Αφιερωμένη στα, σχεδόν σαράντα, χρόνια λειτουργίας της ιστορικής γκαλερί Μέδουσα και στην ιδρύτριά της, Μαρία Δημητριάδη, είναι η έκθεση που φιλοξενείται στο Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138. Συνομιλήσαμε με την επιμελήτριά της και ιστορικό Τέχνης, Ελισάβετ Πλέσσα, για το σημαντικό εκθεσιακό υλικό -230 έργα εικαστικής πρωτοπορίας-, που ξεδιπλώνει το νήμα της σύγχρονης σκηνής της ελληνικής τέχνης.
Για την πρωτοπόρο Μαρία Δημητριάδη η τέχνη δεν εντασσόταν σε κατηγορίες ούτε καταξιωνόταν από τα τρέχοντα εικαστικά ρεύματα. Όπως η ίδια έλεγε: «Δεν επηρεάζομαι στις επιλογές των καλλιτεχνών από το τι συμβαίνει στη διεθνή σκηνή, αλλά από την πειθώ των έργων τους». Η Ελισάβετ Πλέσσα, ιστορικός Τέχνης και επιμελήτρια της έκθεσης «Μέδουσα Αίθουσα Τέχνης (1979-2017)», που παρουσιάζεται στο Μουσείο Μπενάκη, στην Πειραιώς 138, σκιαγραφεί μέσα από τα λόγια της τη γοητευτική προσωπικότητα μιας παθιασμένης με την τέχνη γυναίκας, που λειτουργούσε με βάση το γνήσιο καλλιτεχνικό της ένστικτο.
Όπως περιγράφει χαρακτηριστικά: «Η λέξη-κλειδί στις αναζητήσεις της ήταν η συνύπαρξη των διαφορετικών καλλιτεχνικών τάσεων και προσεγγίσεων, με μοναδικό γνώμονα την αισθητική συγκίνηση. Οι τολμηρές επιλογές της νεαρής ιδρύτριας της Μέδουσας ανάμεσα σε συνομήλικούς της καλλιτέχνες -φρέσκα ονόματα, νέες ματιές, με ιδιαίτερη έμφαση στη γλυπτική και στις εγκαταστάσεις ή τις κατασκευές- και ο τρόπος που τους υποστήριζε και τους “επέβαλλε” μεθοδικά στο φιλότεχνο κοινό και τους συλλέκτες, κατέστησαν την γκαλερί της Ξενοκράτους 7 συνώνυμο της ποιότητας».
H έκθεση συμπληρώνει την ιδέα της γκαλερίστα να εκδοθεί ένας πλήρης τόμος για την επέτειο των σχεδόν τεσσάρων δεκαετιών λειτουργίας της Μέδουσας, η πορεία της οποίας διακόπηκε από την πρόωρη απώλεια της δημιουργού της, το 2017. Όπως μας εξηγεί η Ελισάβετ Πλέσσα, λίγα χρόνια πριν από τον θάνατό της, η Δημητριάδη είχε οραματιστεί ένα μεγάλο βιβλίο για τα 40 χρόνια της γκαλερί και την προσωπική συλλογή που δημιούργησε μέσα από αυτήν την πορεία, αγοράζοντας η ίδια έργα των καλλιτεχνών της. «Στη διαθήκη της, η Μαρία Δημητριάδη μού ανέθεσε την πραγματοποίηση της έκδοσης αυτής. Τόσο οι εκτελεστές της διαθήκης, όσο και εγώ, κρίναμε πως το βιβλίο θα ήταν ελλιπές χωρίς μια μεγάλη έκθεση που να το συνοδεύει».
Πρόκειται για 230 έργα από την πλούσια προσωπική συλλογή της γκαλερίστα, που κληροδότησε εξολοκλήρου στην Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου και η οποία περιλαμβάνει κορυφαία ονόματα της σύγχρονης ελληνικής εικαστικής σκηνής, όπως αυτά των Αλέξη Ακριθάκη, Κώστα Κουλεντιανού, Ναυσικάς Πάστρα, Γιώργου Ρόρρη και Takis - μεταξύ άλλων.
Η έκθεση δουλεύτηκε παράλληλα με το βιβλίο κατά τα τέσσερα τελευταία χρόνια. «Οι μεγαλύτερες δυσκολίες ήταν το αχανές αρχείο της Μέδουσας, καθώς και η ευθύνη να μπορέσω ν’ αποδώσω τη ματιά της ιδρύτριας, το νήμα που συνδέει τις επιλογές της και που διαμόρφωσε την ταυτότητα της γκαλερί», αποκαλύπτει η επιμελήτρια, συμπληρώνοντας πως: «Για να λύσω αυτές τις δυσκολίες, στράφηκα στα ίδια τα έργα. Τα συνέδεσα εντός μιας χαλαρής χρονολογικής πορείας, δημιουργώντας ενότητες οι οποίες βασίζονται σε εκλεκτικές συγγένειες και αντιστίξεις ανάμεσα στους δεκάδες καλλιτέχνες που πέρασαν από εκεί».
Και τι είναι αυτό που τελικά αποκομίζει ο επισκέπτης στο Μουσείο Μπενάκη; «Θα επιθυμούσα να μπορέσει να συνθέσει την εικόνα της γκαλερί μέσα στα 40 χρόνια της ιστορίας της, μέσα από την οποία θα προκύπτει και η ιστορία της ελληνικής εικαστικής σκηνής από τη Μεταπολίτευση μέχρι σήμερα. Ταυτόχρονα, θα ήθελα να αναδύεται η προσωπικότητα και η ζωή του ανθρώπου στον οποίο οφείλονται όλα, της Μαρίας Δημητριάδη. Πιστεύω πως αυτοί οι στόχοι επιτεύχθηκαν, μέσα σε μια έκθεση που είναι, επίσης, μια θεατρική σκηνή, η οποία προβάλλει και αναδεικνύει τα έργα των καλλιτεχνών της».
Info: Η «Μέδουσα Αίθουσα Τέχνης (1979-2017)» θα φιλοξενείται στο Μουσείο Μπενάκη, Πειραιώς 138 έως τις 22 Μαΐου. Επιμέλεια έκθεσης και έκδοσης: Ελισάβετ Πλέσσα. Αρχιτεκτονικός σχεδιασμός: Σταύρος Παπαγιάννης Stage Design Office.
ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ ΠΕΡΙΟΔΙΚΟ GLOW ΣΤΟ ΤΕΥΧΟΣ ΜΑΙΟΥ 2022
