Για τα γενέθλιά της, το μόνο που θέλει η Μία είναι ένα σύννεφο. Όταν η μαμά της της λέει ότι δεν πουλούν σύννεφα στα μαγαζιά, η Μία βάζει τα δυνατά της να πιάσει ένα. Εξάλλου, πόσο δύσκολο μπορεί να είναι;
Η βραβευμένη με το Κρατικό Βραβείο συγγραφέας παιδικών βιβλίων, Ελένη Ανδρεάδη, επανέρχεται με μια τρυφερή ιστορία για μικρά παιδιά, η ανεξάντλητη φαντασία των οποίων δημιουργεί γοητευτικούς κόσμους ξεχασμένους από τους μεγάλους, που όμως ζωντανεύουν αν υπάρξει η κατάλληλη αφορμή.
Για την ίδια αυτή ήρθε όταν η μικρή της κόρη την παρότρυνε να κοιτάξει έναν πουπουλένιο ελέφαντα που ταξίδευε στον ουρανό! Και όταν εκείνος «έσβησε» φτάνοντας στον προορισμό του, μέσα της ξύπνησε η νοσταλγία για τη δική της παιδική ηλικία και μαζί ο προβληματισμός για την καταστροφή που υφίσταται το περιβάλλον από την ανθρώπινη απληστία.
Ο Όσκαρ Ουάιλντ είχε πει «Μπορώ να αντισταθώ στα πάντα, εκτός από τον πειρασμό», λέει η συγγραφέας. «Ήθελα, λοιπόν, να αγγίξω αυτό το θέμα στο βιβλίο. Ότι, δηλαδή, το πιο όμορφο δώρο δεν είναι κάτι υλικό, αλλά οι όμορφες στιγμές που μοιραζόμαστε με τους άλλους ανθρώπους, όπως η μικρή ηρωίδα του βιβλίου, η Μία. Πιστεύω ότι το θέμα μας απασχολεί όλους έντονα, με την κλιματική κρίση, την ανισότητα και τα τόσα προβλήματα που αντιμετωπίζουμε καθημερινά. Βλέπουμε μια νέα γενιά παιδιών στις δυτικές κοινωνίες, όπως την παρέα της Γκρέτα Τούνμπεργκ, να απορρίπτουν τον καταναλωτισμό. Κάτι άλλο πρέπει να γεννηθεί. Μια άλλη συνείδηση». Μια συνείδηση σαν αυτή που αποκτά η Μία όταν αντιλαμβάνεται ότι η ευτυχία απορρέει από τα όμορφα συναισθήματα και την αγάπη.
Η Ελένη Ανδρεάδη, με πολύτιμο σύμμαχο το υπέροχο σκίτσο της Ναταλίας Καπατσούλια, περνάει το μήνυμα του sustainable living με τον πιο όμορφο και κατανοητό τρόπο. Γιατί οι μεγάλες αλήθειες είναι ταυτόχρονα και οι πιο απλές...
Της ζητήσαμε να μας δώσει τη δική της ματιά σε σχέση με την απρόσμενη κατάσταση που βιώνει ο πλανήτης...
Ένα παιδικό βιβλίο που εστιάζει στον προβληματισμό για την καταστροφή του περιβάλλοντος και στη σιγουριά ότι τα συναισθήματα και η αγάπη ορίζουν την ανθρώπινη ευτυχία και όχι τα υλικά αγαθά. Φανταζόσασταν ποτέ ότι θα ήταν τόσο επίκαιρο;
Πως να φανταστεί κανείς κυκλοφορία ενός βιβλίου με βιβλιοπωλεία κλειστά και τους μικρούς αναγνώστες κλεισμένους στο σπίτι...; Αισθανόμαστε ότι ζούμε ένα σενάριο ταινίας επιστημονικής φαντασίας, βουβής και αργής. Στην καρδιά της, καθώς μένουμε σπίτι, βρισκόμαστε εμείς όλοι, πρωταγωνιστές αντιμέτωποι με ένα καθρέφτη. Τώρα αναγκαζόμαστε να επαναπροσδιορίσουμε τις προτεραιότητές μας, τι δίνει νόημα στη ζωή μας και τι ήταν άχρηστο. Ο Αμερικανός συγγραφέας Χένρι Θόρω έγραψε πως «Η ψυχή μεγαλώνει με αφαίρεση, όχι με προσθήκη». Μια αλήθεια που μας συγκινεί γιατί τη γνωρίζουμε μέσα μας ήδη αλλά την ξεχνάμε συνέχεια. Αυτό διαπιστώνει και η μικρή ηρωίδα του βιβλίου.
Πώς είναι, η βιωματική σχέση με το παιδί σας να μεταφράζεται σε ένα βιβλίο και να γίνεται πηγή έμπνευσης για το δημιούργημά σας;
Νομίζω πως ένα συνονθύλευμα των εμπειριών της ζωής μου, με ένα συνειδητό ή υποσυνείδητο τρόπο, πάντα βρίσκουν τον δρόμο τους στην πένα και διαμορφώνουν τις ιστορίες μου. Πόσο μάλλον η σχέση μου με τα παιδιά μου. Διαβάζουμε ασταμάτητα με την κόρη μου. Θυμάμαι που με είχε ρωτήσει παλιότερα μια φίλη συγγραφέας εάν θα έγραφα ποτέ για μικρότερα παιδιά και της είχα πει πως δεν μπορούσα να φανταστώ κάτι τέτοιο. Δεν γνώριζα εξάλλου παιδιά τέτοιας ηλικίας. Αλλά, εκ των υστέρων συνειδητοποιώ πως και η σειρά Πράκτορες του Πλανήτη προέκυψε από τη σχέση μου με τον μικρό μου αδερφό, όταν ήταν ακόμα στις τελευταίες τάξεις του δημοτικού. Πρέπει να μπορώ να φανταστώ την επικοινωνία με το παιδί για να γράψω για την αντίστοιχη ηλικία.
Ποιες είναι οι βασικές αρχές που θέτετε σαν απαραίτητες για να γίνουν τα εφόδια ενός παιδιού ή κι ενός ενήλικα;
Ο σεβασμός. Για τον άλλο, για το κοινωνικό σύνολο, για το πόσα λίγα ξέρουμε. Συχνά με ρωτούν τι χρειάζεται για να γίνει ένα παιδί περιβαλλοντικά υπεύθυνο, και πιστεύω πως η ένδειξη σεβασμού προς τους άλλους είναι η βάση. Δεν κάνουμε κάποια χάρη στον πλανήτη και σε αόριστα όντα όταν, για παράδειγμα, δεν ρυπαίνουμε, αλλά στους συνανθρώπους μας με τους οποίους μοιραζόμαστε τον πλανήτη. Πιστεύω πως η θλίψη όλων μας σε αυτή την πανδημία - διότι το κυρίαρχο συναίσθημα πιστεύω πως είναι θλίψη και απώλεια - οφείλεται στο οτι αποκαλύφθηκε το πόσο ευάλωτες είναι οι παραδοχές και οι βάσεις πάνω στις οποίες λειτουργούμε. Ξεμπροστιάστηκε η ανθρωπότητα που θεωρούσε πως ήταν απρόσβλητη. Κανείς δεν έπαιρνε αρκετά σοβαρά τους ειδικούς, και εξέχουσες προσωπικότητες όπως τον Bill Gates, που φώναζαν για τον κίνδυνο μιας πανδημίας. Το ίδιο συμβαίνει και με την κλιματική κρίση. Ακούμε τους επιστήμονες, ανησυχούμε, αλλά μέχρι εκεί. Μέχρι μετά να μας φαίνεται εκ των υστέρων αναπόφευκτο. Ας δείξουμε σεβασμό για το πόσα λίγα ξέρουμε. Η ταπεινότητα, λοιπόν, ως το πιο σημαντικό εφόδιο ζωής.
Ένα παιδί μπορεί να κατανοήσει ότι τα συναισθήματα είναι πιο σημαντικά από τα υλικά αγαθά και αν ναι τι αλλάζει μεγαλώνοντας;
Επιφανειακά, θα έλεγε κανείς πως το παιδί είναι πιο επιρρεπές στον πειρασμό. Θέλει όλα τα παιχνίδια στο μαγαζί. Αλλά το ξεχνάει πολύ γρήγορα. Δεν του είναι τελικά τόσο σημαντικά. Έχει πιο σωστές προτεραιότητες. Θέλει αγάπη, οικογένεια, ποιοτικό χρόνο με την μαμά, τον μπαμπά, τους φίλους. Γελάει καθώς τρέχει γιατί απολαμβάνει την αίσθηση του σώματος να κινείται, ξαπλώνει στο γρασίδι και ζει στο τώρα, βρίσκει χαρά στο πιο μικρό πράγμα. Ένα από τα αγαπημένα μου βιβλία είναι αυτό της Πενέλοπη Λάιβλυ, Ο τίγρης του φεγγαριού. Εκεί γράφει πως τα παιδιά δεν είναι σαν εμάς. Είναι όντα αδιαπέραστα, απρόσιτα. Δεν κατοικούν στον κόσμο μας, αλλά σε έναν κόσμο που έχουμε χάσει και δε μπορούμε να ξαναβρούμε. Μεγαλώνοντας, την παιδική μας ηλικία τη φανταζόμαστε, δεν τη θυμόμαστε ακριβώς. Μεγαλώνοντας, γινόμαστε πιο άπληστοι. Αισθανόμαστε ανεπαρκείς. Ξεχνάμε την απλή χαρά του να κατοικούμε μέσα στο σώμα μας. Τρέχουμε σε σεμινάρια να επιφωτιστούμε. Τα παιδιά γεννιούνται επιφωτισμένα.
Τι καινούριο φέρνει το βιβλίο αυτό σε σχέση με το προηγούμενό σας και τι σχέδια έχετε για το επόμενο;
Είναι η πρώτη φορά που γράφω για προσχολικές ηλικίες. Τα άλλα μου βιβλία είναι για παιδιά δημοτικού και έφηβους. Και είναι το πρώτο βιβλίο που δεν είναι αμιγώς περιβαλλοντικό. Πηγάζει βέβαια από τις ίδιες ανησυχίες, σε αυτή την περίπτωση το μήνυμα ότι ο υπερκαταναλωτισμός μας αφήνει με άδεια την καρδιά, όπως και τα χέρια της μικρής πρωταγωνίστριας του βιβλίου που προσπαθεί να πιάσει ένα πολυπόθητο σύννεφο. Το επόμενο προγραμματισμένο βιβλίο είναι για το φθινόπωρο, και θα είναι το πέμπτο στην σειρά Πράκτορες του Πλανήτη.
Πώς φαντάζεστε τον κόσμο και τον πλανήτη σε δέκα χρόνια από τώρα;
Το 2020 ήταν ανέκαθεν, πριν και από αυτή την πανδημία, μια χρονιά καθοριστικής σημασίας για την ανθρωπότητα, καθώς είναι η χρονιά μέσα στην οποία έχουμε την τελευταία ευκαιρία να δράσουμε πάνω στην κλιματική αλλαγή. Αν δε ληφθούν οι αποφάσεις που πρέπει στην 26η Παγκόσμια Διάσκεψη για το Κλίμα αυτό τον Δεκέμβριο, δε θα προλάβουμε να περιορίσουμε την άνοδο της θερμοκρασίας και τις καταστροφικές συνέπειες που θα μας απειλήσουν ως είδος. Μπορεί σχετικά με μια πανδημία αυτό να μας φαίνεται λιγότερο σημαντικό, αλλά κάτι τέτοιο θα ήταν τεράστιο λάθος. Η κλιματική αλλαγή θα επιφέρει χάος εάν εξελιχτεί έτσι ασταμάτητη, όπως φαίνεται. Ασθένειες, νέες και παλιές, ακραία καιρικά φαινόμενα, σοδειές να χαλάνε μαζικά ή να μην καρποφορούν... Αν τώρα για λίγες ημέρες δε βρήκαμε κάτι στο σουπερμάρκετ και πανικοβληθήκαμε, φανταστείτε τι έχει να συμβεί στο μέλλον με την κλιματική κρίση. Δε θέλω να φανταστώ τον κόσμο έτσι. Θέλω να φανταστώ πως θα βγούμε πιο σοφοί από αυτή την εμπειρία. Πως θα πούμε ότι ήταν ένας πολύ οδυνηρός κώδωνας κινδύνου που ακούσαμε. Ότι ο κόσμος μας σε δέκα χρόνια θα είναι πιο συνετός, με ανάπτυξη σε αρμονία με τη φύση, με σεβασμό. Ένας κόσμος όπου, τελικά, θα είμαστε πιο παιδιά.
