Τα social media αποκτούν μέρα με τη μέρα όλο και μεγαλύτερη δύναμη. Μοιάζουν πανίσχυρα, δικάζουν και καταδικάζουν ανθρώπους, κρίνουν προσωπικότητες, βγάζουν τα δικά τους πορίσματα και -τελικώς- αποφασίζουν για τις ζωές των άλλων. Το βιώσαμε στη διάρκεια της δικαστικής διαμάχης του Johnny Depp με την Amber Heard, αλλά και στις περιπτώσεις πολλών celebrities που -δικαίως τις περισσότερες φορές- βρέθηκαν αντιμέτωποι με τις αποτρόπαιες πράξεις τους, αλλά «δικάστηκαν» δύο -και πολλές περισσότερες- φορές. Μία στα δικαστήρια κι αμέτρητες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Η cancel culture ξεκίνησε από τις ΗΠΑ και σταδιακά, επεκτάθηκε σε όλο τον κόσμο, είναι όμως αυτή η λύση; Είμαστε εμείς αυτοί που θα κρίνουμε άλλες ανθρώπινες ψυχές, ό,τι κι έχουν κάνει;

Το σκοτάδι δεν είναι ποτέ η λύση!

Σύγχρονοι δικαστές και τιμωροί

Η αλήθεια είναι πως στην εποχή των social media τίποτα δε μένει κρυφό. Τα πάντα διογκώνονται και κάπως έτσι, ακολουθεί η διαστρέβλωση και στο τέλος, η ψεύτικη πραγματικότητα. Ο κόσμος βιάζεται να κρίνει και να δείξει το πιο σκληρό του πρόσωπο, καθώς, όπως είναι -πια- γνωστό πίσω από το πληκτρολόγιο, είναι πάρα πολύ εύκολο το να κατηγορήσεις κάποιον άλλο άνθρωπο και να τον κάνεις «cancelled». Η κουλτούρα της ακύρωσης ή αλλιώς cancel culture, ξεκίνησε αρχικά από τις ΗΠΑ, ως εργαλείο των ανθρώπων που ανήκαν στις περιθωριοποιημένες κοινότητες. Ουσιαστικά, ήταν ο δικός τους τρόπος για να υψώσουν το ανάστημά τους απέναντι από τους -θεωρητικά- πιο ισχυρούς ανθρώπους, που είχαν μεγαλύτερη επιρροή. Προσπαθούσαν να διεκδικήσουν και να παλέψουν για τα δικαιώματά τους, ωστόσο, αυτό που βιώνουμε σήμερα είναι κάτι τελείως διαφορετικό.

Το φαινόμενο αυτό έχει πάρει ακραίες διαστάσεις και τα αποτελέσματα είναι ολέθρια. Τα social media κατακλύζονται καθημερινά από σύγχρονους «δικαστές» που καταδικάζουν ανθρώπους, χωρίς να γνωρίζουν ακριβώς την πλήρη αλήθεια. Χωρίς να έχουν εικόνα για το τι ακριβώς συνέβη, αλλά ακόμη και να είχαν, για ποιο λόγο θεωρούνται ικανοί να κρίνουν τους άλλους; Μήπως απλά η cancel culture μας δίνει τη δυνατότητα να εξαντλήσουμε όλο το μίσος και την οργή μας; Μήπως απλά αισθανόμαστε την ανάγκη να μειώσουμε άλλους χαρακτήρες, ό,τι κι αν θεωρούμε ότι έχουν κάνει, τόσο εύκολα κι απλά; Στην περίπτωση του Johnny Depp και της Amber Heard, η κοινή γνώμη βιάστηκε -αρχικά- να πάρει θέση απέναντι από τον ηθοποιό. Το αποτέλεσμα; Έκλεισαν σχεδόν όλες οι πόρτες κι αποδεσμεύτηκε πρόωρα από τους Pirates of the Caribbean. Όλοι ήταν εναντίον του και κανείς δεν έδειξε διάθεση να τον ακούσει. Μετά όμως όλα άλλαξαν. Οι μαρτυρίες, οι καταθέσεις και τα στοιχεία που παρουσιάστηκαν στη δίκη άλλαξαν τα δεδομένα, όμως, κανείς δεν μπορεί να δώσει στην πραγματικότητα στον Depp όλα όσα έχασε τα τελευταία χρόνια. Κανείς δεν έχει τη δύναμη να σβήσει όσα έγιναν, ακόμη κι αν εκ των υστέρων ήρθε η δικαίωση, μέσα από το δικαστήριο. Είναι ένα μόνο παράδειγμα, αλλά υπάρχουν πραγματικά κι άλλα πολλά.

Θα μάθουμε από τα λάθη μας;

«Η cancel culture θέλει να καταστρέψει κι όχι να γιατρέψει. Να τιμωρήσει κι όχι να συγχωρήσει». Τα λόγια αυτά, ανήκουν στην γνωστή ψυχολόγο, Pamela B. Paresky, που προσπαθεί να εξηγήσει πως ο ρόλος ο δικός μας, των απλών ανθρώπων, των χρηστών των social media δεν είναι αυτός του τιμωρού και του σκληρού κριτή. Όπως το δικαστήριο, δε λειτουργεί τιμωρητικά, αλλά αποδίδει δικαιοσύνη, έτσι κι εμείς οφείλουμε να λειτουργούμε ανάλογα. Ένας άνθρωπος που κατηγορείται για συγκεκριμένα πράγματα που έχει κάνει σε διάφορα στάδια της ζωής του -ακόμη κι οι celebrities- προφανώς και θα πρέπει να τεθεί αντιμέτωπος με τις πράξεις του και να πληρώσει το τίμημα, αλλά αυτό δε σημαίνει πως θα πρέπει να χάσει τη ζωή του μέσα από τα χέρια του. Δε σημαίνει πως θα πρέπει να του αφαιρεθούν όλα όσα κατέκτησε και σίγουρα, δεν μπορεί να κριθεί από την κοινή γνώμη και να καταδικαστεί μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. 

Σε μία περίοδο της ζωής μας που είναι πραγματικά δύσκολη, σε μία χρονική στιγμή που κυριαρχούν μόνο αρνητικά συναισθήματα, ας προσπαθήσουμε να πούμε ένα μεγάλο «όχι» στο σκοτάδι, γιατί αυτό μόνο σε χειρότερες καταστάσεις μπορεί να μας οδηγήσει. Γιατί σήμερα μπορεί να κρίνουμε εύκολα έναν ηθοποιό, έναν τραγουδιστή, έναν σκηνοθέτη ή οτιδήποτε άλλο, αλλά αύριο μπορεί να είναι ένας δικός μας άνθρωπος, αυτός που θα παλεύει για να εξηγήσει τη δική του αλήθεια κι ίσως δε θα μπορεί, γιατί κάποιοι άλλοι θα έχουν βιαστεί να αποφασίσουν γι' αυτόν. Αντί να «σταυρώνουμε» βιαστικά χαρακτήρες και προσωπικότητες, μπορούμε απλά να κατανοήσουμε πως δε χρειάζεται να τους δίνουμε τόση δύναμη. Ένας άνθρωπος που ενσαρκώνει ένα ρόλο, ένας τραγουδιστής, ένας καλλιτέχνης δεν αποτελεί παράλληλα και πρότυπο. Δεν είναι μία ανώτερη οντότητα που δεν κάνει λάθη. Και σίγουρα, κανείς από εμάς δεν είναι δικαστής για να αποφασίζει και να κρίνει το μέλλον. Τελικά η cancel culture είναι η λύση ή μήπως, είναι η συνέχεια του προβλήματος;