Γινιέτς: Μια λέξη-παρακαταθήκη της βλάχικης διαλέκτου. Οι ντόπιοι Μετσοβίτες ξέρουν καλά τι σημαίνει. Για τους υπόλοιπους (και για μένα μαζί), «άκουσμα» άγνωστο, μέχρι που πατήσαμε το πόδι μας στην περιοχή. Μετά, ακούγαμε τους ντόπιους να την χρησιμοποιούν στις κουβέντες που στήναμε για τα κρασιά τους, παρέα γύρω από ένα τραπέζι και εκεί που αναρωτιόμασταν, τι μπορεί να σημαίνει, η απάντηση ήρθε με μια φυσικότητα: αμπελότοπος. Kάπως έτσι δένει το παζλ της παράδοσης. Μ’ αυτήν την λέξη που ταυτίστηκε με τον τόπο.
Το ταξίδι στο Μέτσοβο, είναι από εκείνες τις «γραφικές» αποδράσεις που σας θυμίζουν πόσο ωραία και γενναιόδωρα ήρεμη μπορεί να γίνει η ζωή, όταν εναλλάσσονται οι ρυθμοί. Έστω και δύο ημέρες συχνά αρκούν. Κι αυτό το συναίσθημα θα σας το πρόσφερει απλόχερα αυτή η απόδραση. Είναι σαν μια βουτιά στην ιστορία, την κουλτούρα, τη γαστρονομία και την ιδιομορφία ενός τόπου που θα μπορούσε "να 'ναι ξεχασμένος απ' τον Θεό". Αν σκεφτεί κανείς, πως οι αμπελώνες του μονάχα απλώνονται «άτσαλα» και άγρια στις πλαγιές της Πίνδου, σε υψόμετρο από 950 ως 1050 μέτρα.
Εκεί που εποχές του χρόνου έχουν τον ρυθμό και τις νόρμες τους, η άγρια πανίδα είναι ένα με τη ζωή των ανθρώπων και τα κλίματα ωριμάζουν αργά. Ήταν, όμως, κι εκείνα τα μεράκια των ανθρώπων του, όπως του ιδρυτή-ευεργέτη της περιοχής Ευάγγελου Αβέρωφ, που έκαναν όλα όσα έπρεπε για να σταθεί περήφανα στα πόδια του ο τόπος αυτός, με αποτέλεσμα να επανεκτιμούμε σήμερα κάποιες αξίες. Αυτές που μας επαναφέρουν σε μια διαφορετική πραγματικότητα.
Ακόμη και αν δεν ανήκετε στους ορκισμένους οινόφιλους, στο Μέτσοβο θα έρθετε ένα βήμα πιο κοντά στην ιστορία του ελληνικού κρασιού, και φυσικά θα βρείτε διεξόδους για να περάσετε καλά. Αρκεί μια βόλτα στα καλντερίμια ή στο δάσος και η θέα που κόβει την ανάσα. Αν είστε τυχεροί, θα δείτε και πώς πέφτει το χιόνι τον βαρύ χειμώνα. Αρκεί να είστε κατάλληλα προετοιμασμένοι.
Όταν το κρασί παντρεύτηκε με τη φιλοξενία
Κάπου στο 2008 το οινοποιείο Κατώγι Αβέρωφ, με το ομώνυμο ξενοδοχείο που σήμερα είναι μέλος των Aria Ηοtels, ξεκίνησαν μια κοινή διαδρομή με τη φιλοδοξία να παντρέψουν τον κόσμο του κρασιού με την τέχνη της παραδοσιακής φιλοξενίας. Έτσι είχαμε διαβάσει στις περιγραφές, και όντως δεν υπήρχε καμία αστοχία, καμία υπερβολή.
15 δωμάτια με έντονο ρουστίκ χαρακτήρα και ζεστασιά έχουν πάρει τη μορφή που τους πρέπει, με έμπνευση από τη μυσταγωγία και την όλη μαγεία του κρασιού. Σήμερα, λειτουργούν σαν ένα παραδοσιακό καταφύγιο με τη φύση δίπλα του να οργιάζει. Μέχρι και το περίτεχνο κλειδάκι της πόρτας που θα σας δώσουν οι ευγενέστατες κυρίες της υποδοχής, έχει το σχήμα μιας από τις λευκές και κόκκινες ετικέτες του αμπελώνα.
Το τζάκι κάτω από την πέργολα είναι αναμμένο όλες τις ώρες και γύρω του μαζεύεται κόσμος που πιάνει χαμηλόφωνα κουβέντες γύρω από τα τραπέζια ή χάνεται παρέα με ένα ποτήρι κρασί μέσα σε βιβλία, γραμμένα για την ιστορία του κρασιού και του τόπου. Όπως το «Με λογισμό και μ' όνειρο» του Αβέρωφ που του αφιερώθηκα για ώρες, χωρίς να καταλάβω πως. «Ορισμένος κρασότοπος. Το θέαμα σε αγρίευε. Σε συντάραζε. Ήταν σχεδόν γυμνός και ανώμαλος πετρότοπος» αναγράφει στις σελίδες του.
Έτσι περιέγραφε το Μέτσοβο που συνάντησε. Με το πείσμα του Αβέρωφ όμως, από το 1959 το Κατώγι καλλιεργεί τους πιο ορεινούς αμπελώνες στην Ελλάδα. Τότε, που βάλθηκε να φέρει κλήματα της ποικιλίας Cabernet Sauvignon και εμφιάλωσε στο κατώγι του σπιτιού του το ιστορικό κόκκινο Κατώγι Αβέρωφ. «Κλήματα από τη Γαλλία σε χώμα ελληνικό ορεινό...» έγραφε η πρώτη ετικέτα, την οποία είδαμε φυλαγμένη στωικά με τη σκόνη που της πρέπει, σε μια περίοπτη θέση πίσω από τα κάγκελα του χώρου που εκτίθεται.
Όσο για τη διαμονή, τα δωμάτια είναι ευρύχωρα και προσεγγίζουν «ελεγχόμενα» τη φιλοσοφία της πολυτέλειας. Σε βαθμό που νιώθετε, ότι φιλοξενείστε σε ένα προσεγμένο αρχοντικό-κληρονομιά κάποιου ντόπιου. Εδώ, όλα εμπνέονται από τη ζωή και τον άνθρωπο. Υπάρχει μια ευγένεια. Κι αυτό θα σας αρέσει. Ρωτήστε για τις κοντινές διαδρομές στα γύρω χωριά, όπως το χιονοδρομικό στο Ανήλιο με το νέο, ρουστίκ σαλέ, ενημερωθείτε για τις ώρες που μπορείτε να επισκεφτείτε την Πινακοθήκη Αβέρωφ και το λαογραφικό μουσείο και ό,τι άλλο έχουν να σας προτείνουν οι άνθρωποι εκεί.
Παράδοση στις γεύσεις
Σε επίπεδο γαστρονομίας, το πρωινό στο Κατώγι έχει όλα εκείνα τα παραδοσιακά καλούδια που λείπουν στην πόλη. Το πρωί αξίζει να δοκιμάσετε την αχνιστή τραχανόπιτα με τη μεστή γεύση. Ειδικά για τον χειμώνα είναι βάλσαμο. Το ίδιο και τα φρέσκα αυγά, κι αυτές οι μετσοβίτικες πίτες με την «καστανή» κρούστα και τη γέμιση με χόρτα και τυρί ντόπιας παραγωγής.
Εξίσου παραδοσιακές και οι γεύσεις στο εστιατόριο. Αξίζει να γευτείτε για δεύτερη φορά μέσα στη μέρα τραχανότο με μανιτάρια και φρέσκο βούτυρο, μετσοβόνε με πικάντικη μαρμελάδα (αντίθεση-έκρηξη στον ουρανίσκο) κι αυτήν τη δροσερή τους σαλάτα με τα ξερά φρούτα, το μαλακό τυράκι και τη σάλτσα βαλσάμικου που δένει ωραία με ένα δροσερό ποτήρι λευκό, ξηρό, μονοποικιλιακό της παραγωγής τους. Μ’ αυτό το ελαφρύ αχυροκίτρινο χρώμα και τον ευχάριστο, φρουτώδη χαρακτήρα. Η οξύτητα είναι πράγματι ελεγχόμενη και στο στόμα αφήνει μια δροσιά που δεν επισκιάζει τις έντονες γεύσεις του φαγητού.
Όσο για τα κυρίως πιάτα, η πέστροφα σοτέ με τον εύγεστο πουρέ φασολιών και το πέστο αρωματικών, αλλά και το χοιρινό κοντοσούβλι με τα καλοψημένα λαχανικά που δεν έχουν χάσει την υγρασία τους είναι πιάτα δυνατά, για δοκιμασμένους φίλους του ψαριού αλλά και του κρέατος.
Κάθετη γευσιγνωσία σ’ ένα κελάρι γραφικό
Για την εμπειρία της περιήγησης στα κελάρια του οινοποιίου σίγουρα θα έχετε ακούσει πολλά, καλύτερα όμως να αφήσετε τις εικόνες να μιλήσουν και τις περιγραφές στην κυρία Λένα Μπίσα, που εδώ και χρόνια έχει αναλάβει το κομμάτι της υποδοχής και μαζί τους ειδήμονες εισαγάγουν τους βιρτουόζους οινογνώστες -και μη- στην ιστορία του ελληνικού κρασιού.
Όσο για το κελάρι, μια έκφραση ίσως μπορεί να το περιγράψει: η μαγεία της μυσταγωγίας. Οι εικαστικές παρεμβάσεις για τις οποίες έχουν γραφτεί πολλά μπλέκουν όντως το χθες με το σήμερα, τον φουτουρισμό και το σύγχρονο design με την παράδοση, και το αποτέλεσμα είναι κάτι παραπάνω από ικανοποιητικό για να μας κάνει να θέλουμε να αφεθούμε σε νέες γεύσεις. Έχει φροντίσει, άλλωστε, για όλα αυτά και πολλά περισσότερα ο εγγονός του Ε. Αβέρωφ, Αλέξανδρος Ιωάννου, που πλέον βρίσκεται στη διοίκηση.
Όπως μας εξήγησε η κυρία Λένα, πριν περάσουμε στο wine-bar για την κανονισμένη μας συνάντηση, στους αμπελώνες καλλιεργούνται οι ποικιλίες Cabernet Sauvignon, Merlot, Cabernet Franc, Pinot Noir και Traminer. Βλάχικο, Syrah, καθώς και λιγότερο γνωστές γηγενείς ποικιλίες τις περιοχής, όπως η Γκουντάμπα και η Πυκνoάσσα.
«Γρήγορα φέρτε μου κρασί να βρέξω το μυαλό μου και να σκαρφτιστώ κάτι νόστιμο» είχε πει ο Αριστοφάνης. Και πράγματι οι συζητήσεις που γεννιούνται γύρω από ποτήρια που γεμίζουν με ευχαρίστηση, είναι αυτό που πολλές φορές αξίζει και μένει πίσω. Αν και μπορεί να μη θυμάστε με πάσα λεπτομέρεια όλες τις ποικιλίες που θα δοκιμάσετε, δε θα ξεχάσετε όμως ποτέ την εμπειρία που θα μοιραστείτε με τον αλέγρο άνθρωπο που σας πρόσφερε ένα καλό ποτήρι κρασί. Και το ταξίδι εδώ, είναι σχολείο. Το μόνο που χρειάζεται πραγματικά είναι να είστε δεκτικοί στο νέο, να σας γοητεύουν τα παιχνίδια με τη ντόπια διάλεκτο και να έχετε καλή διάθεση για να αφήσετε την ψυχή σας, όπως οι οινοποιοί που θα γνωρίσετε.
Προσωπικά έδωσα σύντομα ραντεβού «επιστροφής» με το Rossiu di Munte Yiniets. Κόκκινο, ξηρό κρασί. Και για να παίξω το παιχνίδι της διαλέκτου: με το Κόκκινο του Βουνού. Έχει ένα χρώμα βαθύ κι ανταύγειες που μοβίζουν. Πριν το γευτώ, έκανα μια βαθιά εισπνοή και άφησα τα γλυκιά μπαχάρια κι αυτήν τη μυρωδιά του καφέ να με πείσουν. Εκραγισμός, έκθλιψη και εκχύλιση για 30 ημέρες, μου εξηγεί η κυρία Λένα πριν μου σερβίρει. Τα υπόλοιπα στοιχεία ήταν περιττά. Οι τανίνες του είναι πλούσιες και δίνουν ένταση, αλλά χάρη στην μακρόχρονη παλαίωση έχουν στρογγυλέψει. Δύο μήνες τουλάχιστον σε δρύινα γαλλικά βαρέλια και ακόμη 16 για να ωριμάσει (στο βαρέλι), έφεραν στο στόμα αυτό το αξέχαστο αποτέλεσμα.
Εξίσου δυνατές ετικέτες, το Κτήμα Αβέρωφ Cabernet Sauvignon (οίνος ερυθρός ξηρός) αλλά και το εκφραστικό Pinot Noir με έντονο το αποτύπωμα της περιοχής του (περιορισμένης κυκλοφορίας). Δεν θα πλατειάσω άλλο, οι δρόμοι είναι ανοιχτοί και οι εντυπώσεις θα γίνουν δικές σας. Ο καθένας μας άλλωστε παραδίδεται σε άλλες γεύσεις. Μπείτε στην ιστοσελίδα του οινοποιείου και θα βρείτε αναλυτικά όσες πληροφορίες χρειάζεται για να λυθούν οι απορίες σας, αν και καλύτερα να σας βρουν απροετοίμαστους κάποιες εμπειρίες. Έχει άλλη νοστιμάδα.
Ιnfo:
Ξενοδοχείο
Διεύθυνση: Μέτσοβο,
Τηλ. : 26560 42505
Κιν.: 6944 929232
Email: hotel@katofi-averoff.gr
Οινοποιείο:
Διεύθυνση: Μέτσοβο
Τηλ. : 26560 31490
Email: winery@katogi-averoff.gr
