Ο κυπριακής καταγωγής designer με τη διεθνή φήμη και καταξίωση Michael Anastassiades, μιλάει για τη δύναμη του φωτός, τις ανησυχίες που τον εμπνέουν, αλλά και την Ελλάδα που φωλιάζει μέσα του, σε μια απολαυστική κουβέντα, που αποδεικνύει απλά πως τίποτα δεν είναι τυχαίο.

A quick flashback

Το ακαδημαϊκό του background ξεκίνησε να καλλιεργείται στο Imperial College of Science Technology and Medicine του Λονδίνου. Εκεί, σπούδασε πολιτικός μηχανικός για να συνεχίσει στην πορεία με μεταπτυχιακές σπουδές στο Industrial Design, στο Royal College of Art. Το 1994, τον βρίσκει να πειραματίζεται στο δικό του studio στο Λονδίνο όπου και ζει. Έκτοτε, τον συναντήσαμε να δημιουργεί μέσα από ένα καρέ συμπράξεων με κορυφαίους του χώρου (Flos, Lobmeyr, Svenskt Tenn), ενώ το 2007 ίδρυσε την δική του εταιρία. Η όλη του πορεία από το χθες στο σήμερα, ανεξαρτήτως πλαισίου, φωτογραφίζει έναν ανήσυχο διάλογο με την τέχνη και το design. Μια πρόκληση σε συμμετοχή και αλληλεπίδραση μέσα από one of a kind φωτιστικά, επιτραπέζια αντικείμενα, έπιπλα και κοσμήματα, που βρήκαν ανάλογη ανταπόκριση. Τη χρονιά που διανύουμε, κατά τη διάρκεια του Salone del Mobile στο Μιλάνο, παρουσιάστηκε η νέα “Arrangements” συλλογή πολυωνικών πολυέλαιων που σχεδίασε για λογαριασμό της Flos. Μια συλλογή που ψηφίστηκε στο πλαίσιο των Edida Awards (Elle Deco International Design Awards) ως το καλύτερο προϊόν -κι εκείνος ως Best Designer- στην κατηγορία Lighting, από τους 25 κορυφαίους συντάκτες του Elle Decoration σε όλο τον κόσμο. Η ίδια συλλογή του έδωσε πρόσφατα και τον τίτλο του νικητή στην κατηγορία Interiors στο πλαίσιο των Land Rover Global Born Awards. Η συνέχεια, δική του.

Αλήθεια, τι συμβολίζει το φως για εσάς και πώς συμβάλλει στη διαμόρφωση ενός χώρου; Υπάρχει κάτι πολύ ποιητικό πίσω από το φως. Ένα φωτιστικό είναι ένα αντικείμενο. Ζει σε δύο διαφορετικά σενάρια. Όντας κλειστό, λειτουργεί ως αντικείμενο. Όταν ανάβει ξαφνικά, το σενάριο είναι εντελώς διαφορετικό. Αλλάζει η ενέργεια, οι σκιές, ο φωτισμός σε σχέση με τα γύρω αντικείμενα. Σκεφτείτε, βέβαια, πως το 80% της ζωής του ένα φως παραμένει σβηστό και μόνο στο 20% της ζωής του είναι αναμμένο. Όταν σχεδιάζεις, ξέρεις ότι πρέπει να λειτουργεί πολύ θετικά και στις δύο περιπτώσεις. Πρέπει να δεις το φως και την ενέργειά του. Αλλά και πώς λειτουργεί το ίδιο του το σώμα. Τα χαρακτηριστικά του. Το πώς αλληλοεπιδρά μέσα στον χώρο. Το πώς, δηλαδή, λειτουργεί αρχιτεκτονικά η ενέργεια αυτή. Όλα παίζουν τον ρόλο τους.

Η πρώτη λέξη που σας έρχεται στο νου όταν σκέφτεστε το φως, ποια είναι; Meditation (διαλογισμός).

Από το πρώτο σας διαδραστικό φωτιστικό, το Anti Social, μέχρι σήμερα πόσο άλλαξε ο Michael, αλλά και ο τρόπος που αντιμετωπίζει τη δημιουργία και το design; Ουσιαστικά, καθόλου. Απλά είναι δύο διαφορετικές πτυχές που μ’ ενδιαφέρουν πάνω στο φως. Το Anti Social ήταν ένα πολύ ιδιαίτερο φως. Εστίαζε αυτό καθαυτό στον ρόλο των ηλεκτρονικών αντικειμένων. Όπως κι ένα φωτιστικό, το οποίο λειτουργεί μόνο όταν υπάρχει η απόλυτη σιωπή. Είναι ένα φως που πρέπει να σεβαστείς τη συμπεριφορά του για να πάρεις αυτό που είναι έτοιμο να σου προσφέρει. Άρα, πρέπει να υπάρχει απόλυτη σιωπή γύρω του. Έχει και μια ψυχολογική εξάρτηση-διάσταση. Αυτή είναι η ιδιαιτερότητά του.

Με ποια κριτήρια ξεκινάτε να δουλεύετε και να δίνετε μορφή σ’ ένα project; Είναι πολύ διαφορετική η αντιμετώπιση από πρότζεκτ σε πρότζεκτ. Δηλαδή, πολλές φορές, είναι κάτι πολύ αυθόρμητο. Ίσως είναι μια εικόνα, την οποία έχω στο μυαλό μου που πρέπει να εξωτερικευθεί. Πολλές φορές είναι αρκετά άμεσο, αλλά τις περισσότερες είναι πολύ πιο περίπλοκο από αυτό. Δηλαδή, αυτό που προσπαθώ να δω είναι να φανταστώ σενάρια μέσα στα οποία ζουν κάποια αντικείμενα γύρω μας και προσπαθώ να σκεφτώ έναν ρόλο αυτών των αντικειμένων μέσα στον χώρο μας. Όχι απαραίτητα με συγκεκριμένη μορφή, απλά σαν μια πολύ αφηρημένη έννοια. Οπότε, στην πορεία θα γίνει κάποια ανάλυση αυτής της έννοιας και κάποιου προβλήματος-ερωτήματος που υπάρχει γύρω από αυτό και σιγά-σιγά θα χτιστεί το αντικείμενο πίσω από αυτόν τον ρόλο.

Η λέξη «ποιητικό» συνδέεται άμεσα με τη δουλειά σας. Πώς το εκλαμβάνετε όλο αυτό; Γενικά, ως σχεδιαστές πρέπει να ψάχνουμε αυτές τις ποιότητες. Να δίνουμε ένα ενδιαφέρον που πραγματικά σε αγγίζει. Κάθε εμπειρία είναι εντελώς προσωπική. Σαν ένα πεδίο ανοιχτό.

Όταν ακούτε «Ελλάδα» τι σκέφτεστε; Τη θάλασσα, διότι έχω μια λατρεία στο υγρό στοιχείο.

Και οι ελληνικές καταβολές σας αποτυπώνονται στα έργα σας; Οπωσδήποτε. Κι αυτό το πράγμα δυστυχώς δεν μπορείς να το σκιαγραφήσεις με λεπτομέρεια. Έχω περάσει πολύ χρόνο στην Ελλάδα, την αγαπώ κι έχουν ζυμωθεί πράγματα μέσα μου. Εκδηλώνονται, όμως, συνειρμικά.

Η συνεργασία σας με τη Flos και άλλες σπουδαίες εταιρίες πόση ελευθερία σας επιτρέπει στο δημιουργικό πεδίο; Η αλήθεια είναι ότι η συνεργασία με τη Flos και άλλες ξένες εταιρίες επίπλων-φωτιστικών αυτού του βεληνεκούς ήρθαν στην πορεία. Είχα πλέον ωριμάσει πάνω στο θέμα της αντιμετώπισης, στο τι είναι design και είχα ήδη φτιάξει τη δική μου εταιρία. Οπότε, ήμουν σίγουρος ότι δεν τίθεται ζήτημα «συμβιβασμού». Αυτό που έχει καταφέρει να μου δώσει η Flos είναι η ελευθερία πάνω στο δημιουργικό αυτό κομμάτι. Σκεφτείτε πως τεχνολογικά έχει τη δύναμη να παρέχει σ’ έναν σχεδιαστή τεράστια στήριξη.

Ανάμεσα στη λειτουργία και την αισθητική, υπάρχει χρυσή τομή; Εσάς τι σας ενδιαφέρει περισσότερο; Και τα δύο. Είναι απόλυτα συνδεδεμένα, αλλά από τη στιγμή που θα δώσεις προτεραιότητα στη λειτουργία, μετά ακολουθεί η αισθητική. Εγώ πιστεύω και σε μία άλλη λειτουργικότητα, την οποία μπορείς να προσδιορίσεις διαφορετικά. Είναι αυτό που ονομάζουμε “emotional functionality”. Δίνει ένα άλλο βάθος στο αντικείμενο, μια διαφορετική λειτουργικότητα, που είναι άμεσα συνδεδεμένη με την αισθητική και τη λειτουργία του.

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΟΛΟΚΛΗΡΗ ΤΗ ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ GLOW 143 ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΣ 2018