Το 1864, ένας νέος άντρας αποφάσισε κατά την περίοδο της κατάθλιψης που περνούσε, να αλλάξει τη ζωή του. Υποσχέθηκε στον εαυτό του πως για ένα χρόνο θα έπαιρνε την ευθύνη για οτιδήποτε συνέβαινε στη ζωή του, με κάθε κόστος. Αυτός ο νέος άντρας ήταν ο William James, ο πατέρας της Αμερικανικής ψυχολογίας και ένας από τους πιο σημαντικούς φιλοσόφους των προηγούμενων 100 ετών.
Μέσα από τα δικά του λόγια: «Όταν γίνουμε υπεύθυνοι για τις δικές μας αξίες, δεν χρειάζεται πλέον να αγωνιζόμαστε για να κάνουμε τον κόσμο προσαρμοσμένο στις ανάγκες μας, αλλά προσαρμόζουμε τις δικές μας αξίες για να ταιριάζουν στις συνθήκες που αντιμετωπίζουμε.»
To Buy… or Not to Buy
Η φαινομενική διαθεσιμότητα των απεριόριστων δυνατοτήτων είναι μια πραγματικότητα που ένα μεγάλο κομμάτι των ανθρώπων αντιμετωπίζει. Ζούμε σε έναν κόσμο αφθονίας, όπου μπορούμε να βρούμε και να αγοράσουμε σχεδόν οτιδήποτε θέλουμε. Αλλά αυτός ο πλούτος επιλογών μπορεί να καταλήξει τελικά σε μια μεγάλη απογοήτευση. Από τις εναλλακτικές στα websites που αγοράζουμε ρούχα, μέχρι τα αμέτρητα προϊόντα στο σούπερ μάρκετ, ξοδεύουμε καθημερινά πολύ χρόνο σε πράγματα τα οποία θα έπρεπε να καταλαμβάνουν ένα πολύ μικρό κομμάτι της μέρας μας, καταλήγοντας τελικά να μη μπορούμε να δούμε τις πραγματικά΄τες μας ανάγκες. Αυτό συμβαίνει επειδή η ύπαρξη πάρα πολλών επιλογών προκαλεί ένα είδος παράλυσης στη διαδικασία λήψης αποφάσεων, η οποία οδηγεί σε συμπεριφορά αποφυγής - δηλαδή μας οδηγεί στο απόλυτο τίποτα. Στις περιπτώσεις που γίνεται επιλογή υπό αυτές τις συνθήκες, συνήθως συνοδεύεται από απογοήτευση.
Ένα παράδειγμα: Η καθηγήτρια Sheena Iyengar συζητά αυτό το φαινόμενο στο βιβλίο της «The Art of Choosing». Ένα μανάβικο παρουσίασε στους πελάτες δύο διαφορετικούς σταθμούς δειγματοληψίας: ο ένας με 24 γεύσεις μαρμελάδας και ο άλλος με μόνο 6 επιλογές. Τα αποτελέσματα της μελέτης αποκάλυψαν ότι η διαθεσιμότητα 6 επιλογών είχε ως αποτέλεσμα το 30% των καταναλωτών να αγοράσουν τουλάχιστον ένα βάζο μαρμελάδας, ενώ ο σταθμός δειγματοληψίας με 24 γεύσεις είχε ποσοστό μετατροπής μόνο 3%. Ενώ η μεγαλύτερη επιλογή προσέλκυσε περισσότερους θεατές, η μικρότερη επιλογή είχε πραγματικά περισσότερες πωλήσεις.
Why does this happen
Όταν μας παρουσιάζονται πολλές επιλογές, συνήθως φοβόμαστε τη λανθασμένη απόφαση. Αυτό μπορεί να μεταφραστεί σε απλά μαθηματικά - όταν υπάρχουν μόνο δύο επιλογές, έχουμε 50% πιθανότητα να επιλέξουμε τη σωστή. Αλλά όταν υπάρχουν πέντε επιλογές, οι πιθανότητές μας μειώνονται ξαφνικά στο 20%. Τα θέματα γίνονται ακόμη πιο περίπλοκα όταν υπάρχουν είκοσι επιλογές ή περισσότερες. Η ανθρώπινη γνωστική ικανότητα δεν μπορεί να συγκρίνει αποτελεσματικά περισσότερες από πέντε επιλογές, οπότε οι περισσότεροι από εμάς θα αρχίσουμε να εξετάζουμε τις πρώτες επιλογές και μετά θα σταματήσουμε. Η συνειδητοποίηση ότι μπορεί να υπάρχει καλύτερη επιλογή προκαλεί την επιθυμία να το βρούμε. Ωστόσο, λόγω χρονικών περιορισμών και ανθρώπινων γνωστικών περιορισμών, δεν είμαστε σε θέση να συμμετάσχουμε στην περίπλοκη διαδικασία σκέψης που απαιτείται για τη σύγκριση και την αντίθεση όλων των διαθέσιμων εναλλακτικών λύσεων.
What does it really mean to take full responsibility for your life
Τώρα, λοιπόν, που κατανοήσαμε το ουσιαστικό πρόβλημα, είναι καλό να βρούμε μια λύση, που δεν είναι άλλη από την ανάληψη των ευθυνών. Τι σημαίνει όμως αυτό; Σημαίνει, να αναλαμβάνουμε την πλήρη ευθύνη για την ευτυχία μας. Σημαίνει να αναγνωρίζουμε ότι το πώς τα πράγματα φαίνονται στην αρχή δεν καθορίζει πώς θα τελειώσουν και ότι παρόλο που δεν μπορούμε να ελέγξουμε τα πάντα (ή ίσως οτιδήποτε) θέλουμε, όλοι έχουμε συχνά τεράστια ικανότητα να επηρεάσουμε την ευτυχία σας ή να ελέγξουμε μέχρι που θα φτάνει ο πόνος μας. Το επίκεντρό μας πρέπει να είναι στην ενίσχυση της εσωτερικής μας δύναμης, στην ανάπτυξη ενός πνεύματος που αρνείται να νικηθεί. Γιατί αυτό το πνεύμα φέρνει μαζί του ένα τεράστιο κομμάτι δύναμης που μπορεί να μας βοηθήσει να ανταποκριθούμε στην ιδέα ότι είμαστε υπεύθυνοι για τη ζωή μας και για όλα όσα υπάρχουν σε αυτή. Για να μπορούμε να ανταποκριθούμε σε αυτήν την ιδέα, πρέπει να αρνηθούμε να κατηγορήσουμε τον οποιονδήποτε άλλο για την ατυχία μας ή ακόμη και για μια άσχημη ημέρα. Και ακόμα κι αν δεν το κάνουμε τουλάχιστον θα έχουμε ξεκινήσει με την προσπάθεια, να ελέγξουμε τον εαυτό μας. Θα αναπτύξουμε μια αίσθηση ιδιοκτησίας που ακόμη και μπροστά στην ήττα μπορεί να μας προσφέρει ικανοποίηση.
