Από μικρή την μάγευαν τα ταξίδια και οι προορισμοί που επισκέπτονταν με τους γονείς της. Η μεγαλύτερη αδυναμία της Έλενας Βότση ήταν τα παζάρια και τα παλαιοπωλεία. Κυρίως της Ανατολής. Εκεί ανακάλυπτε, μαζί με τη μητέρα της, μοναδικά αντικείμενα και κοσμήματα και καταλάβαινε ότι κάτι τόσο μικρό και μοναδικό μπορεί να σε μεταμορφώσει και να αλλάξει όλη τη διάθεση ή την εμφάνισή σου. Εκεί ήταν που κατάλαβε ότι αυτό της αρέσει να νιώθει και να κάνει. Μεγάλωσα σε ένα περιβάλλον που της επέτρεπε να εκφράζεται ελευθέρα. Χωρίς όρια ή κανόνες. Αυτό της δίδαξαν και στη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα, όπου είχε τη χαρά να μαθητεύσει δίπλα στον Μυταρά, αυτό ήταν και το ζητούμενο στο Royal College of Art του Λονδίνου, που συνέχισε τις σπουδές της ως υπότροφος του Ιδρύματος Ωνάση...
Όλες οι συλλογές σου έχουν κάτι το ξεχωριστό. Πώς το καταφέρνεις αυτό, κι όταν φτάνει η στιγμή που ολοκληρώνεται κάτι πώς νιώθεις;
Στη δουλειά μου εκφράζομαι πάντα εκτός κανόνων. Δε φοβήθηκα ποτέ το «διαφορετικό» ή το τολμηρό. Αγαπώ όμως το αληθινό και το διαχρονικό. Αυτό που έχει λόγο ύπαρξης. Αυτό που με κάνει να νιώθω ότι είναι «ολοκληρωμένο». Έτσι, κάθε τι που σχεδιάζω, είτε είναι κόσμημα είτε αντικείμενο, νιώθω ότι είναι αυτό που θα ήθελα να φορέσω ή να έχω στο σπίτι μου. Μετά την ολοκλήρωση κάθε δημιουργίας προχωράω αμέσως στο επόμενο βήμα. Νιώθω κάθε φορά σαν να είμαι στην αρχή της καριέρας μου…
Έχεις σχεδιάσει τα Ολυμπιακά μετάλλια. Μίλησέ μας γι’ αυτό, πώς προέκυψε και ποιοι είναι οι συμβολισμοί τους.
Όλα ξεκίνησαν το 2023, που είχαν την τιμή να λάβω πρόσκληση για τη συμμετοχή στον διαγωνισμό που αφορούσε τον επανασχεδιασμό του Ολυμπιακού μεταλλίου. Ξεχωριστή στιγμή ομολογώ, που έφερε άγχος και αμφισβήτηση στο αν θέλω ή όχι να βάλω τον εαυτό μου σε μια τέτοια διαδικασία. Η άρνηση σε αυτή την πρόσκληση ήταν η πρώτη μου σκέψη. Μετά υπερίσχυσε η λογική. Αποσύρθηκα στην Ύδρα, μελέτησα, έσβησα και σχεδίασα πολλές φορές μέχρι που παρέδωσα το αρχικό σχέδιο που είχα οραματιστεί όταν κάθισα στο γραφείο μου την πρώτη φορά. Η Νίκη, το Καλλιμάρμαρο και ο Παρθενώνας ήταν τα τρία στοιχεία που αποτυπώθηκαν στο μετάλλιο για να θυμίζουν την πατρίδα των αγώνων, τη μητέρα της Δημοκρατίας, τη χώρα που δίδαξε πολιτισμό.
Πόσο σημαντική είναι μια τέτοια διάκριση και πώς οδηγήθηκες στις αποφάσεις που πήρες;
Η διάκριση ήταν και είναι πολύ σημαντική. Όχι για έμενα όμως μόνο,
αλλά για τον κάθε Έλληνα που νιώθει περήφανος για τη χώρα του και την
ιστορία της. Ήταν μια τεράστια νίκη της ελληνικής επιτροπής και
συγκεκριμένα της κυρίας Δασκαλάκη - Αγγελοπούλου το ότι η πρώτη πλευρά
του μεταλλίου παραμένει «ελληνική» μέχρι και σήμερα. Έτσι, κάθε χώρα που
φιλοξενεί τους αγώνες αλλάζει μόνο την πίσω πλευρά του μεταλλίου
αναδεικνύοντας τη δικής κουλτούρα και πολιτισμό.
Μια σύγχρονη κοσμοπολίτισσα που αντλεί έμπνευση από το κάθε τι. Πες μου για τους τρόπους που εμπνέεσαι. Διηγήσου μου μια ιστορία...
Θυμάμαι όταν ήμουν φοιτήτρια στο RCA, ζήτησα μία βέργα από ατσάλι πάχους τεσσάρων χιλιοστών, χωρίς όμως να προσδιορίσω το μήκος. Την επόμενη μέρα με κάλεσαν από τη reception να κατέβω να παραλάβω αυτό που είχα ζητήσει. Με μεγάλη έκπληξη αντίκρισα έξω από την είσοδο του κολεγίου ένα τεράστιο φορτηγό με μία μόνο βέργα, μήκους πέντε μέτρων, να με περιμένει. Δύο άνθρωποι προσπαθούσαν να βρουν τρόπο να μπει αυτή η βέργα στη σχολή και στη συνέχεια να την ανεβάζουν στο γραφείο μου. Απόρησα, ντράπηκα που έβαλα τους ανθρώπους σε αυτή τη διαδικασία και προσπάθησα να εξηγήσω ότι ήθελα μόνο μερικά εκατοστά. Η απάντησή τους ήταν ότι «στη δημιουργία δεν πρέπει να υπάρχει όριο, κανένας φραγμός και καμία έκπτωση στο θέλω του καλλιτέχνη». Νομίζω αυτό το περιστατικό μου έδωσε να καταλάβω πως όποια «συστολή» ή όριο κι αν έχω στη ζωή μου σαν άνθρωπος, δεν πρέπει αυτή να με ακολουθεί στην πορεία μου ως σχεδιάστρια.
Τα υπερμεγέθη κοσμήματα ήταν μια ανατροπή που πρώτη έφερες πριν χρόνια. Ποιο είναι το μυστικό της επιτυχίας σου και τι είναι αυτό που κάνει ένα κόσμημα επίκαιρο και πολυπόθητο;
Θυμάμαι όταν άνοιξα το πρώτο μου κατάστημα στην Ύδρα, ήρθαν κάποιοι άνθρωποι και πολύ καλοπροαίρετα με συμβούλεψαν να βάλω και κάτι πιο μικρό, πιο τουριστικό και εμπορικό στις βιτρίνες μου. Θεώρησαν ότι δεν θα είχε καμία αποδοχή το είδος κοσμημάτων που ήθελα να φτιάχνω. Ομολογώ ότι στην αρχή είχα θορυβηθεί. Όμως δεν άφησα το άγχος να με κάνει να αλλάξω αυτό που η ψυχή μου είχε ανάγκη να μοιραστεί. Καταλάβαινα ότι ίσως τα κοσμήματά μου να ήταν για λίγους. Πολλά χρόνια μετά, χαίρομαι να συναντώ ανθρώπους που ακόμα θυμούνται τις βιτρίνες «με τα μεγάλα και παράξενα κοσμήματα» που στολίζουν τώρα τόσο ξεχωριστές και απελευθερωμένες γυναίκες.
Ποιο είναι το είδος γυναίκας που αγαπάς και σε εμπνέει για να σχεδιάζεις; Υπάρχουν γυναίκες που σκέφτεσαι ”θα ήθελα να φοράει αυτό”;
Θαύμαζα πάντα τις γυναίκες που τολμούσαν. Που δεν τους ενδιέφερε το πώς τις έβλεπαν οι άλλοι, αλλά το πώς ένιωθαν εκείνες. Όλα τα καλοκαίρια της ζωής μου, στην Ύδρα, είχα την τύχη να συναντήσω πολλές τέτοιες γυναίκες. Γυναίκες που στόλιζαν την εμφάνισή τους με κοσμήματα μοναδικά, ξεχωριστά, που δεν χάνονταν μέσα στη «φασαρία» του κόσμου. Το αντίθετο, στόλιζαν ολόκληρο το σώμα τους και αναδείκνυαν την προσωπικότητά τους. Αυτές οι γυναίκες έγιναν στη συνέχεια και οι πελάτισσές μου.
Έχοντας την Ύδρα γενέτειρα και βάση, ποιο κομμάτι της Ελλάδας είναι αυτό που σε εμπνέει και σε κάνει περήφανη;
Με εμπνέει η λιτότητα των γραμμών πάνω στα κύματα, στις κορυφογραμμές, στα ασβεστωμένα σπίτια και στις σκιές τους. Με εμπνέει η λιτότητα στα σχήματα, από τα καμπαναριά μέχρι τις ψαρόβαρκες και από τους κίονες μέχρι τα υφαντά, όλα είναι ένα ταξίδι στο χρώμα, στο φως, στην απλότητα και τους όγκους. Όλα έχουν να σου πουν κάτι. Όλα φέρνουν μια ανάμνηση. Αυτή είναι η μαγεία της χώρας μας.
Τι αγαπάς περισσότερο στο νησί;
Η οικειότητα με τους ανθρώπους που αγαπώ. Μέχρι να φτάσω από το σπίτι μου μέχρι το κατάστημα, θα σταματήσω πολλές φορές στη διαδρομή για να πω πολλές «καλημέρες» με όσους συναντήσω. Το μικρό μέγεθος του νησιού κάνει τους επισκέπτες να γνωρίζονται γρήγορα και να νιώθουν ασφαλείς.
Πώς και πόσο η αυθεντική Ελλάδα - η ιστορία και η κουλτούρα της έχει επηρεάσει το έργο σου;
Νομίζω το φως, ο ήλιος και τα χρώματα της Ελλάδας είναι αποτυπωμένα στις συλλογές μου. Είναι πολύ ξεχωριστό το να περπατώ στην Αθήνα και να βλέπω την Ακρόπολη από διαφορετικά, κάθε φορά, σημεία. Αυτό το ελληνικό μπλε του ουρανού είναι ένα δώρο για τα μάτια κάθε καλλιτέχνη.
Τι άλλο σχεδιάζεις εκτός από κοσμήματα;
Για τα καταστήματά μας, μού αρέσει να σχεδιάζω επίσης είδη σπιτιού, οτιδήποτε μπορεί να κάνει το τραπέζι μας λίγο πιο χαρούμενο. Αγαπώ όμως να αναλαμβάνω και projects που μου επιτρέπουν να σχεδιάσω κάτι πέρα από τα καθιερωμένα. Από το Ολυμπιακό μετάλλιο, μέχρι το βραβείο της Δημοκρατίας ή τις συνεργασίες μου με μουσεία και οίκους του εξωτερικού, είναι χαρά για εμένα κάθε φορά που καλούμαι να λύσω ένα «πρόβλημα», να δώσω μία «λύση» σχεδιαστικά. Αυτή είναι η χαρά μου!
Ποιο είναι το πιο αγαπημένο σου κόσμημα ever;
Νομίζω ότι είναι τα κοσμήματα από τις συλλογή Cyclos. Πάντα φοράω δύο δαχτυλίδια από τη συλλογή, σε καθημερινή βάση. Ίσως γιατί μπορώ να τα συνδυάζω μεταξύ τους, να προσθέτω και να αφαιρώ, αλλάζοντας έτσι κάθε φορά το στιλ και τη διάθεσή μου.
Επιλέγεις πράγματα για χρόνια κι αν ναι, ποιο είναι ένα αξεσουάρ που δεν αποχωρίζεσαι ποτέ;
Ναι, έχω αγαπημένα αξεσουάρ που φοράω χρόνια. Μου αρέσει να βλέπω τη «φθορά» του χρόνου πάνω τους, μου αρέσει να τα βλέπω να μεγαλώνουν μαζί μου. Ακριβώς όπως συμβαίνει και με τα κοσμήματα. Αυτό σημαίνει ότι τα ζεις πραγματικά. Ότι διαγράφεις μια πορεία... Αν πρέπει τώρα να ξεχωρίσω κάτι από όλα αυτά θα διάλεγα μια κάπα Μargiela και μια τσάντα Βarbour, που κρατώ συχνά από τότε που ακόμα ήμουν φοιτήτρια.
Περίγραψέ μου με τρεις λέξεις τον εαυτό σου.
Τολμηρή, υπομονετική, άμεση.
Το πιο ριψοκίνδυνο πράγμα που έχεις κάνει...
Όταν πήδηξα στη θάλασσα, στα 18 μου, από έναν πολύ ψηλό και επικίνδυνο βράχο της Ύδρας…
Ο αγαπημένος σου τόπος...
Ύδρα, Λονδίνο και Ινδία.
Η καλύτερη συμβουλή που σου έχουν δώσει ποτέ και που έχεις δώσει…
Θυμάμαι πάντα τον πατέρα μου να μου λέει «μη φοβάσαι, να τολμάς, να κάνεις αυτό που σου λέει το ένστικτό σου, κι εγώ είμαι εδώ…» Αυτό θέλω να λέω πάντα και στον Νικόλα, τον γιο μου, που είναι και ο ίδιος τώρα φοιτητής στην Αγγλία.
Αν ζούσες σε άλλο μέρος του κόσμου, ποιο θα ήταν αυτό;
Δεν έχει σημασία το μέρος, αυτό όμως που μπορώ να σας εκμυστηρευτώ είναι ότι θα ήθελα να ζω σε ένα ξενοδοχείο. Μόνιμα…
Τι δεν θα ήθελες να δεις σε ένα τραπέζι;
Μια παγωμένη ατμόσφαιρα…
Ποιο είναι οι επόμενοι στόχοι σου;
Τα καινούρια πράγματα που ετοιμάζω για τον χειμώνα και το καλοκαίρι του 2025. Σχέδια, ταξίδια, υπέροχες συνεργασίες…
Κάτι για το οποίο είσαι περήφανη...
Ίσως για το σημείο, στο οποίο έχει φτάσει η δουλειά σήμερα, και ο τρόπος με τον οποίο αυτό έγινε. Και φυσικά για τον γιο μου, Νικόλα. Για κάθε μητέρα αυτή είναι νομίζω η μεγαλύτερη χαρά και περηφάνια.
Παρακολουθήστε το βίντεο που αφορά την έμπνευση της Έλενας Βότση για τον σχεδιασμό τον Ολυμπιακών μεταλλίων:
