Τον Ιούνιο του 2024, μετά από θετική γνωμοδότηση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου το Υπουργείο Πολιτισμού αποδέχθηκε την δωρεά της Ασπασίας-Ελένης (Πέγκυς) Ζουμπουλάκη και των 6.099 κινητών μνημείων προς το Ελληνικό Δημόσιο, προκειμένου αυτά να ενταχθούν στις συλλογές των δημοσίων μουσείων.

Τα αντικείμενα χρονολογούνται από τους προϊστορικούς έως τους μεταβυζαντινούς χρόνους και αντιπροσωπεύουν ποικίλες κατηγορίες: Πήλινα, χάλκινα και μαρμάρινα αγγεία, χάλκινα και πήλινα ειδώλια διαφόρων τύπων, είδη καλλωπισμού, χάλκινα όπλα, ιατρικά εργαλεία, γυάλινα μικροαντικείμενα, τμήματα από πήλινες σαρκοφάγους νομίσματα και μήτρες νομισμάτων, εικόνες, εγκόλπια κ.α.

Η ιστορία... ξαναγράφεται 

Τα αντικείμενα προέρχονται από το απόθεμα του παλαιού αρχαιοπωλείου του Θεόδωρου Ζουμπουλάκη, το οποίο μετά το θάνατό του, το 1963, και μέχρι το 1982, ανέλαβε ο γιός του Αναστάσιος Ζουμπουλάκης. Το 1982 τα αντικείμενα μεταβιβάστηκαν στην Πέγκυ Ζουμπουλάκη μέσω πώλησης. Με διαδοχικές αποφάσεις του Υπουργείου Πολιτισμού, το 1988, 1989 και 1991 αναγνωρίστηκε η κατοχή των αντικειμένων στην Πέγκυ Ζουμπουλάκη και η δυνατότητα εκποίησής τους. Παράλληλα, αποφασίστηκε η αγορά από το Δημόσιο των πλέον σημαντικότερων από κάθε περίοδο που ανέρχονταν στα 1111 αντικείμενα. Ωστόσο δεν προχώρησε η αγορά τους από το Δημόσιο και τα αντικείμενα αυτά παρέμειναν στην κατοχή της δωρήτριας μαζί με τα υπόλοιπα, καθώς η ίδια δεν προχώρησε, παρά τη σχετική άδεια, στην εκποίησή τους.

Σε συνέχεια της απόφασης αποδοχής της δωρεάς της Πέγκυς Ζουμπουλάκη στο Ελληνικό Δημόσιο, η Διεύθυνση Τεκμηρίωσης και Προστασίας Πολιτιστικών Αγαθών σε συνεργασία με την Διεύθυνση Μουσείων Εκθέσεων και Εκπαιδευτικών Προγραμμάτων, ανέλαβε την διαδικασία επιλογής των αντικειμένων και απόδοσής τους στις Εφορείες Αρχαιοτήτων και τα Μουσεία της Χώρας, σύμφωνα με την επιθυμία της δωρήτριας, λαμβάνοντας υπόψη την αρχαιολογική τεκμηρίωση της προέλευσης τους.

Ήδη, η κατανομή των αντικειμένων άρχισε να υλοποιείται. Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Βοιωτίας, ταύτισε με βάση τεχνοτροπικά χαρακτηριστικά 178 αρχαία αντικείμενα ως προϊόντα βοιωτικών εργαστηρίων, και αποδέχθηκε τη δωρεά τους. 

Τα αντικείμενα

Τα αντικείμενα που περιέρχονται στην ΕΦΑ Βοιωτίας χρονολογούνται από τη Μυκηναϊκή περίοδο έως τους Κλασικούς χρόνους. Πρόκειται για, ειδώλια σχήματος Ψ και Φ, ψευδόστομους αμφορίσκους, πρόχους, κύπελλα, αλάβαστρα, κύλικες, υδρίες και πυξίδες με γραμμική κυρίως διακόσμηση, και τμήματα από πήλινες μυκηναϊκές λάρνακες με εικονιστικές παραστάσεις που χρονολογούνται από τον 15ο έως τον 13ο αι. π.Χ. Τα ολιγάριθμα αγγεία Υστερο-γεωμετρικών χρόνων (8^ος αι. π.Χ.) φέρουν γραμμική διακόσμηση, συχνά σε συνδυασμό με εικονιστική διακόσμηση πτηνών και ασπίδων. Στους Αρχαϊκούς (7ος-6ος αι. π.Χ.) και Κλασικούς χρόνους (5ος-4ος αι. π.Χ.) χρονολογείται σειρά σανιδόμορφων γυναικείων ειδωλίων με χρωματικό διάκοσμο, καθώς και ειδώλια ένθρονων ή όρθιων γυναικείων μορφών με την χαρακτηριστική βοιωτική κόμμωση και γυμνών ανδρικών μορφών. Δείγματα του μελανόμορφου ρυθμού απαντούν σε ληκύθους, κύλικες και σε σκύφους, με παραστάσεις διονυσιακών και μουσικών σκηνών, προετοιμασίας τεθρίππου και κωμαστών. Οι ανθεμωτές, μελανόγραφες κύλικες και οι μελαμβαφείς κάνθαροι με ψηλό πόδι, αποτελούν εξαιρετικά δείγματα των βοιωτικών εργαστηρίων των Κλασικών χρόνων.

Μαζί με τα αρχαία αντικείμενα στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Βοιωτίας περιέρχεται και μία εικόνα του 17ου αιώνα, που φέρει παράσταση του ευαγγελιστή Λουκά, ο οποίος συνδέεται με την περιοχή της Θήβας, όπως προκύπτει από τις αγιολογικές πηγές και τα ανασκαφικά ευρήματα.

Μετά την ολοκλήρωση της δωρεάς στην Εφορεία Αρχαιοτήτων της Βοιωτίας σειρά έχουν οι Εφορείες και τα Μουσεία της Κρήτης, της Πελοποννήσου, της Θεσσαλίας και της Μακεδονίας.

Η παράδοση των αντικειμένων 

Σε εκδήλωση που έγινε στο Φετιχιέ Τζαμί, στην Ρωμαϊκή Αγορά των Αθηνών, την Τρίτη 11 Φεβρουαρίου παρουσία της Προέδρου της Δημοκρατίας, της Υπουργού Πολιτισμού, της δωρήτριας Πέγκυς Ζουμπουλάκη, των αρμοδίων υπηρεσιακών παραγόντων και των συναδέλφων που έχουν συμβάλλει στην επιτυχή ολοκλήρωση της υπόθεσης, παραδόθηκαν τα αντικείμενα στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Βοιωτίας και θα ενταχθούν στις συλλογές των Μουσείων αρμοδιότητάς της.

Ανακαλύψτε περισσότερες φωτογραφίες στη gallery!

Φωτογραφίες: Studio Panoulis