουν φωτογραφίες με τα κεραμικά μου γεμάτα αχνιστό φαγητό ή σε μια δική τους σύνθεση με κάτι άλλο, σε ένα όμορφο σπιτικό, νιώθω λίγο σαν τον μπαμπά της Αμελί με τους νάνους του που ταξιδεύουν και στέλνουν πίσω καρτ ποστάλ. Το πιο όμορφο είναι που συνειδητοποιώ ότι η δημιουργικότητα δεν σταματά με την δική μου κατασκευή, συνεχίζεται στην σύνθεση των κεραμικών στο χώρο που καταλήγουν και ουσιαστικά νιώθω την σημασία που αποκτούν στη ζωή κάποιου και του φτιάχνουν τη διάθεση έστω και λίγο κάθε φορά που τα χρησιμοποιούν ή τα βλέπουν και τα συνδέουν με μνήμες και γεγονότα. Με ένα τρόπο είναι δοχεία που κουβαλούν ιστορίες, ακόμα και ιστορίες που επιστρέφουν πίσω σε μένα.

Τι νέο ετοιμάζετε;

και δεν ξέρω τι απ’ όλα αυτά θα καταφέρω να κάνω σύντομα. Ετοιμάζω εδώ και καιρό μια γλυπτική σειρά, μια σειρά από έπιπλα με κεραμικά στοιχεία, και κάποια συλλογικά project που είναι ακόμα σε πολύ αρχικό στάδιο.

Η χαρά της ζωής περιλαμβάνει… 

Υγεία, καλή παρέα, γέλιο, αυτοσαρκασμό, επάγγελμα που αγαπάς, άσκηση, καλό φαγητό και φυσικά αγάπη προς τον εαυτό μας και προς (και από) τους άλλους.

Έχετε κάποιο αγαπημένο κόσμημα που δεν αποχωρίζεστε; 

Γενικά δεν επιλέγω τα κοσμήματα, εξαιτίας της φύσης της δουλειάς μου. Το μόνο που φοράω καθημερινά και αγαπώ περισσότερο είναι το δαχτυλίδι που μου χάρισε ο άντρας μου και σχεδίασε ειδικά η φίλη μου Λητώ Καρακωστάνογλου, με μια μεγάλη μαύρη πέρλα πάνω σε ένα λεπτό κρίκο καλυμμένο με μικρά διαμαντάκια. Απορίας άξιο πως ακόμα αντέχει την κακοποίηση που υπόκειται καθημερινά με τον πηλό!

Φοράτε πράγματα για χρόνια, κι αν ναι, ποια; 

Τα σανδάλια που σχεδιάζει η φίλη μου Χριστίνα Μαρτίνη, αγαπώ ιδιαίτερα ένα ζευγάρι, το "Phoebe" by Ancient Greek Sandals, πρέπει να είναι τουλάχιστον 8 ετών! Επίσης το "Secret Paradise Backpack" by Salty Bag, το οποίο έχω περίπου 4 χρόνια και ακόμα δεν έχει χρειαστεί να το στείλω για επισκευή πίσω στον Στρατή Ανδρεάδη και την ομάδα του που παρέχει αυτή την υπηρεσία στους πελάτες της Salty Bag.

Πώς θα χαρακτηρίζατε τον εαυτό σας με 3 λέξεις;

Ανοιχτή, αισιόδοξη, υπομονετική.

Ποια έκθεση ή παράσταση που είδατε τελευταία σας ενθουσίασε;

Η έκθεση «Χορός» του Διονύση Καβαλλιεράτου στο Ηρώδειο πέρυσι το καλοκαίρι λίγο μετά το πρώτο lockdown. Παρακολουθώ και θαυμάζω την δουλειά του από νωρίς και αυτή η έκθεση πραγματικά με συγκίνησε με όλους τους τρόπους, δάκρυσα, γέλασα και ξαφνιάστηκα μαζί. Νομίζω ότι είναι πολύ χρήσιμο το να δημιουργείται διάλογος μεταξύ των αρχαίων ή νεότερων μνημείων με σύγχρονες δουλειές. Ζούμε σε μια χώρα με πολλά μνημεία αλλά αυτά δεν είναι μέρος της καθημερινότητας μας, τα επισκεπτόμαστε και τα θαυμάζουμε γι' αυτό που ήταν και δημιούργησαν οι πρόγονοι μας, τα αντιλαμβανόμαστε κάπως αποκομμένα από το Τώρα. Φέρνοντας τα σε διάλογο με σύγχρονους καλλιτέχνες, νιώθω ότι γίνεται μια πολύ βαθύτερη σύνδεση μας με τα αρχέγονα ερωτήματα που φέρουν και έννοιες που είναι και σήμερα πολύ αναγκαίο να τα σκαλίζουμε για να προχωρήσουμε.

Ποιος είναι ο ορισμός της ομορφιάς για εσάς; 

Είναι κάτι που ενεργοποιεί μια αίσθηση ικανοποίησης και χαράς στον εγκέφαλο μας, μέσω των αισθήσεων, κυρίως της όρασης. Το τι ενεργοποιεί αυτή την χαρά είναι σχετικά υποκειμενικό για κάθε εγκέφαλο. Η φύση είναι ίσως η πηγή της πιο διαχρονικής και πανανθρώπινης ομορφιάς, μας συγκινεί και είναι διαχρονικά πηγή χαράς και έμπνευσης. Για μένα η ομορφιά υπάρχει σε πολλά πράγματα και όντα, παντού. Υπάρχει στην μουσική, σε μια φιλοσοφική σκέψη, σε μια μαθηματική εξίσωση. Ίσως το κοινό σε όλα αυτά είναι μια ισορροπία στην σύνθεση και στην απλότητα με την οποία αυτή εκφράζεται.

Ποιο είναι το πιο ριψοκίνδυνο πράγμα που έχετε κάνει ποτέ; 

Η αυτοπαρατήρηση (ενδοσκόπηση ψυχολογικού τύπου). 

Η καλύτερη συμβουλή που μου έχουν δώσει ποτέ… ότι στη ζωή δεν ελέγχουμε τι μας συμβαίνει, ελέγχουμε μόνο πως αντιδρούμε εμείς σε αυτά που (μας) συμβαίνουν.

Για ποιο λόγο αισθάνεστε περήφανη;

Που μπορώ να είμαι αυτή που είμαι χωρίς να αναλώνω ενέργεια στο πως με βλέπουν οι άλλοι.

Πώς φαντάζεστε τον εαυτό σας σε 10 χρόνια από τώρα;

Σίγουρα θα ήθελα να είμαι σοφότερη.

Μια τέλεια μέρα θα ξεκινούσε... με ένα σύντομο διαλογισμό και θα τελείωνε… με ένα τσάι λουίζας.