«Μία αναποδογυρισμένη βάρκα ως σκεπή μιας ξύλινης καλύβας». Η ελληνική μετάφραση του τίτλου της καινούριας έκθεσης του Κωστή Βελώνη εμπεριέχει έναν θεματικό πυλώνα της συλλογιστικής που τον απασχολεί εδώ και χρόνια και η οποία διατρέχει το πολύπλευρο έργο του: τη σύνδεση του ανθρώπου με τη φύση και την αναζήτηση της χαμένης αρμονίας σε αυτήν, όπως συχνά αποτυπώνεται στις σύγχρονες αστικοποιημένες κοινωνίες. Όπως ο ίδιος εξηγεί, η νέα αυτή θεματική ξεκίνησε από την αμφισβήτηση κάποιων δομικών προτύπων ή, ακριβέστερα, από τη ρευστή συνθήκη κάποιων οντολογικών κατηγοριών στις οποίες εμπεριέχονται και οι αντιθέσεις τους.

«Στη συγκεκριμένη έκθεση μ’ ενδιαφέρει να θίξω τη ρευστότητα των δομικών σχημάτων, εκεί όπου το σπίτι είναι ταυτόχρονα πλεούμενο και αντίστροφα. Μιλάμε για το νέο ήθος της Αρχιτεκτονικής και της Πολεοδομίας στη νεωτερικότητα και πράγματι, αυτή λίγο πολύ παραμένει ανθεκτική στις ημέρες μας. Αλλά φαίνεται ότι έχουμε αγνοήσει τις συσχετίσεις και τους παραλληλισμούς της πόλης και του δάσους, που μονάχα μέσα από μια διερεύνηση για το περιβάλλον και την οικολογική κρίση έχουμε συνηθίσει να αναζητούμε, στο περιθώριο συζητήσεων με αρχιτέκτονες». 

Ένα από τα βασικά ερωτήματα που απασχόλησε τον καλλιτέχνη ήταν οι λατρευτικές πρακτικές και, ως προέκταση, η σχέση του ανθρώπου με τους περιοδικούς κύκλους της βλάστησης. Ωστόσο, στόχος του δεν είναι το περιβαλλοντολογικό κήρυγμα, παρόλο που αναγνωρίζει την αναγκαιότητά του. Όπως ο ίδιος αναφέρει «μια ανιμιστική θεώρηση του κόσμου, όπως υπαινίσσεται αυτή η έκθεση, είναι μια επιλογή που συνιστά τυπικά μια “λατρευτική” σχέση με μη ανθρώπινα όντα και οργανισμούς, συμπεριλαμβάνοντας τα φυτά, τα φυσικά φαινόμενα, ακόμη και τα αντικείμενα και τις ύλες. Στη μετανεωτερική συνθήκη, ο σεβασμός στο φυσικό περιβάλλον κατασκευάζει την ιδέα της αυτόνομης οντότητας στις μη ανθρώπινες δραστηριότητες (non-humanagency). Όμως ως αντίληψη είναι κάτι πολύ διευρυμένο και στην καθημερινότητά μας έχουμε συνηθίσει πια να μιλάμε -ακόμη και αφανέρωτα- με το laptop μας, τα κατοικίδιά μας, τις φωτογραφίες αγαπημένων προσώπων, τους δαίμονές μας».

Το πλεούμενο και η επανάληψη του σχήματός του ανήκει στα στοιχεία που υπάρχουν συχνά στη δουλειά του Κωστή Βελώνη, όπως και η εστία, με όποιον τρόπο κι αν επισημαίνεται - ως τζάκι, καμινάδα ή σπίτι. Σε μια δεύτερη ανάγνωση, πίσω από το δίπολο πλεούμενο-σπίτι, είναι η ανάγκη για ταξίδι και η επιστροφή στις ρίζες: «Όσο επεκτεινόμαστε γεωγραφικά με τηνπραγματοποίηση ενός ταξιδιού, επεκτεινόμαστε και με την έννοια μιας ιμπεριαλιστικής κατεύθυνσης. 

Όσο, λοιπόν, είναι μεγαλύτερο το “άπλωμα”, τόσο βιώνεται ως νόστος. κι αυτό ισχύει εξίσου και για τις λογοτεχνικές αποδράσεις σ’ έναν Οδυσσέα, σ’ έναν Ροβινσώνα Κρούσο. Με το μακρινό ταξίδι βιώνουμε την ανάγκη της επιστροφής στις “ρίζες”. Αναφερόμαστε στην καταγωγή μας και χρησιμοποιούμε χαρακτηρισμούς που αφορούν τους φυτικούς οργανισμούς, μιλάμε για το γενεαλογικό μας δέντρο».

Info: Η έκθεση του Κωστή Βελώνη «My Boat Roofed Shed» παρουσιάζεται στην Zina Athanassiadou Gallery, Π.Π. Γερμανού 5, μέχρι τις 12 Φεβρουαρίου.