Ζούμε σε μια κοινωνία που θεωρεί ότι η σκληρή και αδιάκοπη εργασία είναι εκείνη που πρέπει να αμείβεται και φυσικά είναι αυτή που ισοδυναμεί με την επιτυχία, την ευτυχία και την «ολοκλήρωσή» μας ως άτομα. Εξετάζοντας όμως τα σύγχρονα επαγγελματικά πρότυπα, και επιθυμώντας να εμβαθύνουμε στο θέμα της - ξεπερασμένης θα λέγαμε πλέον - workaholic πραγματικότητας, ζητήσαμε από τον ψυχίατρο και ψυχοθεραπευτή, Παναγιώτη Κουφίδη να μας αναλύσει το κόστος που μπορεί να έχει σε εμάς τους ίδιους η εκπλήρωση πολλαπλών ρόλων, να μας βοηθήσει να καταπολεμήσουμε ένα ενδεχόμενο burn-out, αλλά και να μεταμορφωθούμε στην καλύτερη εκδοχή του εαυτού μας. 

Η ένοχη νοοτροπία 

Όπως επισημαίνει ο Παναγιώτης Κουφίδης, «έχουμε υιοθετήσει τη νοοτροπία πως πρέπει να είμαστε πάντα απασχολημένοι με κάτι, αλλιώς κινδυνεύουμε να μας χαρακτηρίσουν ως τεμπέληδες. Η στασιμότητα και η επανάπαυση είναι ασυγχώρητες, τα διαλείμματα λιγοστά και η ικανοποίηση μόνο προσωρινή. Ο βαθμός με τον οποίο η παραγωγικότητα κυριαρχεί στη ζωή μας, επηρεάζει όλη την καθημερινότητά μας. Και μετά έρχονται οι τύψεις και η ενοχή.»

Αν δεν είμαστε αποδοτικοί, νιώθουμε πως υστερούμε κι αναρωτιόμαστε: Πώς τολμάμε, πώς το επιτρέψαμε; Έχουμε μάθει ότι η πίεση φέρνει απόδοση και αποτέλεσμα (έτσι ρητά κι αδιαπραγμάτευτα). Μα πώς να είμαστε παραγωγικοί όταν νιώθουμε εξαντλημένοι σωματικά και ψυχικά;

Η πίεση για συνεχή επιτυχία, οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στους γρήγορους ρυθμούς της καθημερινότητας και τη γενικότερη επιβράβευση της παραγωγικότητας από την κοινωνία. Έτσι, σταδιακά επιβάλλουμε και οι ίδιοι στους εαυτούς μας τη φιλοσοφία σύμφωνα με την οποία όσα περισσότερα διεκπεραιώνουμε μέσα σε μία ημέρα, τόσο ευτυχέστεροι θα καταλήξουμε. Πρέπει να είμαστε multitaskers.

Το παραγωγικό άγχος και η διαφοροποίηση των όρων 

Παρόλα αυτά όπως μας εξηγεί ο ίδιος, καλό θα ήταν διαφοροποιήσουμε κάποιους όρους. «Το "παραγωγικό άγχος" είναι αυτό που μας κινητοποιεί, μας δίνει την ώθηση να επιδιώξουμε και να κατακτήσουμε τους στόχους μας, χωρίς τον φόβο της ανεπίτρεπτης αποτυχίας. Μας βοηθά να βγούμε από την "ασφαλή μας ζώνη" και να εστιάσουμε με πραγματικό ενδιαφέρον και προσπάθεια στις ενέργειές μας και τελικώς να επιτύχουμε τα καλύτερα δυνατά αποτελέσματα.» 

Από την άλλη πλευρά επισημαίνει ότι το «άγχος της παραγωγικότητας» είναι, η εμμονή μας με ένα άριστο αποτέλεσμα,η απαίτηση για διαρκώς μεγαλύτερη παραγωγή,που αυξάνει τα επίπεδα άγχους,χωρίς να υπάρχει δυνατότητα εκτόνωσης και αποφόρτισης. Αποτέλεσμα είναι να μη μπορούμε να νιώσουμε ουδεμία χαρά και ικανοποίηση. Σταδιακά, παγιδευόμαστε σε έναν φαύλο κύκλο, ζητώντας όλο και περισσότερα αποτελέσματα για να νιώσουμε επαρκείς και χρήσιμοι. 

Αυτή η αδιάκοπη και αυτοκαταστροφική διαδικασία οδηγεί σε ανασφάλεια, μειωμένη αυτοπεποίθηση και αυτοεκτίμηση και ακολουθούν σοβαρότερες καταστάσεις όπως το burn-out (επαγγελματική εξουθένωση), οι κρίσεις πανικού, η ΓΑΔ (γενικευμένη αγχώδης διαταραχή), η μελαγχολία και η κατάθλιψη. Υπάρχουν διαστήματα όπου το άγχος είναι υπερβολικό και διαρκές, με αποτέλεσμα να δυσκολευόμαστε να το ελέγξουμε και επηρεάζει σημαντικά την ποιότητα ζωής μας. Η λειτουργικότητά μας επίσης μπορεί να φθίνει τόσο σε κοινωνικό αλλά και επαγγελματικό επίπεδο. 

Τότε είναι η στιγμή να αναζητήσουμε τη βοήθεια ενός ειδικού ψυχικής υγείας! 

Ποια είναι τα συμπτώματα που θα πρέπει μας θορυβήσουν; 

• επίμονη ανησυχία σε τομείς που δεν είναι ανάλογοι με την σοβαρότητα των γεγονότων
• υπερβολική σκέψη για σχέδια και λύσεις και ανάλυση όλων των πιθανών αποτελέσματων της κάθε περίστασης
• αντίληψη των καταστάσεων και των γεγονότων ως απειλητικά, ακόμη και όταν δεν είναι
• δυσκολία διαχείρισης της αβεβαιότητας
• αναποφασιστικότητα και φοβία λήψης λανθασμένων αποφάσεων
• αδυναμία χαλάρωσης, αίσθηση ανησυχίας - υπερέντασης
• δυσκολία συγκέντρωσης - προσοχής Επίσης σωματικά ενοχλήματα όπως:
• κόπωση
• δυσκολία στον ύπνο
• μυϊκή ένταση ή μυϊκοί πόνοι
• τρέμουλο, αίσθημα παλμών
• νευρικότητα - ευερεθιστότητα
• εφίδρωση
• Ναυτία και γαστρεντερικές διαταραχές

Με τη βοήθεια του ειδικού και μέσω της ψυχοθεραπείας με ή χωρίς την φαρμακευτική αγωγή, θα μάθουμε να αξιολογούμε τη σοβαρότητα κάθε κατάστασης, να χειριζόμαστε ικανοποιητικά τα ενοχλητικά συμπτώματα και τελικά να κερδίσουμε την ποιότητα της ζωής μας και πάλι.

Συνοψίζοντας, ο ψυχίατρος και ψυχοθεραπευτής μας προτείνει ν' αναλογιστούμε ότι η ανθρώπινη αξία δεν θα πρέπει να ορίζεται με διαγράμματα επίδοσης, επαίνους και βραβεία. Η πρόοδος και οι κατακτήσεις του κάθε ανθρώπου είναι προσωπική υπόθεση του καθενός και ο ανταγωνισμός θα πρέπει πάντοτε να λειτουργεί σε υγιή βαθμό και σε πλαίσιο ώστε να «κινητοποιεί» την κοινωνία. Αλλιώς, τα αποτελέσματα είναι εμφανή: Άτομα εξαντλημένα με αδυναμία να βιώσουν οποιαδήποτε ικανοποίηση και χαρά.

Η επιτυχία και η «ολοκλήρωσή» μας είναι πολλά περισσότερα από το περιεχόμενο των βιογραφικών μας. Αν δεν μπορούμε έστω για μία στιγμή να κάνουμε μια παύση, να ανασάνουμε και να νιώσουμε ικανοποιημένοι, κάνοντας έναν απολογισμό με όσα ήδη έχουμε κατακτήσει, τότε αυτός ο κόσμος μας έχει κάνει μεγάλη ζημιά.

Bio

O Κουφίδης Β. Παναγιώτης είναι απόφοιτος του Αμερικανικού Κολλεγίου Ανατόλια και του Comenius University Bratislava, στη Slovakia (διπλωματική εργασία στη Νόσο Alzheimer και συναφείς γνωστικές διαταραχές). Κατά την ειδικότητά του, ολοκλήρωσε τη θητεία του σε διάφορα νοσοκομεία όπως τα Μαμάτσειο ΓΝ Κοζάνης, Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσ/νίκης (Δ’ Οξέα), ΓΝ Αχέπα (Α’ Νευρολογική Κλινική), ΓΝ Παπανικολάου (Ψυχιατρικό τμήμα), καθώς και σε Κέντρα Ψυχικής Υγείας (ΚΨΥ ΒΔ Τομέα-Συκιές, ΚΨΥ Κεντρικού Τομέα - Πλατεία Δημοκρατίας). Έχει παρακολουθήσει σεμινάρια και την εφαρμογή ΒΕΔΨ (Βραχεία Εντατική Δυναμική Ψυχοθεραπεία). Επίσης, είναι Πιστοποιημένος Θεραπευτής ΓΑΨ (Γνωστική-Αναλυτική Ψυχοθεραπεία), καθώς και Πιστοποιημένος Θεραπευτής στην εφαρμογή Ιατρικού Βελονισμού. 

Info: Ψυχίατρος-Ψυχοθεραπευτής, Διεύθυνση: Μητροπολίτου Γενναδίου 10, Θεσσαλονίκη, Τηλ.: 2310238370

Email: koupamd@gmail.com