Η Μελίνα Μερκούρη, υπήρξε μία εμβληματική και ταυτόχρονα αμφιλεγόμενη προσωπικότητα για όλους τους Έλληνες. Πολέμια της επιστροφής των Μαρμάρων της Ακρόπολης πίσω στην Αθήνα αλλά και σημαντική ηθοποιός. Σύμβολο της γυναικείας φύσης και δυναμικότητας με φεμινιστικές απόψεις, σπάνιες για εκείνη την εποχή. Υπήρξε εξορισμένη την περίοδο της δικτατορίας και στη συνέχεια Υπουργός Πολιτισμού για οκτώ χρόνια.
Για όλους αυτούς και ακόμη περισσότερους λόγους, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού, αποφάσισε να αφιερώσει το έτος 2020 στην μνήμη της καθώς συμπληρώνονται 100 χρόνια από τη γέννησή της και 25 από τον θάνατό της, αφού απεβίωσε σε ηλικία 73 ετών το 1994. Στην ανακοίνωσή του το Υπουργείο τονίζει πως: «Είναι ο ελάχιστος φόρος τιμής στη γυναίκα που χαρακτηρίστηκε «η τελευταία ελληνίδα θεά», αλλά δεν επαναπαύθηκε σε αυτόν τον τίτλο» καθώς σε όλη της τη ζωή έδινε μάχες με ο,τι εκείνη πίστευε πως είναι άδικο χρησιμοποιώντας τη διεθνή της αναγνώριση προς το συμφέρον της Ελλάδας.
Η ίδια ήταν μεγαλωμένη στο κέντρο της Αθήνας, από πολιτική οικογένεια, καθώς ο παππούς της, Σπυρίδων Μερκούρης, διατέλεσε για πολλά χρόνια Δήμαρχος Αθηνών, ενώ ο πατέρας της, Σταμάτης Μερκούρης, υπήρξε για πολλά χρόνια βουλευτής και Υπουργός. Η Μερκούρη από μικρή ηλικία ήξερε ακριβώς τη ήθελε να κάνει, έτσι στα 18 της χρόνια δίνει εξετάσεις και περνάει στη σχολή του Εθνικού Θεάτρου, ενώ έναν χρόνο μετά παντρεύεται τον κατά πολύ μεγαλύτερό της, κτηματία Παναγή Χαροκόπο. Για την συγκεκριμένη στιγμή της ζωής της, η Μελίνα κατηγορήθηκε έντονα για το γεγονός ότι ζούσε μέσα στις ανέσεις και την πολυτέλεια τη στιγμή που ο ελληνικός λαός λιμοκτονούσε και δεν συνεισέφερε στην εθνική αντίσταση την περίοδο της κατοχής. Στην αυτοβιογραφία της, ωστόσο, η ίδια αναφέρει πως το έχει μετανιώσει και είναι από τα πράγματα που θα άλλαζε στη ζωή της.
Ακόμη, τονίζει πως τον πρώτο της γάμο τον έκανε καθαρά και μόνο για να μπορέσει να ξεφύγει από το σπίτι της, ώστε να εξελιχθεί σε μία δυνατή και ανεξάρτητη γυναίκα. Στα τέλη της δεκαετίας του 1940, η Μελίνα θα συναντήσει τον Πύρρο Σπυρομήλιο, με τον οποίο υπήρξαν ζευγάρι για εφτά ολόκληρα χρόνια. Όπως πολλοί αναφέρουν, υπήρξε αρκετά μεγάλος έρωτάς της, φυσικά πριν συναντήσει τον Ντασέν.
Αναμφισβήτητα, το μεγαλύτερο κεφάλαιο στη ζωή της ήταν ο τελευταίος σύζυγός της, Ζυλ Ντασέν. Ο ίδιος, ήδη αναγνωρισμένος σκηνοθέτης σε ανεξάρτητες αμερικάνικες παραγωγές, ερωτεύεται παράφορα τη Μελίνα και την παντρεύεται το 1966 στη Λωζάνη. Μαζί θα δημιουργήσουν σημαντικές ταινίες και θα μας χαρίσουν συγκλονιστικές ερμηνείες.
Στη σκηνή θα ανέβει για πρώτη φορά το 1944, στο Θέατρο Βρετάνια και παράλληλα, γίνονται sold out οι παραστάσεις της στην Αθήνα. Το 1951 πρωταγωνιστεί στη γαλλική θεατρική σκηνή και από τότε η καριέρα της εκτοξεύεται. Έρχονται επιτυχημένες παραστάσεις στο Παρίσι και τη Νέα Υόρκη. Η διεθνής αναγνώριση δεν αργεί και στον κινηματογράφο που της χάρισε αρκετά βραβεία, με κορυφαίο αυτό της πρώτης γυναικείας ερμηνείας του Φεστιβάλ των Καννών, καθώς επίσης και μία υποψηφιότητα για Όσκαρ για το Never on Sunday, όπου και έχασε απ' την Ελίζαμπεθ Τέιλορ το 1960. Επίσης, βραβεύτηκε με το ιταλικό βραβείο Donatello για την ερμηνεία της στο Τοπ Καπί το 1965. Υπήρξε τρεις φορές υποψήφια για Χρυσές Σφαίρες και δύο φορές υποψήφια στα βραβεία BAFTA.
Αξιοσημείωτη είναι, όμως, και η πολιτική της πορεία, ξεκινώντας με τον πόλεμο που άνοιξε ανοιχτά κατά της Χούντας κατά τη διάρκεια της επταετίας (1967-1974) χρησιμοποιώντας τη φήμη που είχε αποκτήσει. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να της αφαιρεθεί η ελληνική υπηκοότητα. Έδωσε αρκετές συναυλίες και διοργάνωσε αρκετά μεγάλο αριθμό πορειών αντιδικτατορικού χαρακτήρα. Συναντήθηκε με πολιτικούς αλλά και με πνευματικές προσωπικότητες παγκοσμίου κύρους, με σκοπό να τους ευαισθητοποιήσει.
Με την πτώση της Δικτατορίας επιστρέφει στην Ελλάδα και πορεύεται πολιτικά στο πλάι του Ανδρέα Παπανδρέου, εκλέγεται πρώτη φορά βουλευτής το 1977 και κατά τα χρονικά διαστήματα 1981-1989 και 1993-1994, υπήρξε Υπουργός Πολιτισμού. Εκείνη την περίοδο, η ίδια πολέμησε σθεναρά για την επιστροφή των Μαρμάρων της Ακρόπολης, που αφαιρέθηκαν από τον Λόρδο Έλγιν, τα οποία βρίσκονται μέχρι και σήμερα στις προθήκες του Βρετανικού Μουσείου. Δημιούργησε τον θεσμό των δημοτικών περιφερειακών θεάτρων, γνωστά σε εμάς ως ΔΗ.ΠΕ.ΘΕ. με κύριο στόχο την πολιτιστική ανάπτυξη της ελληνικής περιφέρειας, αλλά και τον θεσμό των Πολιτιστικών Πρωτευουσών της Ευρώπης, που ισχύει μέχρι και σήμερα, με πρώτη την Αθήνα το 1985.
Τέλος, είναι σημαντικό να αναφερθεί πως προς τιμήν της δίνονται σήμερα βραβεία για όλα αυτά που προσέφερε στον πολιτισμό σε παγκόσμιο επίπεδο. Αρχικά, το βραβείο «Μελίνα Μερκούρη» που ανακοινώθηκε το 2010 από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τον πρόεδρό της, τον Ζοζέ Μανουέλ Μπαρόζο, και δίνεται μαζί με ένα μεγάλο χρηματικό ποσό στην εκάστοτε Πολιτιστική Πρωτεύουσα. Ακόμη, το θεατρικό βραβείο «Μελίνα Μερκούρη», που απονέμεται ετησίως για την καλύτερη ερμηνεία νέας γυναίκας ηθοποιού κατά την προηγούμενη θεατρική περίοδο. Και κλείνοντας, το βραβείο που έχει ορισθεί από την UNESCO ως βραβείο πολιτιστικής προσφοράς σε συνεργασία με το Ελληνικό Υπουργείο Πολιτισμού.
Αυτά είναι μόνο κάποια από όλα εκείνα που μπορεί να πει κανείς για την Μελίνα Μερκούρη. Μαχήτρια, ταλαντούχα και πάνω από όλα μια ανεξάρτητη προσωπικότητα, που έγινε παράδειγμα προς μίμηση για πολλές γυναίκες εκείνης της εποχής -και όχι μόνο. Μπορεί για πολλούς αποτελεί ένα αμφιλεγόμενο πρόσωπο, ωστόσο κανείς δεν μπορεί να παραβλέψει το μύθο γύρω από το όνομά της.
Το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού έδωσε την ευκαιρία στις νεότερες γενιές να γνωρίσουν αυτή τη μοναδική προσωπικότητα, που όμοιά της δεν υπήρξε μέχρι σήμερα...
Πηγές: Αυτοβιογραφία "Γεννήθηκα Ελληνίδα", Επίσημη Ανακοίνωση του Υπουργείου Πολιτισμού
