Απόφοιτος της ΑΣΚΤ του Α.Π.Θ, σκηνογράφος σε συνεργασία με το Θέατρο Βορείου Ελλάδος "Μαίωτρον" και εκπαιδευτικός εικαστικών στη Μέση Εκπαίδευση, η Μαρία Παπατζέλου Δημιουργεί έργα από χειροποίητο ιαπωνικό χαρτί (washi) και kimono performing art installations, τα οποία έχουν παρουσιαστεί στην Ελλάδα (Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης 2020, Ιστορικό Κέντρο Λευκάδιου Χερν Λευκάδα 2021, Momus Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης Θεσσαλονικη 2022, Japan Festival Αθήνα 2022, Cube Gallery 2022)και στην Ιαπωνία( Hougonji Temple ,Kyoto 2020 και Tatami Museum of Arts in Eiheiji, Echizen 2021, Hougonji Temple, Kyoto 2022). Παράλληλα, έχει συνεπιμεληθεί τα διεθνή art projects "Homoutopicus in crisis", "Alteritès" ""YAKUMO KOIZUMI /Where the clouds are born" "Nukumori art project", κι έχει συμμετοχές σε πολλές ομαδικές εκθέσεις, residensies και workshops καθώς και 7 ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα και το Εξωτερικό(Λονδίνο, Γαλλία, Ινδία,Ταϊπέι, Ιαπωνία).

Εμπνέεται από την Ιαπωνική μυθολογία και Τέχνη σε έναν ανοιχτό «διάλογο» Ανατολής και Δύσης, παράδοσης και καινοτομίας, μελετώντας παραδοσιακές ιαπωνικές τεχνικές ζωγραφικής του washi χαρτιού και μεταξιού τις οποίες εμπλουτίζει με μοντέρνα στοιχεία επικολλήσεων, κολάζ και μικτών τεχνικών, παρουσιάζοντας σύγχρονες art installation & performance στην Ελλάδα και στο Εξωτερικό. Η Θεσσαλονίκη για εκείνην ήταν έρωτας με την πρώτη ματιά όπως μας εξηγεί παρακάτω. 

Ας τη γνωρίσουμε καλύτερα...

Γεννήθηκα στο Αμβούργο, στη Γερμανία αλλά μεγάλωσα στη Λάρισα, σε μια μικρή γειτονιά με πολύ πράσινο και πολύ παιχνίδι...

Γοητεύτηκα από τη Θεσσαλονίκη σε μια ημερήσια σχολική εκδρομή στο Λύκειο και αμέσως σκέφτηκα πως αυτή είναι μια πόλη δυναμική που πολύ θα μου άρεσε να σπουδάσω και να ζήσω. Λάτρεψα το Λιμάνι, τον ανοιχτό ορίζοντα και τη θάλασσά της και το πόσο ευχάριστα την περπατάς από τη μία άκρη στην άλλη. Όταν τελικά πέρασα στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών του Α.Π.Θ το 1992, έμεινα στο κέντρο, στην περιοχή Ναυαρίνου όπως και οι περισσότεροι φοιτητές τότε, που προτιμούσαν τις βολικές μετακινήσεις και τη ζωντάνια του κέντρου. Μ' αρέσει το κέντρο της πόλης, παρόλο που εδώ και χρόνια μένω εκτός, στο Φίλυρο και κατεβαίνω συχνά για βόλτες, ψώνια ή απλώς για να δω την θάλασσα, που λατρεύω.

Μου άρεσε πάντα η τέχνη, ζωγράφιζα από παιδί και πολύ νωρίς κατάλαβα πως μ' αυτό θέλω να ασχοληθώ, με τη ζωγραφική και την καλλιτεχνική εκπαίδευση. Στην πορεία προέκυψε και η σκηνογραφία σε συνεργασία με την Ε.Θ.Β.Ε "Μαίωτρον" της οποίας είμαι μέλος. Τα τελευταία χρόνια εμπνεόμενη από την ιαπωνική τέχνη και μυθολογία, γράφω και ποίηση χαϊκού, μία ιαπωνική μορφή ποίησης μικρής φόρμας, με 17 συλλαβές σε τρεις στίχους των 5-7-5 συλλαβών και χαίρομαι που το πρώτο μου βιβλίο «Εσωτερικές συνδέσεις του υγρού ουρανού» με 43 χαϊκού κυκλοφορεί τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ιαπωνία.

Σπούδασα ζωγραφική στην Α.Σ.Κ.Τ του Α.Π.Θ, και από τα φοιτητικά χρόνια στη Θεσσαλονίκη θυμάμαι με νοσταλγία τα Φεστιβάλ Κινηματογράφου, που παρακολουθούσαμε εμμονικά τότε, την επική συναυλία των U2 στο Λιμάνι, τη Θεσσαλονίκη - πολιτιστική πρωτεύουσα το 1997 με το καλλιτεχνικό εργαστήριο Pictor και τις εκθέσεις που συμμετείχαμε ως φοιτητές και πτυχιούχοι.

Η σχέση μου με τη Θεσσαλονίκη είναι μια σχέση λατρείας, δεν θα μπορούσα να μείνω πουθενά αλλού, για πολλούς λόγους. Η Θεσσαλονίκη είναι η πόλη της ενηλικίωσής μου, εδώ σπούδασα, εδώ έχω μάθει να ζω και να δημιουργώ. Έχει αέρα καλλιτεχνικό και πολυπολιτισμικό και δεν προλαβαίνεις εύκολα να παρακολουθήσεις όσα ενδιαφέροντα εικαστικά, μουσικά και θεατρικά δρώμενα συμβαίνουν συνεχώς.

Το εναρκτήριο λάκτισμα για την ενασχόλησή μου με την Τέχνη μού το έδωσε ο καθηγητής καλλιτεχνικών στο Γυμνάσιο, ο οποίος με προέτρεψε να σπουδάσω εικαστικά, καθώς έβλεπε πόσο αγαπούσα τη ζωγραφική, εκτιμώντας όσα δημιουργούσα τότε. Ζωγράφιζα ατελείωτες ώρες από παιδί, ήταν φυσικό επακόλουθο να ακολουθήσω την τέχνη.

Η έμπνευση είναι η σύνδεσή μας με τον κόσμο μέσα μας και γύρω μας, ο τρόπος μας να ρέουμε με όσα συμβαίνουν και όσα σκεφτόμαστε και νιώθουμε γι' αυτά. Είναι καθαρή ενέργεια, ροή. Έμπνευση μπορώ να αντλήσω από οτιδήποτε, από τη φύση, από την ίδια την τέχνη, από ένα ποίημα ή έναν μύθο, αρκεί να μπορώ να νιώσω συνδεδεμένη με αυτό. Η Θεσσαλονίκη με τον ανοιχτό της θαλάσσιο ορίζοντα, βοηθάει να ενεργοποιούμαι θετικά, αναζωογονώντας αυτή τη ροή.

Μια δημιουργία μου που ξεχωρίζω είναι κάθε ένα από τα πέντε συνολικά washi kimono art που έχω δημιουργήσει από το 2020 έως το 2022, καθώς η έμπνευσή τους, αλλά και οι εκθέσεις όπου αυτά παρουσιάστηκαν σε Ιαπωνία και Ελλάδα, ήταν ένα ταξίδι σε μακρινούς τόπους και χρόνους και γεμάτο συνδέσεις με ανθρώπους της τέχνης που εκτιμώ απεριόριστα και νιώθω μεγάλη τιμή να συνεργάζομαι μαζί τους.

Η Ιαπωνική τέχνη είναι λιτή, αφαιρετική και υπαινικτική, γεμάτη συμβολισμούς και ποιητικότητα και καθώς η δουλειά μου τα τελευταία χρόνια έχει χαρακτήρα συμβολικό, αποτελεί την βασική έμπνευσή μου. Στην ιαπωνική κουλτούρα βρήκα την αφαιρετικότητα που αναζητούσε η μεσογειακή πληθωρικότητα του χαρακτήρα μου και την ποιητικότητα που έγινε σημαντικό στοιχείο αναφοράς στη δουλειά μου.

Η σχέση μου με το θέατρο είναι μια σχέση όχι πάντα εύκολη. Μου έχει μάθει την γοητεία της μεταμόρφωσης των απλών υλικών, του αυτοσχεδιασμού και της συνεργασίας, είναι καθαρά συνεργατική τέχνη, γι' αυτό και δύσκολη. Το "Μαίωτρον" είναι ένα μικρό θεατράκι 50 ατόμων στην Αθηνάς 21, πάνω από το Τούρκικο Προξενείο όπου ανεβάζουμε θεατρικά ως επί το πλείστων θεσσαλονικιών συγγραφέων, προσπαθώντας να αξιοποιήσουμε το θεατρικό δυναμικό της πόλης.

Η κινητήριος δύναμή μου είναι τα ταξίδια (καθώς είμαι ταξιδιάρα ψυχή), οι αγαπημένοι μου άνθρωποι που με στηρίζουν και πιστεύουν σε όσα μπορώ να καταφέρω και φυσικά η τέχνη, το εργαστήριο μου, εκεί καταλήγω πάντα, εκεί βρίσκω το κέντρο μου και τη δύναμη να συνεχίζω.

Η κομβική στιγμή στην καριέρα μου ήταν η σύνδεσή μου με την Ιαπωνία που ξεκίνησε το 2018, η δημιουργία των κιμονό μου με ιαπωνικό χειροποίητο washi χαρτί, και η συνεργασία μου με τον ερευνητή και συγγραφέα κ. Μασάσι Νακαμούρα από το Κιότο, που με τα δύο βιβλία που συγγράψαμε και τις εκθέσεις που επιμεληθήκαμε στην Ιαπωνία, έφεραν νέα προοπτική στην καλλιτεχνική μου πορεία.

Για μένα τέχνη σημαίνει σύνδεση, με τον κόσμο μέσα μας και γύρω μας και ταξίδι, πρώτα νοερό και στη συνέχεια πραγματικό.

Ένας χώρος τέχνης της πόλης που αγαπώ είναι οι Βιτρίνες Τέχνης του ΟΤΕ που πάντα με ξαφνιάζουν και αρπάζουν το βλέμμα μου, προτείνοντας νέους καλλιτέχνες της πόλης με την μοναδική επιμέλεια του Γιάννη Αργυριάδη. Πρόσφατα είχα την χαρά και την τιμή να δείξω τρία από τα κιμονό μου στις Βιτρίνες και η ανταπόκριση του κόσμου που τις είδε πραγματικά με συγκίνησε! Νομίζω έτσι είναι γόνιμο να επικοινωνεί η τέχνη σε μια πόλη, άμεσα και δυναμικά!

Ένας άνθρωπος-μέντορας για μένα είναι η αγαπημένη μου φίλη από τα φοιτητικά μου χρόνια Βάγια Συριοπούλου, εικαστικός κι εκείνη, η οποία μένει μόνιμα στη Γαλλία, και με εμπνέει με όσα έχει καταφέρει ενώ χαίρομαι να δουλεύω μαζί της. Μέσα από τα καλλιτεχνικά art projects που συνεπιμεληθήκαμε "Homoutopicus in Crisis", "Alteritès" και πρόσφατα το co+existence art project που παρουσιάσαμε σε ένα residency στη Γαλλία, στο MJC Mauguio-Carnon, έμαθα την αξία της καλής οργάνωσης και της ομαδικής συνεργασίας στην τέχνη.

Το μαγαζί - «στέκι» στη Θεσσαλονίκη που μου αρέσει να πίνω τον καφέ μου είναι ο καλλιτεχνικός, εναλλακτικός πολυχώρος Picap, καθώς έχει πάντα κάτι ενδιαφέρον και νέο να ακούσεις και να δεις και ευγενικό κόσμο με καλλιτεχνικές ανησυχίες που συχνάζει εκεί.

Το μέρος της Θεσσαλονίκης που έχω την πιο ωραία ανάμνηση είναι το Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου και πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2020 η έκθεση «Προλεγόμενες, Ιστορίες που έντυσε το σώμα» art project, όπου με κάλεσαν να παρουσιάσω για πρώτη φορά στην Ελλάδα, αμέσως μετά την παρουσίαση του στο Κιότο, το "Second Skin/Δεύτερο δέρμα" washi art kimono και παρόλο που η έκθεση αυτή έγινε εν μέσω πανδημίας και με όλους τους αυστηρούς περιορισμούς που ίσχυαν τότε, η επαφή με το κοινό και η συνεργασία με τους υπεύθυνους του Αρχ. Μουσείου μού άφησε τις καλύτερες εντυπώσεις.

All time classic αγαπημένο μου μέρος στην πόλη είναι το Λιμάνι. Για την ωραία θέα, τον ανοιχτό ορίζοντα, το πρωτοποριακό μουσείο Σύγχρονης Τέχνης και αυτό της Φωτογραφίας που βρίσκονται εκεί και τις αίθουσες προβολών του Φεστιβάλ κινηματογράφου που επισκέπτομαι τακτικά. Νομίζω ότι οι περισσότεροι επισκέπτες το λιμάνι ξεχωρίζουν και ερωτεύονται όταν πρωτοαντικρύζουν την Θεσσαλονίκη. Είναι ένα μέρος με ζωντάνια και ξεχωριστή ατμόσφαιρα, και η ξύλινη προβλήτα όπου μαζεύεται η νεολαία είναι από τα πιο καλοφτιαγμένα σημεία της πόλης, πιστεύω.

Η καλύτερη συμβουλή που μου έχουν δώσει ποτέ είναι «Και αυτό θα περάσει».

Αγαπώ πολύ το Επταπύργιο και κυρίως την 360° μοιρών μαγευτική θέα στα κάστρα μπροστά από το Γεντί Κουλέ. Πηγαίνω συχνά όταν νιώθω κουρασμένη και άτονη και πάντα με αναζωογονεί τόσο η θέα της πόλης από ψηλά όσο και οι ήχοι της που φτάνουν από μακριά, σαν μουσική ηχώ.

Η Θεσσαλονίκη μου αρέσει γιατί αγαπώ πολύ το σινεμά και τη μουσική και νομίζω πως δεν υπάρχει άλλη πόλη στην Ελλάδα, όπου μπορείς να βλέπεις όλον τον χρόνο διαλεγμένες και βραβευμένες ταινίες από όλον τον κόσμο. Επίσης λόγω των φοιτητών έχει πολλές καλές μουσικές σκηνές και συναυλίες, όλων των ειδών, μπορείς να ακούσεις τα πάντα από κλασσική μουσική μέχρι progressive ηλεκτρονική.

Για έναν καλλιτέχνη, το να μπορεί να παρακολουθεί συνεχώς νέα δρώμενα και ακούσματα είναι σημαντικό για την εξέλιξή του. Μ' αρέσει που περπατιέται εύκολα, που έχει πολλά Φεστιβάλ και εκδηλώσεις ανοιχτά στο κοινό και που συνδυάζει και βουνό και θάλασσα.Ο υγρός ουρανός της μου δημιουργεί αλλεπάλληλες εσωτερικές συνδέσεις ενεργοποιώντας δυναμικά την καλλιτεχνική μου έκφραση.

Τη Θεσσαλονίκη θα την ήθελα περισσότερο πράσινη, καθαρή, με ικανοποιητικά μέσα μαζικής κυκλοφορίας,έτσι ώστε το αυτοκίνητο να μην είναι απαραίτητο, όπως είναι τώρα, με καλύτερους δρόμους, πεζοδρόμια και πολλά ελεύθερα πάρκινγκ.

Αν θα έπρεπε να τη χαρακτηρίσω με 3 λέξεις αυτές θα ήταν πολυπολιτισμική, καλλιτεχνική, φασαριώζικη!