Το αξεπέραστο έργο του Σαίξπηρ Ρωμαίος και Ιουλιέτα είναι η νέα παραγωγή των Χορευτών του Βορρά, της γνωστής ομάδας σύγχρονου χορού με έδρα τη Θεσσαλονίκη. Με μόνα μέσα τη μουσική και την κίνηση του ανθρώπινου σώματος, οι χορευτές μεταφέρουν τη διαχρονική δραματική ιστορία του νεαρού ζευγαριού στην εποχή μας, σχολιάζοντας έτσι τα προβλήματα του σύγχρονου κόσμου. Η υπόθεση διαδραματίζεται στην αίθουσα συσκέψεων μιας πολυεθνικής εταιρίας τεχνολογίας, στελεχωμένης με φιλόδοξους τεχνοκράτες, αδυσώπητους ορθολογιστές που υπαγορεύουν τις κινήσεις της διεθνούς αγοράς και ορίζουν τι τρώμε, τι πίνουμε, πώς αναπνέουμε, πώς ντυνόμαστε, πώς διασκεδάζουμε. 

Η υποταγή-υπακοή στις αξίες της εταιρίας είναι η υπέρτατη αξία. Η κύρια ώθηση σ’ αυτόν τον κόσμο δεν είναι η απαγορευμένη αγάπη, αλλά ο «άρρωστος» ανταγωνισμός, ο αθέμιτος αγώνας για επικράτηση, η φιλοδοξία που συνθλίβει. Το μίσος σκοτώνει τα πάντα και κυρίως τον έρωτα. Τι θα γίνει όμως, αν ξαφνικά κάποιος αισθανθεί; Αν νιώσει, σε έναν κόσμο που κανείς δεν επιτρέπεται να νιώθει; Η αιώνια μάχη του ορθού λόγου και του συναισθήματος θέτει τους όρους της παράστασης, για την οποία συνομιλήσαμε με την καλλιτεχνική διευθύντρια των Χορευτών του Βορρά, Τατιάνα Παπαδοπούλου, που συνεπιμελήθηκε και τη χορογραφία.

Γιατί αποφασίσατε να ασχοληθείτε με ένα κλασικό έργο και ποια είναι η ιδέα επάνω στην οποία δουλέψατε την υπόθεση και την κινησιολογία;

Όπως και στις τρεις τελευταίες μας παραγωγές ασχολούμαστε και φέτος με ένα κλασικό έργο του παγκόσμιου θεάτρου. Εκτός του ότι πάντα αγγίζουν διαχρονικά θέματα, τα έργα αυτά μας βοηθούν να συνθέσουμε καλύτερα την ιστορία και αυτή να γίνεται πιο εύκολα αντιληπτή και κατανοητή από τους θεατές. Μέσα από τις κατάλληλες στοιχίσεις και αντιστοιχίσεις, βέβαια, η ιστορία μεταφέρεται στη σύγχρονη εποχή. Η επιλογή συνήθως γίνεται από εμένα, ως καλλιτεχνικής διευθύντριας της ομάδας, φυσικά μετά από συζήτηση κι έγκριση των έμπιστων συνεργατών μου. Οι επιλογές μου γίνονται φαινομενικά αυθόρμητα, γιατί οι ιστορίες αυτές πάντα βρίσκουν έρεισμα και σύνδεση με την εποχή μας, όμως βαθύτερα συνδέονται και με εμένα προσωπικά. Πάντοτε η δουλειά μου λειτουργούσε για εμένα ως ένα είδος ψυχοθεραπείας. Για παράδειγμα, το προηγούμενό μου έργο, Το Πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέι, συνειδητοποιώ ότι ικανοποίησε την ενδόμυχη ανάγκη μου να εκφράσω την άποψή μου για τον ναρκισσισμό, την εγωπάθεια και την αυτοκαταστροφή που αυτά έλκουν. Συναναστράφηκα για αρκετά χρόνια με έναν νάρκισσο και ίσως ασυνείδητα ήταν η ανάγκη μου να το εκφράσω. Έτσι και με το Ρωμαίος και Ιουλιέτα. Προέκυψε από τη βαθύτερη ανάγκη να μετενσαρκώσω τον απόλυτο έρωτα έτσι όπως εγώ τον έχω βιώσει, έτσι όπως τον ορίζω, όπως τον επιθυμώ.

Η υπόθεση θυμίζει ταινία επιστημονικής φαντασίας. Αυτό είχατε κατά νου; Είχατε κάποια πηγή έμπνευσης;

Ενδιαφέρουσα η προσέγγισή σας. Δεν το σκεφτήκαμε ως έτσι αλλά νομίζω ότι από εδώ και πέρα θα χρησιμοποιώ αυτόν τον χαρακτηρισμό. Δεν ήταν σκοπός μας να αγγίζει τα όρια της επιστημονικής φαντασίας. Ίσα ίσα, στόχος ήταν το έργο να μεταφερθεί στη σύγχρονη εποχή και να αναδείξει τα προβλήματα και τις συνέπειες της οικονομικής, κοινωνικής και ηθικής κρίσης. Η αλλοίωση του ανθρώπου και ο εκφυλισμός των ηθικών αξιών στον σύγχρονο τρόπο ζωής είναι το δεδομένο. Η εσωτερική κι εξωτερική σύγκρουση όμως, αυτών των αλλοτριωμένων ανθρώπων, είναι η ρήξη που φέρνει την αλλαγή. Η θυσία των συναισθημάτων και της ανθρώπινης φύσης μπροστά στον στόχο για την κατάκτηση της εξουσίας, την επικράτηση, την ικανοποίηση των φιλοδοξιών, όλα συνθλίβονται και έτσι διαφαίνεται η ματαιότητά τους ενώπιον των συναισθημάτων. Σαν αφύπνιση από τον λήθαργο και την ετεροκαθορισμένη ζωή τους, μία ζωή που ακολουθούν πολλοί συνάνθρωποί μας. Πηγή έμπνευσης αποτελεί η πραγματικότητα γύρω μας.

Ποια ήταν η μεγαλύτερη δυσκολία που αντιμετωπίσατε στις πρόβες της παράστασης;

Η πρώτη δυσκολία που αντιμετωπίσαμε ήταν η τοποθέτηση του έργου δραματουργικά, η επιλογή του χώρου όπου θα διαδραματιζόταν η ιστορία. Η αρχική ιδέα ήταν να εκτυλίσσεται σε κατασκήνωση προσφύγων, ώστε να θίγει και το θέμα της μετανάστευσης και της προσφυγιάς. Άλλη ιδέα ήταν να τοποθετηθεί ως μία διαμάχη συμμοριών για να αναδειχθεί η περιθωριοποίηση και το πώς επιδρά στην κοινωνική οργάνωση, όμως τελικά επικράτησε η ιδέα για την πολυεθνική εταιρία, καθώς κρίναμε ότι αφορά σε ευρύτερο και οικουμενικό επίπεδο όλους τους ανθρώπους.

Άλλη μία δυσκολία ήταν να κατορθώσουν οι χορευτές να προσεγγίσουν την πεμπτουσία του σαιξπηρικού δράματος. Να αποδώσουν την ιστορία με μόνο όχημα την κίνηση, και από οικογενειακή διαμάχη με επίκεντρο τον έρωτα να μετατραπεί σε μία κοινωνική-ταξική διαμάχη με πρωταγωνιστή τον ίδιο τον άνθρωπο, ως άτομο με συναισθηματική νοημοσύνη. Επιπλέον, η δυσκολία ήταν να ενταχθούν ομαλά στην ομάδα οι τρεις νέοι χορευτές που δεν είχαμε ξαναδουλέψει μαζί. Τελικά με τη σκληρή δουλειά όλων, καταφέραμε να γίνουμε ένα και να αποτυπώνεται μία εικόνα με συνοχή -και θέλουμε να πιστεύουμε άρτια.

Στο τεχνικό κομμάτι υπάρχει κάτι το ιδιαίτερο σε σκηνικά και φωτισμούς;

Λόγω έλλειψης οικονομικών πόρων, δε μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε ακριβά και μεγάλα σκηνικά. Βέβαια, επειδή ζούμε στην εποχή της εικόνας, γνωρίζουμε ότι ένα φαντασμαγορικό κι εντυπωσιακό σκηνικό θα σαγήνευε πολύ πιο εύκολα και τον πιο δύσπιστο θεατή. Όμως, είναι ένα στοίχημα για εμάς να κερδίσουμε το κοινό καθαρά με την κίνηση και την ουσία. Έτσι, μάθαμε αυτή τη δυσκολία με τα χρόνια, να τη μετατρέπουμε σε μία θετική παράμετρο. Με μόνο μέσο την κίνηση και τη μουσική, συντίθεται η παράσταση και η ιστορία εκτυλίσσεται στα μάτια του θεατή ατόφια. Το σκηνικό είναι λιτό και απλό, πρόκειται για μία αίθουσα συσκέψεων μίας πολυεθνικής εταιρίας, που μετατρέπεται άλλοτε σε μπαρ, άλλοτε σε αίθουσα νοσοκομείου και άλλοτε σε βάθρο ή σε μπαλκόνι. Σουρεαλιστικές εικόνες που ακολουθούν την ιστορία και τη ζωή των πρωταγωνιστών.

Τι εξυπηρετεί το video wall με τα λόγια του ηθοποιού Λεωνίδα Κακούρη; Γιατί αποφασίσατε να το ενσωματώσετε στην παράσταση; 

Θα υπάρχει ένα πρόσωπο στην ιστορία που θα κινεί τα νήματα και θα ορίζει την εξέλιξη και τον τρόπο πλοκής της υπόθεσης. Ο ρόλος είναι καίριος και πολύ ιδιαίτερος. Στην ουσία πρόκειται για τον Διευθύνοντα Σύμβουλο (CEO) της εταιρίας που διατάζει και ορίζει, και θα εμφανίζεται στην παράστασή μας σε βίντεο. Τον ρόλο αυτό θα έχει μετά χαράς ο Λεωνίδας Κακούρης. Είχαμε αποφασίσει από πριν ότι θα είναι κάποιος ηθοποιός με στεντόρεια φωνή κι επειδή τυχαίνει να γνωριζόμαστε με τον Λεωνίδα, του το πρότεινα και τον ευχαριστώ που δέχτηκε, ιδίως εν όψει της έξαρσης της δημοτικότητάς του και της δημοφιλίας του.

Πρόκειται για μία φωνή που σαν ηχώ διατάσσει και καθορίζει τις ενέργειες των χορευτών, δηλαδή των αφηγητών της ιστορίας. Φαινομενικά είναι μία εσωτερική παρόρμηση όμως πρόκειται για μια ενδόμυχη «εντολή». Πρόκειται για τον αυτούσιο τρόπο της σύγχρονης σκέψης και ζωής που επιτάσσει τους ανθρώπους να λειτουργούν σαν καλορυθμισμένα και καλοφτιαγμένα ρομπότ. Τόσο αυθόρμητα ετεροκαθορισμένα, που οι άνθρωποι δεν ελέγχουν πλέον τις πράξεις τους, αλλά αποτελούν απλώς τα γρανάζια μίας άρτιας μηχανής του κόσμου προς ένα σκοπό. Σα μαριονέτες σε ένα παγκόσμιο θέατρο που δε μπορούν αυτοβούλως να αφεθούν, να νιώσουν, να πράξουν διαφορετικά, παρά μόνο όπως τους ορίζεται και μάλιστα χωρίς καν να το αντιλαμβάνονται.

Το έργο Ρωμαίος και Ιουλιέτα μιλάει για μια μεγάλη ιστορία αγάπης. Ο Ρωμαίος αναφέρει ότι «Καλύτερα να χάσω τη ζωή μου από το μίσος τους, παρά ν' αργοπεθαίνω χωρίς τη δικιά σου αγάπη». Υπάρχουν πιστεύετε στην εποχή μας μεγάλοι έρωτες;

Πιστεύω βαθιά στους μεγάλους, πολύ μεγάλους, καρμικούς, απόλυτους, παράφορους έρωτες, και πιστεύω και στο «για πάντα». Αυτοί οι έρωτες μπορεί και να είναι ανεκπλήρωτοι, πλατωνικοί, να τους ζήσουμε και να τελειώσουν, να τους ζούμε μόνοι, να μη μπορεί το ζευγάρι να ζήσει μαζί για διάφορους κοινωνικούς, ηθικούς, θρησκευτικούς λόγους, ή και να τους διακόψει ο θάνατος, όπως συνέβη στη δική μου περίπτωση. Πιστεύω ότι το συναίσθημα αυτό δεν έχει όρια, περιορισμούς και ηλικία, δε μπαίνει σε καλούπια και ο καθένας το βιώνει μοναδικά και διαφορετικά. Αυτή είναι και η απόλυτη ουσία της ίδιας της ζωής. Ο καθένας με τον δικό του τρόπο να κατακτά αυτή την τελειότητα, το ύψιστο συναίσθημα. Δυστυχώς οι άνθρωποι δεν αφήνονται τόσο εύκολα να παρασυρθούν από έναν έρωτα και κυριαρχεί η επιφυλακτικότητα, αλλά η μοιραία έλξη δύσκολα κατανικάται. Η άρνηση του συναισθήματος είναι ύβρις.

Ποια είναι η μεγαλύτερη πρόκληση για έναν χορευτή;

Να μπορεί να ασκεί το επάγγελμά του και να ζει από αυτό. Να προσφέρει στην τέχνη και να κάνει καινούρια έργα, να δοκιμάζεται σε νέα πράγματα και να ανακαλύπτει τα όριά του. Να μπορεί να προσφέρει ένα καλό θέαμα, να εξελίσσεται και να ωριμάζει μέσα από τη δουλειά του. Και όλα αυτά με το να είναι εν ενεργεία, μέσα από τη συνεχή προσπάθεια, δουλειά και εκγύμναση.

Για ποιο πράγμα νιώθετε ευγνώμων στη ζωή σας;

Νιώθω ευγνώμων πρώτα από όλα που ζω, που αισθάνομαι, που παθιάζομαι με ό,τι κάνω και ασχολούμαι. Παρά τις δυσκολίες που αντιμετώπισα στη ζωή μου και που φαίνονταν απροσπέλαστα εμπόδια όταν τις βίωνα. Κατάφερα να αγαπήσω βαθιά, να νιώσω την ευλογία της μητρότητας, να ασχολούμαι με αυτό που αγαπώ, να δημιουργήσω επαγγελματικά, να έχω συνοδοιπόρους τους φίλους μου και την οικογένειά μου και να συνεχίζω...

Η σπουδαιότερη συμβουλή που σας έχουν δώσει ποτέ είναι...

Ήταν του πατέρα μου λίγο πριν φύγει από τη ζωή. «Να μη συστήνεσαι στον κόσμο ως φυσιολογικός και κοινός άνθρωπος, να μην τους παραπλανάς. Να συστήνεσαι ως αγρίμι ώστε να γνωρίζουν οι άνθρωποι που σε πλησιάζουν ότι μόνο με αγάπη μπορείς να εξημερωθείς. Και μόνο αυτοί θα αξίζουν να είναι στη ζωή σου. Αν καταφέρουν και σε βάλουν ποτέ σε κάποιο καλούπι, δε θα είσαι ευτυχισμένη».

Ένα όνειρο ζωής για εσάς είναι να...

Να γυρίσω όλον τον κόσμο σε 80 μέρες, να γράψω ένα βιβλίο. Να επιστρέψω για μία στιγμή σε ένα σημείο στο παρελθόν. Να γνωρίσω, να μυρίσω, να γευτώ τη ζωή στο έπακρο.

Infο: Στις 14 και 15 Φεβρουαρίου 2020, στο Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (Αίθουσα Αιμίλιος Ριάδης Μ2), στις 21:00

Ρωμαίος και Ιουλιέτα

Καλλιτεχνική διεύθυνση: Τατιάνα Παπαδοπούλου

Υπεύθυνη ομάδας: Αρετή Κουτσικοπούλου

Χορογραφία: Τατιάνα Παπαδοπούλου, Αλέξανδρος Σταυρόπουλος, σε συνεργασία με τους χορευτές

Χορευτές: Γιώργος Βασιλόπουλος, Γαλήνη Γυρτάτου, Δέσποινα Λαγουδάκη, Ηρώ Κόντη, Δημήτρης Μαργαρίτης, Ηλίας Μπαγεώργος, Αλέξανδρος Σταυρόπουλος, Στεφανία Σωτηροπούλου

Σύνθεση μουσικής & Μουσική επιμέλεια: Τηλέμαχος Μούσας

Δραματολόγος: Κατερίνα Διακουμοπούλου

Σκηνογραφία - Ενδυματολογία: Αθανάσιος Κολαλάς

Βίντεο και φωτογραφίες: Μάριος Σπύρογλου

Βοηθός σκηνοθέτη: Ευδοκία Μιμιλίδη

Σχεδιασμός φώτων: Tρύφωνας Κεχαγιάς

Σχεδιασμός αφίσας: Sonik, Νίκος Κουτσμανής