Η Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κατερίνα Σακελλαροπούλου, βρέθηκε την Παρασκευή, 18 Φεβρουαρίου, στη Θεσσαλονίκη, όπου εγκαινίασε την έκθεση «Γιαννούλης Χαλεπάς: Δούναι και Λαβείν» στο Τελλόγλειο Ίδρυμα Τεχνών του ΑΠΘ.
Τιμώντας με την παρουσία της την πόλη μας, η ΠτΔ μίλησε για την πνευματική παράδοση της Θεσσαλονίκη, εστιάζοντας στον σπουδαίο γλύπτη και τη νέα έκθεση με τα έργα του.
Λίγα λόγια για την έκθεση
Ο τίτλος της έκθεσης, που ήταν μια ιδέα της διευθύντριας πολιτισμού του Ιδρύματος Ωνάση, Αφροδίτης Παναγιωτάκου, «Δούναι και Λαβείν», είναι εμπνευσμένος από τα κατάστιχα που διασώθηκαν από το πολύτιμο έργο του σπουδαίου γλύπτη Γιανούλη Χαλεπά. «Νομίζω ότι σήμερα, με αυτή την έκθεση, πρέπει να χρησιμοποιήσουμε τη ζωή του για να καταλάβουμε το έργο του. Σχεδίαζε όπως ανέπνεε», όπως αναφέρει χαρακτηριστικά η καθηγήτρια Σχολής Καλών τεχνών του ΑΠΘ και μελετήτρια του έργου του Χαλεπά, Αλεξάνδρα Βουτυρά.
Οι Μήδειες, δέκα από τους δώδεκα Σάτυρους και Έρωτα, το Παραμύθι της Πεντάμορφης, το γλυπτό Οιδίπους και Αντιγόνη, εξαιρετικά επιτύμβια και για πρώτη φορά όλα μαζί τα κατάστιχα με σχέδιά του που σώζονται, είναι μερικά από τα 150 έργα που παρουσιάζονται στην έκθεση του Τελλογλείου Ιδρύματος Τεχνών. Τα 80 από τα περίπου 150 έργα της έκθεσης ανήκουν στη Συλλογή του Ιδρύματος Ωνάση, ενώ τα υπόλοιπα είναι από τη Συλλογή Έργων Τέχνης του Τελλογλείου, την Εθνική Πινακοθήκη Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτσου, το Ίδρυμα Τηνιακού Πολιτισμού (ΙΤΗΠ) Τήνου και το Μουσείο Γιαννούλη Χαλεπά Πύργου Τήνου, καθώς και από ιδιωτικές συλλογές.
Όλος ο καλλιτεχνικός κόσμος του Χαλεπά σε μια έκθεση...
Αφετηρία της μεγάλης έκθεσης για τον Γιαννούλη Χαλεπά είναι η πρόσφατη απόκτηση ενός μεγάλου συνόλου γλυπτών και σχεδίων από το Ίδρυμα Ωνάση. Επρόκειτο για τη σημαντικότερη συλλογή για το έργο και τη ζωή του Χαλεπά, μια και διέσωσε σημαντικά έργα της πρώτης, της δεύτερης και, κυρίως, της τρίτης περιόδου της καλλιτεχνικής του παραγωγής. Στην έκθεση δίνεται έμφαση σε θέματα που ο Γιαννούλης επέλεξε να δουλέψει σε όλη του τη ζωή: παρουσιάζονται μαζί και οι Μήδειες (μία από κάθε περίοδο), δέκα από τους 12 Σάτυρους και Έρωτα, το Παραμύθι της Πεντάμορφης κ.ά. Εμβληματικό για την περίοδο της Αθήνας είναι το γλυπτό Οιδίπους και Αντιγόνη. Εξαιρετικά επιτύμβια, αμφίπλευρα έργα, έργα σε σχέση με την αρχαιότητα, πορτρέτα και θέματα με τύπους καθημερινής ζωής, ολοκληρώνουν μια ανανεωμένη διεισδυτική περιδιάβαση στο έργο του. Πρώιμα έργα του στο Βουκουρέστι, καθώς και η ζωή του καλλιτέχνη στην Τήνο και στην Αθήνα, ζωντανεύουν με σπάνιο αρχειακό φωτογραφικό υλικό.
Έχουμε να κάνουμε με ένα μέρος της συλλογής της Ειρήνης και Βασιλείου Χαλεπά, των ανιψιών του καλλιτέχνη, οι οποίοι τον Αύγουστο του 1930 τον μετέφεραν από την Τήνο στην Αθήνα, όπου δημιούργησε περισσότερα από 40 έργα και πάρα πολλά σχέδια στα τελευταία οκτώ χρόνια της ζωής. Η πρώτη περίοδος, 1870-1878, στο έργο του Χαλεπά καλύπτουν τα νεανικά του χρόνια μέχρι την εμφάνιση της ασθένειας του. Η δεύτερη περίοδος, 1902-1930, τα χρόνια που έζησε στην Τήνο όπου κι εργάστηκε, μετά την επάνοδό του από το Ψυχιατρείο της Κέρκυρας και η τρίτη περίοδος ταυτίζεται με την εποχή που έζησε και δημιούργησε στην Αθήνα, δηλαδή τα χρόνια 1930-1938.
Η έκθεση πλαισιώνεται από δίγλωσση έκδοση 448 σελίδων που διατίθεται στο Τελλόγλειο, στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και σε βιβλιοπωλεία, σε παραγωγή του τμήματος Εκδόσεων του Ιδρύματος Ωνάση και σχεδιασμό του Grid Office. Στο πλαίσιο των παράλληλων εκδηλώσεων της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν θεατρικά και μουσικά δρώμενα, διαλέξεις, ξεναγήσεις και εκπαιδευτικά προγράμματα, πάντα με την πιστή τήρηση των μέτρων που έχει θεσπίσει η πολιτεία για την αντιμετώπιση της πανδημίας.
«Μια πόλη με πλούσια πνευματική παράδοση, μια πόλη που σέβεται τους θεσμούς και διατηρεί στέρεους τους κοινωνικούς δεσμούς...»
Εγκαινιάζοντας την έκθεση, η Κατερίνα Σακελλαροπούλου είπε στον δημόσιο λόγο της: «Η Θεσσαλονίκη είναι μια πόλη με πλούσια πνευματική παράδοση, μια πόλη που σέβεται τους θεσμούς και διατηρεί στέρεους τους κοινωνικούς δεσμούς, δεν ταιριάζουν φαινόμενα εγκληματικής βίας. Τα πρόσφατα γεγονότα την πληγώνουν και την αδικούν. Ωστόσο μια πόλη όπως αυτή, με μεγάλες ηθικές, καλλιτεχνικές και διανοητικές κατακτήσεις, είμαι σίγουρη ότι θα αντισταθεί στον ζόφο επενδύοντας στα νοήματα και τις αξίες του πολιτισμού, τόσο στο πεδίο της δημιουργίας, όσο και στον κοινωνικό βίο. Γι' αυτό θεωρώ ιδιαίτερα σημαντική την αφιερωμένη στον Γιανούλη Χαλεπά έκθεση».
«Έχω τη βεβαιότητα ότι, αναδεικνύοντας τους μηχανισμούς της μετουσίωσης της εσωτερικής πραγματικότητας του μεγάλου μας γλύπτη σε τέχνη, η έκθεση δεν προσφέρει μόνο πληροφορία, γνώση, μέθεξη στο ιδιαίτερο σύμπαν μιας γλυπτικής ιδιοφυίας, αλλά δείχνει και τον δρόμο μέσα από τον οποίο το τραύμα μπορεί να γίνει εφαλτήριο δημιουργίας», συμπλήρωσε, ενώ παράλληλα εξέφρασε τη συγκίνησή της που βρέθηκε στην πόλη όπου γεννήθηκε, λέγοντας χαρακτηριστικά: «... είναι η πόλη όπου γεννήθηκα κι έζησα τα πρώτα παιδικά μου χρόνια, η πόλη που μου ξυπνά έντονα συναισθήματα οικειότητας και αγάπης».
Παρόντες στα εγκαίνια ήταν η γενική διευθύντρια του Τελλογλείου Αλεξάνδρα Γουλάκη-Βουτυρά, η Πρόεδρος του Ιδρύματος Ωνάση Αντώνης Σ. Παπαδημητρίουο, ο Πρύτανης του ΑΠΘ Νίκος Παπαϊωάννου, η υπουργός Πολιτισμού και Αθλητισμού Λίνα Μενδώνη, ο υφυπουργός Εσωτερικών (Μακεδονίας-Θράκης) Σταύρος Καλαφάτης, ο Περιφερειάρχης Κεντρικής Μακεδονίας Απόστολος Τζιτζικώστας και ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης Κωνσταντίνος Ζέρβας.
Να αναφέρουμε πως η ΠτΔ βρέθηκε και στο σημείο όπου δολοφονήθηκε ο Άλκης Καμπανός, στη Χαριλάου, προχωρώντας σε μια σημαντική συμβολική κίνηση και αφήνοντας το δικό της λουλούδι στον αδικοχαμένο 19χρονο.
Info: Η έκθεση «Γιανούλης Χαλεπάς: Δούναι και Λαβείν» θα διαρκέσει έως τις 5 Ιουνίου 2022 και είναι επισκέψιμη για το κοινό από το Σάββατο 19 Φεβρουαρίου, με τις ξεναγήσεις να ξεκινούν σήμερα, Κυριακή 20 Φεβρουαρίου. Ωράριο λειτουργίας: Τρίτη, Πέμπτη, Παρασκευή 9:00-14:00, Τετάρτη 9:00-14:00 & 17:00-21:00, Σάββατο και Κυριακή 10:00-18:00.
