Έζησα ένα όνειρο που δεν έγινε χωρίς πόνο και κόπο τον Μάρτη του '19. Έζησα το Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ με την κατασκευή του περιπτέρου του ΕΚΚ αλλά και την παρουσία μου στις αίθουσές του. Είδα από κοντά τη γέννηση του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ και χαίρομαι που κάθε χρόνο γίνεται όλο και καλύτερο. Έζησα τις σημαντικές δράσεις του συλλόγου «Οι Φίλοι της Νέας Παραλίας» με δενδροφυτεύσεις, στις οποίες συμμετείχαν πάνω από 2000 μαθητές, τέσσερις Τετάρτες του Μάρτη δώσαμε ένεση ζωής στον Κήπο των Εποχών και συζητήσαμε τα θέματα οικολογίας και ανακύκλωσης με τους μαθητές. Την Κυριακή 31 Μάρτη βομβαρδίσαμε με βόλους σπόρων τον Κήπο των Εποχών.

Έζησα την ανακοίνωση της εξέλιξης σχετικά με το νέο σχέδιο για τη ΔΕΘ κι επαναστατώ για την τύχη των πολύ σημαντικών κτιρίων του Μοντέρνου Κινήματος. Στεναχωριέμαι και στεναχωρώ αλλά η αλήθεια είναι μία και είναι απογοητευτική.

Έζησα τα εγκαίνια και την παρουσίαση της έκθεσης Souvenirs de Salonique που οργάνωσε το Γαλλικό Ινστιτούτο Θεσσαλονίκης και στου οποίου στην Επιστημονική Επιτροπή συμμετείχαμε με τον Bernard Cuomo.

Έζησα στις 22 του Μάρτη τη διάλεξη της υπέροχης Αλέκας Γερόλυμπου για τον Ερνέστ Εμπράρ, του οποίου το όνομα έχω εισηγηθεί στον Δήμο για να δώσει στη νέα πλατεία που μπορεί να δημιουργηθεί πάνω από τον Άγιο Δημήτριο. Είναι η ανεπίσημη ημέρα των γενεθλίων μου. Ο Δήμαρχος απών.

Έζησα το συνέδριο για τον δημόσιο χώρο που προετοιμάσαμε με μία ομάδα αρχιτεκτόνων, ένα συνέδριο του ΤΕΕ/ΤΚΜ στο οποίο δουλεύαμε δύο ολόκληρα χρόνια. Πάνω από εκατό εισηγήσεις και διακεκριμένοι ομιλητές. Μία έκδοση εκατοντάδων σελίδων με την οποία δεν ασχολήθηκε κανείς.

Έζησα την προετοιμασία της έκθεσης όλων των βραβευμένων μελετών για τον δημόσιο χώρο στην Ελλάδα τα τελευταία δέκα χρόνια. Έκθεση κι έκδοση αποτυπώνουν τα θλιβερά αποτελέσματα. Στους 35 διαγωνισμούς μόνο το ¼ ενός διαγωνισμού σε όλη την Ελλάδα υλοποιήθηκε. Βλέπε οδός Αγίας Σοφίας από Ερμού μέχρι Τσιμισκή.

Έζησα τη γενική αδιαφορία και ας ήταν θέματα που μας αφορούν όλους, θέματα σχετικά με τον δημόσιο χώρο.

Όλα τα παραπάνω σχετίζονται με την εκπαίδευση, την γνωριμία με την ιστορία της πόλης μας και βέβαια την γενικότερη εξέλιξη των πόλεων και του δημόσιου χώρου, όλα τα παραπάνω είναι πολύς χρόνος και τον έδωσαν λίγοι.

Ζω την 1^η Μάρτη του 2020 και την ανακοίνωση της αναβολής του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ. Μία απόφαση που μπορεί από κάποιους να θεωρήθηκε υπερβολική, η εξέλιξη όμως της πανδημίας απέδειξε πόσο σοφή ήταν. Στις 2 Μαρτίου θα ξεκινούσαμε την κατασκευή του περιπτέρου του ΕΚΚ. Αρχίζει μία περίοδος αβεβαιότητας και περιορίζω τις μετακινήσεις μου. Πολύ γρήγορα και πριν από την απαγόρευση, την οποία θεωρούσαμε δεδομένη. Ζούμε μόνοι στο γραφείο ο Bernard κι εγώ, η Σοφία με τηλεργασία από το σπίτι. Όταν ανακοινώνεται επίσημα η απαγόρευση εννοείται ότι η διαδρομή σπίτι-γραφείο, πολύ μικρή αλλά κοπιαστική είναι η καθημερινή άθληση και πλέον το ισόγειο γραφείο στην Άνω Πόλη είναι κλειδωμένο, με τα στόρια κατεβασμένα. Εγώ είμαι μέσα και δουλεύω, με σχετικά χαλαρούς ρυθμούς, το εργοτάξιο που έπρεπε να ξεκινήσουμε στις 16 Μάρτη δεν ξεκίνησε ποτέ με δική μας πρωτοβουλία. Δε γίνεται να μιλάμε για περιοριστικά μέτρα και να ξεκινάμε εργοτάξια.

Εδώ κι έναν μήνα πλέον κανείς δεν έχει μπει στο γραφείο, η Σοφία πάντα σπίτι της κι εγώ με τον Bernard σπίτι γραφείο, γραφείο σπίτι. Οι διαδρομές πάντα με τα πόδια και πάντα διαφορετικές, η καθημερινή μας άσκηση. Πάντα στην Άνω Πόλη, ποτέ στη Νέα Παραλία, ούτε και στο Παύλου Μελά, ούτε καν στο κέντρο. Θέλουμε να είμαστε βασιλικότεροι του βασιλέως και ας είμαστε κατά της βασιλείας. Ζούμε έναν Απρίλη που δεν είναι παραγωγικός, ξεκίνησε με μία δουλειά που αναβλήθηκε για να ματαιωθεί αργότερα και τελείωσε με μία άλλη δουλειά που ματαιώθηκε. Μόνη παρηγοριά οι συνεργασίες μέσω τηλεδιασκέψεων με τα στελέχη του Φεστιβάλ Κινηματογράφου για την αλλαγή των καθισμάτων του ΟΛΥΜΠΙΟΝ. 

Ζούμε τριάντα μέρες απομονωμένοι ο Bernard κι εγώ, δεν είναι δύσκολο, κυλάει χωρίς προβλήματα ο χρόνος, μάλλον είναι πολλά τα χρόνια της συνύπαρξης. Τηλεόραση δεν υπάρχει, περισσότερο βιβλίο και βόλτα με την Minzah στα δρομάκια της Άνω Πόλης. Υπάρχει βέβαια και μία μητέρα στις παρυφές της Άνω Πόλης, έχει κλείσει τα 100 και δυσκολεύομαι να της περιγράψω τι συμβαίνει στον κόσμο. Δυσκολεύομαι να της μιλήσω πολύ κοντά, πάντα είχε πρόβλημα με την ακοή, της έχω μοιάσει. Πήρα τα μάτια της, πήρα και τα αυτιά της. Γιόρτασα τα γενέθλιά μου με πολλές φίλες και φίλους, σε οθόνες όλοι. Αναζητώ την παρουσία τους και μιλώ συχνότερα μέσω messenger. Γάντια φορώ, μάσκα δυσκολεύομαι, το κάνω σε κλειστούς χώρους τελευταία, με δυσκολία γιατί θαμπώνουν τα γυαλιά μου. Δε φοβάμαι για μένα, φοβάμαι για όλους, σκέφτομαι που πάμε και διαπιστώνω ότι ζούμε την αρχή μίας νέας κατάστασης. Το ότι έχω αρχίσει να δουλεύω πάνω σε έναν νέο αρχιτεκτονικό διαγωνισμό που με έχει ενθουσιάσει δεν πρέπει να σας φανεί περίεργο. Προσπαθώ να παρασύρω άλλες και άλλους. Κάνω γυμναστική κάθε πρωί εδώ και μερικές μέρες.

Προσπαθώ να δώσω λίγο περισσότερο χρόνο στον εαυτό μου. Ομολογώ ότι συχνά παρασύρομαι, δε λέω ποτέ όχι σε κάτι που με συναρπάζει, τις περισσότερες φορές είμαι η αφετηρία της περιπέτειας. Ο οργανισμός μου συχνά με προειδοποιεί ότι δεν πάει άλλο, τις περισσότερες φορές είναι Παρασκευή και κρατά 3-4 μέρες. 

Αλήθεια πώς θα είναι ο επόμενος Απρίλης;

Ο Απρίλης που θέλω να ζήσω δε μοιάζει με τους προηγούμενους. Είναι ένας άλλος Απρίλης. Θέλω να καταλάβουμε όλοι ότι μία νέα ευκαιρία ίσως είναι η τελευταία ευκαιρία. Ο ιός μας στρίμωξε, θέτει ερωτήματα και αναζητούμε απαντήσεις. Ο ιός μας προειδοποιεί ότι οφείλουμε να επινοήσουμε νέες σχέσεις μεταξύ δουλειάς, κατοικίας και πόλης. Η πανδημία είναι το πρώτο παγκόσμιο γεγονός εδώ και πολλές δεκαετίες, μας βρήκε απροετοίμαστους και μας ταπεινώνει. Αυτός που δεν υπήρχε χθες, έρχεται σήμερα και μας λέει ότι δεν είμαστε κυρίαρχοι αυτού του κόσμου, δεν είμαστε κυρίαρχοι της φύσης.

Ο Απρίλης που θέλω να ζήσω έχει ως κινητήριο δύναμη την αρχιτεκτονική, αυτή που θα μας εξασφαλίσει το ευ ζην, το ευ ζην στο σπίτι και στον δημόσιο χώρο, το ευ ζην στις πόλεις, όχι αυτό που χαρακτηρίζεται από την ποσότητα, αλλά αυτό της ποιότητας. Την πραγματική αρχιτεκτονική γιατί οι παντός είδους κατασκευές που συσσωρεύονται στις πόλεις μας δεν είναι αρχιτεκτονική. Η αρχιτεκτονική είναι αρωγός της υγείας κι ευεξίας, είναι το κέλυφος που φιλοξενεί τη ζωή μας.

Ο Απρίλης που θέλω να ζήσω πρέπει να έχει περισσότερο χώρο και ζωή, περισσότερο ποιοτικό χρόνο. Ο Χρόνος τρέχει, μας δίνει ευκαιρίες, μας δανείζει μέρες και μας ορίζει το πλαίσιο. Το τέλος της διαδρομής θα έρθει για άλλους σύντομα και για άλλους λιγότερο σύντομα, για άλλους αιφνιδιαστικά και για άλλους μετά από μεγάλο αγώνα αντίστασης. Η διαδρομή, το ταξίδι μας σε αυτή τη γη έχει ένα τέλος. Μας ενδιαφέρει αυτό που θα αφήσουμε, όχι γιατί έχουμε παιδιά αλλά γιατί όλα τα παιδιά είναι παιδιά μας. Η υπέρβαση είναι το ζητούμενο, η υπέρβαση από το εγώ στο εμείς. Ας μην επιστρέψουμε στο πριν, πριν είναι πολύ αργά! 

Πριν κλείσω τον υπολογιστή ανοίγω ένα ηλεκτρονικό μήνυμα του Φεστιβάλ Κινηματογράφου για την ελεύθερη πρόσβαση στην ταινία μικρού μήκους του Βασίλη Κεκάτου. Τίτλος: «Η σιωπή των ψαριών όταν πεθαίνουν»: (Ο Μάκης εργάζεται σε ένα επαρχιακό ιχθυοτροφείο. Ένα πρωί καθ΄οδόν για τη δουλειά του, πληροφορείται πως πέθανε την προηγούμενη μέρα. Ύστερα από μερικές αποτυχημένες απόπειρες να αποδείξει πως είναι ζωντανός, αποφασίζει να ξοδέψει την τελευταία μέρα του προσπαθώντας να εξασφαλίσει την επιβίωση των δύο αγαπημένων του καναρινιών, μέχρι τη στιγμή της κηδείας του.) Δεν έχουμε χρόνο, τελειώνει!

Bio

Ο Πρόδρομος Νικηφορίδης γεννήθηκε στο Ηράκλειο Κρήτης. Ολοκλήρωσε τις σπουδές του στην αρχιτεκτονική σχολή της Τουλούζης και συνέχισε με μεταπτυχιακές σπουδές στην Ιστορία των Πολιτισμών στο Πανεπιστήμιο Toulouse Le Mirail και στην Πολεοδομία στη Σορβόννη. Το 1986 ο Πρόδρομος Νικηφορίδης και ο Bernard Cuomo ξεκινούν την κοινή τους πορεία με τη συμμετοχή τους σε πολλούς αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς. Από τα σημαντικότερα αρχιτεκτονικά τους έργα είναι ένα Κτίριο Κατοικιών στο Παρίσι, το Πολιτιστικό Κέντρο και Θέατρο στην Μενεμένη, η Τεχνόπολη στη Θεσσαλονίκη, το Νέο Κτίριο της Τράπεζας της Ελλάδος στη Θεσσαλονίκη και η Ανάπλαση της Νέας Παραλίας. Ο Πρόδρομος Νικηφορίδης υπήρξε ειδικός σύμβουλος στον σχεδιασμό του Μητροπολιτικού Πάρκου Παύλου Μελά.

Έχουν κερδίσει πολυάριθμα βραβεία σε αρχιτεκτονικούς διαγωνισμούς όπως: EUROPAN 2 (Α’ βραβείο), Διεθνής διαγωνισμός για τον Ανασχεδιασμό του Μνημειακού Άξονα της Αριστοτέλους (Α’ βραβείο), Ανάπλαση Νέας Παραλίας Θεσσαλονίκης (Α’ βραβείο ), Ακαδημία Γραμμάτων και Τεχνών του Δήμου Καλαμαριάς (Α΄ Βραβείο) “Rethink Athens” – Προς ένα νέο κέντρο της πόλης, Β’ Βραβείο για την πλατεία Νίκης στην Κοζάνη, Α΄ Βραβείο για το παράκτιο μέτωπο της Νεάπολης του Δήμου Μονεμβασίας και άλλους. Το 2009 τους απονεμήθηκε το Βραβείο Αρχιτεκτονικής για την πενταετία 2004-2008 από το Ελληνικό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής, το 2014 το βραβείο UIA -International Union of Architects- friendly spaces accessible to all για την Ανάπλαση της Νέας Παραλίας Θεσσαλονίκης, το βραβείο ΣΑΔΑΣ-ΠΕΑ για την τετραετία 2010-2014, το βραβείο ΔΟΜΕΣ για το καλύτερο υλοποιημένο έργο των ετών 2010-2014, ενώ το 2015 το έργο της Νέας Παραλίας συγκαταλέχθηκε στους 40 φιναλίστ για το βραβείο Mies van der Rohe 2015 κι έλαβε το βραβείο Archmarathon Awards 2015. Το 2016 επελέγησαν από το IN PRACTICE μεταξύ των πλέον δημιουργικών γραφείων αρχιτεκτονικής της Ευρώπης και αντιπροσώπευσαν την Ελλάδα, τους απενεμήθη στην Κίνα το βραβείο Yuan Ye Urban Design Award και το Α΄ Βραβείο στην Bucharest Triennale 2016. Έχουν λάβει μέρος σε πολλές εκθέσεις και συνέδρια.

Φωτογραφία: Χριστίνα Μπρούσαλη