Ονομάζονται «μπλε ζώνες μακροζωίας» (longevity blue zones) και τα τελευταία χρόνια έχουν κερδίσει αρκετή δημοσιότητα. Όλα ξεκίνησαν πριν περίπου 15 χρόνια, από έναν δημοσιογράφο, ο οποίος μέσα από τα ταξίδια του παρατήρησε ότι σε συγκεκριμένες περιοχές του πλανήτη, οι κάτοικοι ζούσαν πάνω από 90 (και σε αρκετές περιπτώσεις πάνω από 100) χρόνια. Αφού οργανώθηκε μια ομάδα επιστημόνων, μελέτησαν 5 περιοχές του πλανήτη όπου είχε παρατηρηθεί αυτό το φαινόμενο. Οι περιοχές αυτές είναι η ελληνική Ικαρία, η Σαρδηνία της Ιταλίας, η Nicoya της Κόστα Ρίκα, η Loma Linda της Καλιφόρνια και η Okinawa της Ιαπωνίας.
Τα αποτελέσματα της μελέτης έδειξαν ότι οι κάτοικοι αυτών των περιοχών είχαν αρκετά κοινά μεταξύ τους, όπως τα τρόφιμα που διάλεγαν να καταναλώσουν. Επίσης ήταν ενδιαφέρον ότι οι περισσότεροι δεν εμφάνιζαν κάποια από τις κοινές σε αυτή την ηλικία νόσους, όπως καρδιαγγειακά προβλήματα, σακχαρώδη διαβήτη, υπέρταση και άνοια.
Τα χαρακτηριστικά όσων έχουν υιοθετήσει τη Blue Zone Diet
Η βάση της διατροφής είναι φυτοφαγική
Η βασική πηγή ενέργειας στην καθημερινότητα προέρχονται από το φυτικό «βασίλειο», δηλαδή από όσπρια, δημητριακά, λαχανικά, ξηρούς καρπούς και λιπαρά φυτικής προέλευσης, όπως ελαιόλαδο, ελιές κ.ά. Δε σας θυμίζει πολύ τη μεσογειακή διατροφή; Επίσης περιείχε και προϊόντα σόγιας στην Okinawa, παρατηρώντας ότι αυτά που χρησιμοποιούσαν ήταν κατά βάση τοπικής προέλευσης.
Περιστασιακή κατανάλωση ζωικών πρωτεϊνών
Η συχνότητα κατανάλωσης κρέατος ή πουλερικών σε αυτές τις περιοχές είναι μικρότερη από την κλασική δυτική διατροφή, δηλαδή περίπου 1-2 φορές/εβδομάδα ή 5 φορές τον μήνα. Η κατανάλωση του είδους κρέατος εξαρτάται και από τη διαθεσιμότητα κάθε περιοχής. Για παράδειγμα στην Ικαρία παρατηρήθηκε περιστασιακή κατανάλωση αρνιού. Τα γαλακτοκομικά προϊόντα βρίσκονται τακτικά μέσα στην εβδομάδα αλλά χωρίς να παρατηρείται υπερκατανάλωση.
Κατανάλωση ψαριών
Σε δύο περιοχές σημειώθηκε συχνή κατανάλωση ψαριού και πιο συγκεκριμένα στην Ικαρία και στην Σαρδηνία. Εκτός από τα καρδιοπροστατευτικά ω-3 λιπαρά οξέα, έρευνες συνδέουν τη συχνή κατανάλωση ψαριών με την καλύτερη λειτουργία του εγκεφάλου και τη μείωση πιθανοτήτων εμφάνισης άνοιας.
Ακατέργαστα προϊόντα
Η συντριπτική πλειοψηφία των προϊόντων που καταναλώνουν είναι αληθινά, χωρίς μεγάλη επεξεργασία και χωρίς τη συνοδεία μιας λίστας χημικών ακαταλαβίστικων συντηρητικών. Επίσης τα φρούτα και λαχανικά είναι εποχικά βοηθώντας έτσι έμμεσα και το περιβάλλον.
Αλκοόλ με μέτρο
Στις προαναφερθείσες περιοχές δεν παρατηρείται υπερκατανάλωση αλκοολούχων ποτών, από τα οποία στις περισσότερες περιπτώσεις είναι το κόκκινο κρασί. Φυσικά αν δεν πίνετε αλκοόλ, δε χρειάζεται να ξεκινήσετε τώρα. Όπως και να το κάνουμε, η αλκοόλη αυτή καθ' αυτή, δε θεωρείται υγιεινή για τον οργανισμό και υπάρχουν συγκρουόμενες έρευνες για τα οφέλη της κατανάλωσης αλκοολούχων ποτών. Ωστόσο από το πόρισμα της blue zone αλλά και τις συστάσεις της μεσογειακής διατροφής, αν ήταν να διαλέξετε κάποιο αλκοολούχο ποτό, φαίνεται ότι η καλύτερη επιλογή είναι το κόκκινο κρασί.
Τρώνε συχνά αλλά χωρίς υπερβολές
Οι κάτοικοι των blue zone περιοχών δεν περιμένουν να νιώσουν έντονο κορεσμό για να σταματήσουν να τρώνε, τρώνε δηλαδή τόσο ώστε να νιώσουν «οριακά» γεμάτοι (αυτό που λέμε 80% χορτάτοι). Η υπερκατανάλωση τροφής και η ανεπιθύμητη αύξηση βάρους ενισχύει τις πιθανότητες εμφάνισης διαφόρων νόσων, ειδικά όταν αφορά ανθυγιεινές τροφές.
Η φυσική δραστηριότητα είναι τρόπος ζωής
Επιδιώκουν τακτική άσκηση, χωρίς να είναι απαραίτητα πολύ έντονη ή δύσκολη. Η κίνηση και η φυσική δραστηριότητα είναι μέσα στη ζωή τους προερχόμενη από τις καθημερινές τους δραστηριότητες, είτε αυτό σήμαινε περισσότερο περπάτημα είτε τη συντήρηση μίας φάρμας, ενός περιβολιού ή ενασχόληση με την απλή κηπουρική.
Ξεκουράζονται
Ο επαρκής ύπνος και η ουσιαστική ξεκούραση είναι ένα κοινό χαρακτηριστικό εκείνων των περιοχών. Σύμφωνα με τις συστάσεις, ένας ενήλικας χρειάζεται τουλάχιστον 6-7 ώρες ύπνου για να ξεκουραστεί αποτελεσματικά. Σε αυτές τις περιοχές παρατηρήθηκε και η περιστασιακή «siesta», δηλαδή μία το πολύ μισάωρη μεσημεριανή ή απογευματινή ξεκούραση.
Η Blue Zone δεν αφορά μόνο τη διατροφή
Είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι οι περιοχές «blue zone» δεν μοιάζουν μόνο στις διατροφικές επιλογές αλλά και στον τρόπο ζωής. Φαίνεται λοιπόν, ότι οι άνθρωποι που ζούνε περισσότερο, έχουν ουσιαστικές κοινωνικές σχέσεις και δυνατούς οικογενειακούς δεσμούς. Είναι ήρεμοι, χωρίς άγχος αφιερώνοντας προσωπικό χρόνο στον εαυτό τους. Τέλος έχουν ένα «σκοπό ζωής», δηλαδή έναν λόγο που μας κάνει να θέλουμε να συνεχίσουμε να ζούμε.
Το πιο σημαντικό
Φαίνεται ότι η Blue Zone Diet δεν είναι απλά μία διατροφή αλλά ένας τρόπος ζωής. Οι παραπάνω συνήθειες κι επιλογές δε θα σας εγγυηθούν τη μακροζωία ούτε την απουσία κάποιας νόσου. Ωστόσο, βλέποντας ότι όλες οι συνήθειες είναι συστάσεις που ήδη προτείνονται από τους φορείς υγείας (και ομολογουμένως θυμίζει εξαιρετικά τη μεσογειακή διατροφή), είναι καλό να τις υιοθετήσουμε όσο περισσότερο μπορούμε και ο καθένας στον βαθμό που βελτιώνει την καθημερινότητά του. Για εμένα 4 πράγματα φαίνεται ότι έχουν σημασία: Η καλή διατροφή, η συστηματική άσκηση, η επαρκής ξεκούραση και η ψυχική ηρεμία.
Fun Fact: Ονομάστηκε blue zone επειδή οι ερευνητές κύκλωναν με μπλε μαρκαδόρο τις περιοχές που παρατηρούσαν το φαινόμενο της μακροζωίας στον χάρτη. Καμία σχέση με τον συνειρμό της θάλασσας που βρίσκεται κοντά σε αυτές τις περιοχές ή με το χρώμα της υγείας που πρεσβεύει το μπλε.
Η Νίκη Αθανασιάδου MSc RDN CDN, είναι κλινική διαιτολόγος με πολυετή εμπειρία στη Νέα Υόρκη, ΗΠΑ.
