Δυστυχώς ή ευτυχώς, ο πλανήτης έχει βρεθεί αντιμέτωπος τα τελευταία χρόνια με μία πολύ σκληρή πραγματικότητα. Αρχικά, ήταν ο covid-19 κι οι οικονομικές του προεκτάσεις και τώρα ο πόλεμος στην Ουκρανία που επηρεάζει το σύνολο της Ευρώπης, αλλά κι ολόκληρο τον κόσμο. Σε όλα αυτά, έρχονται να προστεθούν όλα όσα συμβαίνουν καθημερινά στην ελληνική κοινωνία. Η υπόθεση με τα τρία μικρά κοριτσάκια στην Πάτρα, συγκλονίζει τη χώρα και μέρα με τη μέρα, οι λεπτομέρειες που γίνονται γνωστές προκαλούν ακόμη περισσότερο πόνο, ακόμη μεγαλύτερο αποτροπιασμό. Θλίψη, οργή. Η πολυπόθητη επιστροφή στην πραγματικότητα, μετά τις διαδοχικές καραντίνες δεν είναι εύκολη για κανέναν. Τι γίνεται όμως με τα μικρά παιδιά; Πώς μπορούμε να τα προστατεύσουμε σε μία περίοδο πολύ σκληρή, με πολλούς κινδύνους γι' αυτά; 

Τα παιδιά μας έχουν ανάγκη!

Social media και παραπληροφόρηση

Ζούμε σε μία εποχή, όπου ακόμη και τα πιο μικρά μέλη μίας οικογένειας έχουν πρόσβαση σε κάποιο smartphone, tablet ή laptop και συνεπώς, χρησιμοποιούν πολύ περισσότερο -απ' ότι ίσως θα έπρεπε- τα social media. Το διαδίκτυο είναι ένα υπερ-πολύτιμο εργαλείο που μας προσφέρει απίστευτες δυνατότητες, γι’ αυτό και δεν είναι απαραίτητο να σταματήσει εντελώς η τη χρήση του από τα παιδιά και τους εφήβους, όμως είναι καλό να γίνεται με συγκεκριμένους όρους και προϋποθέσεις. Σύμφωνα με το Ομοσπονδιακό Κέντρο για την Ενημέρωση της Υγείας της Γερμανίας (BZGA) η μέγιστη επιτρεπόμενη ημερήσια έκθεση στην οθόνη, είναι μιάμιση ώρα την ημέρα για τα παιδιά των μεγαλύτερων τάξεων του δημοτικού, ενώ για τα μικρότερα, το όριο αυτό είναι μία ώρα. Για τους εφήβους το όριο αυξάνεται και μπορεί να φτάνει και τις δύο ώρες ημερησίως. Τι σημαίνει αυτό με λίγα λόγια; Η αλόγιστη χρήση των συσκευών αυτών και του internet μπορεί και πρέπει να περιοριστεί.

Τα social media κατακλύζονται καθημερινά από ψευδείς ειδήσεις κι αναρτήσεις με ευαίσθητο περιεχόμενο που το μόνο που κάνουν, είναι να επιβαρύνουν τα παιδιά -κάθε ηλικίας- και να δημιουργούν μία διαστρεβλωμένη εικόνα της πραγματικότητας, που απέχει σημαντικά απ' ότι συμβαίνει. Για παράδειγμα, παίρνοντας πάλι ως αφορμή την ιστορία της Πάτρας, σε καθημερινή βάση συναντά κανείς σε όλα τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μια σειρά από ψευδείς ειδήσεις, σχόλια κι εικασίες, που αφενός δεν εξυπηρετούν κανέναν κι αφετέρου παραπληροφορούν. Η ανθρωποφαγία κι ο σκληρός χαρακτήρας πολλών ανθρώπων που βρίσκουν πεδίο δράσης σε γνωστές εφαρμογές, όπως το Instagram, το Tik Tok ή το Facebook, μπορούν να δημιουργήσουν ακόμη και σε βάθος χρόνου σημαντικά ψυχικά τραύματα στα παιδιά, ακόμη κι υποσυνείδητα, γι' αυτό κι είναι πολύ σημαντικό να τα προστατεύσουμε από νωρίς. 

Τι πρέπει να προσέξουμε; Οι συμβουλές του ειδικού 

Επειδή ακριβώς μιλάμε για μικρά παιδιά και για αθώες ψυχές, είναι πολύ σημαντικό να ενεργούμε όλοι μας πολύ προσεκτικά, με γνώμονα -πάντα- το δικό τους καλό. Οι ειδικοί, είναι αυτοί που γνωρίζουν πώς ακριβώς πρέπει να λειτουργούν οι γονείς και τα άτομα γενικότερα, που βρίσκονται γύρω τους κι οι δικές τους συμβουλές, είναι που θα δώσουν τη λύση. Η Αριάδνη Λεπτοπούλου, είναι ο κατάλληλος άνθρωπος, που γνωρίζει καλά το συγκεκριμένο θέμα και μπορεί να δώσει όλες τις απαντήσεις. Η γνωστή ψυχολόγος, μετεκπαιδεύτηκε στην κλινική ψυχολογία (MSc Clinical Psychology) στο πανεπιστήμιο Universiteit Leiden της Ολλανδίας, κάνοντας τη διατριβή της στη μείζων καταθλιπτική διαταραχή υπό την εποπτεία του Willem van Der Does. Παράλληλα, έχει εκπαιδευτεί στην ομαδική ψυχοθεραπεία βασισμένη στην κατά Yalom I. σύσταση ομάδων κι εργάζεται στο Ογκολογικό Τμήμα της «Βιοκλινικής», ως μέλος της ομάδας BioOncology Care με επικεφαλής τον Dr. Ι. Μπουκοβίνα, παρέχοντας ένα ευρύ φάσμα ψυχοθεραπευτικών προσεγγίσεων σε ενήλικες ασθενείς που πάσχουν από καρκίνο, αλλά και συμβουλευτική και ψυχολογική στήριξη στις οικογένειες των ασθενών.

Όπως -λοιπόν- λέει, το πρώτο βήμα, έχει να κάνει με το πώς εκφράζουν το άγχος τα παιδιά. Συμπτώματα όπως οι συχνοί στομαχόπονοι κι οι πονοκέφαλοι, η δύσπνοια, η συχνοουρία κι η ζάλη, οι εφιάλτες κι οι διαταραχές στον ύπνο και το ξαφνικό κλάμα, πολλές φορές χωρίς να συντρέχει σοβαρός λόγος κι η έντονη, σωματική εξάντληση για μεγάλο χρονικό διάστημα είναι μερικά μόνο από τα... καμπανάκια, που δείχνουν ότι κάτι δεν πάει καλά. Αντίστοιχα, ο έντονος θυμός κι η ευερεθιστότητα, η αδυναμία να συγκεντρωθούν σε συζητήσεις και σχολικές υποχρεώσεις κι η άρνηση να πάνε στο σχολείο ή ακόμη και σε δραστηριότητες, όπως επίσης κι η απομόνωση κι η προσκόλληση στην μητέρα ή σε άλλο πρόσωπο, είναι πράγματα που θα πρέπει να μας κινητοποιήσουν, καθώς σε αυτές τις περιπτώσεις, ενδεχομένως τα παιδιά υποφέρουν από έντονο άγχος ή στρες.

Ποια είναι η σωστή διαχείριση;

Σε περίπτωση που διαπιστώσετε ότι και το δικό σας παιδί εμφανίζει κάποιες από τις παραπάνω συμπεριφορές, δε χρειάζεται πανικός, αλλά συγκεκριμένες, μεθοδικές κινήσεις. Σύμφωνα με την ψυχολόγο, αρχικά, είναι σημαντικό να ενθαρρύνετε τα παιδιά, προκειμένου να μάθουν να εκφράζουν τα συναισθήματα τους και να τα βοηθήσετε να φυσιολογικοποιήσουν αυτά που νιώθουν, αποφεύγοντας τις υποδείξεις. Ρωτήστε τη γνώμη τους για διάφορα θέματα, ώστε να τα βοηθήσετε να αναπτύξουν μια αίσθηση αυτοεκτίμησης και σιγουριάς για τον εαυτό τους. Προσπαθήστε να ενισχύσετε την αίσθηση ότι είναι ικανά να διαχειριστούν δύσκολες καταστάσεις, επισημαίνοντας τα πραγματικά δυνατά τους σημεία και διδάξτε τους ότι ο πόνος, οι αποτυχίες και τα λάθη είναι αναπόσπαστο κομμάτι της ζωής, όπως κι η συγχώρεση.

Με λίγα λόγια, αυτό που πρέπει να κάνετε, είναι να δημιουργήστε μια ισχυρή σύνδεση με τα παιδιά σας. Η διαβεβαίωση της άνευ όρων αγάπης, η υποστήριξη, η αγκαλιά, το παιχνίδι και η προσοχή, θα τους δώσει την ασφάλεια που ψάχνουν, προκειμένου να σταθούν μόνα τους στα πόδια τους. Τα παιδιά μπορούν να χειριστούν καλύτερα τον έξω κόσμο με μια ασφαλή βάση στο σπίτι. Σε κάθε περίπτωση, ο πανικός κι η έντονη ανησυχία από τη μεριά των γονιών, δεν είναι σίγουρα καλός σύμβουλος. Η εποχή μας κι οι γρήγοροι, πολύ σκληροί ρυθμοί λειτουργούν πράγματι επιβαρυντικά τόσο για εμάς, όσο και για τα μικρότερα μέλη της οικογένειας, γι' αυτό και τώρα, περισσότερο από ποτέ, είναι η ώρα να ακούσουμε τους ειδικούς και να ακολουθήσουμε τα δικά τους tips. 

Η κοινωνία γίνεται πιο άγρια, αλλά τώρα ακριβώς είναι που πρέπει να αφιερώσουμε όλοι περισσότερο χρόνο στα παιδιά. Να τα φροντίσουμε, να τους εκφράσουμε τα πραγματικά μας συναισθήματα. Να τα προστατεύσουμε όχι από τους πιθανούς κινδύνους, αλλά από τον σκληρό κόσμο που έχουμε δημιουργήσει εμείς γι' αυτά...