Ανω-θρώσκω, Eβδομάδα A'. Πώς να κοιτώ ψηλά όταν αποφασίζεται ερήμην μου να βαδίσω σε μη αναγνωρίσιμα μονοπάτια; 

Είμαστε όλοι σαστισμένοι, θυμωμένοι, αμήχανοι, θλιμμένοι, αφημένοι σε όλο το εύρος των φυσιολογικών και ανθρώπινων συναισθημάτων που ακολουθούν μια ξαφνική απώλεια. Βίαια μας στερείται η κανονικότητα και μόνη δυνατότητα αντίδρασης είναι να κρατάμε την αναπνοή μας μέχρι νεωτέρας. Με δεμένα τα χέρια και κλειστή την πόρτα, όσες φορές και αν ακούσουμε να γυρίζει το κλειδί στην κλειδαριά μας κάποιος απ' έξω «ειδικός ή πολιτικός», έχουμε πάντα ένα ισχυρότατο όπλο, ανίκητο, αδιαπραγμάτευτα δικό μας, ελεύθερο, πλατύ, φωτεινό και αναπόδραστο. Τη συνειδητότητα, τη σκέψη, τη βούληση και τελικά την απόφαση που θα είναι δική μας και θα έχουμε και όλη της την ευθύνη.

Είμαστε λοιπόν εμείς οι συνειδητοί, ελεύθεροι και αυστηρά υπόλογοι στον εαυτό μας ενήλικες, αρμόδιοι να αποφασίσουμε πώς θα διαχειριστούμε το στυγνό και πρωτόγνωρο «τώρα» μας.

Σε όποια επιλογή συμπεριφοράς, αυτό που στην πραγματικότητα μας οδηγεί είναι τα δύο μοναδικά εσωτερικά μας κίνητρα, ο φόβος και η ελπίδα. Μπορούμε να αναγνωρίσουμε τον φόβο ως το εσωτερικό κίνητρο που ουσιαστικά ενεργοποίησε τη συμπεριφορά μας, όταν κάνουμε επιλογές «για να μην». Αντίστοιχα, αναγνωρίζουμε ότι μια επιλογή μας κινητοποιείται εσωτερικά από ελπίδα, όταν κάνουμε πράγματα «για να».

Σήμερα, λειτουργώντας κινούμενος από φόβο, «για να μην», κάνω ότι περνά απ το χέρι μου για να μη μου διαφύγει καμία πληροφορία, να μη μολυνθώ, να μην αρρωστήσω, να μη μείνει άδειο το ψυγείο μου, να μη μείνω από προμήθειες, να μη χάσω τη δουλειά μου, να μην απομονωθώ κοινωνικά, να μη μείνω από βενζίνη, να μην αφήσω εκκρεμότητες στις μέχρι τώρα υποχρεώσεις μου.

Στο μοτίβο αυτό:

• ενημερώνομαι από τα μέσα σε όλη τη διάρκεια της ημέρας τακτικά
• περνώ πολλές ώρες σε οθόνη κινητού, υπολογιστή ή τηλεόρασης
• αναλογίζομαι τι μπορώ να κάνω για να μη βρεθώ εγώ ή κάποιος αγαπημένος μου στο φορείο του ασθενοφόρου που προβάλλεται συχνά
• ανακυκλώνω τις τρομαχτικές πληροφορίες με οικείους μου μέσω κοινωνικών δικτύων
• ψωνίζω παραπάνω προμήθειες και φάρμακα από όσα χρειάζομαι
• εργάζομαι καταναγκαστικά, βιαστικά και διεκπεραιωτικά
• δεν έχω διάθεση να ασχοληθώ με δραστηριότητες που ομόρφαιναν τον ελεύθερό μου χρόνο μέχρι πρόσφατα
• γίνομαι ερειστικός με τους επιπόλαιους γονείς ή μεγαλύτερους σε ηλικία συγγενείς μου που, αν και ανήκουν στην ομάδα υψηλού κινδύνου, επιμένουν να περνούν το κατώφλι του σπιτιού τους
• παραμελώ την εμφάνιση και τη φυσική μου φροντίδα
• ανακουφίζομαι από συνήθειες που μέχρι πρόσφατα πάλευα να ελέγξω, όπως το κάπνισμα, το αλκοόλ, οι μεγάλες ποσότητες ή οι μη ωφέλιμες για εμένα ποιότητες φαγητού
• απορυθμίζω τη ρουτίνα του ύπνου μου μια και τώρα οι προτεραιότητες μου έχουν αλλάξει
• ταυτίζω την αυτό-βελτίωση με τον αυτό-περιορισμό και την επιβίωση

Ωστόσο, η επιλογή εσωτερικού κινήτρου αντανακλά στην έκβαση των επιλογών μου. Και η επιλογή του φόβου ως οδηγό, εγγυάται πολύ μέτρια ή και αρνητική έκβαση σε ό,τι κάνω. Ναι, φυσικά θα φροντίσουμε για το καλύτερο, θα σταθούμε υπεύθυνα, θα προνοήσουμε και θα ανταποκριθούμε σε όποια μέτρα έχει το μονοπάτι αυτό. Όχι όμως με οδηγό τον φόβο, διότι αυτός μόνο να μας αποπροσανατολίσει και να μας αποδυναμώσει μπορεί. Θα επιλέξουμε την ελπίδα, θα της δώσουμε το τιμόνι κι εκείνη ξέρει να μας οδηγήσει αποτελεσματικά και ωφέλιμα.

Σήμερα, λειτουργώντας με οδηγό την ελπίδα, «για να», κάνω ό,τι περνά από το χέρι μου ώστε να ενημερώνομαι έγκυρα, να παίρνω μέτρα προστασίας, να παραμένω υγιής, να έχω τα απαραίτητα στο ψυγείο, στο ντουλάπι και στο φαρμακείο μου, να κρατώ επαφή με τη δουλειά μου, να επικοινωνώ με τους αγαπημένους μου, να διασφαλίζω την καθημερινή μου άνετη διαβίωση, να διεκπεραιώνω και να διεκδικώ όσα με ενδιαφέρουν.

Στο μοτίβο αυτό:

• ενημερώνομαι από τα μέσα μια φορά την ημέρα, ιδανικά την ίδια ώρα καθημερινά
• περνώ τις λιγότερες δυνατόν ώρες μπροστά σε οθόνη ώστε να μου μένουν ωφέλιμες ώρες να γίνω δημιουργικός
• όταν χρειαστεί να βγω από το σπίτι μου παίρνω όλα τα απαραίτητα μέτρα
• φροντίζω για την καθαριότητα του χώρου μου σε τακτική παγιωμένη βάση ώστε να γίνει σύντομα μια αυτοματοποιημένη διαδικασία
• επικοινωνώ τακτικά μέσω τηλεφώνου ή βίντεο-κλήσης με τους αγαπημένους μου, πίνουμε τον καφέ μας ή γευματίζουμε ταυτόχρονα, οργανώνουμε με ραντεβού ιντερνετικές συναντήσεις με συγκεκριμένο θέμα ή σε συγκεκριμένα σημεία του σπιτιού
• ψωνίζω συνετά τα απαραίτητα για εμένα και για τους μεγαλύτερους που καλό θα ήταν να μένουν σπίτι
• ντύνομαι όμορφα και διατηρώ το ωράριο της εργασίας μου ακόμη και εάν δεν έχει αντικείμενο αυτή την περίοδο και δε θα με δει κανείς. Είναι ευκαιρία να διερευνήσω νέες διεξόδους επαγγελματικές, τρόπους που θα καλλιεργήσουν ή θα αξιοποιήσουν καλύτερα τις δυνατότητές μου, μοτίβα που θα ανταποκρίνονται αποτελεσματικότερα στις ουσιαστικές μου προτεραιότητες, συνθήκες που θα γίνουν εύφορο έδαφος για να ανθίσω στο μέγιστο της ανθοφορίας μου.
• Γίνομαι ευρηματικός με τα χόμπι και τη γυμναστική μου. Οργανώνω νέες γωνιές στο σπίτι μου όπου μπορώ να δημιουργώ, να δοκιμάζω, να σκέφτομαι και να εξελίσσομαι
• Εξηγώ με υπομονή κατανόηση και χιούμορ στα πολύ μικρά και στα ηλικιωμένα παιδιά τη ρεαλιστική βαρύτητα της κατάστασης
• Επιμελούμαι την εμφάνιση και την καθαριότητά μου απολαμβάνοντας τον επιπλέον χρόνο που έχω τώρα στη διάθεσή μου για να με φροντίσω
• διαφυλάττω τις προτεραιότητες μου και προσπαθώ να μένω συγκεντρωμένος σε αυτές
• καθιερώνω μια ρουτίνα ύπνου η οποία πιθανότατα να μου ήταν απαραίτητη εδώ και καιρό αλλά δεν είχα ποτέ το χρόνο να την οργανώσω. Μια ώρα πριν την επιθυμητή ώρα ύπνου, που καλό είναι να είναι η ίδια κάθε μέρα, κάνω την ίδια ακολουθία κινήσεων που μπορεί να περιλαμβάνουν μεγάλο εύρος επιλογών εκτός από οθόνη, γυμναστική, αλκοόλ, φαγητό
• γιορτάζω τον χαρισμένο απλόχερα χρόνο και τον «πίνω στην υγεία» της αυτό-βελτίωσής μου

Ναι, είναι δική μου η απόφαση και θα είμαι υπόλογος στον εαυτό μου μετά το πέρας της περιόδου αυτής, ο οποίος θα με ρωτά «κι εσύ τι έκανες;».

Ας απολαύσουμε υπεύθυνα, στοχαστικά, ευρηματικά και δημιουργικά την περίοδο αυτή, ας καλωσορίσουμε το διαφορετικό αυτό «τώρα». Είναι βέβαιο, ότι ήρθε για να μας μάθει πολλά, αρκεί να μην το φοβηθούμε. Είστε όλοι στη σκέψη μου και θα χαρώ πολύ να μοιραζόμαστε ανησυχίες, ερωτηματικά, καλές ιδέες ή ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις την πρωτόγνωρη σε όλους μας αυτήν περίοδο. Να είμαστε όλοι καλά, όσο καλύτερα μπορούμε!

«Πρέπει η κάθε γλώσσα να μιλεί την καλοσύνη της ημέρας», Ο. Ελύτης

Info

Γεννημένη στη Θεσσαλονίκη και με σταθερή περιέργεια για την κατανόηση των άλλων, οι σπουδές στο τμήμα Ψυχολογίας του Α.Π.Θ φάνταζαν μονόδρομος τη δεκαετία του ’90. Ακολούθησαν πολύτιμες εμπειρίες που προέκυψαν σχεδόν τυχαία μέσα από την εθελοντική εργασία σε διαφορετικών αντικειμένων δομές σε Ελλάδα, Γερμανία και Αγγλία. Η διδακτορική διατριβή έκανε σαφή την αξία της μελέτης της φιλοσοφίας για την κατανόηση της σκέψης, και τη σύνδεση αυτής με το συναίσθημα και τη συμπεριφορά του ανθρώπου. Από το 2000 εργάζεται ως κλινική ψυχολόγος και ξεκινά ταυτόχρονα τη μακροχρόνια εκπαίδευση στη Γνωστική Αναλυτική Ψυχοθεραπεία. Κάθε μέρα και κάθε συνεδρία εξακολουθεί να συνιστά μια μικρή ανακάλυψη, ένα πολύτιμο μάθημα μια εμπειρία που για τους ξεχωριστούς δικούς της λόγους αξίζει.

Dr Πηνελόπη Α. Καραουλάνη

Κλινική Ψυχολόγος Α.Π.Θ, Ειδική Γνωστική Αναλυτική Ψυχοθεραπευτής

Site: penelopekaraoulani.gr, Βασιλέως Ηρακλείου 37, τηλ 2310233144, 6936131394, Email: karaoulani.pinelopi@gmail.com