Σε ανοιχτό διάλογο με την παράδοση, η Μαρία Γιαννακίδη ως μέλος του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης, βάζει το δικό της λιθαράκι στη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς στον τόπο της, την Αλεξανδρούπολη.

Γέννημα - θρέμμα της Αλεξανδρούπολης όπως συνηθίζεται να λέγεται με υπερηφάνεια για τις πόλεις καταγωγής μας, μιας πόλης επαρχιακής, η οποία άλλαζε άλλοτε αργά, άλλοτε δυναμικά, η Μαρία Γιαννακίδη καταξιώνεται με το έργο της σαν άξιο τέκνο της. Σπούδασε κοινωνική ψυχολογία, στη συνέχεια ασχολήθηκε με το εμπόριο και τις κατασκευές, ενώ τα τελευταία χρόνια δραστηριοποιείται στη παροχή υπηρεσιών σε εταιρείες και πρόσωπα σε σχέση με την στρατηγική και την επικοινωνία, ενώ μαζί προσφέρει διαρκώς γνώσεις και εμπειρία ως μέλος του ΔΣ του Εθνολογικού Μουσείου Θράκης. Η ίδρυσή του από την πεθερά της Αγγέλα Γιαννακίδου το 2002, με καταστατικό σκοπό να στεγαστεί η συλλογή της με αντικείμενα και εμπειρίες που από το 1967 μάζευε και κατέγραφε από την περιοχή αλλά κυρίως και πιο σημαντικό να φιλοξενηθεί το όραμα της για την ανάδειξη της Θράκης. Ένα όραμα για το οποίο μέχρι σήμερα δουλεύει ασταμάτητα.

«Σαν μητέρα τριών παιδιών, η αγάπη μου για την οικογένεια πορεύεται μαζί με την αγάπη μου για την μόδα, τις τέχνες, τα ταξίδια και τους φίλους που θεωρώ οικογένεια. Όλα τα παραπάνω αποτελούν τις σταθερές στη ζωή μου, τα σημεία αναφοράς της όπως και τα καλοκαίρια στη Σαμοθράκη. Είμαι πολύ παρατηρητική και θαυμάζω αφάνταστα και εκτιμώ αντίστοιχα τους παρατηρητικούς, έχω μια επιμονή στη στοχοπροσήλωση, στο αίσιο και θετικό αποτέλεσμα, είμαι σ’ ένα συνεχές multitasking σε πράγματα που μ΄ενδιαφέρουν, με ιντριγκάρουν τα προβλήματα και η αναζήτηση των λύσεων τους. Προτεραιότητα σε ότι και να κάνω, έχουν οι άνθρωποί μου και αυτό είναι αδιαπραγμάτευτο», μου λέει η ίδια.

Δώσε μας μια σύντομη περιγραφή του Μουσείου και των κύριων επιτευγμάτων του από τη γέννησή του μέχρι και σήμερα...

Το 2002 επιλέχθηκε ένα νεοκλασικό κτίριο-κατοικία του 1899 να μισθωθεί ώστε με μουσειολογικές μελέτες να καταστεί ένα μουσείο που θα αναδεικνύει τον πλούτο της περιοχής από κεντήματα, εργαλεία από τον αγροτικό κόσμο και τις παραγωγές του ενώ για την εποχή του ήταν από τα πρώτα μουσεία της χώρας με εκπαιδευτικά προγράμματα για παιδιά και πωλητήριο για το οποίο έχει επανειλημμένα βραβευτεί και διακριθεί.

Έχοντας σαν κύριο στόχο τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς σε μια περιοχή με πολλές ιδιαιτερότητες, ποιο θεωρείς το σημαντικότερο έργο του Μουσείου σήμερα;

Σήμερα μπορώ να πω με βεβαιότητα ότι το χαρακτηριστικό του Εθνολογικού Μουσείου είναι η συνεχής επαγρύπνηση. Αφουγκράζεται πολύ νωρίς τις αλλαγές που θα έρθουν και που οι ρίζες τους βρίσκονται στο παρελθόν και καταφέρνει με μελέτη και συστηματικότητα να τις προσαρμόσει στο αύριο. Ανακύκλωση, βιωσιμότητα, συμπερίληψη είναι αξίες που ιστορικά τις βρίσκεις στις ρίζες μας. Για παράδειγμα, οι φορεσιές βάφονταν με φυτικά χρώματα και σήμερα ήδη γίνονται σεμινάρια βαφής υφασμάτων με χρώματα από φυτά της περιοχής και υφαντικής.

Το πολιτιστικό απόθεμα της περιοχής είναι τεράστιο όπως και η ιστορία της κι εσείς κάνετε μια προσπάθεια να διατηρήσετε αλλά και να δείξετε το δρόμο για τη συνέχεια, το μέλλον της αυθεντικής Ελλάδας. Πως το πετυχαίνετε αυτό;

Τα τελευταία χρόνια δημιουργήθηκε από το μουσείο ένα δίκτυο τεχνουργών που ονομάζεται Ρίζα και έχει ως σκοπό να μη χαθούν παραδοσιακές τεχνικές που κάποτε άκμαζαν στην περιοχή και πλέον τείνουν να εξαφανιστούν. Η προσπάθεια γίνεται για να καταφέρουμε να τους σώσουμε όχι με την έννοια της καταγραφής και της διαφύλαξης, αλλά να εντάξουμε τα προϊόντα τους που πλέον έχουν ένα πιο μοντέρνο και σύγχρονο σχεδιασμό, ώστε να μπουν στην παραγωγή με προστιθέμενο κέρδος. Η έκθεση και η διάθεσή τους από το πωλητήριο είναι μια συνδρομή στη διάσωση του πολιτισμικού αποθέματος.

Για παράδειγμα, ακόμη οι γυναίκες κεντούν έργα τέχνης αλλά πλέον το παραδοσιακό «σεμεδάκι» πάνω από την ογκώδη τηλεόραση προηγούμενων δεκαετιών, μπορεί να μετατραπεί σε ένα εντυπωσιακό μανίκι σ’ ένα ρούχο με μοντέρνα αισθητική που μπορεί να φορεθεί από τον καθένα ώστε να αναδειχθεί η μοναδικότητα του χειροποίητου. Οι Ξυλογλύπτες που σκάλιζαν κάποτε με τρόπο μοναδικό τις απαραίτητες γκλίτσες των σαρακατσάνων μπορούν σήμερα να δημιουργήσουν εντυπωσιακά αντικείμενα όπως λαβές σε σετ σερβιρίσματος, ένα art de la table που διασώζει την τεχνική και κυρίως ξεχωρίζει για την μοναδικότητα του.

Με ποιους τρόπους προσελκύετε το νεανικό κοινό στις δράσεις του Μουσείου;

Οι επισκέπτες του χώρου είναι μαθητές, φοιτητές, ομάδες κοινωνικές, έφηβοι γιατί οι συνεργάτες του μουσείου με την εμπειρία τους προσαρμόζουν και μετατρέπουν την κάθε επίσκεψη σε μια εμπειρία μοναδική και στα μέτρα του κάθε επισκέπτη. Στην εποχή μας η διατήρηση της προσοχής του κοινού είναι μια πρόκληση και οι συνεργάτες του μουσείου με τις δεξιότητες τους το καταφέρνουν με τις custom made ξεναγήσεις τους να το πετυχαίνουν. Το κοινό με τα χαρακτηριστικά του γίνεται η πυξίδα της ξενάγησης. Υπάρχει συνεχής παρουσία σε οργάνωση εκδηλώσεων, ξεναγήσεις, βιωματικά εργαστήρια σε όλους τόπους της Θράκης από την Ξάνθη έως το Ορμένιο και την μαγευτική Σαμοθράκη. Άλλωστε το κοινό είναι πιο ανοιχτό στις προσλαμβάνουσες από το χώρο της παράδοσης, απόδειξη των παραπάνω, η παρουσία και η συμμετοχή νέων μαζικά στα καλοκαιρινά πανηγύρια σε όλο τον ελλαδικό χώρο με την διάδοση και διάδραση που γίνεται μέσα από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης .

Μίλησε μας για τα προϊόντα που παράγετε, πως γίνεται η επιλογή και πόσο δύσκολη είναι η διαδικασία της παραγωγής...

Παράγονται προϊόντα από ύφασμα, ρούχα, διακοσμητικά αντικείμενα καθημερινής χρήσης, μαξιλάρια, ριχτάρια και έργα τέχνης, σκεύη σερβιρίσματος από λαμαρίνα, κοσμήματα από κομμάτια κεντημάτων με την πατίνα του χρόνου πάνω τους,  σχεδιασμένα όλα από την Αγγέλα... Φέτος κάνω και μια προσπάθεια να προσεγγίσουμε καλλιτέχνες του εσωτερικού ή και του εξωτερικού που η Θράκη ή η Ελλάδα τους έχει επηρεάσει καλλιτεχνικά και να βαδίσουμε μαζί σε κοινούς δρόμους αλληλεπίδρασης.

Τι προγραμματίζεις μέσα στο 2025 και οι προσδοκίες σου για το μέλλον ή ένα project που ονειρεύεσαι να πραγματοποιήσεις; 

To 2025 επιθυμώ να υλοποιηθούν δρομολογημένες συνεργασίες και συνέργειες με brands του εσωτερικού και του εξωτερικού είτε δικές μου είτε του δικτύου ΡΙΖΑ. Ζούμε άλλωστε την εποχή των συνεργασιών σε πολλαπλά επίπεδα. Αυτό ενδυναμώνει και δίνει μια ώθηση, μια ικανοποίηση και μια αισιοδοξία στους ανθρώπους της περιοχής και από την θέση μου - ως συντονίστρια της WOMEN ACT στην περιοχή -, ας τολμήσω να πω ειδικότερα στις γυναίκες της περιοχής που κεντάνε, πλέκουν ή υφαίνουν ρούχα ή κοσμήματα. Έχουν την παραγωγή, την ξέρουν πρέπει να αποκτήσουν και την οικονομία, και αν γίνει αυτό οργανωμένα εκτός του εισοδήματος θα αποκομίσουν και κάθε άλλης μορφής κέρδος για τις ίδιες και τις οικογένειες τους. Αυτή την αίσθηση η ομπρέλα του ΡΙΖΑ μπορεί να την εξασφαλίσει γιατί ο καθένας αποτελεί έναν κρίκο μιας αλυσίδας δημιουργικότητας.

Επίσης, σε αρχικό στάδιο βρίσκεται μια συνεργασία για παραγωγή μιας capsule συλλογής τουριστικών προϊόντων για την Σαμοθράκη. Είναι άλλωστε αυτός ο στόχος μου, σε επαφή με νέους ανθρώπους, διατηρώντας τεχνικές του παρελθόντος με μοντέρνο σχεδιασμό, σύγχρονα γραφιστικά εργαλεία και μια διαφορετική αισθητική προσέγγιση να δημιουργήσουμε ένα τελικό προϊόν φρέσκο και σύγχρονο με αποτύπωμα την ιστορίας του τόπου μας. Για μένα, κάθε project στο οποίο εμπλέκομαι είναι μια πρόκληση και είμαι τυχερή γιατί κάθε τι που έχω αναλάβει το έχω φέρει εις πέρας τίμια. Εν κατακλείδι, τελικά το ταξίδι της επικοινωνίας, της δημιουργίας, του σχεδιασμού και της υλοποίησής είναι αυτό που μ’ εξιτάρει και με κάνει να πιστεύω ότι η επόμενη μέρα θα είναι μια πιο όμορφη μέρα.