Η Παγκόσμια Ημέρα Γυναικών και Κοριτσιών στην Επιστήμη, γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 11 Φεβρουαρίου, και αναδεικνύει τη σημασία της ισότιμης συμμετοχής των γυναικών στους τομείς των επιστημών, της τεχνολογίας, της μηχανικής και των μαθηματικών. Θεσπίστηκε από τα Ηνωμένα Έθνη το 2015, με στόχο να ενθαρρύνει περισσότερες γυναίκες να ακολουθήσουν επιστημονικές καριέρες, συμβάλλοντας στην πρόοδο και την καινοτομία. Η σημερινή ημέρα αποτελεί υπενθύμιση της ανάγκης για ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση, την έρευνα και την επαγγελματική ανέλιξη, και κυρίως της σημασίας της ισότιμης παρουσίας των δύο φύλων σε κάθε τομέα.
Γυναίκες - σύμβολα που άφησαν ανεξίτηλο το σημάδι τους στην επιστήμη, επηρεάζοντας καθοριστικά την πρόοδο της ανθρωπότητας
Υπατία (370-415 μ.Χ.) – Μαθηματικά & Αστρονομία
Η Υπατία ήταν μια από τις πρώτες και πιο διακεκριμένες γυναίκες μαθηματικούς και φιλοσόφους της αρχαιότητας. Έζησε στην Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου και διακρίθηκε στη διδασκαλία των μαθηματικών, της γεωμετρίας και της αστρονομίας. Έγραψε σχόλια πάνω στα έργα του Πτολεμαίου και του Ευκλείδη, συμβάλλοντας στην κατανόηση της γεωμετρίας και της αστρονομίας, ενώ θεωρείται ότι ανέπτυξε μηχανισμούς μέτρησης των ουράνιων σωμάτων.
Marie Curie (1867-1934) – Φυσική & Χημεία
Η Marie Curie ήταν πρωτοπόρος στη μελέτη της ραδιενέργειας και η πρώτη γυναίκα που τιμήθηκε με το Βραβείο Νόμπελ. Στην έρευνά της ανακάλυψε δύο νέα ραδιενεργά στοιχεία, το πολώνιο και το ράδιο. Το έργο της άνοιξε τον δρόμο για τις σύγχρονες θεραπείες κατά του καρκίνου, καθώς η ραδιενέργεια χρησιμοποιήθηκε για την καταπολέμηση των όγκων. Η Curie έγινε η πρώτη επιστήμονας που έλαβε δύο Βραβεία Νόμπελ σε διαφορετικούς επιστημονικούς κλάδους (Φυσική και Χημεία), ενώ η συνεισφορά της στην επιστήμη συνεχίζει να έχει τεράστια επιρροή.
Rosalind Franklin(1920-1958) – Βιολογία & Χημεία
Η Rosalind Franklin έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην ανακάλυψη της δομής του DNA. Μέσω της χρήσης κρυσταλλογραφίας ακτίνων Χ, παρήγαγε την περίφημη Φωτογραφία 51, που έδειχνε για πρώτη φορά την ελικοειδή δομή του DNA. Η έρευνά της αποτέλεσε τη βάση για το έργο των James Watson and Francis Crick, οι οποίοι χρησιμοποίησαν τα ευρήματά της για να προτείνουν το μοντέλο της διπλής έλικας. Σήμερα, η Rosalind αναγνωρίζεται ως μια από τις πιο σημαντικές προσωπικότητες στη μοριακή βιολογία, με τεράστιο αντίκτυπο στη γενετική έρευνα.
Annie Easley (1933-2011) - Μαθηματικά
Υπήρξε μια πρωτοπόρος επιστήμονας υπολογιστών, μαθηματικός και επιστήμονας πυραυλικής τεχνολογίας, που εργάστηκε για τη NASA και τον προκάτοχό της, το Lewis Research Center. Η συμβολή της στο πρόγραμμα Centaur βοήθησε στην ανάπτυξη τεχνολογιών που επέτρεψαν την εξερεύνηση του διαστήματος, ενώ η ίδια αποτέλεσε πρότυπο για γυναίκες και μειονότητες στον χώρο του STEM. Εκτός από τη δουλειά της στη μηχανική και την επιστήμη των υπολογιστών, υπήρξε ενεργή υπέρμαχος της διαφορετικότητας και των ίσων δικαιωμάτων, βοηθώντας συναδέλφους της να ξεπεράσουν εμπόδια που σχετίζονταν με τις διακρίσεις λόγω φύλου ή φυλής. Το έργο της άνοιξε τον δρόμο για πολλές μελλοντικές γενιές επιστημόνων και μηχανικών.
Οι γυναίκες επιστήμονες συνεχίζουν να διαμορφώνουν το μέλλον της επιστήμης, συμβάλλοντας σε επαναστατικές ανακαλύψεις και καινοτομίες που αλλάζουν τον κόσμο!
Jennifer Doudna – Βιοχημεία & Γενετική Μηχανική
Η Jennifer Doudna είναι μία από τις σημαντικότερες προσωπικότητες στη σύγχρονη βιοχημεία και γενετική μηχανική. Μαζί με τη Emmanuelle Charpentier, ανέπτυξε την τεχνολογία CRISPR-Cas9, μια από τις πιο επαναστατικές τεχνικές γενετικής επεξεργασίας. Πρόκειται για ένα μοριακό «ψαλίδι» που επιτρέπει στους επιστήμονες να κόψουν και να τροποποιήσουν το DNA με εξαιρετική ακρίβεια. Αυτή η τεχνολογία έχει φέρει επανάσταση στη γενετική, καθώς προσφέρει τη δυνατότητα θεραπείας κληρονομικών ασθενειών, όπως η δρεπανοκυτταρική αναιμία και η κυστική ίνωση. Το 2020, η Doudna τιμήθηκε με το Νόμπελ Χημείας για το έργο της, κάνοντας την CRISPR-Cas9 μια από τις σημαντικότερες καινοτομίες του 21ου αιώνα.
Katie Bouman – Αστροφυσική & Πληροφορική
Η Katie Bouman έγινε διεθνώς γνωστή το 2019, όταν ηγήθηκε της ομάδας που δημιούργησε τον αλγόριθμο που επέτρεψε την πρώτη απεικόνιση μιας μαύρης τρύπας. Η εικόνα αυτή, που παρουσιάστηκε από το Event Horizon Telescope, αποτελεί ένα από τα πιο εμβληματικά επιτεύγματα της σύγχρονης αστροφυσικής. Η Bouman ειδικεύεται στην επεξεργασία εικόνας και την τεχνητή νοημοσύνη. Ο αλγόριθμός της επέτρεψε την ανασύνθεση των δεδομένων που συλλέχθηκαν από ραδιοτηλεσκόπια σε όλο τον κόσμο, δημιουργώντας μια εικόνα της μαύρης τρύπας στον γαλαξία M87. Το επίτευγμά της απέδειξε τη δύναμη της διεπιστημονικής συνεργασίας μεταξύ αστροφυσικής, πληροφορικής και μηχανικής όρασης.
Tu Youyou – Ιατρική & Φαρμακολογία
Η Κινέζα επιστήμονας Tu Youyou με εξειδίκευση στη φαρμακολογία, βραβεύτηκε με το Νόμπελ Ιατρικής το 2015 για την ανακάλυψη της αρτεμισινίνης, ενός από τα πιο αποτελεσματικά φάρμακα για την καταπολέμηση της ελονοσίας. Η έρευνά της βασίστηκε σε αρχαία κινεζικά ιατρικά κείμενα, τα οποία ανέφεραν ότι ένα συγκεκριμένο βότανο χρησιμοποιούνταν για τη θεραπεία εμπύρετων ασθενειών. Μέσα από εκτενείς μελέτες και πειράματα, η Tu Youyou απομόνωσε την αρτεμισινίνη, η οποία αποδείχθηκε εξαιρετικά αποτελεσματική στη θεραπεία της νόσου. Το έργο της έχει σώσει εκατομμύρια ζωές, ιδίως σε αναπτυσσόμενες χώρες όπου η ελονοσία παραμένει μια από τις πιο θανατηφόρες ασθένειες.
María Teresa Ruiz – Αστρονομία
Η Χιλιανή αστρονόμος María Teresa Ruiz είναι μια από τις πιο διακεκριμένες επιστήμονες στη Λατινική Αμερική. Το σημαντικότερο επίτευγμά της ήταν η ανακάλυψη του πρώτου καφέ νάνου, ενός ουράνιου σώματος που βρίσκεται μεταξύ ενός πλανήτη και ενός άστρου. Οι καφέ νάνοι είναι δύσκολο να εντοπιστούν, καθώς δεν εκπέμπουν αρκετό φως για να θεωρηθούν κανονικά αστέρια. Η ανακάλυψη της Ruiz έφερε επανάσταση στην κατανόηση της εξέλιξης των άστρων και της φύσης των πλανητικών συστημάτων. Το έργο της έχει συμβάλει στη μελέτη των εξωπλανητών και της δυναμικής των γαλαξιών.
Main Image Credits: Divulgação JC Concursos
