Μια πρόσφατη ανάρτηση της δημοσιογράφου Μάγιας Τσόκλη ήρθε για να υπενθυμίσει πως τίποτα δεν είναι δεδομένο και πως κάθε γεγονός μπορεί να μεταφραστεί με εκατοντάδες διαφορετικούς τρόπους. Η ίδια έχοντας περάσει από το στάδιο αυτής της ασθένειας και με αφορμή το μήνα Οκτώβριο -και συγκεκριμένα την 25η Οκτωβρίου, που είναι αφιερωμένη στην πρόληψη και την ενημέρωση για τον καρκίνο του μαστού- υπενθύμισε σε όλους μας τη σημασία του να μην αναβάλλουμε τα ραντεβού μας στον/στη γυναικολόγο, να αγαπάμε τον εαυτό μας φροντίζοντάς τον, να κατανοούμε τη σημασία της στιγμής και να μάθουμε να αντιδρούμε με δύναμη στην ανακοίνωση μιας τέτοιας είδησης. Η πρόληψη, η στήριξη, η αγάπη και η κατανόηση είναι, άλλωστε, αυτά τα χαρακτηριστικά που πάντα θα βοηθούν την καθεμία από εμάς να βγαίνει δυνατή και να προχωράει παρακάτω.

Πριν αναφερθώ σε όλα όσα πρέπει να γνωρίζουμε, δανείζομαι μια φράση της κ. Τσόκλη: «Μία ευχή. Να καταργήσουμε τις λέξεις επάρατη νόσος και καρκινοπαθής». 

Μια αδρή ανάλυση

Ο καρκίνος συμβαίνει όταν πραγματοποιούνται αλλαγές που ονομάζονται μεταλλάξεις σε γονίδια τα οποία ρυθμίζουν την ανάπτυξη των κυττάρων. Οι μεταλλάξεις «αναγκάζουν» τα κύτταρα να πολλαπλασιάζονται με ανεξέλεγκτο τρόπο και στην περίπτωση του μαστού σχηματίζονται είτε στους λοβούς είτε στους αγωγούς του. Πιο συγκεκριμένα, οι λοβοί είναι οι αδένες που παράγουν γάλα και οι αγωγοί είναι οι οδοί που φέρνουν το γάλα από τους αδένες στη θηλή. Ο καρκίνος μπορεί επίσης να εμφανιστεί στον λιπώδη ιστό ή στον ινώδη συνδετικό ιστό στο στήθος κάθε γυναίκας. Τα μη ελεγχόμενα καρκινικά κύτταρα συχνά εισβάλλουν και σε άλλους υγιείς ιστούς του μαστού και μπορούν να ταξιδέψουν στους λεμφαδένες, οι οποίοι βοηθούν τα καρκινικά κύτταρα να μετακινηθούν σε άλλα μέρη του σώματος δημιουργώντας τελικά τις γνωστές μεταλλάξεις.

Τα πρώτα συμπτώματα

Στα αρχικά του στάδια, ο καρκίνος του μαστού μπορεί να μην προκαλέσει συμπτώματα. Σε πολλές περιπτώσεις, ένας όγκος είναι δυνατόν να είναι πολύ μικρός για να γίνει αισθητός, αλλά μπορεί να παρατηρηθεί μια ανωμαλία σε μια μαστογραφία. Τελικά τύπος καρκίνου του μαστού μπορεί να προκαλέσει ποικίλα σημάδια, όπως μια πάχυνση ιστού που ψηλαφείται, πόνο, κόκκινο δέρμα, πρήξιμο καθώς και αιματηρή απόρριψη από τη θηλή. Παρόλα αυτά, εάν έχετε κάποιο από αυτά τα συμπτώματα, αυτό δε σημαίνει απαραίτητα ότι έχετε καρκίνο του μαστού ωστόσο, εάν τα εντοπίσετε είναι σημαντικό να επισκεφθείτε τον γιατρό σας για περαιτέρω εξετάσεις.

Τα στάδια της νόσου 

Ο καρκίνος του μαστού μπορεί να χωριστεί σε στάδια με βάση το πόσο μεγάλος είναι ο όγκος ή οι όγκοι και πόσο έχει εξαπλωθεί. Οι καρκίνοι που είναι μεγάλοι κι έχουν εισβάλει σε κοντινούς ιστούς ή όργανα βρίσκονται σε υψηλότερο στάδιο από τους καρκίνους που είναι μικροί κι εξακολουθούν να περιέχονται στο στήθος. Για να γίνει η κατάταξη, ένας γιατρός πρέπει να γνωρίζει εάν ο καρκίνος είναι επεμβατικός ή μη επεμβατικός, πόσο μεγάλος είναι ο όγκος, εάν εμπλέκονται οι λεμφαδένες κι εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε κοντινούς ιστούς ή όργανα. Μετά από αυτές τις διευκρινίσεις μπορεί να καταταχθεί σε πέντε κύρια στάδια. 

• Στάδιο 0: Τα καρκινικά κύτταρα παραμένουν περιορισμένα στους αγωγούς του μαστού και δεν έχουν εξαπλωθεί σε κοντινό ιστό. 
• Στάδιο 1: Ο κύριος όγκος έχει πλάτος 2 εκατοστά ή λιγότερο και οι λεμφαδένες δεν επηρεάζονται. Ή ο καρκίνος βρίσκεται στους κοντινούς λεμφαδένες και είτε δεν υπάρχει όγκος στο στήθος είτε ο όγκος είναι μικρότερος από 2 cm. 
• Στάδιο 2: Ο όγκος είναι μικρότερος από 2 cm κι έχει εξαπλωθεί σε 1-3 κοντινούς λεμφαδένες ή είναι μεταξύ 2 και 5 cm και δεν έχει εξαπλωθεί σε λεμφαδένες. Ή όγκος κυμαίνεται μεταξύ 2 και 5 cm κι έχει εξαπλωθεί σε 1-3 λεμφαδένες στην περιοχή της μασχάλης. 
• Στάδιο 3: Ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί σε 4-9 μασχαλιαίους λεμφαδένες ή έχει διευρυνθεί στους εσωτερικούς μαστικούς λεμφαδένες και ο πρωτογενής όγκος μπορεί να έχει οποιοδήποτε μέγεθος. Ή ένας όγκος έχει εισβάλει στο θωρακικό τοίχωμα ή στο δέρμα και μπορεί ή όχι να έχει προσβάλει έως και 9 λεμφαδένες. 
• Στάδιο 4: Ο καρκίνος του μαστού σταδίου 4 μπορεί να έχει όγκο οποιουδήποτε μεγέθους και τα καρκινικά του κύτταρα να έχουν εξαπλωθεί σε κοντινούς και απομακρυσμένους λεμφαδένες, καθώς και σε απομακρυσμένα όργανα. Έτσι, ο έλεγχος που κάνει ο γιατρός σας θα καθορίσει το στάδιο του καρκίνου του μαστού σας, ο οποίος θα επηρεάσει τη θεραπεία σας. 

Και τώρα η πρόληψη

Ενώ υπάρχουν παράγοντες κινδύνου που δεν μπορείτε να ελέγξετε, ακολουθώντας έναν υγιεινό τρόπο ζωής, κάνοντας τακτικές εξετάσεις και λαμβάνοντας υπόψη τυχόν προληπτικά μέτρα που συνιστά ο γιατρός σας, μπορείτε να μειώσετε τον κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού. 

• Παράγοντες τρόπου ζωής:  Οι παράγοντες του τρόπου ζωής μπορούν να επηρεάσουν τον κίνδυνο καρκίνου του μαστού. Για παράδειγμα, οι γυναίκες που είναι παχύσαρκες έχουν μεγαλύτερο κίνδυνο εμφάνισης κι έτσι, η διατήρηση μιας υγιεινής διατροφής και η άσκηση θα μπορούσαν να σας βοηθήσουν. Το ίδιο ισχύει και για την κατανάλωση αλκοόλ.
• Μαστογραφία:  Η τακτική μαστογραφία μπορεί να μην αποτρέψει τον καρκίνο του μαστού, αλλά μπορεί να βοηθήσει στη αύξηση των πιθανοτήτων ίασης λόγω της έγκαιρης διάγνωσης. Συγκεκριμένες συστάσεις για μαστογραφίες είναι διαφορετικές για κάθε γυναίκα, οπότε μιλήστε με τον γιατρό σας για να δείτε εάν πρέπει να κάνετε τακτικά αυτήν την εξέταση.
  
• Αυτοεξέταση: Πολλές γυναίκες κάνουν αυτο-εξέταση μαστού. Είναι καλύτερο να κάνετε αυτήν την εξέταση μία φορά τον μήνα, την ίδια ημερομηνία. Η εξέταση μπορεί να σας βοηθήσει να εξοικειωθείτε με το πώς φαίνεται και «αφουγκράζεται» το στήθος σας, έτσι ώστε να γνωρίζετε τυχόν αλλαγές που συμβαίνουν.