Στο Λεωφορείον ο Πόθος, η Αλεξία Καλτσίκη γίνεται η Μπλανς Ντιμπουά - μια ψυχή εύθραυστη και γενναία, που προσπαθεί να κρατήσει ένα μικρό φως αναμμένο μέσα στο σκοτάδι της ζωής. Απόψε, στο Θέατρο Αριστοτέλειον, ο κόσμος του Τενεσί Ουίλιαμς ξαναγεννιέται μέσα από τη σκηνοθετική ματιά του Δημήτρη Καραντζά. 

Λίγο πριν την αυλαία, η σπουδαία ηθοποιός μάς μιλά αποκλειστικά για την Μπλανς, για τη δύναμη της ευαισθησίας και για τη μαγεία του θεάτρου που αποκαλύπτει όσα δεν τολμάμε να πούμε δυνατά.

Τι σημαίνει για εσάς αυτή η παράσταση και ποιο είναι αυτό το στοιχείο που σας ελκύει στον συγκεκριμένο ρόλο;

Υπάρχουν δύο διαφορετικοί άξονες: το ίδιο το έργο και η ενασχόληση με έναν τόσο σπουδαίο ρόλο, και το άλλο είναι η ίδια η παράσταση - ο τρόπος που είναι δομημένη. Αυτή η διαδρομή δεν είναι μόνο η αφήγηση μιας ιστορίας· για μένα τουλάχιστον, είναι ένα ρίσκο, αν θα καταφέρω να την κάνω, οπότε είναι κάτι πολύ ζωντανό. Είναι κάτι που συνεχώς ανανεώνεται μέσα μου και για αυτό με ελκύει.

Από εκεί και πέρα, το ίδιο το πρόσωπο της Μπλανς και όλη αυτή η ιστορία δεν αφορά μόνο την ίδια. Από το όνομά της πιάνομαι πολλές φορές· είναι σαν ένας λευκός καμβάς για να μπορέσει να επιβιώσει. Καθορίζεται πολύ από το βλέμμα των άλλων και γι’ αυτό μετακινείται, ανάλογα με το τι πιστεύει ότι αντικατοπτρίζει στους άλλους. Το να ασχολείσαι με τόσο καλογραμμένα και ερεθιστικά κείμενα είναι μια διαδικασία που ποτέ δεν τελειώνει. Σε βάζει σε περιοχές μιας αναζήτησης που δεν ολοκληρώνεται.

Υπάρχει κάποια σκηνή ή στιγμή στην προετοιμασία των προβών που σας έχει μείνει πιο έντονα;

Αυτό που μου έχει μείνει πιο έντονα είναι ο τρόπος που διαχειρίζεται το ίδιο το κείμενο. Έχει πάρα πολύ χιούμορ, σχεδόν πολλές φορές είναι ανάλαφρο, όπως και τα υλικά που χρησιμοποιεί η ίδια η Μπλανς. Και ξαφνικά μέσα έχει κάποιες «βουτιές». Αυτή η εναλλαγή που υπάρχει σχεδόν σε όλες τις σκηνές είναι που με ενδιαφέρει πολύ και που τη διαπίστωσα στις πρόβες, και είναι πολύ ενδιαφέρουσα.

Μένoντας στον χαρακτήρα της Μπλανς, πιστεύετε ότι υπάρχουν στοιχεία στον χαρακτήρα της που μπορεί να αντικατοπτρίζουν σύγχρονα ζητήματα γυναικείας ενδυνάμωσης ή θέματα για το πώς η κοινωνία αντιμετωπίζει τις γυναίκες;

Καταρχάς, ο τρόπος που ο Δημήτρης (Καραντζάς) το διάβασε ακουμπά σε πολλά σημεία τα κοινωνικά ζητήματα, γιατί έχει αναδειχθεί πολύ μέσα από την παράσταση η καταγωγή του Στάνλεϊ, οι πιθανές αγκυλώσεις που μπορεί να έχει η Μπλανς σε σχέση με αυτό. Κατά δεύτερον, έχει αυτή τη μετακίνηση των δύο κόσμων: η Μπλανς προέρχεται από μια τάξη η οποία είναι προνομιούχα και χάνει το κύρος της, γι’ αυτό και μπαίνει στη σκηνή ηττημένη. Αυτό έχει ενδιαφέρον· δείχνει έναν άνθρωπο που δεν κουνάει το μικρό του δαχτυλάκι και την ίδια στιγμή διαπιστώνεις ότι είναι άνθρωπος που έχει γηροκομήσει, έχει φροντίσει αρρώστους, δουλεύει, έχει σπουδάσει, έχει αντιφάσεις. Και από την άλλη είναι ο Στάνλεϊ, που είναι το νέο μέλος μιας τάξης που θα ανθίσει. Ένας μετανάστης που θέλει να πετύχει, κάτι που για τους προγόνους της Μπλανς θα ήταν αδιανόητο, καθώς η οικογένειά της προέρχεται από τον Νότο και είχε φυτείες. Υπάρχουν όλα αυτά. Ακόμη και η Στέλλα κατάγεται από αυτήν την τάξη, η οποία είναι εξαρτημένη οικονομικά από τον Στάνλεϊ και έχει καταλήξει στις προοπτικές που της δίνει η καταγωγή της. Δε θα μιλήσω μόνο για τη θέση της γυναίκας εδώ, αλλά για τη θέση του διαφορετικού. Η θέση της Μπλανς απέναντι στον κόσμο δεν είναι συνηθισμένη· και κατά πόσο αυτό το διαφορετικό έχει χώρο να υπάρξει μέσα σε ένα σύνολο, πόσο μάλλον όταν είναι γυναίκα. Αυτό μας έκανε εντύπωση όταν διαβάζαμε το έργο.

 Στην Ελλάδα του 2025 δεχόμαστε εύκολα το διαφορετικό;

Θεωρώ ότι υπάρχει μια διάθεση να αλλάξει αυτό και έχουν γίνει πολύ σπουδαία βήματα. Δε σας κρύβω όμως ότι υπάρχει βαθύς συντηρητισμός, όχι απαραίτητα στις θέσεις, υπάρχουν πολλοί που έχουν προοδευτικές θέσεις, αλλά ο πυρήνας τους είναι πολύ συντηρητικός. Αυτός ο ριζωμένος συντηρητισμός με τρομάζει και πρέπει να ξεριζωθεί· χρειάζονται πολλά χρόνια για αυτό. Αλλά είναι πολύ σπουδαίο που υπάρχει αυτή η διάθεση. Δηλαδή, πράγματα που πριν από 10 με 15 χρόνια δε θεωρούνταν σωστά να τα αποδέχεται η κοινωνία, τώρα θεωρείται σωστό. Αν αυτό είναι βαθύ και ουσιαστικό, είναι άλλη ιστορία. Στις κοινωνικές μετακινήσεις ακόμη και πράγματα που γίνονται για το φαίνεσθαι είναι σημαντικά.

Ο κόσμος τι μοιράζεται μαζί σας με αφορμή την παράσταση και αυτές τις θεματικές;
Έχω την εντύπωση ότι όταν πετυχαίνει αυτή η διαδρομή, οι άνθρωποι με τους οποίους μιλάω είναι περισσότερο αναστατωμένοι, και καταλαβαίνω ότι ανοίγει κάποια τοπία που τους δίνει τη δυνατότητα να αναρωτηθούν για πράγματα μετά την παράσταση. Ακουμπά και άλλα θέματα, όπως του έρωτα και της επιθυμίας. Είναι πολύ ενδιαφέρον ότι στην αρχή ο Ουίλιαμς όταν έγραψε το έργο ξεκίνησε να το κάνει μονόπρακτο και είχε διαφορετικό τίτλο. Μετά σιγά-σιγά το εξέλιξε και ειδικά όταν κατάλαβε ότι είχε να διαχειριστεί το θέμα της επιθυμίας, άρχισε να φοβάται - για δύο μήνες σταμάτησε να γράφει.

«Η επιθυμία κουβαλά κάτι φωτεινό και ταυτόχρονα πολύ σκοτεινό».

Πολλές φορές ακόμη και σήμερα η λέξη «επιθυμία» είναι ταυτισμένη με κάτι απαγορευμένο και μη κοινωνικά αποδεκτό…
Βασικά, η επιθυμία κουβαλά κάτι σύνθετο: από τη μια πλευρά κάτι φωτεινό και ταυτόχρονα πολύ σκοτεινό· δεν είναι εύκολο.

Εσείς ακολουθούσατε πάντα τις επιθυμίες σας;

Όχι! Μου πήρε τόσο χρόνο για να συνειδητοποιήσω τι επιθυμώ βαθιά! Υπάρχουν και κάποιες επιθυμίες που για κάποιον λόγο η μορφή τους είναι πολύ καθαρή και έρχεται μαλακά η διάθεση να τις εκπληρώσεις. Όμως υπάρχουν και κάποιες άλλες, τις οποίες δεν τις ξέρεις· τις έχεις και σου χτυπούν την πόρτα, αλλά σε τρομάζουν κάποιες φορές· δεν είναι εύκολο να τις αποδεχτείς. Δεν επιθυμούμε πάντα τα καλύτερα για τον εαυτό μας!

Το δίπολο επιθυμία και διαφορετικότητα κυριαρχούν και στην τηλεοπτική σειρά «Το Παιδί» στην Ερτ, όπου πρωταγωνιστείτε...

Θεωρώ ότι είναι μια ιδιαίτερη σειρά. Έχουν επιδιώξει να κάνουν κάτι το διαφορετικό. Και ομολογώ ότι είναι ένα δύσκολο στοίχημα, επειδή το σίριαλ είναι καθημερινό. Στηρίζεται στις σχέσεις με διαφορετικό τρόπο, και αυτό είναι το ενδιαφέρον του. Οι άνθρωποι που συνεργάζομαι εκεί είναι οι άνθρωποι που συνάντησα πέρσι, μετά από πολύ καιρό· είχα πολλά χρόνια να κάνω τηλεόραση και είναι άνθρωποι που πραγματικά προσπαθούν να κάνουν μια δημιουργική δουλειά. Είναι πολύ συγκινητικό να βλέπεις ανθρώπους που προσπαθούν να είναι ζωντανοί και με φρέσκια ματιά στο αντικείμενό τους, όπως και άτομα που έχουν να κάνουν με πρακτικά κομμάτια, όπως το σενάριο, η σκηνοθεσία, τα συνεργεία. Όσον αφορά τον ρόλο μου, ήταν στην αρχή ένα ερώτημα πώς θα μπορέσω να το διαχειριστώ· στην αρχή υπήρχε και τεχνικό ζήτημα σε σχέση με τη ρωσική γλώσσα που μιλάω· δεν ήταν εύκολο. Λόγω της γλώσσας, ήταν μια ευκαιρία να συναντήσω ξανά μετά τη συνεργασία μας το 2009 μια παλιά συνεργάτιδα και σκέφτηκα… και μιλάει στα ρώσικα.

«Το θέατρο προχωρά, ακόμα κι όταν οι συνθήκες είναι δύσκολες· κι εσύ πρέπει να βρεις τρόπο να προχωρήσεις μαζί του».

Έχετε χρόνια όπως είπατε να επιστρέψετε στην τηλεόραση. Τι σας έκανε να πείτε το ναι;
 Το μεγάλο ενδιαφέρον στη σειρά είναι ότι ακουμπά πολλά και δύσκολα ζητήματα με έναν πραγματικά φωτεινό και ανθρώπινο τρόπο, με σοβαρότητα αλλά και ανάλαφρα, που τα αναδεικνύει περισσότερο. Και το λέω γιατί κάποιος μπορεί να πει: «Μα καλά, κομεντί με αυτά τα θέματα;» Όσον αφορά στην επιστροφή μου στην τηλεόραση, υπάρχουν διάφοροι λόγοι: πρακτικοί, γιατί αυτή τη στιγμή η επιβίωση στην Ελλάδα είναι πολύ δύσκολη, όχι μόνο για τους ηθοποιούς. Δεύτερον, εγώ ποτέ δεν είχα αγκυλώσεις στις σχέσεις μου με καμιά συνεργασία, εννοώντας και το 2004 που έκανα τηλεόραση· δεν θεωρούνταν πολύ καλό για έναν θεατρικό ηθοποιό να κάνει τηλεόραση, αλλά εγώ δεν είχα ποτέ τέτοιες αγκυλώσεις. 

Όσο μεγαλώνεις, όμως, ωριμάζεις και γίνεσαι πιο ανάλαφρος με τον εαυτό σου και βλέπεις τα πράγματα πιο στις διαστάσεις τους· μπορεί να με βοήθησε και η μητρότητα σε αυτό. Τρίτο, ευτυχώς η τηλεόραση έχει αλλάξει. Και μια μεγάλη μου αναρώτηση που έχω μέσα μου είναι ότι, ενώ η τηλεόραση βελτιώνεται και έχουμε και την επαφή με Netflix, οι συνθήκες στο θέατρο είναι πολύ δύσκολες από πολλές απόψεις: δύσκολα κείμενα σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα, δεν υπάρχει χρόνος για έρευνα. Το θέατρο στηρίζεται στο μοίρασμα μεταξύ των ανθρώπων που το κάνουν· ειδικά χρειάζεται χρόνος και αυτός δεν υπάρχει, γιατί ο χρόνος θέλει χρήμα. Από την άλλη κάνεις πέτρα την καρδιά σου και λες: «Αυτή είναι η συνθήκη τώρα και με αυτό θα πορευτώ», γιατί το θέατρο προχωρά πολύ και εσύ χρειάζεται να βρεις τρόπο να προχωρήσεις μαζί του. Εγώ δεν βλέπω τηλεόραση και σκεφτόμουν πώς θα είναι το καθημερινό γύρισμα, και το διαπίστωσα: αυτοί οι άνθρωποι στο σίριαλ προσπαθούν να το διαχειριστούν με ανθρωπιά και απλότητα, και είναι κάτι ανθρώπινο.

«Ένα θέμα μπορείς να το φωτίσεις από πολλές όψεις, αρκεί να το κάνεις καλά – ανοιχτά και απενοχοποιημένα».

Ακριβώς, και παρατηρούμε πλέον στην τηλεόραση ότι πολλά θέματα όπως η σεξουαλικότητα, η αναπηρία, ο αυτισμός προβάλλονται ανοιχτά...
Και απενεχοποιημένα! Όχι μίζερα και σκοτεινά. Ένα θέμα μπορείς να το φωτίσεις από πολλές και διαφορετικές όψεις, αρκεί να μπορέσεις να το κάνεις καλά. Επειδή έχω συναντήσει ανθρώπους που έχουν αναπηρίες, οι άνθρωποι αυτοί είναι πάρα πολύ φωτεινοί. Μπορεί αυτό που ζουν να είναι πολύ σκοτεινό, οι ίδιοι όμως αγαπούν αβυσσαλέα τη ζωή. Και αυτό έχει σχέση και με τη Μπλανς, γιατί η ίδια υπερασπίζεται έναν κόσμο που είναι αδύναμος και αγαπά τη ζωή με τον τρόπο που τη γνωρίζει αυτή και δεν παραιτείται.

«Δεν παραιτούμαι· αφήνω, σηκώνω τα χέρια και επανέρχομαι».

 Εσείς ταυτίζεστε με αυτή τη στάση ζωής;
Δεν παραιτούμαι. Υπάρχουν στιγμές που αφήνω πράγματα και σηκώνω τα χέρια και επανέρχομαι εκεί, ειδικά σε θέματα που με απασχολούν πάρα πολύ, αλλά ειδικά σε πιστεύω μου δεν παραιτούμαι.

 Τι σας απασχολεί πολύ αυτό το διάστημα;

Είναι το θέμα της εμπιστοσύνης και της συνάντησης. Θα μιλήσω, ας πούμε, για τη σκηνή: κατά πόσο είσαι διατεθειμένος να συναντήσεις πραγματικά τον άλλον και εκείνος εσένα. Μια αμφίδρομη σχέση. Αλλά επειδή το θέατρο σου αποκαλύπτει πολλά για την ανθρώπινη φύση, αυτό ισχύει πολύ και στη ζωή. Για μένα είναι ένας αγώνας να επιτρέψω στον εαυτό μου να βρεθεί με τον άλλον. Επίσης, σε σχέση με τα ζητούμενά μου και το θέατρο, νιώθω ότι μετακινούνται, αλλά δεν ξέρω προς τα πού, όπως το θέμα της συνάντησης.

Ποια εμπειρία σας έχει αλλάξει ως ηθοποιό και άνθρωπο;

Το θέατρο με έχει μετακινήσει πάρα πολλές φορές ως άνθρωπο, γιατί σε αναγκάζει τη στιγμή που ασχολείσαι με αυτό να ακουμπήσεις περιοχές που τις περισσότερες φορές θα ήταν καλύτερο να μένουν στο σκοτάδι. Ειδικά πριν από χρόνια ένιωθα ότι έπρεπε όλα από μένα να περνούν. Και μετά άρχισα να διαπιστώνω ότι υπάρχουν πράγματα και στο θέατρο και στη ζωή που δεν τα ελέγχεις εσύ, και να επιτρέπεις να κάνουν τα πράγματα μόνα τους.

«Δεν ξέρω τι είναι η επιτυχία. Το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να επενδύεις σε όσα θεωρείς πολύτιμα όσο καλύτερα μπορείς στην εποχή σου».

Αυτή η αναθεώρηση έπαιξε ρόλο και στο πώς βλέπετε την επιτυχία;

Δεν ξέρω τι είναι η επιτυχία. Αυτό που μπορώ να πω είναι ότι υπάρχει μια ανακούφιση και ένα καλό αίσθημα ότι, όταν βλέπεις ότι οι κόποι σου αναγνωρίζονται, δεν είναι απαραίτητα αυτονόητο αυτό. Παλεύουμε όλοι. Εγώ στη ζωή μου έχω έναν αργό βηματισμό, έχω δουλέψει πολύ και δεν θεωρώ δεδομένη την αποδοχή. Το μόνο που έχεις να κάνεις είναι να επενδύεις σε αυτά που θεωρείς πολύτιμα όσο καλύτερα μπορείς στην εποχή σου και στη ζωή σου.

Ποιο χαρακτηριστικό εκτιμάτε στους ανθρώπους γύρω σας;
Την καθαρότητα. Ειδικά όσο περνούν τα χρόνια, θέλω να λέγονται καθαρά τα πράγματα στις συνεννοήσεις.

Αν δεν ήσασταν ηθοποιός, τι άλλο πιστεύετε ότι θα κάνατε καλά;

Το θέατρο δεν υπήρχε στη ζωή μου όταν ήμουν μικρή. Οι γονείς μου δεν ήταν θεατρόφιλοι. Υπήρχε με έναν περίεργο τρόπο μέσα από το παιχνίδι. Αλλά ήρθε μαλακά χωρίς να αιφνιδιαστούν οι γονείς μου. Σκεφτόμουν παλιά και εναλλακτικά πάντα να ασχοληθώ με κάτι που δεν τελειώνει, όπως είναι η δημοσιογραφία, αλλά δεν θα μπορούσα να γίνω· είμαι άκρως αντικοινωνικό πλάσμα! Αργότερα, όταν διαπίστωσα ότι έχω πολύ καλή σχέση με τα κείμενα και να φτιάχνω συνδέσεις ερευνητικές για να λύσω ένα μυστήριο, αν την είχα δει παλιότερα ή ζώντας με άλλα βιώματα, μπορεί να ήταν ένα τοπίο που να με ενδιέφερε. Επίσης, μου αρέσει πολύ η διδασκαλία, με ενδιαφέρει πολύ· δίδασκα και υποκριτική. Και ανανεώνει και τη δική σου γιατί όταν διδάσκεις μαθαίνεις ξανά.

Μιλώντας για ανακάλυψη, το ζήτημα της τεχνολογίας, είτε στην καθημερινότητα είτε στο κομμάτι της δημιουργίας, πώς το αντιμετωπίζετε και ως μητέρα και ως επαγγελματίας;
Είναι δεδομένο ότι δημιουργείται ένας καινούργιος κόσμος· ήδη είναι εδώ. Τα παιδιά τώρα ζουν μια τελείως άλλη πραγματικότητα. Θέλω να πιστεύω όμως στο ανθρώπινο είδος, με τα καλά και τα κακά του. Πάντα βρίσκει τον τρόπο να προχωρά. Τώρα νιώθω ότι ζούμε σε αυτή τη μετάβαση. Τα προβλήματα και η πρόοδος έχουν να κάνουν με τον τρόπο που τα διαχειριζόμαστε· τότε αποκτούν θετικό ή αρνητικό πρόσημο. Εγώ, για παράδειγμα, δεν έχω καλή σχέση με τα σόσιαλ· ειδικά το χειρότερό μου είναι να στείλω μήνυμα! Αλλά προσπαθώ να πείσω τον εαυτό μου ότι δεν είναι απαραίτητα όλο αυτό κακό, επειδή εγώ δεν το γνωρίζω καλά. Είμαι ανοιχτή και προσπαθώ να διαπιστώσω πώς να πορευτώ και εγώ αυθεντικά, χωρίς να με προδίδω, σε αυτό το νέο τοπίο.

Info: Η παράσταση «Λεωφορείο ο Πόθος» κάνει πρεμιέρα απόψε στις 21:00 στο θέεατρο Αριστοτέλειον. Διάρκεια: έως 9/11.