Υπερβατικά τοπία, ιπτάμενα γλυπτά που αιωρούνται και μεταλλάσσονται στον λευκό χώρο, φωτεινές σφαίρες που εκπέμπουν εκτυφλωτικά και συγχρόνως οικεία χρώματα, μελέτες, κείμενα και αρχειακό υλικό, όλα αυτά συνθέτουν τον ιδιαίτερο κόσμο του Ivan Kliun, του πρωτοπόρου της ρωσικής πρωτοπορίας, στο πλαίσιο της έκθεσης για το έργο και τη ζωή του που φιλοξενείται στο MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη, στη Θεσσαλονίκη.
Η έκθεση φέρει τον τίτλο «Ιβάν Κλιούν. Υπερβατικά τοπία. Ιπτάμενα γλυπτά. Φωτεινές σφαίρες» και αποτελεί τη νέα, διεθνή παραγωγή του Μουσείου, μονογραφία στο έργο ενός σημαντικού Ρώσου ζωγράφου, γλύπτη, συγγραφέα και δασκάλου, που εκπροσωπείται στη συλλογή Κωστάκη με 383 έργα τέχνης (πίνακες και σχέδια) και ένα μοναδικό αρχειακό υλικό (γράμματα, χειρόγραφα, λιθογραφικές εκτυπώσεις, διδακτικό υλικό κ.λπ.). Η πραγματοποίησή της έγινε εφικτή με την υποστήριξη του Heritage Art Foundation στη Μόσχα, του Συλλόγου Υποστηρικτών του Μουσείου και του The Malevich Society. Έχει δε κεντρίσει το ενδιαφέρον του ελληνικού και διεθνούς κοινού, γεγονός που οφήγησε στο να πάρει πρόσφατα παράταση έως τις 16 Ιανουαρίου του 2022.
Από τις πλέον ενδιαφέρουσες δράσεις που εντάχθηκαν στο πλαίσιο της έκθεσης είναι η δημιουργία από τον έμπειρο και διακεκριμένο Έλληνα κεραμίστα Γιώργο Βαβάτση μιας συλλεκτικής σειράς κεραμικών, εμπνευσμένης από το έργο και την αισθητική του Ivan Kliun. Στη συνέντευξη που ακολουθεί ο δημιουργός μιλάει για τα σημεία επαφής του με τον πρωτοπόρο καλλιτέχνη, αλλά και για την κεραμική τέχνη και τη δυναμική που αυτή μπορεί να φέρει στο σήμερα.
Μιλήστε μας λίγο για τη νέα σειρά κεραμικών που δημιουργήσατε. Πώς προέκυψε η συνεργασία σας με το ΜΟΜus;
Η σειρά κεραμικών που δημιουργήθηκε με αφορμή την έκθεση των έργων του Kliun, η οποία συγκαταλέγεται στη συλλογή Κωστάκη στο MOMus, βασίστηκε σε κάποια συγκεκριμένα έργα του ακολουθώντας δυο κατευθύνσεις. Από τα επτά συνολικά έργα που μπήκαν σε διαδικασία παραγωγής, τα δυο είναι πιστή μεταφορά σε κεραμικό (πιάτο και φιάλη) από κάποιο έργο του καλλιτέχνη, ενώ τα υπόλοιπα κεραμικά προέκυψαν ύστερα από μελέτη σχημάτων και χρωμάτων έργων του και πραγματώθηκαν υπό την προσωπική μου αντίληψη περί όγκου του κεραμικού αντικειμένου. Η πρόσκληση και μετέπειτα συνεργασία με το MOMus προκύπτει από την παράλληλη δράση μας στην πόλη της Θεσσαλονίκης, την εξαιρετική σχέση εκτίμησης με μέλη του μουσείου, καθώς και από την αναγνώριση, πιστεύω, της δυνατότητας να ανταπεξέλθω σε μια τέτοια πρόκληση κατασκευής αξιόπιστων κεραμικών ειδών, τα οποία θα τιμούσαν το όνομα και το μεγαλείο του συγκεκριμένου καλλιτέχνη.
Εργαστήκατε με πηγή έμπνευσης το έργο του Ivan Kliun. Γνωρίζατε τον καλλιτέχνη και το έργο του πριν τη συνεργασία σας αυτή;
Το έργο του Ivan Kliun μου ήταν για να είμαι απόλυτα ειλικρινής άγνωστο μέχρι σήμερα. Η δυνατότητα να μελετήσω τη δουλειά του που μου δόθηκε από τη διεύθυνση του MOMus με έφερε μπροστά σε μια πολύ ευχάριστη έκπληξη, καθώς σε αυτό βρήκα πολλά ενδιαφέροντα αλλά και κοινά σημεία όσον αφορά το θέμα της αισθητικής προσέγγισης των δικών μου δημιουργιών.
Τι σας εντυπωσίασε στο έργο του και θέλατε να περάσετε και στη συλλεκτική σειρά κεραμικών που δημιουργήσατε;
Μια μεγάλη σειρά σχεδίων του Kliun βασίζεται στη σχέση φόρμας και χρώματος, ενώ πολλές από τις μελέτες του κρύβουν προτάσεις σχεδόν έτοιμες προς υλοποίηση. Υπάρχει μια εντυπωσιακή αρμονία μεταξύ χρώματος και σχήματος, που αμέσως μπόρεσα να φανταστώ στο δικό μου κόσμο των κεραμικών. Οι συνθέσεις προέκυψαν αβίαστα, καθώς ο Kliun άφηνε ένα ξεκάθαρο πεδίο προκειμένου να μετατραπούν οι όγκοι του σε απλά μα ιδιοφυή χρηστικά αντικείμενα.
Πόσα διαφορετικά σχέδια περιλαμβάνει η σειρά και σε ποια μεγέθη;
Δημιουργήθηκαν επτά διαφορετικά σχέδια: φιάλη, ποτήρι, πιάτο, δοχείο, κούπα, δίσκος, μολυβοθήκη. Όλα πραγματοποιήθηκαν με διαφορετικές τεχνικές: τροχός, εγχάρακτο φύλλο, σύνθεση χρωματιστών πηλών, stencils κ.ά. Φρόντισα, ώστε όλα να πληρούν τους κανόνες χρηστικότητας προκειμένου να συνοδεύουν άρτια το κοινό που θα τα επιλέξει για τις δικές του καθημερινές στιγμές.
Ποια θέση έχει η κεραμική τέχνη στη σύγχρονη εικαστική πραγματικότητα;
Η κεραμική τέχνη, όπως και όλες οι άλλες τέχνες, κουβαλώντας ένα πλούσιο παρελθόν ανήκει ενεργά στο σήμερα. Αποτελεί ένα εικαστικό κομμάτι, η εφαρμογή του οποίου απαιτεί πολύ υψηλή τεχνική κατάρτιση. Αυτό, κατά περιόδους την καθιστά απρόσιτη και ενίοτε δυσπρόσιτη. Παρόλα αυτά, πραγματεύεται ένα ιδιαίτερα πλούσιο μέσο, τον πηλό, η σχέση του καλλιτέχνη με τον οποίο διδάσκει αστείρευτα μυστικά για την ίδια τη ζωή.
Η Ελλάδα είναι μια χώρα με μεγάλη παράδοση στον πηλό, από τους προϊστορικούς χρόνους και κατά τη κλασική αρχαιότητα. Μπορεί αυτή η τέχνη να αναβιώσει δυναμικά στο σήμερα;
Η τέχνη της κεραμικής ακολουθεί μια πορεία άρρηκτα συνυφασμένη με τη ζωή του ανθρώπου. Ο πηλός δίνει τη δυνατότητα στον εκάστοτε καλλιτέχνη να εκφραστεί με αμέτρητους τρόπους και αυτό το χαρακτηριστικό της είναι που την καθιστά πάντοτε επίκαιρη. Λειτουργεί ως καθρέφτης της κοινωνίας μας και γι’ αυτό παρατηρούμε πολλές και έντονες αντιφατικές περιόδους. Απαιτεί κόπο και αφοσίωση, ώστε να μετατραπεί το κεραμικό σε ένα κομμάτι της σύγχρονης πραγματικότητας μας.
Έκθεση «Ιβάν Κλιούν. Υπερβατικά τοπία. Ιπτάμενα γλυπτά. Φωτεινές σφαίρες»
MOMus-Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης-Συλλογή Κωστάκη
(Μονή Λαζαριστών, Θεσσαλονίκη)
2 Ιουλίου 2021 έως 16 Ιανουαρίου 2022
