Η καρδιά της Θεσσαλονίκης, μας αποκαλύπτει ξανά τα πολύτιμα μυστικά της Τέχνης, χαρίζοντάς μας και αυτήν την εποχή την ξεχωριστή ευκαιρία να μυηθούμε σε ένα σύμπαν, γεμάτο με ενδιαφέροντα παιχνίδια εικόνων, ερεθίσματα μέσα από πρωτοποριακά θεάματα, αλλά και αξιόλογες πρωτοβουλίες, οι οποίες θέτουν στο προσκήνιο την εξωστρέφεια και την ισότιμη έκφραση, μακρυά από τα γεωγραφικά όρια. Από την Παρασκευή μέχρι την Κυριακή, είχαμε την ευκαιρία να περιηγηθούμε σε τρεις πολιτιστικούς χώρους, οι οποίοι μας χάρισαν γόνιμες συζητήσεις με Έλληνες και ξένους καλλιτεχνικούς εκπροσώπους, αλλά και τροφή για σκέψη για το μέλλον της δημιουργικής έκφρασης.
Την Παρασκευή το βράδυ, διαφορετικά και γεμάτα αισιοδοξία και φρεσκάδα απεδείχθησαν τα εγκαίνια της νέας έκθεσης του MOMus με τίτλο «Από εδώ και πέρα. Ιστορίες για ένα επόμενο αύριο», τα οποία ακολούθησε ένα όμορφο πάρτι στον κήπο του μουσείου. Την επόμενη ημέρα, περιπλανηθήκαμε στα περίπτερα 9 και 10 της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης στο πλαίσιο της 7ης Art-Thessaloniki International Fair, με πλούσια και τα φετινά καλλιτεχνικά της προγράμματα. Τελικός προορισμός του Σαββάτου ήταν η στάση μας στο σημαντικό ευρωπαϊκό πολιτιστικό έργο La Nomad House δίπλα από τον Λευκό Πύργο, το οποίο περιοδεύει με έναρξη το Βέλγιο και τελικές διαδρομές την Τυνησία και τη Γαλλία.
Η Τέχνη μεταμορφώνει το κέντρο της πόλης, αρκεί να έχουμε και εμείς ανοιχτούς τους ορίζοντές μας. Ελάτε μαζί μας στις περιηγήσεις αυτού του σαββατοκύριακου...
«Από εδώ και πέρα. Ιστορίες για ένα επόμενο αύριο»: Η καινούρια έκθεση του MOMus όπως μάς αποκαλύφθηκε στα εγκαίνιά της
Ένας καταπράσινος κήπος, γεμάτος από απαλή μουσική και χαρούμενα πρόσωπα αποτέλε την αρχή ενός θερμού καλωσορίσματος για να παρακολουθήσουμε τα εγκαίνια της έκθεσης «Από εδώ και πέρα. Ιστορίες για ένα επόμενο αύριο» που πραγματοποιήθηκαν νωρίς το βράδυ της Παρασκευής.
Έργα τέχνης, μεγάλες και μικρές συλλογές, μεγάλα σύνολα δωρεών ή δωρεές ιδιωτών, άνθρωποι πολλών ιδιοτήτων, ο ίδιος ο θεσμός, ακόμη και το ίδιο το κτίριο, «μιλούν» και «προτείνουν» τις δικές τους ιστορίες μέσα από το συγκεκριμένο project. Η έκθεση περιλαμβάνει μια μικρή μόνο επιλογή από τη μεγάλη πια συλλογή του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, με τις συλλογές του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και του Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, όπως αυτές συγκροτήθηκαν με τη συνένωση και την ίδρυση του MOMus το 2018. Αποκαλύπτει όμως πολλά: μυθιστορηματικές βιογραφίες καλλιτεχνών, μοναδικά βιώματα, εμπειρίες πρωτόγνωρης έκπληξης, εμπειρίες βαθιά τραυματικές˙ ιστορίες συνθηκών καταπίεσης και ελέγχου, ιστορίες σεξουαλικότητας, ιστορίες ταυτοτήτων˙ άγνωστες συνεργασίες και σχέσεις καλλιτεχνών διαφορετικών ειδών, άγνωστες ιστορίες γύρω από τη Θεσσαλονίκη, άγνωστες ιστορίες της θεσμικής εξέλιξης του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Θεσσαλονίκη άγνωστα περιστατικά έμπνευσης, αναπάντεχες συζεύξεις ιστορικών στοιχείων, μύθων και φαντασίας.
Ακολούθησαν οι ομιλίες των ανθρώπων του μουσείου, αλλά και των εκλεκτών καλεσμένων τους, οι οποίοι έδωσαν ιδιαίτερη έμφαση στις προσπάθειες του Ιδρύματος να θέτει στο προσκήνιο τη διαρκή ανανέωση και την αναζήτηση αισθητηριακών ερεθισμάτων μέσα από σύγχρονες προσεγγίσεις των δημιουργών. Ο Πρόεδρος του Μουσείου, Επαμεινώνδας Χριστοφιλόπουλος, τόνισε χαρακτηριστικά: «Η έκθεση είναι μια ζωντανή απόδειξη του πνεύματος πειραματισμού που οφείλουμε ως ένα μουσείο σύγχρονης Τέχνης. Στο MOMus δεν θέλουμε απλώς να είμαστε φύλακες της Τέχνης. Επιθυμούμε να είμαστε πρωτοπόροι, να εξερευνούμε νέα όρια στην κατανόηση της σύγχρονης δημιουργικότητας. Στο project, ιστορίες πραγματικές, φανταστικές, ευχάριστες, ιστορίες πόνου, ιστορίες αγάπης, παραμύθια είναι σαν τις πέτρες, στις οποίες έχει εξελιχθεί ο φορέας μας. Ϊσως η πιο γοητευτική ιστορία είναι αυτή του Αλέξανδρου Ιόλα, Αλεξανδρινός Έλληνας, κοσμοπολίτης, εκκεντρικός από επιλογή, εύκολος στόχος για τη συντηρητική κοινωνία της εποχής, επηρέασε την παγκόσμια ιστορία της Τέχνης και η ιστορία του συνδέεται με την ιστορία του Μουσείου. Τέτοιες ιστορίες θέλουμε να φτιάξουμε. Για να κάνεις μια αλλαγή στον κόσμο, πρέπει να εφεύρεις κάτι νέο και να είσαι σε θέση να φανταστείς κάτι διαφορετικό και αυτό θέλουμε να κάνουμε μαζί σας».
Η Καλλιτεχνική Διευθύντρια του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης του MOMus, Συλλογές Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης και Κρατικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, Θούλη Μισιρλόγλου, μοιράστηκε μαζί μας: «Πρέπει να σας πω ότι είμαι αρκετά συγκινημένη και νομίζω πως δεν είμαι η μόνη. Στα αλήθεια δεν εγκαινιάζουμε μόνο μια έκθεση και μια ανακαίνιση. Νομίζω ότι γιορτάζουμε ξανά το μουσείο, όχι ως θησαυρό των λίγων, αλλά ως τόπο των πολιτών και των ανθρώπων και μαζί το σύγχρονο σπίτι πολλών. Το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης του Momus θέλουμε να είναι το σύγχρονο καλλιτεχνικό πρόσωπο της Θεσσαλονίκης, δίπλα στα πολλά άλλα πρόσωπά της. Η έκθεση βασίζεται στη μόνιμη συλλογή του μουσείου, η οποία αριθμεί περισσότερα από τρεισήμισι χιλιάδες έργα, επομένως καταλαβαίνετε ότι όσο μεγάλη και αν είναι η έκθεση στο μουσείο, υπάρχει η συνέχεια! Επίσης, ίσως φαντάζεστε ότι η ιστορία μιας τέτοιας ιστορίας είναι μακρυά και εμπλέκει αρκετούς ανθρώπους. Σήμερα, όμως, δεν θα σάς παρουσιάσουμε την ιστορία, σήμερα σας παρουσιάζουμε τις ιστορίες πολλές και όσο διαφορετικές μπορείτε να φανταστείτε. Ιστορίες οδυνηρών πραγμάτων που οδήγησαν όμως στις πιο δημιουργικές εκρήξεις, ιστορίες ταυτοτήτων, υποφωτισμένες ιστορίες που αφορούν τη Θεσσαλονίκη, ιστορίες σπουδαίων καλλιτεχνικών επινοήσεων, ιστορίες για πολλά που υπάρχουν, αλλά δεν είναι τόσο ορατά, ιστορίες για όλα αυτά που παρατηρούνται αισθητικά και ανακαλύπτουν οι καλλιτέχνες στα πιο απροσδόκητα σημεία, ερωτήματα και θέματα που τολμούν να θέσουν σε δημόσια θέα και σε δημόσιο διάλογο. Με δυο λόγια ιστορίες υπεράσπισης μιας κοινωνικοποιημένης Τέχνης, δηλαδή μιας Τέχνης που είναι μέσα στις πραγματικές ζωές μας και εκεί έχει τη βάση μας».
Η Πρόεδρος του Δ.Σ. του Μακεδονικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης, Ξανθίππη Χόιπελ, η οποία δεν κατάφερε να δώσει το παρών, μας μετέφερε ένα μήνυμα. «Λυπούμαι που δεν μπορώ να χαρώ μαζί σας ιδιαίτερα για την πόλη μας αυτή τη σημαντική εκδήλωση. (...) Είμαστε εξαιρετικα ευτυχείς που βλέπουμε ανταπόκριση στις προσδοκίες μας μετά την ένωση το 2018. Εύχομαι ούρειο άνεμο στη νέα πορεία του Μουσείου και Καλή Επιτυχία!».
Ο Δήμαρχος Θεσσαλονίκης, Στέλιος Αγγελούδης, δήλωσε τη δική του αισιοδοξία για την καλλιτεχνικής ταυτότητα της Θεσσαλονίκης, λέγοντας: «Σήμερα είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος, γιατί βλέπω το Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης από την εικαστική και κτιριακή παρέμβαση που έχει κάνει, να επανασυστήνεται στην πόλη με ένα νέο πρόσωπο και μια δυναμική έκθεση. Αυτή η νέα έκθεση στους ανακαινισμένους και πλέον σύγχρονους χώρους του αντικατοπτρίζει την εξέλιξη, την αισθητική, αλλά και τη λειτουργική του αναβάθμιση, το δυναμικό του πέρασμα στη νέα εποχή, σε μια εποχή που έχει όλα τα εχέγγυα, ώστε να καταξιωθεί σε ένα πανευρωπαϊκό και παγκόσμιο τοπόσημο Τέχνης και πολιτισμού! Τα μουσεία μπορούν να γίνουν φορείς ενός καλύτερου κόσμου, ενός κόσμου ενσυναίσθησης, ανεκτικότητα και συμπερίληψης. Ενός κόσμου πιο φωτεινού και πιο δημιουργικού. Μπορούν και πρέπει να εξελιγχθούν σε ένα hotspot κοινωνικών αλλαγών και να επικεντρώσουν τη βιωσιμότητα στη καινοτομία και στις νέες τεχνολογίες».
Το παρών έδωσε και ο Πρόεδρος του Αναπτυξιακού Οργανισμού της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας Θάνος Μπέγκας, ο οποίος δήλωσε τη στήριξη της Περιφέρειας Κεντρικής Μακεδονίας προς τη δημιουργία και έκφραση. «Η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας είναι δίπλα στον πολιτισμό και ση σύγχρονη Τέχνη και αυτό το κάνει εμπράκτως, διοργανώνοντας μαζί τη Μπιενάλε Σύγχρονης Τέχνης με χρηματοδότηση του ευρωπαϊκού περιφερειακού ταμείου ανάπτυξης. Εγώ είμαι ιδιαίτερα χαρούμενος, γιατί αγαπώ πραγματικά αυτόν τον χώρο. Χαίρομαι που με άλλη ματιά, θα συνεχίσει να εξελίσσεται αυτός ο διάλογος της πολύ σημαντικής συλλογής του μουσείου με την Τέχνη του σήμερα, του τώρα και γιατί όχι του αύριο».
Η εκπρόσωπος του Προέδρου της Ελληνικής Κυβέρνησης και Γενική Γραμματέας Σύγχρονου Πολιτισμού, Ελένη Δανδουλάκη, τόνισε: «Κάθε έκθεση του MOMus επιφυλλάσσει και μια καινούρια έκπληξη, προσφέρει μια νέα πρόταση, μια πρωτότυπη ιδέα, σηματοδοτεί μια ακόμη εκκίνηση και σίγουρα δημιουργεί μεγάλη προσμονή. Στο Υπουργείο Πολιτισμού, έχουμε κάθε λόγο να είμαστε υπερήφανοι, αφού το MOMus, ένας από τους πιο δυναμικούς εποπτευόμενους φορείς μας έχει καταφέρει πλέον, όχι μόνο να αποτελεί τοπόσημο για τη Θεσσαλονίκη και Βόρεια Ελλάδα, αλλά και έναν σημαντικότατο βραχίονα υποδοχής και προβολής σύγχρονου πολιτισμού σε όλο το φάσμα των εικαστικών Τεχνών και είναι γεγονός ότι από την έναρξη της λειτουργίας του, έχει αναπτύξει μια εκτεταμένη και πολύπλευρη δραστηριότητα. Είναι μια πλατφόρμα συνάντησης και αλληλεπίδρασης και δυνδέεται και συμπορεύεται όχι μόνο με τη σύγχρονη δημιουργία και πολιτισμό, αλλά και με το κοινωνικό σύνολο, το περιβάλλον και την εποχή του ευρύτερα!».
Προχωρώντας στους εσωτερικούς χώρους του μουσείου, εντυπωσιαστήκαμε από τη νέα άφιξή του, ένα πωλητήριο με σύγχρονη αισθητική, με ιδιαίτερη αδυναμία στις fresh ανοιχτές αποχρώσεις του κίτρινου και εκλεπτυσμένο display, το οποίο περιλαμβάνει μια ευρεία γκάμα προϊόντων, από λευκώματα και βιβλία Τέχνης μέχρι κομψά κοσμήματα και αξεσουάρ με έντονα χρώματα και ενδιαφέροντα μοτίβα με τις υπογραφές Ελλήνων δημιουργών.
Ανεβαίνοντας στους επάνω χώρους του Μουσείου, είχαμε τη μεγάλη χαρά να μας συντροφεύει η Θούλη Μισιρλόγλου, η οποία μας χάρισε μια μοναδική ξενάγηση σε μερικά από τα πιο σπουδαία έργα της έκθεσης μέσα από περιγραφικές ιστορικές αναδρομές. Από την πρωτοποριακή προσέγγιση του Andy Warhol στον Μέγα Αλέξανδρο μέσα από το ομώνυμο έργο του μέχρι τις πνευματικές περιπλανήσεις του Αλέξανδρου Ιόλα, τις αγωνίες και τις βαθιές αναζητήσεις για ισότητα του Αλέξη Ακριθάκη μέσα από Το καρουσέλ για τα παιδάκια του Βιετνάμ μέχρι τους Καπνοδόχους - Φακούς του Γιώργου Ζογγολόπουλου, την ιστορία πίσω από Το Πορτραίτο της Μάτση Χατζηλαζάρου του Javier Vilató y Ruiz και την ανάγκη για δημοκρατία του Michel François μέσα από το Game of Hands, κάθε αφήγησή της απεδείχθη απαραίτητη!
H βραδιά ολοκληρώθηκε με ένα υπέροχο κάλεσμα στον κήπο του μουσείου με νέον φώτα, καλοκαιρινές μελωδίες και δροσερά drinks!
Ιnfo: Η έκθεση «Από εδώ και πέρα. Ιστορίες για ένα επόμενο αύριο» θα διαρκέσει έως τις 17 Νοεμβρίου.
7η Art-Thessaloniki International Fair: Οι συζητήσεις μας με Έλληνες και ξένους δημιουργούς και γκαλερίστες
Μια εικαστική διαδρομή μας ταξίδεψε ξανά στα ξεχωριστά μονοπάτια κάθε καλλιτέχνη. Ο αγαπημένος δημιουργικός θεσμός, Art-Thessaloniki International Fair με Καλλιτεχνικό Διευθυντή τον Παντελή Τσάτση και με τη συμμετοχή 80 γκαλερί και projects απ' όλο τον κόσμο άνοιξε και φέτος τις πύλες του, φιλοδοξώντας να ενισχύσει την επενδυτική και εικαστική δραστηριότητα γκαλερί και καλλιτεχνών. Ένα πλούσιο και αξιόλογο καλλιτεχνικά πρόγραμμα μας υποδέχθηκε μέχρι και χθες το βράδυ, με τη διάθεση να μάς συνεπάρει στην αισθητική κουλτούρα των συμμετεχόντων δημιουργών.
Τιμώμενη καλλιτέχνις στη φετινή διοργάνωση είναι η διεθνώς καταξιωμένη ζωγράφος και εικαστικός, Όπυ Ζούνη. Η ίδια ήταν εκπρόσωπος της γεωμετρικής τέχνης στην Ελλάδα με τις δημιουργίες της να είναι επηρεασμένες από τον αραβικό πολιτισμό αλλά ενσωμάτωναν και ελληνικά στοιχεία. Οι συμμετοχές της σε παγκόσμιους σημαντικούς φορείς Τέχνης κατάφεραν να ξεχωρίσουν ακόμη περισσότερο την αισθητική της ταυτότητα.
Το πρωί του Σαββάτου, φθάνοντας στο περίπετρο 10 της Διεθνούς Έκθεσης Θεσσαλονίκης, οι πρώτες μου σκέψεις επικεντρώθηκαν στην ευρεία γκάμα των καλλιτεχνών. Πάντα μου κέντριζε το ενδιαφέρον ο διεθνής διάλογος και η αρμονική συνύπαρξη ειδικά των εικαστικών δημιουργών κάτω από την ίδια στέγη. Από διεθνή ονόματα όπως oι Fernando de Filippi, Robert Indiana, Gabriel Marian μέχρι τους δικούς μας εικαστικούς καλλιτέχνες, με σύγχρονους εκπροσώπους, όπως οι Σύνθια Γεροθανασίου, Γιώργος Μόκαλης, Σταύρος Παναγιωτάκης, Χριστίνα Λάππα, κάθε τμήμα αποκάλυπτε ενδιαφέρουσες πρωτοβουλίες και εικαστικές αναζητήσεις.
Πρώτη μας στάση ήταν στον εικαστικό χώρο Αρμός με τη συνομιλία μας με τον εικαστικό καλλιτέχνη και υπεύθυνό του, Βασίλη βαφειάδη από την περιοχή των Σερρών. «Σάς παρουσιάζουμε τα έργα τεσσάρων ζωγράφων, των Νικόλα Κυριάκου, Θανάση Καραμίχα και Γιάννη Μαυρίδη, εμένα και ενός κατασκευαστή του Κώστα Γκουγκούφκα. Οι ζωγράφοι κινούνται στην αφαίρεση πιο πολύ, οι θεματικές τους είναι είτε ανθρωποκεντρικές, είτε έχουν να κάνουν με τη φύση. Ο δε γλύπτης, ο Γκουγκούφκας, με τα χαρακτηριστικές φιγούρες ζώων που δημιουργεί, όπως είναι τα κοκοράκια και οι σκύλοι, χρησιμοποιεί διάφορα υλικά, όπως ξύλο, πέτρες και καρφιά. Είμαστε μια μορφή ομάδας, συνεκθέτουμε συχνά και σε άλλες γκαλερί και με αυτόν τον τρόπο παραμένουμε ενεργοί και αναπτύσσουμε αυτή τη σχέση, παίρνοντας ο ένας ερεθίσματα από τον άλλον. Εγώ συμμετέχω κάθε χρόνο στη διοργάνωση».
Ο ίδιος με φιλοξένησε και στο περίπτερο του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης - Πινακοθήκη Κωνσταντίνου Ξενάκη. Πρόκειται για έναν σύγχρονο φορέα Τεχνών, ο οποίος όπως ο ίδιος μας περιγράφει δημιουργήθηκε το 2022, μετά από δωρεά του καλλιτέχνη, ο οποίος διήνυσε μια μακρά διεθνή πορεία, με αφετηρία τη Γαλλία και το Παρίσι. «Συνεργαστήκαμε τουλάχιστον δέκα χρόνια, συζητώντας και προσπαθώντας να βρούμε μια λύση και τελικά δημιουργήσαμε το μουσείο μέσα από ένα ευρωπαϊκό πρόγραμμα, το οποίο είχε την ταυτότητα ενός πρώην στρατοπέδου στο κέντρο των Σερρών και περηφανευόμαστε ότι είναι ένα από τα πιο καλά παραδείγματα μονογραμματικού μονοθεματικού μουσείου όχι μόνο στην Ελλάδα».
Το επόμενο stand ανήκει σε μια διεθνώς αναγνωρισμένη γκαλερί, η οποία κατέχει έναν από τους πρωταγωνιστικούς ρόλους σε κάθε διοργάνωση της Art Thessaloniki, όσον αφορά στο επίπεδο της υψηλής αισθητικής ταυτότητας των συνεργαζόμενων εικαστικών καλλιτεχνών, στην επικοινωνία με το κοινό, αλλά και στις επιτυχημένες συνθήκες αγοραπωλησίες των έργων που εκθέτει. O λόγος για την Donopoulos International Fine Arts που φέτος παρουσίασε στους φιλότεχνους επισκέπτες -και όχι μόνο-το πολλά υποσχόμενο project της εικαστικής καλλιτέχνιδας Αλεξάνδρας Μαράτη με τίτλο "Cuba Libre".
Είχα τη χαρά να συνομιλήσω μαζί της και να μοιραστεί μαζί του τα κεντρικά της ερεθίσματα για το συγκεκριμένο έργο: «Όλα τα projects που έχω κάνει μέχρι τώρα -και τα ζωγραφικά και αυτά που περιλαμβάνουν κατασκευές- αντλούσαν έμπνευση πιο έμμεσα και βυθίζονταν σε ένα οδοιπορικό, σε ένα ταξίδι. Στο υπάρχον έργο, εγώ εντυπωσιάστηκα πάρα πολύ από το οδοιπορικό μου στην Κούβα και αποφάσισα να γίνει πιο άμεσο. Η ζωγραφική μου βγήκε τελείως αυθόρμητα, δεν έχει να κάνει ιδιαίτερα με τις φωτογραφίες που τράβηξα εκεί, νομίζω ότι μεταφέρει την ατμόσφαιρα της χώρας, χρώματα. Όσον αφορά στα σχήματα, στις επιστρώσεις, στο layering που χρησιμοποιώ συνήθως με τα χρωματικά σπρέυ που φτιάχνω η ίδια, έχουν παραμένει οι ίδιες προσεγγίσεις μου. Στο συγκεκριμένο έργο χρησιμοποιήσα πιο πολύ τα τετραγωνάκια. Επειδή πρόκειται για εσωτερικούς και εξωτερικού χώρους και σε κάποια σημεία, όπου οι εσωτερικοί μπαίνουν μέσα στους εξωτερικούς, τα ίδια αξιοποιούνται ως οριοθετήσεις και πολλές φορές έχουν και την έννοια ενός εύφλεκτου πεδίου ή κάποιου σημείου που θέλω να τονίσω ιδιαίτερα. Αυτές είναι οι δικές που τεχνικές που αξιοποιώ χρόνια. Πρωταγωνιστούν έντονα χρώματα, όπως έντονο κίτρινο και πράσινο- ίσως και για πρώτη φορά στη ζωή μου- πολλά φυτά που μπαινοβγαίνουν μέσα από παράθυρα, ξενοδοχεία. Για μένα είναι η Κούβα στο παρόν και στο μέλλον, ίσως μια ουτοπική Κούβα που κυριαρχεί σε κάποιους πίνακες. Να τονίσω ότι το project δεν περιλαμβάνει καμιά πολιτική τοποθέτηση. Συγχρονίστηκα με τη φύση, με τους ανθρώπους που είναι πάντα χαρούμενοι και πρόθυμοι να σε εξυπηρετήσουν».
Επόμενος σταθμός μας το περίπτερο της Σίσσυ Λαγού, ιδιοκτήτριας του Sissi's Art Room με έδρα την Κηφησιά, η οποία συζήτησε μαζί μας για τη φετινή διοργάνωση, καθώς και τα έργα των συνεργαζόμενων εικαστικών τους καλλιτεχνών που παρουσιάζονται στον χώρο τους εντός της έκθεσης. «Με μεγάλη χαρά και τιμή έχω συνοδεύσει τον Τάσο Μισούρα, τον Χαράλαμπο Κατσατσίδη και τη Ροδάνθη Σεντούκα. Ο Τάσος Μισούρας ανήκει σε μια μεταμοντέρνα εποχή, επηρεασμένη από τα κόμικς, τον ρεαλισμό και την pop art και με τις φανταστικές του φιγούρες, συνήθως είναι γυναικείες, με τα μεγάλα πρόσωπα, δημιουργεί ένα χαοτικό σύμπαν. Ο Χαράλαμπος Κατσατσίδης, βουτώντας στο υποσυνείδητο του αθρώπου, αποτυπώνει τον διάλογο της ανθρώπινης σκέψης με τη ζωώδη φύση του. Η Ροδάνθη Σεντούκα, η οποία είναι και η creative director της Red Design, έχει σχεδιάσει το παγκάκι Yo -Yo, το οποίο πρωτοεμφανίστηκε στο Ίδρυμα Κακογιάννη. Είναι ένα αρχαίο ελληνικό και κινέζικο παιχνίδι και στην κινεζική γλώσσα σημαίνει να είσαι ο εαυτό σου. Εκείνη, λοιπόν, εμπνεύστηκε από αυτό και δημιούργησε ένα αντικείμενο που είναι ένα concept, το οποίο καλεί διαφορετικούς ανθρώπους από τον καλλιτεχνικό και επιχειρηματικό κόσμο για να γιορτάσουν τη ζωή! Είναι η δεύτερη φορά που συμμετέχω στην Art Thessaloniki, είμαι πολύ ευχαριστημένη με τη συνεργασία που είχα με τον κο Τσάτση και καλούμαστε όλοι να συμπράξουμε σε αυτή τη γιορτή! Πάντα βλέπω μια μεγάλη χαρά του κόσμου να καλωσορίζει τα έργα καλλιτεχνών που δεν έχει την ευκαιρία διαφορετικά να δει από κοντά λόγω απόστασης και τα δέχεται με χαρά!».
Επόμενη στάση μου ήταν η Ufofabrik Contemporary Art Gallery με έδρα τo Tρέντο της Ιταλίας, η οποία στηρίζει και συνεργάζεται με Έλληνες δημιουργούς. Είχα τη χαρά να συζητήσω με την εικαστική καλλιτέχνιδα και ερευνήτρια, Μαρία Πασχαλίδου, δίνοντας ιδιαίτερη έμφαση στις προσπάθειες και στο μεράκι των ανερχόμενων artists. «Σε αυτόν τον χώρο βλέπετε Έλληνες καλλιτέχνες, τη Μαρία Πασχαλίδου, τον Σάββα Γεωργητσέλη, την Άννα Καζάκη, ο Γιώργος Καλτσίδης, Ανυφαντάκης, Ντεξής, Μπονάτσου. Έγώ προσωπικά πρώτη φορά συνεργάζομαι με τη συγκεκριμένη γκαλερί. Στην προηγούμενη διοργάνωση, Art Athina, είχα πάρει μέρος με τη Nitra Gallery. Όπως βλέπετε, παρουσιάζουμε εδώ γλυπτά και εγκαταστάσεις και από παλιότερους, αλλά και νεότερους καλλιτέχνες, όπως η Ασημίνα Πλουμή, σπουδάστρια επί πτυχίο, αλλά και η Μαριλένα η Παπακυριακού, η οποία μόλις πήρε το πτυχίο της στη Γλυπτική. Στην Ελλάδα, το σκηνικό όσον αφορά στη στήριξη προς τους νέους καλλιτέχνες έχει ακόμη δρόμο μπροστά του, όμως αν κάνεις αυτό που αγαπάς πάντα κάτι γίνεται και η Art Thessaloniki το κάνει αυτό και τους δίνει βήμα! Όσον αφορά στο δικό μου έργο, εγώ δουλεύω με παλιά υλικά, τα οποία τα παίρνω από παλιά σπίτια στην Άνω Πόλη, τα συλλέγω στο εργαστήριο, τα επεξεργάζομαι με κόλλες, ύλες, τσιμέντο. Διασώζω το παρελθόν στους πίνακές μου και τους δίνω ένα μέλλον. Ο κόσμος εδώ, όπως παρατηρώ, αναζητά πολύ την Τέχνη και λαμβάνουμε πολύ θετικά σχόλια και για τον χώρο μας εδώ, γιατί είναι πολύ ιδιαίτερος».
Επόμενη πολύ ενδιαφέρουσα ήταν η συζήτησή μου με τον ζωγράφο και πρώην καθηγητή στη Σχολή Καλών Τεχνών Θεσσαλονίκης, Φωκά Γιάννη, ο οποίος με υποδέχθηκε θερμά στο stand της Artforum Gallery. «Παρουσιάζουμε τα έργα πέντε καλλιτεχνών, του Παναγιώτη Τανιμανίδη, του Δημήτρη Ξόνογλου, τα δικά μου, του Λαχανά Χρίστου, του Χατζηπάνου. Για να σου πω την αλήθεια δεν είμαι ιδιαίτερα αισιόδοξος με την αντιμετώπιση του κράτους αλλά και του κοινού απέναντι στο κοινό, το οποίο με όλη τη συμπάθεια που του έχουμε, πιστέυω ότι έχει ακόμη δρόμο μπροστά του για να αναπτύξει την καλλιτεχνική του παιδεία. Βέβαια, όπως μου έχουν πει οι διοργανωτές της έκθεσης, σε αυτό το τετραήμερο, κατά μέσο όσο κάθε χρόνο έχει γύρω στους δεκαπέντε χιλιάδες επισκέπτες και αυτό είναι ένα καλό δείγμα. Μακάρι να γινόντουσαν συχνότερα τέτοιου είδους εκδηλώσεις, ώστε να παρατηρεί τι απασχολεί την Τέχνη σήμερα και αυτό είναι καλό! Ακόμη, ένα θετικό στοιχείο της Art Thessaloniki αφορά στη στήριξη των ανερχόμενων καλλιτεχνών μέσα από τα βραβεία Mataroa που γίνεται κάθε χρόνο και έχει γίνει θεσμός. Δίνει την ευκαιρία στα νέα παιδιά που δεν έχουν βρει ακόμη μόνιμες συνεργασίες με αίθουσες Τέχνης. Είναι πολύ ενδιαφέροντα, φρέσκα και σύγχρονα αυτά που ετοιμάζουν οι νέοι καλλιτέχνες, είναι τα πρώτα τους βήματα!».
Από την περιήγησή μου δεν γινόταν να παραλείψω τον γλύπτη Γιώργο Κικώτη, τον οποίο πολλοί από εσάς μπορεί να γνωρίζετε μέσα από αρκετά μνημεία του στην καρδιά της Θεσσαλονίκης, όπως αυτό του Κρητικού Μακεδονομάχου ή αυτό της Γενοκτονίας του Ποντιακού Ελληνισμού. «Είναι η πρώτη μου φορά που συμμετέχω με τόσα έργα στην Art Thessaloniki. Η ανταπόκριση του κοινού είναι μεγάλη και ευχάριστη, ειδικά την πρώτη ημέρα είχαμε πάρα πολύ κόσμο! Μπράβο στους διοργανωτές, η σύγχρονη Τέχνη είναι αυτή που κρατά την κοινωνία ζωντανή και είναι πολύ καλό να επισκέφτονται τα έργα και τα σχολεία. Στο δικό μου παράρτημα μπορούμε να δούμε τη δική μου φαντασία και προσωπικό μου κόσμο, με πρωταγωνιστικό στοιχείο τη μνημειακή γλυπτική. Ακόμη ένα στοιχείο που κυριαρχεί στα έργα μου είναι η πρόκληση. Για μένα ένα έργο που σε αφήνει αδιάφορο, δεν έχει λόγο ύπαρξης. Στα έργα μου μπορεί κανείς να δει διαφορετικά συναισθήματα!».
H Lola Nikolaou Art Gallery διακρίνεται στη διάρκεια των ετών για τις ισχυρές και διαχρονικές συνεργασίες της με τους εικαστικούς καλλιτέχνες και αυτό απέδειξε και στη φετινή Art Thessaloniki. Η Λόλα Νικολάου συζήτησε μαζί μου για την ανταπόκριση του κόσμου, για τη στήριξη προς τους νέους καλλιτένχες, καθώς και τον δημιουργό Μανώλη Χάρο. «Έχουμε την ατομική έκθεση του Μανώλη Χάρου, ο οποίος είναι ένας πολύ γνωστός Έλληνας καλλιτέχνης, με τον οποίο συνεργάζομαι τα τελευταία τριάντα δύο χρόνια. Φέτος η διοργάνωσης μου φαίνεται καλύτερη από κάθε χρονιά και οι γκαλερί είναι καλύτερες, όπως και τα έργα που εκθέτουν. Όλοι οι άνθρωποι της Art Thessaloniki είναι πολύ εξυπηρετικοί και φιλικοί, είμαι πολύ ευχαριστημένη, όπως και από την ανταπόκριση του κοινού. Ακόμη και όσον αφορά στους ανερχόμενους καλλιτέχνες, όπου θα δοθεί και το σχετικό βραβείο, είναι όλοι τους εξαιρετικοί!
Τα Βαλκάνια παίζουν τον δικό τους κυρίαρχο ρόλο στα ζητήματα της Τέχνης. Είχα τη χαρά να συναντήσω την Violeta Atanasova, ιδιοκτήτρια της γκαλερί EL GRECO με έδρα τα Σκόπια. Η ίδια μου μίλησε ανοιχτά για τη δυσκολία του κοινού να προβεί σε αγορά έργων Τέχνης, αλλά και για τον συνεργαζόμενο καλλιτέχνη της, τον Βόζνιο ζωγράφο Mersad Berber με τα έργα τους να κυριαρχούν μέχρι σήμερα στις μόνιμες συλλογές της Tate Gallery. «Αυτή τη χρονιά γιορτάζουμε τριάντα χρόνια λειτουργίας της γκαλερί μας και στην Art Thessaloniki παρουσιάζουμε τρεις σπουδαίους καλλιτέχνες μας. Η φιλοσοφία μου αφορά κυρίως στα κλασικά έργα και δημιουργούς. Ελπίζουμε να τα καταφέρουμε, είναι η πρώτη μου φορά εδώ! Η διοργάνωση είναι καταπληκτική, αλλά η αλήθεια είναι ότι υπάρχει δυσκολία στο φαινόμενο της πώλησης των έργων, αλλά εμείς προσπαθούμε να δίνουμε τον καλύτερο εαυτό μας! Τα έργα του Mersad Berber -μερικά από τα οποία όπως βλέπετε βρίσκονται στο κέντρο του stand μας- βρίσκονται στις μόνιμες συλλογές της Tate Gallery. O ίδιος ήταν ένα μεγάλο όνομα στην παγκόσμια σκηνή της Τέχνης».
Χαρά μου ήταν να συνομιλήσω και με τη Svetlana Rumak, Ρωσίδα εικαστική καλλιτέχνιδα και ιδρύτρια της Rumak Art Gallery με έδρα την Κωνσταντινούπολη. Η ίδια μου μίλησε για την καλλιτεχνική της κουλτούρα, τις εντυπώσεις της από τη διοργάνωση, καθώς και τα σημεία στη Θεσσαλονίκη, τα οποία τη γοήτευσαν περισσότερο. «Οι καλλιτέχνες στο stand μας - συμπεριλαμβανομένου και εμού- εκπροσωπούμε τις προσεγγίσεις του συμβολισμού και σουρεαλισμού στα έργα μας. Εγώ αγαπώ τον υπερεαλισμό, με εμπνέει και ταυτόχρονα δημιουργεί τόσα ερωτήματα για τους πρωταγωνιστές, τις λεπτομέρειες και τις επιλογές των χρωμάτων. Τα τελευταία πέντε χρόνια κινούμαι προς τη μονοχρωμία, με επιρροές από τα όνειρα και τους διαλογισμούς μου. Στην Art Thessaloniki είναι η πρώτη φορά που συμμετέχω, αλλά και πρώτη φορά στην Ελλάδα! Έχω εντυπωσιαστεί από τα έργα των καλλιτεχνών εδώ και έχω συζητήσει με καλλιτέχνες που συμμετέχουν κάθε χρόνο και μου τόνισαν την υψηλή ποιότητα της διοργάνωσης. Οι άνθρωποι του θεσμού είναι πολύ ευγενικοί και αισθάνομαι πολύ άνετα. Από τη Θεσσαλονίκη θαύμασα πολύ τις τοιχογραφίες στο εσωτερικό των εκκλησιών!»
La Nomad House: Ένα σημαντικό ευρωπαϊκό πολιτιστικό project δίπλα από τον Λευκό Πύργο παραδίδει μαθήματα ισότητας και εκδημοκρατισμού του θεάτρου
Στη συνέχεια της μεσημεριανής Σαββατιάτικης βόλτας μου, κατηφορίζοντας προς τον Λευκό Πύργο, το ενδιαφέρον μου κέντρισαν σκηνές τεράστιας έκτασης, σα να ξετρύπωσε ένα γιγάντιο τσίρκο δίπλα στη θάλασσα! La Nomad House το όνομα αυτού του project, το οποίο έκανε μια στάση πέντε ημερών στην πόλη μας μέχρι σήμερα. Πρόκειται για ένα περιοδεύον πολιτιστικό φεστιβάλ που μεταφέρει μια παράσταση, μια έκθεση και ένα συνέδριο. Εναρκτήρια πόλη του οι Βρυξέλλες και τελικοί σταθμοί η Τυνησία και η Γαλλία. Σε κάθε χώρα φιλοξενούνται δράσεις, καλλιτεχνικά δρώμενα και εργαστήρια από τοπικούς πολιτιστικούς φορείς, καλλιτέχνες και οργανώσεις της Κοινωνίας των Πολιτών.
Στη συζήτησή μου με την Ελίνα Αζοπούλου, η οποία εργάζεται στις Ηνωμένες Κοινωνίες των Βαλκανίων, δόθηκε μεγάλη σημασία στους στόχους αυτού του έργου που αφορούν στον διαπολιτιστικό διάλογο. «Το φεστιβάλ αυτό είναι στο πλαίσιο εγκεκριμένου ευρωπαϊκού προγράμματους, του Creative Europe. Είμαστε μια σύμπραξη έξι χωρών, του Βελγίου, Γερμανίας, της Ελλάδας, Ιταλίας, Τυνησίας, Γαλλίας. Όσον αφορά το φεστιβάλ στη Θεσσαλονίκη, η κεντρική του παράσταση είναι ένα πολύγλωσσο έργο που ονομάζεται Το Όνειρο και είναι βασισμένη στο θεατρικό έργο του Σαίξπηρ Το Όνειρο Καλοκαιρινής Νυκτός. Υπάρχουν υπότιτλοι στα ελληνικά και από εκεί και πέρα έχουμε πλαισιώσει το φεστιβάλ και ελληνικούς θιάσους, όπως είναι Ο Μικρός Βορράς, Ο εγωιστής Γίγαντας, σήμερα έχουμε την Ανθή Θάνου, για να κάνει αφηγήσεις. Καθημερινά έχουμε και εργαστήρια για μικρά παιδιά, έχουμε όλη την Κοινωνία των Πολιτών που ενημερώνουν το κοινό για τις δράσεις τους. Παράλληλα έχουμε και την έκθεση Beyond Borders από τη Γερμανία και αφορά στο προσφυγικό - μεταναστευτικό ζήτημα και γενικότερα όλη η ιδέα, η σύλληψη του έργου είναι να δούμε το μεταναστευτικό με άλλα μάτια, διαφορετικά γυαλιά, γι' αυτό και στην κεντρική παράσταση, μαζί με τον κεντρικό θίασο έχουμε και ηθοποιούς locals από Θεσσαλονίκη, αλλά και ερασιτέχνες με μεταναστευτικό background. Παντρεύουμε τους πολιτισμούς!».
Η Lucie Apart, Γαλλίδα συντονίστρια του προγράμματος της περιοδείας, συζήτησε μαζί μου για τα κύρια μηνύματα που επιθυμούν να μεταδώσουν μέσω του φεστιβάλ, καθώς και για το feedback του κοινού. «Είναι γεμάτο από κόσμο και αισθάνομαι ότι οι άνθρωποι που μας επισκέφτονται πραγματικά απολαμβάνουν τον τρόπο που διοργανώσαμε το show. Εμείς προετοιμάσαμε αυτό το έργο όλοι μαζί και στόχος μας είναι να αφυπνίσουμε τον κόσμο για όσα συμβαίνουν στην Ευρώπη και στη νότια Αφρική. Ο κόσμος διεθνώς χρειάζεται να ανοίξει τους ορίζοντές του. Εμείς δεχόμαστε όλες τις ιστορίες των ανθρώπων και αυτό είναι το μεγαλύτερο μήνυμά μας. Για αυτό δίνουμε έμφαση στον εκδημοκρατισμό του θεάτρου και στην ελεύθερη είσοδο των πολιτών και στο show και στην έκθεση».
Ο Πρόεδρος των Ενωμένων Κοινωνιών των Βαλκανίων, Άρης Παράσχου, μοιράστηκε μαζί μου την ανάγκη για δωρέαν προσβασιμότητα, αλλά και τη στήριξη από πρόσωπα και φορείς της πόλης. «Η Θεσσαλονίκη αποτελεί ένα χωνευτήρι των πολιτισμών καλωσορίζει ένα πολυπολιτισμικό φεστιβάλ. Για εμάς εδώ στη Θεσσαλονίκη ήταν μια πρόκληση για γίνει κάτι τέτοιο και μάλιστα σε ένα κεντρικό σημείο της πόλης, όμως βρήκαμε συνεργάτες από τον Δήμο και από φορείς της πόλης, γιατί είμαστε μέσα στην Κοινωνία των Πολιτών, και περιμένουμε δωρεάν τον κόσμο να πάρει μέρος στις δράσεις αυτές».
Πάντα οι ιστορίες των ανθώπων με γοήτευαν, πόσο μάλλον εκείνες που κρύβουν μέσα τους αγώνα για επιβίωση. Στους εξωτερικούς χώρους του La Nomad House, η έκθεση Beyond Borders σε επιμέλεια της Ιταλίδας βραβευμένης, ανεξάρτητης εικαστικού δημοσιογράφου, Serena Magnolia Gatti σε συνεργασία με τη ΜΚΟ Bordeline - Europe, η ωμή απεικόνιση των προσώπων των καθημερινών αυτών ηρώων - επιζόντων της μετανάστευσης μέσω της Μεσογείου πρωταγωνιστεί. Κάθε πορτραίτο είναι και μια γερή γροθιά στο στομάχι και στη συνείδησή μας. Κάθε βλέμμα είναι και μια απόδειξη ότι η επιτακτική ανάγκη για πάταξη κάθε πολιτικών φυλετικών διακρίσεων είναι απαραίτητο να κυριαρχήσει...
Info: Το La Nomad House ολοκληρώνεται σήμερα στη Θεσσαλονίκη.
