200 χρόνια... 200 χρόνια ελευθερίας. Μία έννοια, η οποία φάνταζε σε όλους δεδομένη και αυτονόητη μέχρι ακριβώς πριν ένα χρόνο. Χρειάστηκαν μόλις λίγα λεπτά για να ανατραπούν όλα όσα γνωρίζαμε και να περάσουμε σε μία εντελώς διαφορετική καθημερινότητα. Κι ενώ οι μέρες κυλούσαν υπομένοντας, περιμένοντας και κάνοντας όνειρα για την επόμενη, καλύτερη και ελεύθερη μέρα, η ελπίδα άρχισε σιγά σιγά να φαίνεται. Τα σχέδια και οι συζητήσεις για την ημέρα της «Επανάστασης» και της εξόδου από τους περιορισμούς ξεκίνησαν να παίρνουν σάρκα και οστά.
Με συγκινεί και παράλληλα με τρομάζει η ομοιότητα των γεγονότων μετά από ακριβώς 200 χρόνια. Είναι το λιγότερο ανατριχιαστικό αν σκεφτούμε και συνειδητοποιήσουμε, ότι μαχόμαστε για τα ίδια ακριβώς ιδανικά, την «ελευθερία» και την «επόμενη μέρα», η οποία θα έρθει και θα μας χαρίσει όλα όσα μας πήρε αυτός ο χρόνος. Η μόνη διαφορά είναι ότι τώρα μαχόμαστε μ’ έναν αόρατο εχθρό. Όσο κι αν το λέμε ξανά και ξανά δε μπορούμε να αντιληφθούμε το γνωμικό «η ιστορία επαναλαμβάνεται», μέχρι να το δούμε με τα μάτια μας. Κι αυτή η στιγμή έχει έρθει και είναι πιο ώριμη από ποτέ. Ο κύκλος αυτής της ιστορίας είναι έτοιμος να κλείσει, ακριβώς όπως ήταν και 200 χρόνια πριν.
Παρόλα αυτά η επέτειος της 25ης Μαρτίου εκτός από ανατριχιαστικές συμπτώσεις και εμπειρίες που κάποιοι μπορεί να μη δίνουν καμία σημασία, φέρνει μαζί της υπέροχες δημιουργίες και συλλογές στον κόσμο του design και της μόδας, αφιερωμένες στην Ελλάδα και τον πολιτισμό της. Άλλωστε από αρχαιοτάτων χρόνων οι επιλογές των ρούχων από άντρες και γυναίκες δεν ήταν ποτέ τυχαία. Αυτά που συνέβησαν τότε είναι αυτά που μας έκαναν αυτό που είμαστε τώρα.
Let the journey begin…
Όπως αναφέραμε και προηγουμένως, τίποτα απ΄ όσα επέλεγαν να φορέσουν εκείνη την εποχή δεν ήταν τυχαίο. Μάλιστα είναι πολύ σημαντικό να τονίσουμε ότι οι φορεσιές των αντρών ήταν οι πιο περίπλοκες κι αυτές που είχαν μεγαλύτερη επιρροή. Αν σκεφτείτε κι όλα τα σύμβολα που φέρουμε μέχρι σήμερα, η φουστανέλα, τα τσαρούχια αλλά και οι φούντες είναι στοιχεία από τις δικές τους φορεσιές.
Womenswear
Η πλειοψηφία των γυναικών είχαν μόλις ένα σύνολο, σε εξαίρεση όσες προέρχονταν από πλούσιες οικογένειες, που διέθεταν το πολύ τρία. Φορούσαν πολλά ρούχα μαζί, το πουκάμισο από κάτω σαν μακριά πουκαμίσα που άλλοτε έφτανε ως τα γόνατα και άλλοτε ως τον αστράγαλο. Το Σιγκούνι από άσπρο σαγιάκι που ήταν μάλλινο υφαντό ύφασμα. Τη Λιμαριά ή Τραχηλιά, ένα βαμβακερό ύφασμα που έκλεινε το άνοιγμα του Πουκάμισου στο στήθος. Ο Σαγιάς ήταν ένα εξωτερικό καλοκαιρινό φόρεμα, φορεμένο πάνω από το Γιλέκο. Το Γκαργκούλι ένα είδος καπέλου από μαλλί ή βαμβάκι που φοριόταν στην κορφή του κεφαλιού, η Μεσάλα ένα κόκκινο μεταξωτό μαντήλι με σχέδια δεμένο σαν φέσι, το Γιορντάνι κάτι ανάμεσα σε ζώνη και κολιέ, με Μαγγούρια, δηλαδή σειρές τρύπια νομίσματα, κρεμασμένα πάνω του με κλωστές.
Το Καφτάνι και το Καββάδι ήτανε το πανωφόρι τους, τα παλτό και μπουφάν, η Μπόλια ή Ποδιά έμοιαζε με τις σημερινές ποδιές, και ήταν τις περισσότερες φορές στολισμένη με μία ζώνη στη μέση, η οποία ήταν σαν πραγματικό κόσμημα με μοτίβο λουλουδιών σε φιλιγκράν σμάλτου και εξάκτινο αστέρι. Τις περισσότερες φορές κοιμόντουσαν με τα ρούχα. Όχι μόνο γιατί ήταν πολύ δύσκολο να ντυθούν και ξεντυθούν αλλά και γιατί έπρεπε να είναι έτοιμες σε περίπτωση που ο εχθρός έκανε έφοδο στο σπίτι τους. Μπορεί οι άντρες να ήταν αυτοί που πολέμησαν, αλλά ας μη ξεχνάμε και τη δυναμική θέση που είχαν οι γυναίκες καθ' όλη τη διάρκεια της Επανάστασης. Ο ρόλος τους αλλά και οι ικανότητες τους δεν διαφέρουν σε τίποτα από τις σύγχρονες γυναίκες που είναι έτοιμες και ικανές για τα πάντα.
Menswear
Όσον αφορά τους άντρες, τα πράγματα ήταν εξίσου περίπλοκα στις φορεσιές τους, ίσως και περισσότερο. Η επίδραση τους από τους Τούρκους ήταν σαφής και ξεκάθαρη. Τα ρούχα και τα αξεσουάρ κοσμούσαν όλα τα μέρη του σώματός σας από το κεφάλι μέχρι τα πόδια. Τα αντικείμενα της εμφάνισής τους είναι τόσο ιδιαίτερα και σημαντικά, καθώς αποτελούν σήμα-κατατεθέν του ελληνικού πολιτισμού. Τίποτα από αυτά που επέλεγαν να φοράνε δεν ήταν τυχαίο, διότι όλα είχαν το συμβολισμό τους.
Ξεκινώντας από την κορυφή, τη μακριά τους κόμη κοσμούσε το φέσι, το οποίο διέφερε από περιοχή σε περιοχή. Στη συνέχεια, επέλεγαν ένα λευκό πουκάμισο, πάντα φορεμένο κατάσαρκα και ξεκούμπωτο μπροστά στο στήθος, το γελέκι και τη φέρμελη με τις δύο αράδες ασημοκεντημένα μεγάλα κουμπιά. Η φέρμελη ή αλλιώς μεϊντάνι, είναι το ανδρικό, μανικωτό, κόκκινο τσόχινο ζακέτο, το οποίο αποτελούσε εξάρτημα της φορεσιάς της φουστανελά που φορέθηκε αρχικά από τους αρματολούς, τους κλέφτες και του αγωνιστές του 1821, γύρω στα μέσα του 19ου αιώνα, καθιερώθηκε από τον Όθωνα ως αυλική ενδυμασία και στη συνέχεια εξαπλώθηκε ως επίσημη (γιορτινή) ενδυμασία όλων των αγροτικών και ποιμενικών πληθυσμών της χώρας.
Δε θα μπορούσαμε να μην αναφερθούμε στη φουστανέλα, ίσως το πιο γνωστό στοιχείο και σήμα κατατεθέν του ελληνικού πολιτισμού σε όλον τον κόσμο. Ήταν καθιερωμένη σε όλη την Ελλάδα εκτός από τους νησιώτες και τους ναυτικούς, ενώ το μήκος της διέφερε ανάλογα με την ιδιότητα και την ηλικία. Όσον αφορά τα υποδήματα τα διάσημα τσαρούχια, χωρίς φούντα αλλά μυτερά ήταν βασικό στοιχείο και τα συνδύαζαν με μακριές άσπρες κάλτσες που κάλυπταν όλο το πόδι ενώ οι μαύρες και αργότερα κόκκινες μόνο τη γάμπα. Φυσικά και υπήρχαν και τα στολίδια, τα οποία κοσμούσαν τις φορεσιές τους όπως φυλαχτά, τα όπλα αλλά και το σουγιά τους.
The time is now…
Όπως αντιληφθήκατε μέσα από αυτήν τη σύντομη αναδρομή, η μόδα με ξεχωριστό τρόπο και για διαφορετικούς λόγους κάθε φόρα κατέχει σημαντικό ρόλο στην ιστορία. Καθώς ολοκληρώνεται ένας κύκλος λοιπόν, η μόδα δε θα μπορούσε να μην έχει και τη δική της θέση μέσα σε αυτήν τη διαδικασία. Επηρεασμένη από όλα τα συμβολικά και εμβληματικά στοιχεία του ελληνικού πολιτισμού, ταλαντούχοι Έλληνες σχεδιαστές και άνθρωποι της τέχνης έβαλαν μ’ έναν εξαιρετικό τρόπο το δικό τους λιθαράκι για να κάνουν την επέτειο για τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση, ακόμα πιο σημαντική, πιο συγκινητική και «πιο ελληνική».
Η γαλανόλευκη σημαία θα κυματίζει υπερήφανα όχι μόνο στα ελληνικά σπίτια ή ακόμα και σ’ αυτά των ομογενών, αλλά η παρουσία της θα είναι έντονη και σε διάφορα εμβληματικά μνημεία του κόσμου, τα οποία θα φωταγωγηθούν μ’ αυτήν στο πλαίσιο τον εορτασμών.
Το εθνικό μας σύμβολο αποτέλεσε πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες, όπως η Μπέλα Λουλουδάκη, η οποία σε συνδυασμό με την παραδοσιακή στολή των Ευζώνων παρουσίασε μία μικρή συλλογή με το όνομα «Ελληνική Επανάσταση» για να γιορτάσει την 200ή επέτειο της ελληνικής ανεξαρτησίας. Πρόκειται για μία σύγχρονη ερμηνεία των παραδοσιακών ελληνικών χρωμάτων αλλά και μία υπενθύμιση του ελληνικού πνεύματος, της δύναμης, της αντοχής και της αισιοδοξίας για νέες αρχές.
Η «Ελευθερία» ήταν και είναι αυτό για το οποίο πάντοτε θα μάχονται οι Έλληνες. Έτσι και αλλιώς η ιστορία έχει αποδείξει, όχι μόνο από την Επανάσταση του 1821 αλλά και πολύ παλιότερα ότι για το ελληνικό κράτος αυτό δεν ήταν ποτέ δεδομένο γι’ αυτούς. Οι «Σφραγίδες Ελευθερίας» είναι η συμμετοχή του ιστορικού οίκου ZOLOTAS για να τιμήσει την επέτειο των διακοσίων χρόνων από την κήρυξη της Ελληνικής Επανάστασης. Πρόκειται για ένα προϊόν μιας μακρόχρονης μελέτης της καλλιτεχνικής ομάδας του οίκου πάνω στην ιστορία, τον μύθο και τις τεχνοτροπίες του ελληνικού συμβολιστικού πλούτου. Πρόκειται για μια αριθμημένη συλλογή 21 σχεδίων εμπνευσμένη από ιστορικά σύμβολα-σφραγίδες που χρησιμοποιήθηκαν κατά την περίοδο του 1821. Τα 21 κομμάτια της συλλογής, είναι σχεδιασμένα για γυναίκες και άνδρες και θα χαραχθούν για μία και μόνο φορά για τους εορτασμούς του επετειακού έτους.
Τα χρυσά στοιχεία αποτελούσαν βασικό χαρακτηριστικό των ενδυμάτων τόσο των γυναικών όσο και των ανδρών. Αντλώντας έμπνευση λοιπόν από τις γυναίκες του 1821, που η δύναμη της ψυχής τους και ο δυναμισμός τους είναι δύσκολο να μεταφραστεί σε λόγια, η Πρώτη Κυρία της χώρας Μαρέβα Γκραμπόφσκι-Μητσοτάκη, δημιούργησε ένα εντυπωσιακό επίχρυσο βραχιόλι με σκαλιστές αντιδιαμετρικά τις δύο κομβικές χρονολογίες «1821-2021» σε συνεργασία με τεχνίτες από τα Γιάννενα, αναδεικνύοντας της Γιαννιώτικη αργυροχοΐα, το οποίο είναι διαθέσιμο στη μπουτίκ της Ileana Makri.
Δεν ήταν μόνο όμως η πρώτη κυρία που εμπνεύστηκε από τα αξεσουάρ των γυναικών της Επανάστασης, οι οποίες με την ταπεινότητα και την αγάπη τους έδωσαν της πιο γενναίες μάχες. Από τη δική της πλευρά και η γνωστή και διάσημη σχεδιάστρια κοσμημάτων Katerina Ioannidis, δημιούργησε μία συγκλονιστική σειρά από συλλεκτικά σκουλαρίκια και κολιέ, που θυμίζουν τα γιορντάνια. Μ’ αυτόν τον τρόπο αποφάσισε να τιμήσει τις ταπεινές και γενναίες μάχες αυτών που ήρθαν μπροστά.
Το πιο υπέροχο σε όλη αυτήν την περίοδο είναι ότι οι Έλληνες άνθρωποι στον χώρο της μόδας, δεν εμπνέονται μόνο από τα στοιχεία που υπήρχαν στις φορεσιές αυτών των ανθρώπων, αλλά και από τις τεχνικές των ρούχων τους. Όλα αυτά μας κάνουν να αντιληφθούμε πόσο μεγάλη και σημαντική ήταν, είναι και θα είναι η επιρροή εκείνης της εποχής.
Από αυτές τις τεχνικές εμπνεύστηκε και η Ειρήνη Αραμπατζίδου, η οποία μας συστήνεται στον κόσμο των κοσμημάτων με το όνομα Laskarina. Έχοντας ως μούσα την καπετάνισσα Λασκαρίνα Μπουμπουλίνα δημιουργεί ξεχωριστά κοσμήματα με φούντες, κεντήματα και κλωστές, για τις σύγχρονες ηρωίδες. Για την επέτειο από τα 200 χρόνια της Επανάστασης του 1821 εμπνεύστηκε από το ποίημα του Άγγελου Σικελιανού «Ωδή στο Μακρυγιάννη» και δημιούργησε ένα επετειακό κόσμημα με πρωταγωνιστή τα πουλιά. Το σύμβολο ελευθερίας και της ειρήνης.
Ένα από τα πιο γνωστά ελληνικά σύμβολα στο εξωτερικό είναι οι τσολιάδες και τα στοιχεία της φορεσιάς τους. Η φουστανέλα με τις 400 πιέτες όσα και τα χρόνια της σκλαβιάς και το λευκό το χρώμα τις αγνότητας των εθνικών απελευθερωτικών αγώνων, η φούντα που κρέμεται από το φάριο, το καπέλο των Ευζώνων που συμβολίζει το του Χριστού κατά τη Σταύρωση και τα τσαρούχια, τα οποία ήταν με τέτοιο τρόπο κατασκευασμένα ώστε να χρησιμεύουν στις μάχες σώμα με σώμα αλλά και να κρύβουν μέσα στις φούντες αιχμηρά αντικείμενα για να πολεμάνε τον εχθρό, είναι σύμβολα του ελληνισμού και της Εθνικής υπερηφάνειας. Όσα χρόνια κι αν περάσουν δεν θα σταματήσω να συγκινούμαι κάθε φορά που βλέπω την αλλαγή της φρουράς μπροστά από το μνημείο του Άγνωστου Στρατιώτη στη Βουλή.
Όλα τα παραπάνω ήταν και τα στοιχεία που χάρισαν σε Έλληνες σχεδιαστές την ευκαιρία να δημιουργήσουν μοναδικές συλλογές ενδυμάτων και αξεσουάρ για να τιμήσουν τα 200 χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση.
Η Εrgon Mykonos ανήκει στην κατηγορία των brands που αποφάσισαν να δώσουν τη δική τους εικαστική παρέμβαση στη μόδα για την επέτειο των 200 χρόνων από την σύσταση του Ελληνικού κράτους, διασχίζοντας έτσι την σύγχρονη πραγματικότητα και αγγίζοντας την σύγχρονη Ελληνίδα στην ψυχή και το πνεύμα.
Η γραμμική εξέλιξη των 200 χρόνων από την δημιουργία του Ελληνικού κράτους εκφράζονται σε μια σύγχρονη συλλογή σχεδιασμένη αποκλειστικά για να συνομιλήσει με την σημερινή πραγματικότητα. Η συλλογή για Άνοιξη-Καλοκαίρι 2021 είναι εμπνευσμένη από την μάτια των ζωγράφων της επανάστασης όπως την αισθάνθηκαν και την απέδωσαν στους πίνακές τους με σχεδόν «δημοσιογραφική λεπτομέρεια». Τα χρώματα, οι μορφές, η ποικιλία και η πολυπλοκότητα των ενδυμασιών που έμειναν ταυτισμένα με την ελληνική επανάσταση αλλά και η δύναμη των γυναικών της εποχής, αποτέλεσαν για εμάς τα νέα σύμβολα που ορίζουν την συλλογή του '21.
Ιστορίες βγαλμένες κατευθείαν από τους καμβάδες του Ευγένιου Ντελακρουά, του Γουίλιαμ Τέρνερ, του Αύγουστου Βινσόν, του Νικόλαου Γύζη και τόσων άλλων ζωγράφων που αποτύπωσαν στα έργα τους Έλληνες με ενδυμασίες αέρινες, που άφηναν σημεία του σώματος γυμνά, πουκάμισα και φουστανέλες σκισμένες από την μάχη, ή στολές αυστηρές δηλώνοντας την ηθική και το χρέος των πολεμιστών της εποχής.
Οι Εύζωνες και τα τσαρούχια ήταν αυτά που επέλεξε να αποτυπώσει και η Έλενα Ζουρντατζή στα Grecian Chic μεταξωτά φουλάρια της. Δύο είναι τα συλλεκτικά κομμάτια που ολοκληρώνουν τη συλλογή. Το πρώτο, μας συστήνει εκ νέου ένα μοναδικό φουλάρι, που εμπνεύστηκε πριν επτά χρόνια. Τα «Τσαρούχια» παίρνουν πιο ζωηρά χρώματα και αφιερώνονται στην ιστορία του τόπου μας. Το δεύτερο έχει το όνομα “Tsolias” και μας παρουσιάζει όπως μόνο αυτή ξέρει, με τον δικό της μοναδικό και ιδιαίτερο τρόπο το σύμβολο της Αθήνας!
και μια συλλογική μνήμη της παράδοσης, μας οδήγησε σε μια συλλογή με στοιχεία του χθες σε ρούχα του σήμερα. Ο αγώνας για την ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ του 1821, επίκαιρος όσο ποτέ σήμερα, αποτελεί παράδειγμα ομοψυχίας και πυξίδα για θετική προβολή στο μέλλον της Ελλάδας και ολόκληρης της ανθρωπότητας.
Εύχομαι μέσα από την καρδιά μου αυτή η επέτειος να μας κάνει όλους να σκεφτούμε λίγο διαφορετικά. Να αποφασίσει ο καθένας ξεχωριστά για τη δική του Ελευθερία και για την «Επόμενη Μέρα», την οποία ας δημιουργήσει όπως θέλει. Η ζωή δεν χωράει σε κανόνες που φτιάχνουν οι άλλοι για εμάς. Χρόνια πολλά!
