Το σήμα κατατεθέν της Θεσσαλονίκης, η πλατεία Αριστοτέλους, μπαίνει σε τροχιά ανάπλασης. Στην προσεχή συνάντηση του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης θα συζητηθεί η προκήρυξη διεθνούς αρχιτεκτονικού διαγωνισμού για την αναδιαμόρφωση της πλατείας Αριστοτέλους και του κύριου άξονα της. Ο κ. Ζέρβας με ανακοίνωση του σχετικά με το θέμα, τόνισε ότι στόχος είναι η επανασύστηση της Θεσσαλονίκης στην Ευρώπη, αλλά και σε όλο τον κόσμο. Η ανάπλαση της πλατείας Αριστοτέλους θα αντανακλά τις φιλοδοξίες της Θεσσαλονίκης του 21ου αιώνα, αλλά και σεβασμό για το παρελθόν της πόλης. Πέρα από τα πολλαπλά οφέλη για τους κατοίκους της πόλης, η Θεσσαλονίκη θα γίνει περισσότερο εξωστρεφής και θελκτική σε τουριστικό, επιχειρηματικό, εμπορικό και πολιτιστικό επίπεδο.

Η ιστορία της πλατείας

Κατά την περίοδο της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, στη θέση της πλατείας βρισκόταν η συνοικία του Γιάννη Μαύρου Κάλη, στην οποία διέμεναν κυρίως Χριστιανοί Ορθόδοξοι. Στην περίοδο των χρόνων, η συνοικία άρχισε να κατοικείται και από Εβραίους, οι οποίοι υπέμεναν σε άθλιες συνθήκες ζωής. Μέχρι τη μεγάλη φωτιά του 1917, όποτε και καταστράφηκαν 9.500 σπίτια και ένα μεγάλο μέρος της πόλης, η πλατεία αποτελούσε χώρο εκπαίδευσης των νεαρών Εβραίων της Μεσογείου. Οι 32 ώρες της φωτιάς ήταν αρκετές για να γίνει επιτακτική η ανάγκη ανοικοδόμησης μίας σύγχρονης πόλης.

Το έργο αυτό ανατέθηκε στη «Διεθνή Επιτροπή Νέου Σχεδίου Θεσσαλονίκης» με επικεφαλής το Γάλλο αρχιτέκτονα Ερνέστ Εμπράρ. Ο Εμπράρ είχε φανταστεί ένα σύνολο πλατειών που να ξεκινούν από τη σημερινή πλατεία Αριστοτέλους και να φτάνουν μέχρι την πλατεία Δικαστηρίων και τη Ρωμαϊκή Αγορά. Στόχος του ήταν να στολίσει την πλατεία με εντυπωσιακές προσόψεις εμπνευσμένες περισσότερο από τη Βυζαντινή και Δυτική αρχιτεκτονική, προκειμένου να τονίσει τη σύνδεση της πόλης με το Βυζάντιο. Ο Γάλλος αρχιτέκτονας ήθελε ο σχεδιασμός της πλατείας να κάνει ορατά στους πολίτες τα βυζαντινά τείχη και την παλιά πόλη της Θεσσαλονίκης, καθώς και ένα σύμπλεγμα αστικών κτιρίων, το οποίο δεν έγινε ποτέ λόγω έλλειψης πόρων.

Σχέδιο του Εμπράρ για την παραθαλάσσια όψη της πλατείας

Παρόλα τα εντυπωσιακά σχέδια του Εμπράρ, το τελικό αποτέλεσμα απλοποιήθηκε αρκετά, λόγω της Μικρασιατικής καταστροφής, της έλευσης των προσφύγων και των οικονομικές δυσκολιών. Μετά το 1950 η πλατεία αρχίζει να παίρνει σταδιακά τη σημερινή της μορφή. Τα επόμενα χρόνια και ιδιαίτερα την δεκαετία του 1990 ξεκίνησαν πολλές φορές συζητήσεις για την ανάπλαση της πλατείας, αλλά κάθε φορά έπεφταν σε εμπόδια και δεν ολοκληρώνονταν.

Τα νέα σχέδια

Η προς μελέτη περιοχή ορίστηκε στα 32.500 τ.μ., μία έκταση που καλύπτει από την παραλιακή μεριά της πλατείας μέχρι και την Εγνατία οδό. Καθώς, η πλατεία Αριστοτέλους θεωρείται από τη δεκαετία του 1980 ως «ιστορικός τόπος» από το Υπουργείο Πολιτισμού λόγω της ιστορικής, αρχιτεκτονικής, κοινωνικής και πολεοδομικής της σημασίας, οι στόχοι για την ανάπλαση της τέθηκαν αντίστοιχα.

Οι επτά βασικοί στόχοι του διαγωνισμού είναι:

• H δημιουργία ενός σύγχρονου αστικού περιβάλλοντος με βάση τις αρχές μίας «έξυπνης πόλης». Στόχος είναι η εξοικονόμηση ενέργειας μέσα από την εφαρμογή «έξυπνων» συστημάτων στον ηλεκτροφωτισμό, στο δίκτυο άρδευσης, στον έλεγχο πρόσβασης οχημάτων, στο WiFi και στην επαναφόρτιση μικρών συσκευών ή εναλλακτικών μέσων μετακίνησης.
• Η χρήση καινοτόμων υλικών, που δεν θα απαιτούν συχνή συντήρηση.
• Η απεικόνιση της πλατείας Αριστοτέλους ως ενιαίο αντιληπτικά σύνολο.
• Η ενσωμάτωση χώρων στάσης, αναψυχής, περιπάτου και συγκέντρωσης.
• Η απομάκρυνση ετερόκλητων στοιχείων που έχουν κατακλύσει τα τελευταία χρόνια την πλατεία.
• Η λειτουργική και αισθητική σύνδεση του δημόσιου χώρου με τις ισόγειες στοές της περιοχής.
• Η διατύπωση προτάσεων για τη βελτίωση της όψης των βιτρινών που βρίσκονται στις ισόγειες στοές.
• Ο σχεδιασμός αστικού εξοπλισμού με υψηλή αισθητική και λειτουργικότητα.

Μέσα από το έργο επιδιώκεται η ανάδειξη της Θεσσαλονίκης σε τουριστικό, επιχειρηματικό, ιστορικό και πολιτιστικό προορισμό, που θα επανενταχθεί στους χάρτες του κόσμου. Η ανάπλαση της πλατείας Αριστοτέλους σχεδιάζεται από το δήμαρχο της πόλης κ. Ζέρβα και την Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας να χρηματοδοτηθεί μέσω του προγράμματος ΕΣΠΑ.