Ήταν καλοκαίρι του 2005, όταν θυμάμαι τον εαυτό μου εκεί στις τελευταίες τάξεις του δημοτικού να παρακολουθεί σε επανάληψη επεισόδια της θρυλικής σειράς «Να με προσέχεις» στα πρώτα γοητευτικά πλάνα στους Παξούς, με τον ίδιο να πρωταγωνιστεί. Από τότε, πάντα εντοπίζω μια ενδιαφέρουσα αφορμή για να απολαμβάνω τις παραγωγές που συμμετέχει στη μικρή και μεγάλη οθόνη, αλλά και πάνω στη σκηνή είτε ως κεντρικός χαρακτήρας, είτε ως σκηνοθέτης.
Είναι αλήθεια ότι κάθε βήμα του Κωνσταντίνου Μαρκουλάκη είναι ταυτισμένο με δουλεμένες και υψηλής αισθητικής πρωτοβουλίες και αυτό το απέδειξε η χθεσινοβραδινή ιδιωτική γενική πρόβα στο Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών, στην οποία ήμασταν προσκεκλημένοι δημοσιογράφοι, αλλά και μέλη της ομάδας παραγωγής της νέας παράστασης, στην οποία μετέχει και υπογράφει την απόδοση του έργου στα ελληνικά. Και ο λόγος για τη μεταφορά της νουβέλας «Η Αγαπημένη του κυρίου Λιν» του συγγραφέα και σκηνοθέτη Philippe Claudel, μια συμπαραγωγή του ΚΘΒΕ με τον πολιτιστικό οργανισμό ΛΥΚΟΦΩΣ. Μαζί με τον διεθνώς αναγνωρισμένο Βέλγο director και πρώην Καλλιτεχνικό Διευθυντή του θεάτρου Toneelhuis της Αμβέρσας, Guy Cassiers, ο οποίος υπογράφει τη σκηνοθετική επιμέλεια της παράστασης, μάς χάρισαν μια θερμή υποδοχή και μοιράστηκαν μαζί μας σημαντικά στοιχεία για τα κύρια πρόσωπα της ιστορίας, καθώς επίσης και για τα μηνύματά της λίγο πριν γίνουμε οι πρώτοι κοινωνοί της. Μαζί μας βρίσκονταν και ο Καλλιτεχνικός Διευθυντής του Κρατικού Θεάτρου Βορείου Ελλάδος, Αστέριος Πελτέκης, καθώς και η αγαπημένη ηθοποιός, Άννα Φόνσου.
Η προσφυγιά δύο γενιών
Η ιστορία αφορά σε δύο διαφορετικές γενιές ανθρώπων, έναν γέροντα και την εγγονή του, οι οποίοι αναγκάζονται να αφήσουν πίσω τους την πατρίδα της και την κατεστραμμένη της όψη. Ο κύριος Λιν κρατώντας στην αγκαλιά του τη Σανγκ ντιού, τη μικρή εγγονή του και τη μόνη επιζήσασα της οικογένειάς του, εγκαταλείπει το κατεστραμμένο από τον πόλεμο χωριό του και φτάνει στην Ευρώπη πρόσφυγας. Εκεί, χωρίς να γνωρίζει τίποτα για τη νέα χώρα και χωρίς να αντιλαμβάνεται τη γλώσσα των ξένων, αφήνει τη μοίρα του στα χέρια των αρμόδιων αρχών που τον περιθάλπουν. Μέχρι που γνωρίζει τον κ. Μπαρκ. Ο κ. Μπαρκ μιλάει συνέχεια στη γλώσσα του και ο κ. Λιν σιωπηλός απολαμβάνει την παρέα του. Μια δυνατή φιλία καλλιεργείται ανάμεσα στους δύο άντρες, με εξομολογήσεις, με σεβασμό απέναντι στον εκφρασμένο ή στον σιωπηλό πόνο, με συμπόνοια και φροντίδα.
Ένα νοητό ταξίδι με ηχηρά ανθρωπιστικά μηνύματα
«Είναι μια μικρή ιστορία, η οποία παρόλα αυτά μάς δείχνει τι μπορεί να κάνει ο πόνος»
Είναι τιμή να παρακολουθείς μια γενική πρόβα καταρτισμένων καλλιτεχνών και ειδικά όσων έχουν εντρυφίσει για χρόνια στην ανάπτυξη μιας πνευματικής σχέσης ανάμεσα στην παράσταση και στο κοινό. Αυτός ήταν και ο στόχος του Guy Cassiers, ο οποίος έχει αναπτύξει μια πολύ προσωπική θεατρική γλώσσα στην οποία παντρεύει με επιτυχία την εικαστική τεχνολογία και την λογοτεχνία. Στην ιστορία του κυρίου Λιν, ο Cassiers ξετάζει τη μοναξιά, τη διαφορετικότητα και τη δύναμη της φιλίας. Όπως ο ίδιος συζήτησε μαζί μας αναλυτικά: «Το project ξεκίνησε πριν πέντε χρόνια. Πρόκειται για ένα one man show. Το να βρίσκεται ένα πρόσωπο στη σκηνή, πιστεύω ότι είναι αποτέλεσμα συνεργασίας πολλών ανθρώπων και προπονήσεων. Όμως, αν μου επτρέπεται, έχω ανάγκη να μιλήσω μαζί σας για το περιεχόμενο της παράστασης αυτής. Εργαζόμουν με το συγκεκριμένο υλικό για αρκετά χρόνια και η παράσταση σε κάθε χώρα αναπτύσσει τη δική της ταυτότητα ως απόρροια της σχέσης της με τους θεατές της. Ήταν σημαντικό να δημιουργήσουμε ένα ταξίδι, μια εμπειρία του να στραφεί το κοινό όχι μόνο προς το ζήτημα των προσφύγων, αλλά επίσης και στο πως ο πρωταγωνιστής έρχεται αντιμέτωπος με την απώλεια και τις δυσκολίες της ζωής. Πόσο σημαντική είναι η φαντασία, καθώς δρα ως βοηθός στην επιβίωσή μας! Αυτό είναι και το κρίσιμο σημείο αυτού του show. Είναι μια μικρή ιστορία, η οποία παρόλα αυτά μάς δείχνει τι μπορεί να κάνει ο πόνος. Τα στοιχεία της γλώσσας και της φιλίας επικρατούν, καθώς παρακολουθούμε τον κύριο Μπαρκ να μιλάει μια τελείως διαφορετική γλώσσα, όμως επικοινωνεί μαζί του τόσο ωραία. Εμείς θέλουμε να σάς βοηθήσουμε να σκεφτείτε διαφορετικά για το υλικό της παράστασης που γνωρίζετε».
Ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης έδωσε ιδιαίτερη έμφαση στο δίπολο «τεχνολογία - κείμενο», υποστηρίζοντας τη φιλοσοφία του σκηνοθέτη και εισαγάγοντάς μας με αυτόν τον τρόπο στην προσέγγισή του όσον αφορά στην απλή, αλλά ουσιαστική παρουσίαση των σκηνικών: «Η τεχνολογία κρύβεται καθώς είναι βοηθός στην αφήγηση της ιστορίας. Η αφήγηση είναι η ρίζα του θεάτρου. Είναι η δυνατότητα να μπορεί να δει κανείς στην πρώτη φράση του έργου. Ένας γέροντας στέκεται στο πίσω μέρος ενός πλοίου και εσείς να μπορέσετε να δείτε με τα δικά σας μάτια τον γέροντα και το πλοίο που φαντάζεστε εσείς και εμείς χωρίς να επιβάλλουμε τίποτα, θέλουμε να σας οδηγήσουμε στην ιστορία. Και όσο λιγότερα πράγματα δίνουμε, ειδικά σε εμάς τους ανθρώπους του σήμερα, που είμαστε συνηθισμένοι να μας τα δίνουν όλα μασημένα, να τα παίρνουμε όλα έτοιμα και να είναι όλα έντονα».
Η νέα εποχή του θεάτρου φροντίζει έξυπνα για τα πολυαισθητηριακά ερεθίσματα
Κατά τη διάρκεια της παρακολούθησης της γενικής πρόβας, άφησα τον εαυτό μου να βιώσει κάθε σκηνή, κάτι που απεδείχθη καθόλου δύσκολο. Το στοιχείο που με ιντρίγκαρε είναι η ολιστική προσέγγιση του σκηνοθέτη, καθώς αξιοποιήσε έξυπνα τα ψηφιακά μέσα που κατείχαν τον δικό τους υποστηρικτικό ρόλο στη σκηνή. Αυτή η φιλοσοφία με κάνει αισιόδοξη ότι το μετα-θέατρο, κυρίως ευρωπαϊκών προδιαγραφών, είναι εδώ, μαζί με όλα τα διαθέσιμα εργαλεία. Ειδικά στην περίπτωση της παράστασης, οι τεχνικές αυτές κατάφεραν να φέρουν σε αρμονία διαχρονικούς ήχους του νερού και της γης, αποδίδοντάς τους με ανατριχιαστικούς τρόπους. Παύσεις που σε κάνουν να συγκινείσαι και εναλλαγές στα φώτα που δίνουν αναπάντεχο βάθος κυριάρχησαν επίσης. Ένα στοιχείο που με ενθουσίασε είναι το λευκό πανί πίσω από τον πρωταγωνιστή, το οποίο συνεχώς αποκτούσε και διαφορετική λειτουργία. Από τη μια μετέδιδε μηνύματα και λέξεις, όπως «ορίζοντας», «οικογένεια», «ήλιος» και από την άλλη αποτύπωνε τους διαλόγους ανάμεσα στον κύριο Λιν, τη νοσοκόμα και τη διερμηνέα με το υπέροχο τέχνασμα της χρήσης των ήχων συχνοτήτων από παλιό ραδιόφωνο! Τι εννοώ; Όταν για παράδειγμα στην πλοκή της ιστορίας υπήρχε η συγκεκριμένη συνομιλία, για κάθε νοητό ήχο των προσώπων, ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης ρύθμιζε τις συχνότητες, οι οποίες συμβόλιζαν τον τόνο φωνής, δημιουργώντας ταυτόχρονα μια ενδιαφέρουσα ατμόσφαιρα με έντονο το συναίσθημα της αγωνίας. Παρακολουθούμε ακόμη τον ίδιο να παίζει με κάποια πλήκτρα από κονσόλα και ως αποτέλεσμα, η επανάληψη των ήχων τους συνέθετε σχεδόν ψυχεδελικές μελωδίες - μουσικά χαλιά που έπαιζαν σε λούπα κάτω από τον συναισθηματικά φορτισμένο μονόλογό του. Ακόμη μια πρόκληση ήταν η γρήγορη εναλλαγή των ρόλων από τον ίδιο. Σε δευτερόλεπτα ξεκούμπωνε το πουκάμισό του, άλλαζε φωνή και κινησιολογία και μεταμορφωνόταν σε κύριο Μπαρκ, ενώ την ίδια στιγμή στο background στο πανί προβαλλόταν ο ίδιος και στους δύο ρόλους και φιγούρες -Λιν και Μπαρκ- τη στιγμή που στο σενάριο κάθονται ο ένας δίπλα στον άλλον.
Η παράσταση ήταν για μένα μια αισιόδοξη ένδειξη ότι το θέατρο μπορεί να επιβιώσει, αρκεί να υπάρχει πειθαρχία, σεβασμός και καινοτομία που δρα ως χρήσιμο υποστηρικτικό εργαλείο!
Info: Θέατρο Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Πρεμιέρα: Παρασκευή 22 Μαρτίου 2024, στις 21.00
