Παρά την πρόσφατη ανακοίνωση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ότι το τεχνητό γλυκαντικό ασπαρτάμη, το οποίο χρησιμοποιείται σε αναψυκτικά διαίτης, υποκατάστατα ζάχαρης και άλλα τρόφιμα χωρίς ζάχαρη, είναι "πιθανώς καρκινογόνο για τον άνθρωπο", οι ειδικοί λένε ότι αν καταναλώνετε ασπαρτάμη, δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας - τουλάχιστον όχι ακόμα.

Ανακοινώνοντας την ανακατάταξη της ασπαρτάμης, η οποία χρησιμοποιείται ευρέως σε διάφορα τρόφιμα και ποτά από τη δεκαετία του 1980, η Διεθνής Υπηρεσία Έρευνας για τον Καρκίνο (IARC) ζητά στην πραγματικότητα περισσότερη έρευνα για το πρόσθετο. Σύμφωνα με τους ειδικούς, δε γνωρίζουμε αρκετά για την πιθανή σχέση μεταξύ ασπαρτάμης και καρκίνου, αλλά δεν μπορούμε να αγνοήσουμε ότι κάτι συμβαίνει. 

Τι είναι η ασπαρτάμη;

Η ασπαρτάμη είναι μια τεχνητή γλυκαντική ουσία που χρησιμοποιείται σε αρτοσκευάσματα, αναψυκτικά, γλυκά, κονσερβοποιημένα τροφίμα και ποτά - ακόμη και ορισμένες οδοντόκρεμες και φαρμάκα. Στην πραγματικότητα, εάν ένα προϊόν φέρει την ένδειξη "χωρίς ζάχαρη" ή "χωρίς προσθήκη ζάχαρης", πιθανότατα περιέχει ασπαρτάμη ή άλλο τεχνητό γλυκαντικό όπως η σακχαρίνη ή η σουκραλόζη.

Επειδή αυτές οι τεχνητές γλυκαντικές ουσίες είναι πολύ πιο γλυκές από τη ζάχαρη, δεν χρειάζεται τόση ποσότητα για να ικανοποιηθεί η επιθυμία για γλυκό, και αυτό είναι χρήσιμο για τα άτομα με διαβήτη και άλλα που πρέπει να προσέχουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα τους.

Μπορεί η ασπαρτάμη να προκαλέσει καρκίνο;

Παρόλο που η ασπαρτάμη κυκλοφορεί εδώ και δεκαετίες, οι ρυθμιστικοί φορείς εξακολουθούν να αναλύουν τεράστιο όγκο δεδομένων σχετικά με το αν η ασπαρτάμη μπορεί να προκαλέσει καρκίνο. Η IARC, η οποία εξέτασε περισσότερα από 1.300 έγγραφα σχετικά με τη συσχέτιση ασπαρτάμης και καρκίνου, κατηγοριοποιεί τον κίνδυνο καρκίνου με βάση τον βαθμό βεβαιότητας: Η ομάδα 1 αφορά ουσίες που συνδέονται με μεγαλύτερη βεβαιότητα με τον καρκίνο, όπως ο καπνός του τσιγάρου. Η ομάδα 2Α περιλαμβάνει ουσίες που πιθανότατα συνδέονται με τον καρκίνο, όπως το κόκκινο κρέας. Η ομάδα 2Β, στην οποία υπάγεται τώρα η ασπαρτάμη, αφορά προϊόντα που θα μπορούσαν ενδεχομένως να προκαλέσουν καρκίνο, αλλά χωρίς να υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να είναι πειστικά.

Στη μεγαλύτερη μέχρι σήμερα μελέτη σχετικά με το αν η ασπαρτάμη μπορεί να προκαλέσει καρκίνο, που δημοσιεύθηκε το 2022 στο PLoS Medicine, οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι άνθρωποι που κατανάλωναν πολύ υψηλά επίπεδα ασπαρτάμης, πολύ πάνω από τη συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα, είχαν περίπου 15 τοις εκατό περισσότερες πιθανότητες να αναπτύξουν καρκίνο - συμπεριλαμβανομένου του καρκίνου του στομάχου, του παχέος εντέρου, του μαστού και του προστάτη - από εκείνους που δεν κατανάλωναν ασπαρτάμη.

Πιθανές παρενέργειες της ασπαρτάμης

Εκτός από τον πιθανό κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου, η ασπαρτάμη έχει κάποιες πιθανές αρνητικές παρενέργειες για το στομάχι. Μια ανασκόπηση μελετών που δημοσιεύθηκε το 2021 στο Nutrients δείχνει ότι η ασπαρτάμη έχει συνδεθεί επίσης με διαταραχές της διάθεσης, κατάθλιψη, αλλεργικές αντιδράσεις και παχυσαρκία.

Επίσης, ένα ακόμα αξιοσημείωτο σύμπτωμα είναι πως η ασπαρτάμη, όπως και άλλα τεχνητά γλυκαντικά, μπορεί να κάνουν τον οργανισμό να επιθυμεί ακόμη περισσότερα γλυκά. 

Είναι η ασπαρτάμη χειρότερη από τη ζάχαρη;

Αν και είναι ακόμη ανοιχτό το ερώτημα αν οποιοδήποτε επίπεδο ασπαρτάμης μπορεί να προκαλέσει καρκίνο, είναι σαφές ότι η ασπαρτάμη δεν έχει κανένα διατροφικό όφελος και θεωρείται ευεργετική μόνο όταν αντικαθιστά την επιτραπέζια ζάχαρη ή το σιρόπι καλαμποκιού υψηλής φρουκτόζης που βρίσκεται σε πολλά γλυκά προϊόντα.

Αν θέλετε να μειώσετε τη ζάχαρη ή τα τεχνητά γλυκαντικά όπως η ασπαρτάμη, αλλά εξακολουθείτε να αποζητάτε γλυκό, υπάρχουν μερικές πιο υγιεινές επιλογές, όπως:

-Φρέσκα ή κατεψυγμένα φρούτα
-Νερό με φέτες λάιμ, φράουλες ή άλλα φρούτα
-Ακατέργαστο μέλι
-Σιρόπι σφενδάμου
-Νέκταρ αγαύης

Εναλλακτικές:

Σύμφωνα με ειδικούς, είναι προτιμότερο να επιλέξτε τις κανονικές εκδόσεις των αναψυκτιών ή να τα αντικαταστήστε πλήρως με fruit infused water, φυσικό κρύο τσάι ή μια σπιτική λεμονάδα.