Η συνθέτης-πιανίστρια και ερμηνεύτρια Μαργαρίτα Χατζηνάσιου ή αλλιώς Margo Nancyfor, είναι ένα «ξωτικό» της μουσικής που διηγείται ιστορίες για την έμπνευση και την αληθινή αγάπη. 

Πότε και πώς γεννήθηκε στο μυαλό σας η Margo Nancyfor ως περσόνα;

Η Margo Nancyfor γεννήθηκε από ανάγκη θα έλεγα, όπως κάθε γέννα άλλωστε, πριν από δύο περίπου χρόνια. Είχα ολοκληρώσει με τις ηχογραφήσεις του πρώτου μου άλμπουμ κι είχα μόλις ξεκινήσει τις συζητήσεις με κάποιες δισκογραφικές εταιρίες. Μπήκα τότε σε μια διαδικασία ενδοσκόπησης. Πέρα από τη μουσική, τους στίχους, το τραγούδι, υπήρχε μια ερώτηση ανικανοποίητη μέσα μου: τι θέλω να πω ως καλλιτέχνης και γιατί θέλω να το πω. Συνειδητοποίησα τότε, ότι τα τραγούδια του δίσκου ήταν μέρος της ίδιας ιστορίας μιας γυναίκας, μία ιστορία αγάπης. Μόνο, όμως, όταν ξεκίνησα να γράφω στο χαρτί την ιστορία της, μου αποκαλύφθηκε τι έψαχνα πραγματικά να πω. Μέσα από τη διαδικασία αυτή γεννήθηκε ή μάλλον αναδύθηκε, η  Margo Nancyfor και οι ιστορίες της. Ονόμασα Margo τον καλλιτέχνη μέσα μου ή αλλιώς τη δημιουργική ενέργεια, την έμπνευση, το ταλέντο, το δυναμικό που φέρει ο καθένας από εμάς μέσα του, το οποίο ωθεί και φωνάζει να εκφραστεί. Το δημιουργικό παιδί.

Το Margo προέρχεται από το Μαργαρίτα υποθέτω. Το Nancyfor;

Ναι. To Margo προέρχεται από το Μαργαρίτα.  Ήταν το αγαπημένο όνομα της γιαγιάς μου, της Ρίτας (Μαργαρίτας) από τη μεριά της μητέρας μου. Το είχε κρυφή επιθυμία να τη φωνάζουνε οι δικοί της Μάργκω.  Όπως είχε κρυφή επιθυμία να γίνει μπαλαρίνα κι ενώ τη ζητούσαν από την Λυρική σκηνή, οι γονείς της δεν της το επέτρεψαν. 

Έτσι ήθελα να τιμήσω τη γιαγιά μου και κάθε καλλιτέχνη που οι συνθήκες δεν τον αφήσανε να ξεδιπλώσει το ταλέντο του. Το Nancyfor πάλι έχει τη δική του ιστορία και έρχεται από τη μεριά του πατέρα μου. Μου διηγήθηκε κάποια στιγμή, πως ο δικός του ο πατέρας, ο Αγάπιος, μουσικός κι αυτός, τον συμβούλεψε, αν πάει για καριέρα στην Αμερική, να ξεχάσει το Χατζηνάσιος, πολύ δύσκολο για τους Αμερικάνους(!), και να το κάνει George Nancyfor! Φήμες λένε, ότι υπήρχαν τότε τρία αδέλφια στην Αμερική που ήταν μουσικοί της τζαζ και είχαν παρόμοιο επίθετο και από εκεί το εμπνεύστηκε. Αλλά δεν τις έχω επιβεβαιώσει ακόμη! Με συγκίνησε όμως το μέχρι πού έφταναν τα όνειρά του για το γιο του. Ένωσα, λοιπόν, τις δύο επιθυμίες, τις δύο ευχές, σε ένα όνομα που πέρασε στη γραμμή του χρόνου και έγινε η Margo Nancyfor.

Ποιο είναι το cοncept της μουσικής θεατρικής performance που θα παρουσιάσετε στην Αγγλικανική Εκκλησία, στις 2 Μαρτίου;

Θα είμαι ειλικρινής. Κι εγώ ακόμα δυσκολεύομαι να περιγράψω, τι είναι αυτό που θα δει ο θεατής ,γιατί είναι πολύ ιδιαίτερη η δομή της παράστασης. Ένα έχω να πω: είναι μία μουσική εμπειρία κι όπως κάθε εμπειρία δεν μπορεί να μεταφερθεί με λόγια. Πρέπει να τη βιώσεις. Αν προσπαθούσα όμως να την περιγράψω, θα έλεγα ότι είναι μία παράσταση  που συνδυάζει μουσική, διήγηση και τραγούδια σε σύνθεση και κείμενα δικά μου. Είναι μία μουσική ιστορία που διηγούμαι επί σκηνής παίζοντας ταυτόχρονα στο πιάνο, τραγουδώντας κι αυτοσχεδιάζοντας μαζί με τους μουσικούς μου. Είναι μια παράσταση που μιλάει για την αγάπη. Κυρίως για την αγάπη προς τον εαυτό μας. Είναι μια ομολογία του πόνου που κουβαλάμε, όταν καταπιέζουμε και δεν εκφράζουμε το ταλέντο και το δυναμικό μας και πώς η αγάπη λειτουργεί καταλυτικά στην αποδοχή και την ελεύθερη έκφραση της δημιουργικής μας φύσης.

Η Margo παραδέχεται ότι «χρειάζεται να με αγαπάς για να υπάρχω». Ποια θέση έχει η αγάπη στη δική σας ζωή;

Στη συγκεκριμένη περίπτωση, αυτό που χρειαζόταν να αγαπήσω ήταν το καλλιτεχνικό μου κομμάτι. Αυτό είναι που μου ζητάει η Margo, να την αγαπήσω τόσο ώστε να την αφήσω να υπάρξει, να τη μοιραστώ με τον κόσμο. Είχα μεγάλη δυσκολία ακόμα και να πω ότι είμαι καλλιτέχνης ή ότι γράφω μουσική. Η δημιουργική ενέργεια, όμως, πρέπει να εκφραστεί. Αλλιώς αργοπεθαίνει μέσα μας κι εμείς μαζί της. Είναι ίσως και χρέος να υπηρετεί κανείς το χάρισμά του, γιατί η δημιουργία και η έκφραση είναι θεραπεία σε συλλογικό επίπεδο. 

Μεγαλώσατε σε ένα σπίτι με ακούσματα κλασικής μουσικής από τα πρώτα σας βήματα. Τι θυμάστε πιο έντονα από εκείνα τα χρόνια;

Τα χέρια του πατέρα μου πάνω στο πιάνο. Μαγικοί, μελωδικοί ήχοι να αναδύονται, καθώς τα ακουμπούσε πάνω στα πλήκτρα του...

Στα 14 σας χρόνια συνθέσατε μουσική και γράψατε τα πρώτα σας τραγούδια. Πώς νιώθατε τότε με αυτό; Φοβόσασταν; Νιώθατε περήφανη;

Ένοιωθα χαρά και φόβο μαζί. Η τάση μου όμως ήταν να τα κρύψω, να μην τα ακούσει κανείς. Η μουσική μου ήταν, τρόπον τινά, το δικό μου ημερολόγιο που δε θέλεις να διαβάσουν οι γονείς σου. Γράφοντας μουσική άρχισα να καταλαβαίνω τον εαυτό μου και το τι αισθάνομαι. Ήρθα σε επαφή με έναν εσωτερικό κόσμο που δεν ήξερα ότι υπήρχε μέχρι τότε. Κι επίσης, ένιωσα μία πρωτόγνωρη, απέραντη ελευθερία που δεν είχα βιώσει ποτέ προηγουμένως και δεν ήθελα με τίποτα να τη χάσω.

Πώς ήσασταν ως έφηβη; Εννοώ ως χαρακτήρας, υπήρξατε επαναστάτρια;

Επαναστάτρια; Όχι. Η αδερφή μου κι ο αδερφός μου ήταν οι επαναστάτες. Εγώ ήμουν ήρεμη, πειθαρχημένη, συνεσταλμένη. Ήμουν πολύ κοινωνική από τη μία, πολύ κλειστή, εσωστρεφής από την άλλη. Είχα πολλές παρέες κι ήμουν αγαπητή, αλλά δύσκολα μου έπαιρνες κουβέντα, όταν οι ερωτήσεις γίνονταν πιο προσωπικές. Δεν ένιωθα καμία ανάγκη να μιλάω για μένα. Είχα ίσως βρει τη διέξοδο μου στη μουσική και τα έλεγα όλα εκεί.

Είχατε αφίσες στους τοίχους του δωματίου σας;

Δεν ήμουν από τα κορίτσια που έβαζαν αφίσες στο δωμάτιο. Δεν είχα ινδάλματα. Δεν με αφορούσε καθόλου αυτό το κομμάτι. Μόνο μία αφίσα θυμάμαι που είχα βάλει στο εσωτερικό της ντουλάπας μου, του ηθοποιού Rob Lowe, γιατί μου άρεσε πολύ σαν άντρας! (γέλια)

Από τότε μέχρι σήμερα, τι έχει αλλάξει στη Μαργαρίτα Χατζηνάσιου;

Δεν πιστεύω στην αλλαγή με την έννοια που το λέμε συνήθως. Πιστεύω στην επιστροφή. Επιστρέφουμε στον εαυτό μας μεγαλώνοντας, γιατί απλά ανακαλύπτουμε κι άλλα κομμάτια μας. Μεγαλώνουμε με ταμπέλες που μας βάζει το περιβάλλον μας, είσαι αυτό, είσαι το άλλο, κι όταν είμαστε μικροί, το πιστεύουμε. Αν είμαστε τυχεροί, η ζωή μας οδηγεί σε άλλους δρόμους μέσα μας. Δρόμους που υπήρχαν πάντα, απλά δεν είχε πέσει φως επάνω τους, για να τους δούμε κι εμείς. Δεν μπορείς να γίνεις κάτι που δεν είσαι ήδη. Οι δρόμοι που φωτίστηκαν μέσα μου ήταν το θάρρος και η πίστη στον εαυτό μου. Έχω περισσότερο θάρρος και περισσότερη πίστη.

Θεωρείται κάποιον άνθρωπο ως μέντορά σας, στην Ελλάδα ή στο εξωτερικό;

Δεν μπορώ να μη θεωρήσω τον πατέρα μου μέντορα, αν και έγινε ασυναίσθητα κι από τις δύο μεριές. Σίγουρα όμως η μουσική μου σκέψη μοιραία βουτήχτηκε σαν παξιμάδι μέσα στο γάλα στον δικό του μουσικό κόσμο. Μετά, ήταν η δεύτερη δασκάλα μου του πιάνου, η Ιφιγένεια Παπαδογιάννη, που μου ενέπνευσε το πάθος για την κλασική μουσική και πίστεψε σε μένα όσο κανείς άλλος. Στο κάθε «δεν μπορώ» μου μου έλεγε «μπορείς». Μου έμαθε να παίζω πιάνο όχι μόνο με τα χέρια και την ψυχή αλλά με κάθε κύτταρο, με κάθε σπιθαμή μου.

Και τρίτος είναι ο Alan Turry, ο διευθυντής του Nordoff Robbins Music therapy center στη Νέα Υόρκη και επόπτης μου τα χρόνια των σπουδών μου. Θαύμαζα πολύ τη δουλειά του ήδη πριν μαθητεύσω δίπλα του και δουλέψω μαζί του. Ο Alan με βοήθησε πραγματικά να ξεκλειδώσω τον καλλιτέχνη μέσα μου και να τον θέσω στην υπηρεσία της θεραπείας. Με αναγνώρισε και το είχα πολύ ανάγκη αυτό.

Στη μέχρι σήμερα πορεία σας, μετανιώνετε για κάτι; 

Κάποιες φορές μετανιώνω, κάποιες όχι. Τι σημασία έχει αλήθεια; Κάποιες φορές μετανιώνω που δεν έκανα το καλλιτεχνικό μου βήμα πιο νωρίς. Όμως την ίδια στιγμή σκέφτομαι, ότι τότε δε θα υπήρχε η Margo και το μήνυμά της, οπότε δε μετανιώνω. Είμαι πολύ ευγνώμων. Κι έτσι σκέφτομαι για όλα στη ζωή μου. Νιώθω ότι όλα γίνονται στον σωστό χρόνο. Το μόνο που κρατάω πάντα σαν σημαία, σαν φως μέσα στη νύχτα, είναι να ακολουθώ την καρδιά μου. Γιατί ξέρω, αν κάτι το νιώθω στην καρδιά είναι σωστό για μένα. Η μετάνια έχει αξία μόνο αν σε εξελίσσει σε προσωπικό επίπεδο ή θεραπεύει τις σχέσεις σου στο τώρα. Κατά τ' άλλα ό,τι αφορά το παρελθόν ανήκει στο παρελθόν. Κι η μετάνια δεν μπορεί να το αλλάξει. Προσπαθώ να κάνω καλύτερες επιλογές σήμερα.

Μεταξύ άλλων, σπουδάσατε μουσικοθεραπεία στη Νέα Υόρκη. Τι σας προσέλκυσε στον συγκεκριμένο κλάδο;

Θα σας πω. Ήταν ακριβώς αυτό που λέω και στην παράσταση. Η ανάγκη μου να βοηθήσω άλλους ανθρώπους να εκφράσουν την ύπαρξη τους δημιουργικά. Οι πελάτες που έχω είναι κατεξοχήν άτομα στο φάσμα του αυτισμού ή με άλλα σύνδρομα, άτομα που δυσκολεύονται να επικοινωνήσουν με το περιβάλλον τους λεκτικά, να κοινωνικοποιηθούν ή να έχουν μια φυσιολογική, όπως την εννοούμε εμείς, ανθρώπινη  επαφή. Γι’ αυτούς τους ξεχωριστούς ανθρώπους, η μουσική είναι ένα όχημα που τους επιτρέπει να δημιουργήσουν σχέση, μέσα στα πλαίσια της θεραπείας, πέρα από τις λέξεις. Μπορούν να εκφράσουν την προσωπικότητα τους, τα συναισθήματά τους, να συνδεθούν σε πολύ βαθύ επίπεδο με άλλους και να νοιώσουν το συναίσθημα της αποδοχής και της επιτυχίας. Μέσα από εκείνους άρχισα κι εγώ να θεραπεύω το δικό μου πληγωμένο κομμάτι. Τους χρωστάω πολλά.

Με ποιους τρόπους μπορεί η μουσική να θεραπεύσει και ποιες ασθένειες;

H μουσικοθεραπεία είναι μία τεκμηριωμένη θεραπευτική παρέμβαση που αξιοποιεί το δημιουργικό δυναμικό του ανθρώπου και την έμφυτη ικανότητά του για μουσική έκφραση και επικοινωνία. Στόχοι της είναι η βελτίωση της συναισθηματικής, σωματικής, κοινωνικής και πνευματικής κατάστασης του ατόμου και η αναβάθμιση της ποιότητας της ζωής του.

Αυτό που συμβαίνει στην ουσία είναι ότι η μουσική καταφέρνει να διεγείρει και να ενεργοποιήσει διάφορα μέρη του εγκεφάλου και στα δύο ημισφαίρια, και μαζί τους τις λειτουργίες που σχετίζονται με αυτά, όπως γνωστικές και σωματικές λειτουργίες, συναισθηματικές ρυθμίσεις κ.α. Χαρακτηριστικά αναφέρω κάποιους στόχους της μουσικοθεραπείας, όπως μείωση του πόνου, διαχείριση του άγχους, βελτίωση κοινωνικών και επικοινωνιακών δεξιοτήτων, βελτίωση της συγκέντρωση ή της μνήμης, ανάπτυξη λόγου, βίωση θετικών συναισθημάτων, βελτίωση της αυτοπεποίθησης και αυτοεκτίμησης.

Η μουσικοθεραπεία απευθύνεται σε ένα ευρύ φάσμα ανθρώπων που μπορεί να αντιμετωπίζουν διάφορες διαταραχές, όπως οι αγχώδεις και συναισθηματικές διαταραχές, οι διάχυτες αναπτυξιακές διαταραχές, μαθησιακές δυσκολίες και οι νευρολογικές παθήσεις. Ως μουσικοθεραπευτές δουλεύουμε με όλες τις ηλικίες, από τα πρόωρα νεογνά μέχρι την τρίτη ηλικία. Στο εξωτερικό, αλλά και και στην Ελλάδα σιγά σιγά, η μουσικοθεραπεία χρησιμοποιείται ευρέως στα νοσοκομεία, σε προεγχειρητικό και μεταγχειρητικό επίπεδο, σε καρκινοπαθείς, στις παιδιατρικές πτέρυγες, σε ασθενείς τελικού σταδίου ως μέσο ανακούφισης. Θα βρείτε μουσικοθεραπευτές που δουλεύουν με φυλακισμένους, με άτομα με εξαρτήσεις, με βετεράνους. Η λίστα είναι μεγάλη. Διάβασα πρόσφατα ότι στην Αγγλία οι γιατροί πλέον μπορούν να συνταγογραφούν θεραπείες μέσω τέχνης στους ασθενείς τους, που είναι μεγάλη νίκη για τον κλάδο μας.

Αν δεν ήσασταν μουσικός, τι άλλο θα θέλατε να είστε;

Τίποτα άλλο. Η μουσική είναι ένα σύμπαν ανεξερεύνητο από μόνο του, ένα μυστήριο. Μια ζωή δε μου φτάνει να την ιχνηλατήσω.

Ένα όνειρο που έχετε για το μέλλον είναι...

Να ταξιδέψω το μήνυμα της Margo σε όλο τον κόσμο. Και να κάνω μια συναυλία με δύο πιάνα με τον πατέρα μου.

Info: Η παράσταση «Stories of Margo» θα παρουσιαστεί για πρώτη φορά στην Ελλάδα στις 2 Μαρτίου, στην Αγγλικανική Εκκλησία στην Αθήνα (Φιλελλήνων 27), στις 20:30. 

Φωτογραφίες: Melanja Palitta