Εάν περνάτε ένα εύλογο κομμάτι της ημέρας σας στο διαδίκτυο,-ακόμη και αν δεν δώσατε ιδιαίτερη σημασία-, αναμφίβολα θα έχετε συναντήσει διάφορους όρους ψυχολογίας. Για παράδειγμα, ο όρος του "gaslighting" δεν είναι μόνο ευρέως γνωστός, αλλά κέρδισε τον μανδύα της Λέξης της Χρονιάς για το 2022 της Merriam-Webster! Άλλοι όροι που έχουν εισχωρήσει από τον "καναπέ του θεραπευτή" στο δημόσιο λεξικό περιλαμβάνουν το love-bombing, το trigger, το grooming και την τοξικότητα. Συχνά, οι ειδικοί του τομέα ψυχικής υγείας ισχυρίζονται ότι όταν χρησιμοποιούμε υπερβολικά αυτές τις λέξεις, τις χρησιμοποιούμε επίσης λανθασμένα.

Όπως αναφέρεται και στο περιοδικό Time, η υπερβολική χρήση των εν λόγω όρων "μπορεί να αραιώσει το νόημα των ίδιων των λέξεων και ξέρουμε ότι οι λέξεις έχουν δύναμη", λέει η Naomi Torres-Mackie, ψυχολόγος στο Lenox Hill Hospital στη Νέα Υόρκη και επικεφαλής της έρευνας στο Mental Health Coalition, έναν μη κερδοσκοπικό οργανισμό που στοχεύει να τερματίσει το στίγμα γύρω από την ψυχική υγεία. "Αν είμαστε πολύ γρήγοροι να ρίξουμε ταμπέλες σε κάτι, μπορεί να εκτροχιάσει τις λεπτές, σημαντικές συζητήσεις και να δημιουργήσει αυτή την ιδέα ενός υποτιθέμενου νοήματος".

Μολονότι όροι όπως το gaslighting υπάρχουν στη θεραπευτική πρακτική εδώ και δεκαετίες -ή και περισσότερο-, οι περισσότεροι άρχισαν να συμπεριλαμβάνονται στην κοινή γλώσσα τα τελευταία χρόνια, τροφοδοτούμενοι από τη χρήση σε πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Μια ανάρτηση στο Reddit ή ένα βίντεο TikTok είναι το μόνο που χρειάζεται για να "κολλήσουν" οι μάζες σε μια λέξη που τους ήταν άγνωστη στο παρελθόν.

Παρακάτω θα βρείτε 7 ψυχολογικούς όρους τους οποίους μάλλον χρησιμοποιείτε με λάθος τρόπο, συν το τι πραγματικά σημαίνουν!

1. Gaslighting 

Ο συγκεκριμένος όρος μάλλον πρόκειται για τον πιο παρερμηνευμένο των τελευταίων ετών. Το «gaslighting» έχει υιοθετηθεί ευρέως ως ένας τρόπος για να περιγράψει κάποιος οποιαδήποτε πράξη που είναι αναίσθητη, ψέμα ή απλώς μια διαφορά απόψεων. Στην πραγματικότητα ο όρος αναφέρεται σε μια μορφή ψυχολογικής χειραγώγησης κατά την οποία ο θύτης προσπαθεί να σπείρει αμφιβολία και σύγχυση στο μυαλό του θύματός του. Συνήθως, οι gaslighters επιδιώκουν να αποκτήσουν δύναμη και έλεγχο πάνω στο άλλο άτομο, διαστρεβλώνοντας την πραγματικότητα και αναγκάζοντάς τους να αμφισβητήσουν τη δική τους κρίση και διαίσθηση.

2. Τραυματισμένος

Σκοντάψατε και πέσατε μπροστά σε κόσμο; Πόσο ντροπιαστικό! Ωστόσο, οι ψυχοθεραπευτές θα προτιμούσαν να χρησιμοποιήσετε έναν πιο ακριβή όρο, όπως ντροπιαστικό. Το τραύμα είναι «μια σοβαρή, συχνά χρόνια φυσιολογική διαταραχή του νευρικού συστήματος», λέει ο Martinez. Τα άτομα με διαταραχή μετατραυματικού στρες (PTSD), για παράδειγμα, μπορεί να βιώσουν έντονη αγωνία που τους κάνει να νιώθουν ότι αναβιώνουν τα φρικτά συναισθήματα προηγούμενων τραυματικών εμπειριών. Πολλοί πάσχοντες από PTSD, προσθέτει, έχουν αυτοκτονήσει για να ξεφύγουν από τον πόνο. «Όταν ακούμε τη χρήση της λέξης «τραυματισμένος» με αυτή την πολύ περιστασιακή έννοια, αμελητοποιεί τι είναι στην πραγματικότητα το τραύμα και το να είσαι τραυματισμένος».

3. Triggered

Η εξής έννοια αποτελεί πλέον έναν συνήθη τρόπο έκφρασης του αισθήματος προσβολής ή σοκ. Με την αληθινή του έννοια, ωστόσο, η ενεργοποίηση σημαίνει ότι συναντάμε μια υπενθύμιση μιας τραυματικής εμπειρίας, ακολουθούμενη από μια απάντηση όπως αναδρομές στο παρελθόν, σκέψεις που βλάπτουν τον εαυτό μας ή μια κρίση πανικού. Μπορεί να αισθανθείτε ότι το τραύμα συμβαίνει ξανά - ή ότι θα συμβεί ανά πάσα στιγμή. Για παράδειγμα, ένας βετεράνος πολέμου θα μπορούσε να πυροδοτηθεί ακούγοντας πυροβολισμούς, που οδηγούν σε οδυνηρές αναδρομές.

4. Ναρκισσιστής

Μια από τις αγαπημένες διαγνώσεις του Διαδικτύου είναι ότι κάποιος είναι νάρκισσος - κάτι που έχει γίνει συντομογραφία για όποιον φαίνεται εγωκεντρικός. Ο όρος «πεταχτεί τόσο απρόσεκτα», λέει η Jacquelyn Tenaglia, αδειούχος σύμβουλος ψυχικής υγείας με έδρα τη Βοστώνη. «Βλέπω ότι ο ναρκισσισμός εφαρμόζεται εσφαλμένα όταν χρησιμοποιείται για να χαρακτηρίσει κάποιον που παρουσιάζει ιδιότητες που μπορεί να μην αρέσουν σε κάποιον». Η ναρκισσιστική διαταραχή προσωπικότητας είναι μια κλινική διάγνωση που μπορεί να περιλαμβάνει χαρακτηριστικά όπως η υπερβολική αίσθηση ταλέντου και αυτό-σημασίας. φαντασιώσεις δύναμης και ομορφιάς και μια βαθιά ανάγκη για προσοχή και θαυμασμό. Μπορεί επίσης να εκδηλωθεί ως αδυναμία αντιμετώπισης της κριτικής και διαγιγνώσκεται πιο συχνά στους άνδρες.

5. Βομβαρδισμός αγάπης (Love-bombing)

Ας πούμε ότι δύο άτομα βγαίνουν πρόσφατα και ο ένας εκθειάζει τον άλλο με δώρα και φιλοφρονήσεις. Όταν κάποιος κάνει μεγαλειώδεις χειρονομίες προς το αντικείμενο της στοργής του, οι παρευρισκόμενοι μπορούν να το αποκαλέσουν «βομβαρδισμό αγάπης» — αν και στην πραγματικότητα, θα μπορούσε να πρόκειται για εντελώς φυσιολογικό ενθουσιασμό.

«Ο βομβαρδισμός αγάπης πλημμυρίζει κάποιον με αγάπη και στοργή, είτε για να αναπληρώσει την καταχρηστική συμπεριφορά είτε για να ελέγξει ή να χειραγωγήσει κάποιον», λέει ο Torres-Mackie. Ο αληθινός βομβαρδισμός αγάπης είναι σχετικά σπάνιος και χρησιμοποιείται πιο συχνά σε καταχρηστικές σχέσεις, συχνά από άτομα με ναρκισσισμό.

6. Toxic 

Οι άνθρωποι τείνουν να συνδέουν τον όρο με οτιδήποτε ή σε οποιονδήποτε βρίσκουν ενοχλητικό. Οι ειδικοί προτιμούν να το χρησιμοποιούν για να περιγράψουν πραγματικά καταχρηστικές καταστάσεις στις οποίες κάποιος προκαλεί σκόπιμα κακό. «Αν κάποιος στη ζωή σου προκαλεί σοβαρή συναισθηματική βλάβη, αυτό είναι τοξικότητα», περιγράφει ο Torres-Mackie. «Αν κάποιος δεν είναι κατάλληλος για εσάς ή είναι δύσκολο άτομο, αυτό δεν σημαίνει ότι είναι τοξικό» – και το να του χτυπήσετε την ετικέτα θα μπορούσε να είναι άδικο ή ακόμη και επιβλαβές.

7. Grooming

Ορισμένοι πολιτικοί χρησιμοποιούν αυτόν τον όρο —ανακριβώς και επικίνδυνα— για να διαδώσουν παραπληροφόρηση κατά των LGBTQ, η οποία στη συνέχεια αναπαράγεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Επίσης, γίνεται κατάχρηση και αλλού στο διαδίκτυο. Το πραγματικό grooming (καλλωπισμός) συμβαίνει όταν κάποιος αναπτύσσει μια σχέση με ένα νεότερο άτομο, δυνητικά ανήλικο, με την πρόθεση να τον κακοποιήσει σεξουαλικά. Συχνά συμβαίνει μέσω της διαδικτυακής επικοινωνίας και τα σημάδια περιλαμβάνουν την υπονόμευση των σχέσεων του θύματος με την οικογένεια και τους φίλους του, απόκτηση εμπιστοσύνης μέσω δώρων και προσοχής και την απευαισθητοποίηση τους στο άγγιγμα, για παράδειγμα, αγκαλιάζοντας ή γαργαλώντας. Το συμπέρασμα ότι ο καλλωπισμός παίζει ρόλο σε οποιαδήποτε σχέση με διαφορά ηλικίας είναι μια υπόθεση ότι το νεότερο άτομο στη σχέση δεν έχει καμία εξουσία ή έλεγχο. Στην πραγματικότητα, εάν αυτό το νεότερο άτομο είναι ενήλικας, μπορεί να λαμβάνει τις δικές του αποφάσεις, χωρίς να υφίσταται κακομεταχείριση.