Φέτος, η Ελλάδα γιορτάζει 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση. Και με αφορμή το επετειακό αυτό έτος οραματιζόμαστε κι εμπνεόμαστε το αύριο, τιμώντας την ιστορία μας και αναδεικνύοντας τις κλασικές αξίες μας. Καταγράψαμε πολλά από αυτά που πρόκειται να συμβούν αυτήν τη χρονιά, στο πλαίσιο των εορτασμών, με στόχο να δημιουργηθεί μια γέφυρα ανάμεσα στο παρελθόν και το μέλλον· τις δράσεις και πρωτοβουλίες στον χώρο του Πολιτισμού, τις ευρηματικές προτάσεις του Σύγχρονου Σχεδιασμού και την κινητοποίηση του κόσμου της Μόδας. Ενσαρκώνοντας απόλυτα την υψηλή αισθητική, οι τομείς που θα εκφράσουν το μοντέρνο προφίλ της ελληνικής δημιουργικής ψυχής, καταφέρνουν να διατηρούν κάτι από μεγαλείο της ιστορίας μας.

Ο πολιτισμός στο επίκεντρο

Με τα εγκαίνια της ανακαινισμένης Εθνικής Πινακοθήκης τον ερχόμενο Μάρτιο να σηματοδοτούν την επίσημη έναρξη για τον εορτασμό του επετειακού έτους 2021, μαζί με μία εμβληματική έκθεση αφιερωμένη στην Ελληνική Επανάσταση, πλήθος σημαντικών πολιτιστικών δράσεων και εκθέσεων που θα «τρέξουν» μέσα στη χρονιά έχουν ως στόχο ν’ αναδείξουν τη σπουδαιότερη κληρονομιά της χώρας μας: την πλούσια ιστορία και την πολιτιστική της παράδοση.

Το 2021 είναι μια συμβολική χρονιά για την Ελλάδα, καθώς συμπληρώνονται 200 χρόνια ελευθερίας και ανεξαρτησίας του ελληνικού κράτους. Όπως τόνισε η πρόεδρος της Επιτροπής «Ελλάδα 2021», Γιάννα Αγγελοπούλου-Δασκαλάκη, κατά την πρώτη συνέντευξη Τύπου της Επιτροπής τον Ιούνιο του 2020, «ο εορτασμός των 200 ετών είναι εορτασμός όλων μας» και το συνολικό εγχείρημα έχει ως στόχο ν’ ακουμπήσει «την καρδιά και την ψυχή κάθε Ελληνίδας και κάθε Έλληνα». Στο πλαίσιο αυτό, και έπειτα από ανοιχτό κάλεσμα της Επιτροπής, κατατέθηκαν 1.827 προτάσεις για κάθε λογής δράσεις κι εκδηλώσεις, που θα εκτείνονται σε όλη τη διάρκεια της επετειακής χρονιάς - μάλιστα πολλές από αυτές ήδη υλοποιούνται. Κομβικής σημασίας είναι το Νομισματικό Πρόγραμμα της Επιτροπής, που περιλαμβάνει την έκδοση 14 νομισμάτων σπάνιας συλλεκτικής αξίας, με απεικονίσεις από την Ιστορία της Νεότερης Ελλάδας.

Η διάθεσή τους θα ξεκινήσει στις αρχές του επετειακού έτους και θα συμβάλει στην υλοποίηση ακόμη περισσότερων δράσεων μέσα στη χρονιά, καθώς η Επιτροπή δε λαμβάνει κρατική χρηματοδότηση. Επιπλέον, η «Ελλάδα 2021» έχει δρομολογήσει και θα πραγματοποιήσει τέσσερις εμβληματικές πρωτοβουλίες: τη διοργάνωση του διεθνούς Φόρουμ «Η Ελλάδα το 2040», τη δημιουργία του Ερευνητικού Ινστιτούτου για την Τεχνητή Νοημοσύνη, τις «Γιορτές των Πόλεων», στο πλαίσιο των οποίων θα λάβουν χώρα ταυτόχρονα γιορτές -ανοιχτές σε όλους- το καλοκαίρι στις 51 πρωτεύουσες των νομών, και, τέλος, τη δράση «Βαδίζοντας στα Αχνάρια του 1821», κατά την οποία 200 νέες και νέοι της χώρας μας θα ταξιδέψουν σε ιστορικές διαδρομές που συνδέονται με την Ελληνική Επανάσταση, σε 40 πόλεις, σε όλη την Ευρώπη.

1821 - 2021: από το χθες στο σήμερα

Αναμφίβολα, η παράδοση της ανακαινισμένης Εθνικής Πινακοθήκης στο κοινό αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα πολιτιστικά έργα στη σύγχρονη Ιστορία της Ελλάδας. Ήδη οι εργασίες επέκτασης και αποκατάστασής της -έκλεισε τις πόρτες της το 2013- έχουν μπει στην τελική ευθεία, ενώ σύμφωνα με τη μελέτη, το νέο υπερσύγχρονο κτίριο θα φτάσει τα 21.000 τ.μ., υπερδιπλασιάζοντας τους αρχικούς του χώρους, ώστε να φιλοξενήσει ακόμη περισσότερους από τους θησαυρούς των συλλογών της. Εύλογο είναι ένα τόσο σημαντικό για τη χώρα έργο να λειτουργήσει και ως ορόσημο στο επετειακό έτος, όχι μόνο γιορτάζοντας τη συνέχεια της ιστορίας του Έθνους, αλλά και αναδεικνύοντας τη δυναμική της σύγχρονης Ελλάδας. Γεγονός που γίνεται ακόμη πιο ξεκάθαρο με τα επίσημα εγκαίνιά της, τα οποία καθορίστηκαν για την 25η Μαρτίου του 2021, μαζί με μια εμβληματική έκθεση.

Τον Μάρτιο θα πραγματοποιηθούν και τα εγκαίνια της επετειακής έκθεσης «1821 Πριν και Μετά» για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, με τίτλο «Ξεδιπλώνοντας 100 χρόνια ιστορίας σε μια έκθεση». Χίλια διακόσια αντικείμενα θα αφηγηθούν περισσότερα από 100 χρόνια Ιστορίας (1770-1870) σε 2.500 τετραγωνικά μέτρα, καθώς η έκθεση -που τελεί υπό την αιγίδα της Α.Ε. της Προέδρου της Δημοκρατίας, Kατερίνας Σακελλαροπούλου- θα παρουσιαστεί στο σύνολο των εκθεσιακών χώρων του Μουσείου Μπενάκη / Πειραιώς 138, με διάρκεια έως τον Νοέμβριο του 2021.

Η λατρεία του πολιτισμού της αρχαιότητας και ο φιλελληνισμός, που ταυτίστηκαν ιδεολογικά με το κίνημα της Επανάστασης και συνέβαλαν στην αποτίναξη του οθωμανικού ζυγού, αποτέλεσαν την πηγή έμπνευσης για την έκθεση «Αρχαιολατρεία και Φιλελληνισμός. Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου», που παρουσιάζεται στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, στο Μέγαρο Σταθάτου. Πρόκειται για μια σπάνια, πρωτότυπη έκθεση, που περιλαμβάνει σημαντικά ευρωπαϊκά έργα (ελαιογραφίες και γλυπτά) του 19ου αιώνα και του ελληνικού Νεοκλασικισμού σε διάλογο με αρχαία αριστουργήματα, υπό την επιμέλεια της Ιστορικού Τέχνης, Φανής-Μαρίας Τσιγκάκου, και του Καθηγητή Νικολάου Χρ. Σταμπολίδη. Τα εκθέματα προέρχονται από τη Συλλογή Θανάση και Μαρίνας Μαρτίνου, μία μοναδική Φιλελληνική Πινακοθήκη καλλιτεχνικών έργων και αριστουργημάτων κι εκτίθενται για πρώτη φορά στο κοινό - έως τις 5 Απριλίου 2021.

«Το νόημα του εορτασμού και την ανάγκη ν’ αποτελέσει ένα ενωτικό κάλεσμα, αλλά και μία γέφυρα για το μέλλον, αποτυπώνει ιδανικά η «Πρωτοβουλία 1821 - 2021» της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος στην οποία συμμετέχουν 14 κοινωφελή, πολιτιστικά κι επιστημονικά Ιδρύματα της χώρας».

Η Ελληνική Επανάσταση ως πηγή έμπνευσης

Ένα ακόμη μεγαλόπνοο project στον χώρο της σύγχρονης Τέχνης στη χώρα μας έρχεται μέσα από τη σύμπραξη της Βουλής των Ελλήνων και του Οργανισμού Πολιτισμού και Ανάπτυξης ΝΕΟΝ. Οι δύο φορείς συνεργάζονται για την υλοποίηση του Πολιτιστικού Προγράμματος Σύγχρονης Τέχνης 2021, στο πρώην Δημόσιο Καπνεργοστάσιο - Βιβλιοθήκη και Τυπογραφείο της Βουλής, επί της οδού Λένορμαν 218. Στο πλαίσιο αυτής της συνεργασίας, ο χώρος του Καπνεργοστασίου αναμορφώνεται σ’ ένα νέο, μοντέρνο και πολλά υποσχόμενο σημείο πολιτισμού, που κατά το διάστημα Ιουνίου-Δεκεμβρίου 2021 θα φιλοξενήσει την έκθεση σύγχρονης Τέχνης «Πύλη / Portals», σ’ επιμέλεια της Ελίνας Κουντούρη, Διευθύντριας ΝΕΟΝ, και της Madeleine Grynsztejn, Διευθύντριας Pritzker του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης του Σικάγο. Όπως εύστοχα ανέφερε η κ. Κουντούρη κατά την ομιλία της στην επίσημη παρουσίαση του πολιτιστικού προγράμματος, η ιδέα της πύλης, του περάσματος, για την έκθεση γεννήθηκε, στο πλαίσιο του εορτασμού του επετειακού έτους 2021, ως απάντηση στο ερώτημα «πώς ένας πολιτιστικός οργανισμός, που είναι ενσωματωμένος στη σύγχρονη κοινωνία, μπορεί να διεξαγάγει έναν ουσιαστικό διάλογο με τα επιτεύγματα του παρελθόντος».

Περνώντας στο Κέντρο Πολιτισμού Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, οι ιθύνοντες σχεδιάζουν μια σειρά εκδηλώσεων που θέτουν στο επίκεντρό τους την αναζήτηση των διαφορετικών προσώπων του «ήρωα». Από τις ηρωικές μορφές των αρχαίων χρόνων, τους ήρωες της Επανάστασης του ’21 μέχρι και τους αντιήρωες του σύγχρονου κόσμου, το ΚΠΙΣΝ θα επιχειρήσει να εξερευνήσει την εξέλιξη του ηρωικού προτύπου.

Το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών θα συμμετάσχει στον εορτασμό του επετειακού έτους 2021 μ’ έναν κύκλο αφιερωμένο στις προστάτιδες δυνάμεις Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία, με σειρά εκδηλώσεων που θα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, μουσικές συναυλίες, σκηνικές παραγωγές και ομιλίες. Η έναρξη θα γίνει στις 24 Φεβρουαρίου με το φωνητικό σύνολο Μείζον Ensemble και το έργο των Νικόλαου Μάντζαρου και Διονύσιου Σολωμού «Ύμνος εις την Ελευθερίαν».

Το νόημα του εορτασμού και την ανάγκη ν’ αποτελέσει ένα ενωτικό κάλεσμα, αλλά και μία γέφυρα για το μέλλον, αποτυπώνει ιδανικά η «Πρωτοβουλία 1821 - 2021» της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος στην οποία συμμετέχουν 14 κοινωφελή, πολιτιστικά κι επιστημονικά Ιδρύματα της χώρας, μεταξύ των οποίων τα Ίδρυμα Ευγενίδου, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. &Μ. Θεοχαράκη, Κοινωφελές Ίδρυμα Α.Κ. Λασκαρίδη, Ίδρυμα Μποδοσάκη, Ίδρυμα Παιδείας και Ευρωπαϊκού Πολιτισμού και Ίδρυμα Ωνάση. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει ποικίλες δράσεις (συνέδρια, εκθέσεις και μουσικές εκδηλώσεις) στην Ελλάδα και το εξωτερικό, ενώ θα υποστηριχθούν εκπαιδευτικά - ερευνητικά προγράμματα και υποτροφίες.

Ο εορτασμός στη Θεσσαλονίκη

Η συμπρωτεύουσα δίνει δυναμικό «παρών» στο επετειακό έτος 2021 με τους πολιτιστικούς φορείς και τα ιδρύματα να έχουν αρχίσει σιγά σιγά ν’ ανακοινώνουν τα προγράμματά τους. Το MOMus, συμμετέχοντας στον εορτασμό, θα πραγματοποιήσει τον προσεχή Οκτώβριο έκθεση του Frédéric Boissonnas (1858-1946), στο MOMus-Μουσείο Φωτογραφίας Θεσσαλονίκης, στο πλαίσιο της φετινής Photobiennale. Πρόκειται για έναν γαλλοελβετό φωτογράφο που περιηγήθηκε επί περίπου τρεις δεκαετίες στον ελλαδικό χώρο, αφήνοντας μία τεράστια παρακαταθήκη με εικόνες της χώρας μας, από ιστορικά μνημεία και βουκολικά τοπία μέχρι σκηνές από την καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Τέλος, το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης παρουσίασε σε διαδικτυακή συνέντευξη Τύπου τον περασμένο Δεκέμβριο το πλούσιο πρόγραμμα των δράσεών του για το επετειακό έτος, υπό τον γενικό τίτλο «1821: Τιμή και Μνήμη». 

Κεντρική Φωτογραφία: Άποψη από τους μοντέρνα σχεδιασμένους, μίνιμαλ αλλά πολυτελούς αισθητικής χώρους της νέας Εθνικής Πινακοθήκης

ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GLOW ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΥ 2021